Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek (spr.) Sędziowie NSA Jolanta Rajewska NSA Tomasz Zbrojewski Protokolant Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Komendanta Wojewódzkiego Policji z siedzibą w R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 maja 2007 r. sygn. akt VIII SA/Wa 248/07 w sprawie ze skargi K. C. na postanowienie Komendanta Wojewódzkiego Policji z siedzibą w R. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie zwolnienia ze służby funkcjonariusza Policji 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od K. C. na rzecz Komendanta Wojewódzkiego Policji z siedzibą w R. kwotę 340 (trzysta czterdzieści ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 maja 2007 r., sygn. akt VIII SA/Wa 248/07, po rozpoznaniu skargi K. C. na postanowienie Komendanta Wojewódzkiego Policji z siedzibą w R. z dnia [...], w przedmiocie odmowy zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie zwolnienia ze służby funkcjonariusza policji, uchylił zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Komendanta Miejskiego Policji w R. z dnia [...], nr [...] oraz stwierdził, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Komendant Wojewódzki Policji w R., postanowieniem z dnia [...] po rozpoznaniu odwołania K. C. od postanowienia Komendanta Miejskiego Policji w R. z dnia [...] o odmowie zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie jego zwolnienia ze służby – utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób oczywisty wskazuje na to, że K. C. dopuścił się popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. W dniu [...] Prokurator Rejonowy w L. uwzględniając dane zebrane w sprawie przeciwko K. C. wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Organ podniósł, że zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. organ administracji publicznej zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Przez pojęcie "zagadnienia wstępnego" rozumie się sytuacje, w których wydanie orzeczenia merytorycznego w sprawie będącej przedmiotem postępowania przed właściwym organem, uwarunkowane jest uprzednim rozstrzygnięciem wstępnego zagadnienia prawnego. W takim przypadku organ musi ustalić związek przyczynowy pomiędzy rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, a zagadnieniem wstępnym. Zdaniem organu, taki związek w sprawie nie istnieje. Art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. Nr 192, poz. 1873, ze zm.) stanowi, że policjanta można zwolnić w przypadku popełnienia czynu o znamionach przestępstwa albo przestępstwa skarbowego, jeżeli popełnienie czynu jest oczywiste i uniemożliwia jego pozostanie w służbie. Przestępstwo jest "oczywiste" tylko wtedy, gdy istnieją niebudzące najmniejszych wątpliwości dowody jego popełnienia, przy czym "oczywistość" w tym znaczeniu musi występować przed wydaniem rozkazu personalnego zwalniającego policjanta ze służby, a nie być wynikiem postępowania dowodowego przeprowadzonego w toku postępowania dyscyplinarnego czy procesu sądowego. Do wydania decyzji na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji nie jest konieczne zakończenie postępowania karnego. Zdaniem organu w sprawie brak jest zatem przesłanek do uwzględnienia wniosku skarżącego i zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie przepisu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.

Powyższe postanowienie stało się przedmiotem skargi K. C. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Komendant Wojewódzki Policji z siedzibą w R. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

W powołanym na wstępie wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Sąd wskazał, że w sprawie bezspornym jest, iż skarżący od początku nie przyznawał się do spowodowania kolizji. Wskazał, że kierowcą był Z. S., który przesłuchany w charakterze świadka przyznał się do popełnienia tego czynu. Ponadto pokrzywdzony nie jest w stanie jednoznacznie wskazać osoby, która doprowadziła do kolizji.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji, policjanta można zwolnić ze służby w przypadku popełnienia czynu o znamionach przestępstwa albo przestępstwa skarbowego, jeżeli popełnienie czynu jest oczywiste i uniemożliwia jego pozostawienie w służbie. Sąd podzielił stanowisko organu, że w przypadku gdy zachodzą przesłanki z powyższego przepisu właściwy organ może zwolnić policjanta ze służby przed wydaniem prawomocnego wyroku skazującego.

Podstawa prawna takiego rozstrzygnięcia ma miejsce tylko wtedy, gdy popełnienie czynu jest oczywiste, a więc wina w świetle zebranych dowodów nie może budzić nawet najmniejszych wątpliwości.

Zebrany materiał dowodowy, przed wydaniem rozkazu personalnego zwalniającego policjanta ze służby, musi jednoznacznie wskazywać, kto był sprawcą zdarzenia. Przy różnorodności materiału dowodowego, jaka ma miejsce w niniejszej sprawie, organ zmuszony był oceniać dowody pod kątem ich wiarygodności, uznając na przykład zeznania świadka Z. S. za nieprawdziwe.

Sąd stwierdził, że organ nie wskazał, na czym oparł swoje przekonanie, iż popełnienie czynu przez skarżącego jest oczywiste. Z faktu przedstawienia zarzutu popełnienia przestępstwa nie można automatycznie wywodzić, że zaistniały przesłanki "oczywistości" w rozumieniu art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji.

Rozpoznając sprawę organ administracji ponownie dokona oceny zebranego materiału dowodowego mając na uwadze art. 7 i 77 § 1 k.p.a. oraz sporządzi uzasadnienie zgodnie z dyspozycją art. 107 § 1 k.p.a. w kontekście art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Komendant Wojewódzki Policji z siedzibą w R., zaskarżając go w całości. Organ zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na przyjęciu, że wynik postępowania karnego prowadzonego przeciwko policjantowi o przestępstwo umyślne ściągane z oskarżenia publicznego stanowi zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. uzasadniające zawieszenie postępowania administracyjnego w sprawie zwolnienia policjanta ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji, tj. na przesłance wynikającej z art. 145 § 1 lit. c/ ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm., zwanej dalej P.p.s.a.) w zw. z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej organ wskazał, że Sąd dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Argumenty Sądu odnoszą się do przesłanek oczywistości, które powinny być wskazane w decyzji o zwolnieniu policjanta ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji. Nie odpowiadają one przedmiotowi sprawy, którym było postanowienie wydane na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. o odmowie zawieszenia postępowania administracyjnego zmierzające do wydania decyzji stosownie do art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji, a nie sama decyzja kończąca postępowanie. Zaskarżone postanowienie było wydane na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.

Powołany przepis normuje obligatoryjny przypadek zawieszenia postępowania administracyjnego polegający na konieczności zawieszenia postępowania administracyjnego w sytuacji, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. W kontekście tak rozumianego pojęcia zagadnienia wstępnego z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. nie można uznać, że takim zagadnieniem wstępnym w postępowaniu administracyjnym w sprawie zwolnienia policjanta ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji jest wynik postępowania karnego p-ko policjantowi, który popełnił przestępstwo. Przepis art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji jest regulacją wyjątkową, umożliwia przełożonemu w sprawach osobowych podjęcie decyzji o zwolnieniu w przypadku popełnienia przez policjanta czynu o znamionach przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego lub przestępstwa skarbowego w sytuacji, gdy jego popełnienie jest oczywiste i uniemożliwia pozostanie policjanta w służbie.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem podjęcie decyzji o zwolnieniu policjanta ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o policji jest niezależne od wyników postępowania karnego prowadzonego przeciwko policjantowi.

W konkluzji skargi kasacyjnej organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie Wydziałowi Zamiejscowemu w Radomiu do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna w całości jest usprawiedliwiona, bowiem zaskarżony wyrok narusza art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 154, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., w związku z art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, którego kontroli poddane zostało postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie zwolnienia ze służby funkcjonariusza Policji, w sposób nieuprawniony wykroczył poza przedmiot sprawy, dokonując oceny decyzji o zwolnieniu policjanta na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm.), która to decyzja nie stanowiła przedmiotu zaskarżenia w sprawie.

Zaskarżonym postanowieniem Komendant Wojewódzki Policji z siedzibą w R. na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. odmówił zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie zwolnienia ze służby w Policji K. C., uznając iż wynik prowadzonego wobec ww. funkcjonariusza postępowania karnego pozostaje bez związku z postępowaniem administracyjnym w sprawie zwolnienia ze służby i nie stanowi zagadnienia wstępnego o jakim mowa w art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, zamiast ocenić legalność zaskarżonego postanowienia w kontekście przesłanek odmowy zawieszenia postępowania, skoncentrował się na ocenie przesłanek zwolnienia funkcjonariusza Policji ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji, dochodząc w ten sposób do nieprawidłowych wniosków.

Nie można bowiem zgodzić się z poglądem Sądu pierwszej instancji, że w zaskarżonym postanowieniu organ winien wykazać na czym oparł swoje przekonanie, że popełnienie czynu przez skarżącego jest oczywiste.

Wbrew wywodom Sądu pierwszej instancji w postanowieniu o odmowie zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., obowiązkiem organu było wyłącznie wykazanie, że w sprawie brak jest podstawy do zawieszenia postępowania administracyjnego w związku z faktem prowadzenia przeciwko K. C. postępowania karnego.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organ administracji publicznej w sposób prawidłowy uzasadnił swoje stanowisko. Podjęcie decyzji o zwolnieniu funkcjonariusza Policji ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji pozostawione zostało samodzielnemu uznaniu właściwego organu i w żadnym stopniu nie jest determinowane wynikiem postępowania karnego.

Sposób rozstrzygnięcia sprawy karnej nie stanowi zagadnienia wstępnego o jakim mowa w art. 97 § 1 ust. 4 k.p.a., uzasadniającego zawieszenie postępowania administracyjnego w sprawie zwolnienia ze służby w Policji na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji. W sytuacji gdy organ prowadzący postępowanie administracyjne jest uprawniony do samodzielnego rozstrzygnięcia sprawy, zastosowanie instytucji zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. jest niedopuszczalne (por. m.in. wyrok NSA z 26 stycznia 1993 r. II SA 1678/92 , ONSA 1994 r. nr 2, poz. 55).

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że odmawiając zawieszenia postępowania w sprawie zwolnienia K. C. ze służby w Policji, organ administracji nie naruszył przepisów postępowania powołanych przez Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Całkowicie błędny jest pogląd wyrażony w tej mierze przez Sąd pierwszej instancji, konsekwencją którego są nieprawidłowe wytyczne udzielone przez Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Ocena materiału dowodowego z uwzględnieniem m.in. art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. w kontekście art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o Policji, możliwa jest dopiero na etapie podejmowania decyzji administracyjnej o zwolnieniu funkcjonariusza ze służby w Policji i pozostaje bez żadnego związku z rozstrzygnięciem kwestii incydentalnej, jaką jest wniosek o zawieszenie postępowania administracyjnego.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 i art. 203 pkt 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z § 14 ust. 2 lit. a/ rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349) orzekł jak w sentencji.