Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Anna Szymańska, Sędziowie sędzia WSA Renata Nawrot, sędzia WSA Iwona Owsińska-Gwiazda (spr.), Protokolant st. spec. Anna Nader, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2016 r. sprawy ze skargi M. Z. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wpisania do akt stanu cywilnego zagranicznego aktu urodzenia oddala skargę

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2016 r. nr [...] Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w [...] odmówił wpisania do polskiego rejestru stanu cywilnego (polskich ksiąg USC), [...] aktu urodzenia na nazwisko V. Z., ur. [...] października 2015 r. w [...], w dzielnicy [...] ([...]) w którym widnieje, matka dziecka: Z. M., natomiast S. W., urodzona w Polsce, wpisana jest jako rodzic dziecka z uwagi na fakt, że transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Organ I instancji wyjaśnił, że z treści przedłożonego aktu urodzenia wynika, że M. Z. figuruje w nim jako matka, a w rubryce aktu opisanej jako "rodzic" została wpisana druga kobieta – S. W. Zdaniem organu I instancji, przeniesienie do rejestru stanu cywilnego zagranicznego aktu urodzenia, w którym jako matka i jako "rodzic" figurują dwie kobiety, w świetle obowiązujących przepisów prawa, byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz z ustawą z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego. Kierownik USC wskazał, że ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 61 definiuje matkę jako kobietę, która dziecko urodziła. Natomiast niezależnie od sposobu ustalenia ojcostwa przepisy zawsze jako ojca dziecka wymieniają mężczyznę. Z tymi rozwiązaniami korelują także przepisy ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego – art. 61, przewidując tylko możliwość wpisania mężczyzny jako ojca dziecka.

Ponadto art. 18 Konstytucji RP jednoznacznie rozstrzyga, że tylko związek kobiety i mężczyzny jest prawnie uznawany przez nasze państwo i tylko taki związek korzysta z opieki i ochrony Rzeczypospolitej Polskiej. Dokonanie zatem transkrypcji aktu urodzenia, w którym jako ojciec i matka wpisane byłyby osoby tej samej płci, stanowiłoby naruszenie podstawowych zasad porządku prawnego RP, bowiem w wyniku transkrypcji powstałby akt o treści sprzecznej z podstawowymi zasadami porządku prawnego obowiązującego w RP i na podstawie art. 2 ust. 6 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego odmówił transkrypcji.

W odwołaniu od powyższej decyzji organu I instancji M. Z. wniosła o jej uchylenie. Decyzji organu I instancji odwołująca się zarzuciła naruszenie art. 104 ust. 4 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, art. 14 pkt 1 ustawy o obywatelstwie polskim, art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej w zw. z art. 21 Traktatu o Funkcjonowaniu UE, art. 7 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe poprzez błędne jego zastosowanie, art. 8 w zw. z art. 14 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, art. 7 oraz art. 8 Konwencji o Prawach Dziecka.

Decyzją z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, dalej kpa oraz art. 107 ust.3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1741 ze zm.), Wojewoda [...] utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w [...] z dnia [...] kwietnia2015 r.

Organ II instancji wskazał, że przepis art. 61(9) k.r.o. jednoznacznie wskazuje, że matką dziecka jest kobieta, która dziecko urodziła. Z kolei przepisy zawarte w Oddziale 2 k.r.o. zatytułowanym "Ojcostwo" (art. 62-86 k.r.o.) zawsze jako ojca dziecka wymieniają mężczyznę - niezależnie od sposobu ustalenia ojcostwa. Z tymi uregulowaniami koresponduje również przepis art. 61 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, który przewiduje możliwość wpisania przesłaniających danych mężczyzny jako ojca dziecka, nawet w przypadku, gdy nie nastąpiło uznanie ojcostwa albo sądowe ustalenie ojcostwa. Zdaniem organu odwoławczego, z powyższego wynika, że w polskim akcie urodzenia obok matki dziecka, jako drugiego rodzica - wpisuje się zawsze osobę płci męskiej. Żaden z obowiązujących przepisów nie daje natomiast możliwości umieszczenia w akcie urodzenia dziecka obok danych matki, danych drugiej kobiety jako rodzica tego dziecka.

Wojewoda [...] stwierdził, że w myśl art. 104 ust. 2 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, kierownik urzędu stanu cywilnego, dokonując przeniesienia zagranicznego aktu stanu cywilnego do rejestru stanu cywilnego, nie może podać innych danych, niż wynikające z dokumentu zagranicznego. Kierownik Urzędu Stanu cywilnego, co do zasady nie bada przedstawionego dokumentu pod względem merytorycznym, ale zawsze obowiązany jest do oceny, czy treść polskiego aktu stanu cywilnego, która miałaby powstać w wyniku transkrypcji nie naruszy podstawowych zasad porządku prawnego obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie bowiem z art. 7 ustawy z 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego zastosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Znajduje to wyraz w treści art. 107 ust. 3 asc, który wprost wskazuje, że kierownik usc odmawia dokonania transkrypcji, jeżeli transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. Transkrybując akt urodzenia dziecka w niniejszej sprawie organ I instancji musiałby zatem jedynie przenieść treść aktu zagranicznego do rejestru stanu cywilnego. W konsekwencji powstałby akt, w którym w rubryce przeznaczonej na wpisanie danych ojca dziecka wpisana zostałaby kobieta. Zdaniem organu II instancji, takie działanie kierownika urzędu stanu cywilnego byłoby w sposób oczywisty niezgodne z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym. Zaistniała zatem podstawa do wydania decyzji o odmowie wpisania aktu urodzenia V. Z. do polskich ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 107 ust. 3 ustawy a.s.c. w zw. z art. 7 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe i przepisami ustawy k.r.o. zawartymi w Dziale Ia "Rodzice i dzieci" Rozdziale I "Pochodzenie dziecka".

Odnosząc się do podniesionych w odwołaniu zarzutów dotyczących naruszenia przepisów ustawy o obywatelstwie polskim Wojewoda wskazał, że przedmiotem rozstrzygnięcia była kwestia transkrypcji a nie obywatelstwa dziecka, zatem przytoczony przepis art. 14 nie mógł zostać naruszony, gdyż nie był stosowany. Ocena możliwości transkrypcji nie była w żadnym stopniu uzależniona od posiadanego przez dziecko obywatelstwa. Nie został też zdaniem Wojewody naruszony żaden z przytoczonych przez odwołującą się przepisów prawa Unii Europejskiej wymieniony w odwołaniu. Wskazał też, że zagraniczny akt stanu cywilnego, jako dokument urzędowy ma na terenie Polski taka sama moc jak polski akt stanu cywilnego. Jego moc dowodowa nie zależy bowiem od wpisania go do polskich ksiąg stanu cywilnego na podstawie art. 104 ustawy a.s.c.

Pismem z dnia 23 czerwca 2016 r. M. Z. (dalej skarżąca) wniosła skargę na powyższą decyzję Wojewody [...], domagając się jej uchylenia oraz uchylenia decyzji ją poprzedzającej i zasądzenia kosztów postępowania. Zaskarżonej decyzji skarżąca zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy to jest::

a) art. 7 w zw. z art. 77 § 1 oraz w zw. z art. 138 § 1 pkt 1 kpa, polegające na braku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz braku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego w odniesieniu do oświadczeń skarżącej składanych w trakcie postepowania przed organami obu instancji wskazujących na przyczynę wystąpienia z wnioskiem o dokonanie transkrypcji aktu urodzenia (t.j. niezbędność transkrypcji dla możliwości zainicjowania efektywnego postępowania zmierzającego do uzyskania paszportu dla dziecka skarżącej), nienależyte rozpatrzenie materiału dowodowego skutkowało zatem niedokładnym wyjaśnieniem stanu faktycznego, nieustaleniem przedmiotowej okoliczności (która miała decydujące znaczenie dla kierunku rozstrzygnięcia) i doprowadziło do utrzymania wadliwej decyzji Kierownika USC; prawidłowe ustalenie przedmiotowej okoliczności skutkowałoby zaktualizowaniem się obowiązku obu organów do dokonania transkrypcji na podstawie art. 104 ust. 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy to jest:

a) art. 104 ust. 5 PASC polegające na odmowie dokonania transkrypcji podczas gdy dokonanie tej czynności miało w okolicznościach przedmiotowej sprawy charakter obligatoryjny, bowiem wnioskodawczyni zainicjowała to postępowanie by otworzyć drogę do ubiegania się o polski dokument tożsamości (w postaci paszportu) dla swojego dziecka (będącego obywatelem polskim, którego dotyczył akt urodzenia) zaś organy administracji miały obowiązek zastosować przedmiotowy przepis;

b) art. 107 pkt 3 PASC w zw. z art. 7 ustawy z 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe w zw. z art. 2 ust. 6 PASC, polegające na błędnym uznaniu, że w przedmiotowej sprawie dokonanie transkrypcji byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego w Rzeczypospolitej Polskiej (które to zasady zostały zrekonstruowane w oparciu o art. 18 Konstytucji RP, art. 61 ust. 1 oraz ust. 2 PASC oraz przepisy ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy i uzasadniało odmowę dokonania transkrypcji, podczas gdy w rzeczywistości dokonanie transkrypcji nie prowadziłoby do naruszenia klauzul porządku publicznego a przez to nie uzasadniało zastosowanie przedmiotowych przepisów i odmowy dokonania transkrypcji.

Wskazane wyżej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego skutkowały jednocześnie naruszeniem:

a) art. 72 Konstytucji RP polegającym na braku należytego uwzględnienia w toku postepowania obowiązku poszanowania przez organy państwa zasady ochrony praw dziecka (w kontekście powyższej sprawy w szczególności prawa do uzyskania dokumentu tożsamości);

b) art. 8 w zw. z art. 14 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 (dalej EKPC) polegającym na naruszeniu prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego Skarżącej, jej Partnerki oraz dziecka Skarżącej poprzez uwzględnienie przy rozpatrywaniu wniosku o transkrypcję okoliczności pozostającej bez znaczenia dla rozpatrywanego wniosku (w postaci orientacji seksualnej rodziców wskazanych w akcie urodzenia) oraz wyciągniecie z tej okoliczności niekorzystnych konsekwencji prawnych dla Skarżącej, jej Partnerki oraz jej dziecka (w postaci odmowy dokonania transkrypcji), które skutkowały dopuszczeniem się w tym postępowaniu przez organy obu instancji dyskryminacji bezpośredniej (w odniesieniu do Skarżącej i jej Partnerki pozostających ze sobą w związku jednopłciowym) oraz dyskryminacji bezpośredniej poprzez asocjacje (w odniesieniu do dziecka skarżącej);

c) art. 2 ust. 1 oraz ust. 2, art. 3 ust. 1, art. 7 ust. 1 oraz ust. 2, art. 8 ust. 1 i 2 Konwencji o Prawach Dziecka z 20 listopada 1989 r. (dalej KPD) poprzez

1. brak zapewnienia ochrony dziecka Skarżącej przed dyskryminacją ze względu na status prawny rodziców dziecka w Polsce (będących osobami pozostającymi w związku o charakterze konkubinatu nieheteroseksualnego);

2. brak uwzględnienia – w wystarczającym stopniu – w toku niniejszego postępowania zasady jak najlepszego zabezpieczenia interesów dziecka;

3. uniemożliwienie sporządzenia polskiego aktu urodzenia dziecka Skarżącej;

4. doprowadzenie do sytuacji w której z uwagi na brak możliwości sporządzenia transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka Skarżącej, dziecko Skarżącej de facto znalazło się w położeniu tożsamym z położeniem bezpaństwowca;

5. brak poszanowania prawa dziecka Skarżącej do zachowania jego tożsamości na terytorium Polski (w tym w szczególności w zakresie jego stosunków rodzinnych);

6. bezprawne pozbawienie wszystkich elementów tożsamości dziecka Skarżącej na terytorium Polski;

7. brak okazania przez organy administracji właściwej pomocy i ochrony w celu jak najszybszego przywrócenia tożsamości dziecka Skarżącej na terytorium Polski;

d). art. 20 ust. 2 lit. a oraz art. 21 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej TFUE) poprzez ograniczenie dziecka Skarżącej prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich (z uwagi na pozbawienie skarżącej możliwości skutecznego wszczęcia procedury zmierzającej do uzyskania dokumentu tożsamości dla jej dziecka, który stanowiłby jednocześnie niezbędny warunek do niezakłóconego korzystania ze swobody przemieszczania się) z przedmiotowym ograniczeniem (będący przejawem niewykonywania przez oba organy prawa Unii Europejskiej) związane jest jednocześnie naruszenie art. 7, art. 21 ust. 1, art. 24 ust. 2 oraz ust. 3 Karty Praw Podstawowych UE poprzez naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego Skarżącej, jej Partnerki i dziecka Skarżącej, dopuszczenie się przez organy obu instancji dyskryminacji bezpośredniej (w odniesieniu do Skarżącej, jej Partnerki pozostających ze sobą w związku jednopłciowym) oraz dyskryminacji bezpośredniej przez asocjację (w odniesieniu do dziecka Skarżącej), brak zabezpieczenia w wystraczającym stopniu, zasady jak najlepszego uwzględnienia interesów dziecka, bezzasadne ograniczenie prawa dziecka Skarżącej do utrzymywania stałego, osobistego związku i bezpośredniego kontaktu z obojgiem rodziców ( w szczególności w razie przyjazdu na terytorium Polski).

W uzasadnieniu skargi skarżąca powołała się również na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, z którego wynika, że osoby pozostające w związkach partnerskich korzystają na podstawie art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka z prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego, które musi mieć charakter efektywny, a nie iluzoryczny. Elementem życia prywatnego jest tożsamość obejmująca relacje rodziców i dzieci Skarżąca podniosła między innymi, że transkrypcja [...] aktu urodzenia nie oznacza wcale, jak twierdzi organ w zaskarżonej decyzji, że byłoby to sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczpospolitej Polskiej zwłaszcza, że w polskim systemie prawnym nie ma definicji legalnej pojęcia "rodziców" i "rodziny". Skarżąca zarzuciła, że odmowa dokonania transkrypcji [...] aktu urodzenia prowadzi to do dyskryminacji dzieci w zależności od tego, w jakim związku są wychowywane zakazanej przez KPD. Zdaniem skarżącej, nie można traktować różnie dzieci urodzonych za granicą w zależności od tego, w jakim związku pozostają ich rodzice.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując jednocześnie argumentację zawarta w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutów skargi dotyczących braku możliwości ubiegania się o wydanie dokumentu paszportowego dla małoletniego V. Z. Wojewoda stwierdził, że przedmiotem postępowania była kwestia transkrypcji aktu urodzenia sporządzonego w innym państwie a nie trudności z uzyskaniem dokumentu paszportowego. Kwestia transkrypcji nie może być w żadnym stopniu uzależniona od braku możliwości wydania polskiego dokumentu tożsamości dla małoletniego dziecka.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.) – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej i bada legalność zaskarżonego aktu administracyjnego stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1647) nie będąc w sprawowaniu tej kontroli związany granicami skargi – zarzutami, wnioskami oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.). W ramach tej kognicji Sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu administracyjnego nie naruszono przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania.

W ocenie Sądu, skarga nie zawiera żadnego zarzutu mogącego być uwzględnionym przez Sąd i z tego względu nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu, rozpatrujące wniosek o transkrypcję organy administracyjne prawidłowo przyjęły, że podstawą prawną rozstrzygnięcia jest ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 1741 z późn. zm., zwanej dalej p.a.s.c.). Zgodnie z treścią art. 104 ust. 1 i ust. 2 p.a.s.c.:

"Art. 104.

1. Zagraniczny dokument stanu cywilnego, będący dowodem zdarzenia i jego rejestracji, może zostać przeniesiony do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji.

2. Transkrypcja polega na wiernym i literalnym przeniesieniu treści zagranicznego dokumentu stanu cywilnego zarówno językowo, jak i formalnie, bez żadnej ingerencji w pisownię imion i nazwisk osób wskazanych w zagranicznym dokumencie stanu cywilnego."

W ramach transkrypcji kierownik urzędu stanu cywilnego opisuje jedynie akt podlegający transkrypcji przytaczając jego treść bez żadnych zmian. W wyniku transkrypcji powstaje polski akt stanu cywilnego, który nie różni się treścią od aktu transkrybowanego, a pod względem formy, mocy dowodowej oraz zasad korekty, nie różni się od aktów stanu cywilnego rejestrujących zdarzenia krajowe (tak też: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2007 r., sygn. akt III CSK 380/06 – opubl. LEX 457689, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2010 r., sygn. akt IV SA/Wa 270/10 – opubl. LEX 620136, postanowienie SN z dnia 3 czerwca 2011 r., sygn. akt III CSK 259/10 – opubl. LEX 1129120).

Co od zasady więc, kierownik urzędu stanu cywilnego nie bada przedstawionego dokumentu pod względem merytorycznym. Zawsze jednak zobowiązany jest do dokonania oceny, czy treść polskiego aktu stanu cywilnego, który miałby powstać w wyniku transkrypcji nie naruszy podstawowych zasad porządku prawnego obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie bowiem z treścią art. 107 pkt 3 p.a.s.c.:

"Art. 107. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia dokonania transkrypcji, jeżeli:

(...)

3) transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej."

Również art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 1792) stanowi, że prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto także w art. 1146 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101) ustawodawca powołał się na klauzulę porządku publicznego, jako podstawę odmowy uznania zagranicznego orzeczenia.

Sąd zauważa, że w doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że klauzula porządku publicznego ma charakter wyjątkowy, a ordre public mogą być postrzegane jako ostateczny hamulec bezpieczeństwa w rzadkich i skrajnych wypadkach, w których decyzje organów innego państwa byłyby nie do pogodzenia z wartościami uznawanymi za fundamentalne przez polski system prawny. Przez podstawowe zasady porządku prawnego należy rozumieć fundamentalne zasady ustroju społeczno-politycznego, a więc reguły o charakterze konstytucyjnym. Przez zasady te rozumie się także naczelne reguły rządzące poszczególnymi dziedzinami prawa (cywilnego, gospodarczego, rodzinnego, także procesowego). Akceptowany w doktrynie jest pogląd Sądu Najwyższego, z którego wynika, że podstawowe zasady porządku prawnego obejmują także reguły współżycia społecznego (postanowienie z dnia 26 lipca 1978 r., sygn. akt II CR 248/78 opubl. LEX nr 8123, z glosą J. Jodłowskiego, PiP 1981, z. 1).

W świetle powyższego nie może budzić wątpliwości, że wpisanie do polskich ksiąg stanu cywilnego treści zagranicznego aktu urodzenia, który obok matki dziecka jako drugiego rodzica wymienia kobietę, w konsekwencji czego rodzicami dziecka są osoby tej samej płci, stanowiłoby pogwałcenie podstawowych zasad polskiego porządku prawnego. Zdaniem Sądu, nie zmieniają tego powołane przez skarżącą przepisy szeroko pojętego prawa międzynarodowego, jak i orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, czy też Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przepisy te nie nakazują stanowienia w krajowym porządku prawnym regulacji innego kraju dotyczących związków jednopłciowych czy regulacji uwzględniających jako rodziców dziecka dwóch osób tej samej płci. Jednocześnie Sąd zwraca uwagę na to, że prawo dotyczące związków osób tej samej płci jak i uznawania za rodziców dziecka osób tej samej płci nie jest prawem Unii Europejskiej, a prawem krajowym państwa należącego do Unii Europejskiej.

Podkreślania wymaga, że sądy administracyjne związane są obowiązującymi przepisami prawa, tj. Konstytucją RP i ustawami, których konstytucyjności jednakże badać nie mogą. Poza kognicją sądów leżą też funkcje prawotwórcze, a jedynie w przypadku posiadania tego rodzaju kompetencji Sąd mógłby dostosować przepisy polskiego systemu prawa do zmieniającej się rzeczywistości, w szczególności w zakresie interpretacji pojęcia "rodzice", "rodzina", czy "małżeństwo". Skoro jednak sądy administracyjne nie pełnią tego rodzaju funkcji, niedopuszczalnym byłoby nadawanie wskazanym wyżej pojęciom znaczenia odmiennego niż wynikające z obowiązujących przepisów prawa krajowego.

W niniejszej sprawie przy ustalaniu podstawowych zasad porządku prawnego Rzeczypospolitej - na użytek klauzuli porządku publicznego należało brać przede wszystkim pod uwagę przepisy zawarte w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 583) – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.). Ustawa ta w Tytule II zatytułowanym "Pokrewieństwo i powinowactwo", Dział Ia "Rodzice i dzieci", Rozdział I "Pochodzenie dziecka" jednoznacznie określa kwestie związane z pochodzeniem dziecka. Art. 61(9) k.r.o stanowi, że matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. Z kolei przepisy dotyczące ojcostwa (Oddział 2 "Ojcostwo") niezależnie od sposobu jego ustalenia zawsze jako ojca dziecka wymieniają mężczyznę. Z tymi rozwiązaniami pozostają w zgodności uregulowania ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, która w art. 60 przewiduje tylko możliwość wpisania mężczyzny, jako ojca dziecka. Nawet w przypadku, gdy nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, brak podstaw do wpisania ojca dziecka na podstawie uznania dziecka lub sądowego ustalenia ojcostwa, do akt urodzenia dziecka jako imię ojca wpisuje się imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie a w braku takiego wskazania imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Zawsze więc obok matki dziecka w akcie urodzenia wpisuje się jako drugie z rodziców osobę płci męskiej. Żaden z przepisów nie przewiduje możliwości wpisania w akcie urodzenia dziecka obok matki dziecka jako drugiego z rodziców - drugiej kobiety. Przepisy obowiązujące na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie przewidują także ani możliwości usankcjonowania związku osób tej samej płci ani możliwości przysposobienia dziecka przez osoby tej samej płci (zgodnie z art. 115 § 1 k.r.o. przysposobić wspólnie mogą tylko małżonkowie). Pojęcia "rodzicielstwo" i "rodzice" zawsze odnoszą się do osób różnej płci, tj. kobiety i mężczyzny, na co wskazuje także jednoznacznie art. 18 Konstytucji RP, który wskazuje jako małżeństwo związek kobiety i mężczyzny. Nie sposób zatem podzielić stanowiska skarżącej, jakoby organy administracji rozpoznające przedmiotową sprawę błędnie uznały, że transkrypcja przedmiotowego aktu urodzenia byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, które to zasady zostały zrekonstruowane w oparciu o art. 18 Konstytucji RP.

Sąd orzekający podnosi, że w powyższym zakresie podziela w pełni stanowisko i argumentację Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w sprawie o identycznym stanie faktycznym a zawarte w wyroku z dnia 17 grudnia 2014 r., sygn. akt II OSK 1298/13 (opubl. w LEX on-line). Sąd podziela w pełni także stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zajęte w sprawie o identycznym stanie faktycznym, wyrażone w wyroku z dnia 6 kwietnia 2016 r., sygn. akt II SA/Gl 1157/15 oraz w wyroku Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 maja 2016 r., sygn. akt III SA/Kr 1400/15 (opubl. http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Podkreślenia wymaga, że według powołanego już art. 1 § 1 i 2 p.p.s.a. sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę legalności działania organów administracji publicznej, w tym m.in. badanie, czy przy wydawaniu przez nie decyzji administracyjnych rozstrzygających w sposób władczy sprawy o charakterze indywidualnym, organy działają na podstawie i w granicach prawa, prawidłowo stosując i interpretując przepisy prawa materialnego. Poza kognicją sądów administracyjnych leży natomiast ocena konstytucyjności przepisów postępowania i prawa materialnego rangi ustawowej, które są dla sądów wiążące (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP). Nie można zatem w przedmiotowej sprawie kwestionować konstytucyjności przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie, w jakim definiują one pojęcie rodzicielstwa.

Dla rozstrzygnięcia sprawy nie bez znaczenia pozostaje również zauważalna sprzeczność pomiędzy zewnętrzną formą [...] wzoru aktu urodzenia a wzorem jego polskiego odpowiednika. Otóż, w akcie urodzenia małoletniego V. jako matka dziecka wpisana została M. Z., natomiast w rubryce "rodzic" wpisano S. W. Biorąc pod uwagę poczynione powyżej uwagi dotyczące transkrypcji, a to konieczność przytoczenia treści transkrybowanego aktu w niezmienionej jakkolwiek postaci, to wpisując do polskiej księgi urodzeń tak sporządzony za granicą akt urodzenia kierownik urzędu stanu cywilnego musiałby wpisać dwie kobiety, przy czym jedną z nich w rubryce "ojciec". Należy również wskazać, że w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego (Dz. U. z 2015 r. poz. 194) określono m.in. wzór odpisu zupełnego aktu urodzenia. Wedle załącznika nr 1 do tego rozporządzenia do aktu urodzenia należy wpisać matkę i ojca (a nie jak w [...] "rodzica"). Podzielając stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wydanym w dniu 17 grudnia 2014 r. wyroku sygn. akt II OSK 1298/13, w sprawie o analogicznym stanie faktycznym, uznać należy, że nie chodzi przy tym wyłącznie o wzory druków, gdyż nawet gdyby druki miały rubrykę "rodzic", to przez "rodziców" rozumie się w Polsce w sposób jednoznaczny ojca i matkę, stąd też w aktualnym stanie prawnym niedopuszczalne jest wpisanie do aktu stanu cywilnego dwóch kobiet jako ojca i matki lub jako rodziców i to niezależnie od sposobu oznaczenia poszczególnych rubryk we wzorze aktu.

Należy podkreślić, że takie rozumienie na gruncie ustawodawstwa krajowego pojęcia rodzicielstwa nie narusza powołanych przez skarżącą przepisów Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej i Karty Praw Podstawowych. W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przyjmuje się, że państwom wolno ograniczać dostęp do związków małżeńskich parom osób tej samej płci (tak m.in. w wyroku EIPCz z dnia 24 czerwca 2010 r. w sprawie Schalk i Kopf przeciwko Austrii). Odnosi się to również do związków partnerskich. W tym miejscu należy zaznaczyć, że naruszenie art. 14 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, dotyczącego zasady równego traktowania, pojawia się wówczas, gdy zachodzi różnica w traktowaniu osób znajdujących się w porównywalnych położeniach. Różnica taka jest dyskryminująca, gdy nie posiada obiektywnego i rozsądnego uzasadnienia. Podkreśla się, że układające się Państwa cieszą się określonym marginesem uznania przy rozstrzyganiu, czy i w jakim zakresie różnice w położeniach, pod innymi względami analogicznymi, uzasadniają różne traktowanie, włącznie z różnym traktowaniem w świetle prawa.

Za niemający uzasadnienia w realiach niniejszej sprawy uznać należy zarzut naruszenia art. 7 i 21 ust. 1art. 24 ust. 2 i 3 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2007/C 303/01), Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzonego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz.U.2009.203.1569), ratyfikowanego przez Rzeczpospolitą Polską ustawą z dnia 1 kwietnia 2008 r. o ratyfikacji Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzonego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz. U. nr 62, poz. 388). Zgodnie z art. 7 Karty każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się. Zgodnie zaś z art. 21 tejże Karty zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (ustęp 1 art. 21), a ponadto w zakresie zastosowania Traktatów i bez uszczerbku dla ich postanowień szczególnych zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową (ustęp 2 art. 21). Zarzut skarżącej jest bezpodstawny również i z tego powodu, że art. 21 ust. 1 - jak to wynika z wyjaśnień dotyczących Karty Praw Podstawowych (2007/C 303/02) - dotyczy jedynie dyskryminacji ze strony instytucji i organów Unii w wykonywaniu kompetencji przyznanych im na mocy Traktatów oraz ze strony Państw Członkowskich, wówczas gdy wykonują prawo Unii. Sytuacja taka nie ma zaś miejsca w stanie faktycznym sprawy niniejszej.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 20 ust. 2 lit a oraz art. 21 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, które stanowią że:".. Obywatele unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w Traktatach. Mają między innymi prawo do: swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich ..."(art. 20 ust. 2 lit. a) oraz, że "Każdy Obywatel unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w Traktatach i środkach przyjętych w celu ich wykonania." (art. 21 ust. 1) zauważyć należy, że odmowa transkrypcji aktu urodzenia dziecka w żaden sposób nie wpływa na prawo dziecka do ani jego matki do swobodnego przemieszczania się w ramach Unii Europejskiej, w tym prawa do swobodnego pobytu na terytorium Polski lub państwie właściwym według miejsca urodzenia się dziecka. Pamiętać należy, że od dnia 13.10.2006 r. obowiązuje (rzecz jasna, z uwzględnieniem daty akcesji danego kraju do Unii Europejskiej) kraje członkowskie Unii Europejskiej rozporządzenie (WE) Nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), które ogranicza prawo swobodnego poruszania się po obszarze krajów członkowskich UE, ale wyłącznie przez obywateli państw nie będących członkami Unii. Obywatele krajów członkowskich Unii Europejskiej mają zaś zagwarantowaną swobodę przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich, a to z uwagi na postanowienia układu między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. UrzUEL.2000.239.13 WydSpec.UE.19.02.3) zwanego Układem z Schengen. Polska wraz z 8 innymi, nowymi członkami Unii Europejskiej dołączyła do strefy Schengen 21 grudnia 2007 r. przyjmując ujednolicone zasady wjazdu i krótkoterminowego pobytu na ich terytorium. Zgodnie z tym Układem, począwszy od dnia 5 czerwca 1985 r. ( z uwzględnieniem daty akcesji poszczególnego kraju do Unii Europejskiej) zniesione zostały w praktyce formalności przewidziane dla obywateli Państw Członkowskich Wspólnot Europejskich na wspólnych granicach miedzy Państwami Unii, co oznacza obecnie pełna swobodę przemieszczania się i pobytu obywateli każdego z państw Unii Europejskiej na terenie innego państwa UE i to niezależnie od treści wpisu w księdze urodzeń właściwego urzędu stanu cywilnego.

W sprawie niniejszej nie miały też zastosowania przepisy art. 104 ust. 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Przepis ten stanowi, że transkrypcja jest obligatoryjna, jeżeli obywatel polski, którego dotyczy zagraniczny dokument stanu cywilnego, posiada akt stanu cywilnego potwierdzający zdarzenia wcześniejsze sporządzony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i żąda dokonania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego lub ubiega się o polski dokument tożsamości lub nadanie numeru PESEL. Zauważyć przede wszystkim należy, że sprawa niniejsza nie dotyczy wydania polskiego dokumentu tożsamości czy nadania numeru PESEL. Analiza treści materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy prowadzi do wniosku, że nie została spełniona przesłanka posiadania aktu stanu cywilnego potwierdzającego zdarzenia wcześniejsze sporządzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem w okolicznościach sprawy niniejszej nie sposób skutecznie zarzucić naruszenia tego przepisu.

Odmowa wpisania do polskich ksiąg stanu cywilnego zagranicznego aktu urodzenia V. Z. w żaden sposób nie narusza prawa skarżącej, jej dziecka i jej Partnerki do poszanowania ich życia prywatnego i rodzinnego. Poza sporem pozostaje, że przedmiotem postępowania administracyjnego nie było ani życie rodzinne skarżącej i jej bliskich, ani ich życie prywatne, ale kwestie dotyczące warunków formalnych wymaganych dla dokonania danego wpisu do polskich ksiąg stanu cywilnego. Decyzje odmowne w motywach nie kwestionują i nie naruszają w/w praw wskazują natomiast na brak podstaw prawnych w zakresie prawa krajowego, umożliwiających dokonanie wpisu zgodnie z wnioskiem. Zgodnie zaś z art. 7 kpa organy administracji działają na podstawie przepisów prawa, które to przepisy nie zawsze musza być – jak w przedmiotowej sprawie zgodne z subiektywnym oczekiwaniem strony skarżącej. Skoro decyzja organu administracji podjęta została zgodnie z prawem obowiązującym w dacie i miejscu orzekania, to obowiązkiem Sądu jest utrzymać taką decyzję w mocy. Nie sposób natomiast w ocenie Sądu ze stanu faktycznego sprawy niniejszej wywieść, że odmowa transkrypcji spowodowana była dyskryminacją, w szczególności ze względu na płeć czy przekonania lub orientację seksualną, ani też ze względu na inne okoliczności wymienione w ust. 1 art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 2 ust. 1 i 2, art. 3 ust. 1, art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 1 i 2 Konwencji o Prawach Dziecka, należy zauważyć, że nie jest zrozumiały zarzut naruszenia tych przepisów. Jak też wyjaśniono powyżej, w omawianej sprawie nie można dopatrzyć się orzeczenia zapadłego z pobudek dyskryminacyjnych "ze względu na orientację seksualną" lub naruszenia zasady równości obywateli wobec prawa. Przepis art. 7 ust. 1 Konwencji stanowi, że niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostanie sporządzony akt jego urodzenia, a dziecko od momentu urodzenia będzie miało prawo do otrzymania imienia, uzyskania obywatelstwa oraz, jeśli to możliwe, prawo do poznania swoich rodziców i pozostawania pod ich opieką. W sprawie niniejszej sporządzony został przedstawiony do transkrypcji akt urodzenia małoletniego syna skarżącej.

Za nieuzasadniony należy uznać zarzut, jakoby odmowa dokonania transkrypcji miała pozbawić małoletniego V. wszystkich elementów swojej tożsamości na terytorium Polski, w szczególności w zakresie jego stosunków rodzinnych , bądź doprowadzenie do sytuacji tożsamej z położeniem bezpaństwowca. W tym względzie należy mieć bowiem na uwadze przepis art. 1138 k.p.c., który przyznaje zagranicznym dokumentom urzędowym moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi, nie wprowadzając w tym zakresie jakichkolwiek dodatkowych wymogów, w szczególności w postaci transkrypcji tych dokumentów. Niezależnie więc od tego, czy treść [...] aktu urodzenia syna skarżącej zostałaby "umiejscowiona" w polskich księgach stanu cywilnego, czy też nie, zarówno małoletni, jak i jego opiekun prawny ma możliwość skutecznego powoływania się na ten dokument w obrocie prawnym i jego dowodowego wykorzystania. Zagraniczne akty stanu cywilnego, identycznie jak ich polskie odpowiedniki stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych (art. 3 p.a.s.c., także wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 maja 2010 r., sygn. akt II SA/Gl 669/09, ONSA i WSA z 2011 r. poz. 114).

W świetle przytoczonej argumentacji natury prawnej i faktycznej, wypada uznać, że dokonanie transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego do polskich ksiąg aktów stanu cywilnego na podstawie art. 104 Prawa o aktach stanu cywilnego jest możliwe, o ile nie pozostaje w sprzeczności z polskim systemem prawnym. Sąd stwierdza, że istotnie przeniesienie treści [...] aktu urodzenia małoletniego syna skarżącej do polskich ksiąg stanu cywilnego byłoby sprzeczne z polskim porządkiem prawnym, a zatem decyzje organu odwoławczego oraz organu I instancji należało uznać za prawidłowe, odpowiadające obowiązującym przepisom prawa.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.