Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA – Andrzej Kołodziej (sprawozdawca) Sędzia WSA – Ewa Marcinkowska Sędzia WSA – Anna Mierzejewska Protokolant – specjalista Marek Kozłowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi J.B. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy poparcia wniosku o nadanie tytułu naukowego profesora nauk biologicznych 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3. zasądza od Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów na rzecz skarżącego J.B. kwotę 200 (słownie: dwieście) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Rada [...] im. M. N. [...], na podstawie art. 27 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595), podjęła w dniu [...] września 2012 r. uchwałę nr [...] o nieudzieleniu poparcia wnioskowi profesora nauk o [...] dra hab. J. B. w sprawie nadania mu tytułu profesora nauk [...].

Stwierdziła także, że w głosowaniu tajnym wzięły udział 33 osoby, oddano 32 głosy ważne, z czego 9 głosów było za udzieleniem poparcia, 7 było przeciw i 16 osób wstrzymało się od głosu.

W odwołaniu od powyższej uchwały J. B. zarzucił m.in., naruszenie zasady obiektywizmu Komisji Rady [...] powołanej do oceny jego dorobku naukowego, manipulowanie faktami i w efekcie sprowadzenie końcowej oceny jego dorobku, mającego istotny wpływ na decyzję Rady, do wątku konfliktu z władzami Instytutu oraz niezaproszenie na obrady Rady [...] w dniu [...] września 2012 r. recenzentów i jego bezpośredniego przełożonego – prof. T. W., którzy mogliby przedstawić obiektywne poglądy na temat jego dorobku.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów decyzją nr [...] z dnia [...] czerwca 2013 r., na podstawie art. 21 ust. 2 w zw. z art. 27 ust. 3 pkt 3 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, utrzymała w mocy zaskarżoną uchwałę.

W uzasadnieniu podała, że Sekcja [...] Centralnej Komisji powołała dwóch ekspertów w sprawie, a ich opinie były jednoznacznie negatywne. Głosowanie po dyskusji na forum Sekcji w dniu [...] czerwca 2013 r. było również negatywne (2 głosy za uznaniem odwołania, 27 przeciw, 0 wstrzymało się od głosu). Negatywnie wobec odwołania ustosunkowało się także Prezydium Centralnej Komisji, które po zapoznaniu się ze stanowiskiem Sekcji, w głosowaniu tajnym w dniu [...] czerwca 2013 r. opowiedziało się za utrzymaniem w mocy zaskarżonej uchwały (0 głosów za uznaniem odwołania, 10 przeciw, 0 wstrzymało się od głosu).

Centralna Komisja stwierdziła, że J. B. jest doktorem nauk [...], doktorem habilitowanym w zakresie [...] oraz profesorem nauk [...]. Pracuje w Instytucie [...] w W. oraz Akademii [...] w K. Odwołanie dotyczy odmowy poparcia wniosku o tytuł w drugiej dziedzinie, czyli w naukach [...]. Nadanie tytułu więcej niż w jednej dziedzinie jest ewenementem w praktyce promowania kadr naukowych w Polsce.

Organ wskazał, iż Rada [...], Sekcja [...] Centralnej Komisji oraz Prezydium Centralnej Komisji uznały, że ocenie w takim przypadku może podlegać dorobek zgodny z zakresem nowej wybranej (drugiej) dziedziny, uzyskany po ostatnim awansie na tytuł profesora w pierwszej dziedzinie. W ten sposób bowiem nie zostaje naruszony dobry obyczaj w nauce, polegający na niezaliczeniu tego samego dorobku do dwu odrębnych promocji i zasady tej nie kwestionował sam odwołujący.

Centralna Komisja podniosła, iż Sekcja [...] po dyskusji z recenzentami uznała, że dorobek stricte [...] uzyskany po awansie na tytuł profesora nauk o [...], czyli po 2004 r., nie upoważnia do tytułu profesora w dziedzinie nauk [...]. Jest bowiem kontynuacją dwu rozpoczętych znacznie wcześniej nurtów, tj. [...] i [...], które nie zmieniły się po ostatnim awansie. Dorobek ten liczy 26 pozycji ujętych w kilka kategorii, a w latach 2005-2012 indeksowanych w ICR jest jedynie 6 pozycji. Ponadto dorobek J. B. w zakresie kształcenia kadr jest znaczący (9 wypromowanych doktorów), jednakże dotyczył on nauk o [...] , także ten po 2004 r., a tytuły prac nie wskazują na znaczny wkład kandydata w rozwój nauk [...]. Natomiast przedstawione w odwołaniu formy aktywności dydaktycznej, organizacyjnej i wydawniczej, dowodzą wyróżniającego zaangażowania w nauki o [...].

Organ stwierdził, że nie popełniono formalnych uchybień w postępowaniu Komisji oraz Rady [...] w W., brak też przesłanek wskazujących na konflikt interesów w wyborze recenzentów przez Radę [...] i Centralną Komisję.

Odnosząc się do zarzutu braku zaproszenia recenzentów i prof. T. W. podniósł zaś, że w dokumentacji znajduje się potwierdzona przez recenzentów korespondencja mailowa świadcząca o zaproszeniu wszystkich recenzentów na posiedzenie Rady [...]. Natomiast prof. T. W. od stycznia 2012 r. przebywa na emeryturze i nie pełni funkcji Kierownika Pracowni, a nowy przełożony kandydata brał udział we wszystkich posiedzeniach Rady, na których procedowano przedmiotowy wniosek.

W skardze na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie J. B. zarzucił jej naruszenie:

1) art. 7, art. 77 § 2, art. 80 oraz art. 107 § 3 K.p.a.,

2) art. 3 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki przez jego niewłaściwe zastosowanie,

3) art. 26 ust. 1 ww. ustawy przez jego niezastosowanie,

4) rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych.

Wniósł w związku z tym o jej uchylenie oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał w szczególności, że po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego prowadził badania naukowe w dwóch odrębnych obszarach wiedzy:

1) nauk [...] w dziedzinie [...],

2) nauk [...], nauk o [...] oraz nauk o [...].

Obszary te są od siebie niezależne, są ściśle rozgraniczone metodyką i podmiotem badań. Ponieważ w postępowaniu o nadanie skarżącemu tytułu profesora nauk o [...] był brany pod uwagę jedynie dorobek w tej dziedzinie, nie było podstaw, by w postępowaniu o nadanie tytułu profesora nauk [...] wprowadzić odrębne, restrykcyjne i niemające oparcia w prawie kryteria oceny dorobku naukowego. Postępując w ten sposób, pozbawiono go istotnej części dorobku naukowego z 10 lat (1944-2004). Takiego postępowania nie uzasadnia też przywoływany "dobry obyczaj".

Skarżący podniósł także, że zgodnie z przepisami prawa i opublikowanymi przez Centralną Komisję "Kryteriami oceny kwalifikacji kadry naukowej i artystycznej dla postępowań prowadzonych w trybie przepisów dotychczasowych", tytuł profesora może być nadany osobie, która:

– uzyskała stopień doktora habilitowanego,

– ma osiągnięcia naukowe znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym,

– posiada poważne osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej.

Stwierdził również, że ustawodawca nie przewiduje, poza przypadkami plagiatorstwa i oszustwa naukowego, żadnych innych okoliczności skutkujących pominięciem dorobku naukowego (lub jego części), nawet jeśli wykracza on poza jeden obszar wiedzy.

Uzasadniając zarzuty naruszenia przepisów postępowania skarżący stwierdził, iż Centralna Komisja w toku postępowania odwoławczego nie zebrała w sposób wyczerpujący materiału dowodowego, w szczególności pominęła jego dorobek naukowy i dydaktyczny z dziedziny nauk [...] z lat 1995-2004 lub też błędnie go sklasyfikowała.

W odpowiedzi na skargę Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów wniosła o jej oddalenie i podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko faktyczne oraz prawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m.in. przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga oceniana w świetle powyższych kryteriów zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wyjaśnienia wymaga kwestia, jakie brzmienie przepisów ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.), dalej jako: "ustawa o stopniach naukowych", ma zastosowanie do postępowania o nadanie skarżącemu tytułu profesora.

Jak wynika z akt administracyjnych, skarżący dwukrotnie, tj. [...] września 2009 r. i ponownie [...] listopada 2010 r., wystąpił do Dyrektora Instytutu [...] im. M. N. [...] w W. o wszczęcie postępowania o nadanie mu tytułu profesora w dziedzinie nauk [...], natomiast Rada [...] wszczęła postępowanie w tym przedmiocie w dniu [...] marca 2011 r.

Zgodnie z przepisem art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455 ze zm.), która weszła w życie w dniu 1 października 2011 r., przewody doktorskie i habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułu profesora, niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy i są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zatem w odniesieniu do skarżącego zastosowanie mają przepisy ustawy o stopniach naukowych w brzmieniu sprzed nowelizacji.

Zgodnie z przepisem art. 26 ust. 1 tej ustawy, tytuł profesora może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym oraz posiada poważne osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej lub artystycznej, z zastrzeżeniem art. 2 i 3.

W myśl zaś art. 27 ust. 1, 3 i 4 ustawy o stopniach naukowych, postępowanie o nadanie tytułu profesora przeprowadzają rady jednostek organizacyjnych w zakresie danej dziedziny nauki lub sztuki. Art. 10 stosuje się odpowiednio.

Czynności postępowania w sprawach o nadanie tytułu profesora kończą się uchwałami w przedmiocie:

1. wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora,

2. wyznaczenia recenzentów,

3. poparcia wniosku o nadanie tytułu profesora.

W postępowaniu o nadanie tytułu profesora powołuje się czterech recenzentów, w tym nie więcej niż jednego zatrudnionego w tej samej szkole wyższej lub w innej placówce naukowej, której pracownikiem jest osoba ubiegająca się o nadanie tytułu profesora albo będącego członkiem rady jednostki organizacyjnej przeprowadzającej postępowanie. Recenzentem może być osoba posiadająca tytuł profesora w zakresie danej lub pokrewnej dziedziny nauki lub sztuki. Recenzentów, po dwóch, powołują rada właściwej jednostki organizacyjnej oraz Centralna Komisja, uczestniczą oni w postępowaniu o nadanie tytułu profesora na takich samych zasadach.

Ponadto zgodnie z ust. 5 powołanego przepisu, w postępowaniu o nadanie tytułu profesora stosuje się odpowiednio przepisy art. 20 ust. 1-3 oraz art. 21.

Jednocześnie stosownie do przepisu § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz. U. Nr 15, poz. 128 ze zm.), osoba, wobec której ma zostać wszczęte postępowanie o nadanie tytułu profesora, przedstawia kierownikowi jednostki organizacyjnej uprawnionej do przeprowadzenia tego postępowania albo kierownikowi zatrudniającej jednostki organizacyjnej wykaz osiągnięć w pracy naukowo-badawczej lub artystycznej wraz z odpowiednim zapisem dzieł artystycznych i dokumentacją ich publicznej prezentacji, ze szczególnym uwzględnieniem okresu po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego lub kwalifikacji II stopnia (...) oraz ze wskazaniem, które z tych osiągnięć kandydata uznaje za najważniejsze.

Natomiast zgodnie z § 20a ust. 1, rada jednostki organizacyjnej, na podstawie dokumentów, o których mowa w § 20 ust. 1, podejmuje uchwały, o których mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy oraz występuje z wnioskiem do Centralnej Komisji o powołanie przez nią recenzentów.

Podkreślenia wymaga również, że w myśl przepisu art. 29 ustawy o stopniach naukowych, w postępowaniach dotyczących nadania stopnia doktora i doktora habilitowanego albo tytułu profesora oraz nadania, ograniczenia, zawieszenia i pozbawienia upoważnienia do nadawania tych stopni w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy K.p.a.

Zagadnienie rozumienia zwrotu "stosuje się odpowiednio" na tle powyższego przepisu, było wielokrotnie przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego, który m.in. w wyroku z dnia 7 września 2011 r., sygn. akt I OSK 2078/11 stwierdził, że: "ograniczenie uzasadnienia decyzji Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów wynikające z odpowiedniego stosowania przepisu art. 107 § 3 K.p.a., nie stanowi naruszenia prawa. Komisja jest organem kolegialnym, rozstrzygnięcia podejmuje w głosowaniu tajnym, a zatem nie ma możliwości ustalenia przewodów głosowania za utrzymaniem uchwały odmawiającej dopuszczenia do kolokwium habilitacyjnego".

W podobnym tonie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 maja 2008 r., sygn. akt I OSK 212/08, wskazując, że: "postępowanie w sprawach stopni i tytułów naukowego jest postępowaniem administracyjnym prowadzonym na podstawie odpowiednio stosowanych przepisu K.p.a. z odrębnościami wynikającymi z przepisów procesowych zamieszczonych w ustawie o stopniach naukowych (...). Postępowanie w sprawach o nadanie tytułu naukowego oraz stopni naukowych cechuje odrębność związana ze specyfiką tych spraw. Wynika stąd ograniczony zakres kontroli sądu administracyjnego, który nie jest uprawniony do merytorycznej kontroli recenzji stanowiących podstawę decyzji Centralnej Komisji. Nie dokonuje także merytorycznej oceny dorobku naukowego osoby ubiegającej się o uzyskanie stopnia doktora habilitowanego oraz tego, czy rozprawa habilitacyjna kandydata stanowiła znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny naukowej. Sąd nie jest również uprawniony do rozwiązywania merytorycznych sporów powstałych w świecie nauki".

Z kolei w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 października 2006 r., sygn. akt I OSK 192/06 Naczelny Sąd Administracyjny odniósł się do kwestii postępowania dowodowego, stwierdzając, że: "artykuł 75 § 1 K.p.a. nie ma zastosowania w postępowaniu o nadaniu stopnia naukowego. W postępowaniu przed Centralną Komisją postępowanie dowodowe ogranicza się do uzyskania recenzji oraz stanowisk Sekcji".

Dla podkreślenia specyfiki postępowania w sprawach dotyczących decyzji Centralnej Komisji należy przywołać także tezę zawartą w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 marca 2009 r., sygn. akt I OSK 1411/08, zgodnie z którą: "okoliczność, że strona skarżąca uważa, że recenzenci wadliwie ocenili jej dorobek, pominęli okoliczności przemawiające na jej korzyść, a uwypuklili elementy negatywne, że nie podzielili w końcu jej poglądów, nie może prowadzić do kwestionowania na drodze postępowania sądowego wystawianych w procedurze kwalifikacyjnej ocen, nawet jeżeli skarżąca jest najgłębiej przekonana, że są one krzywdzące".

Wreszcie warto przytoczyć tezy Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące postępowania odwoławczego zawarte w wyrokach z dnia 20 kwietnia 2007 r., sygn. akt I OSK 1661/06 oraz z dnia 16 maja 2007 r., sygn. akt I OSK 145/07, w świetle których: "Charakter postępowania odwoławczego przed Centralną Komisją ds. Stopni i Tytułów nie jest identyczny, jak w przypadku postępowania odwoławczego od decyzji organu administracji publicznej, prowadzonego na podstawie przepisów K.p.a. Wynika to przede wszystkim ze specyfiki postępowania w sprawie nadawania stopni i tytułów naukowych. Komisja poza oceną legalności zaskarżonej uchwały rady wydziału przeprowadza własne postępowanie, co wynika wprost z art. 35 ustawy, a podejmowana decyzja zapada w głosowaniu tajnym, co powoduje, że również przepisy dotyczące postępowania odwoławczego muszą być stosowane odpowiednio, a nie wprost.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów ma kompetencje ograniczone wyłącznie do kontroli, a nie do merytorycznego orzekania w zakresie stopni naukowych. W razie odmowy wszczęcia przewodu doktorskiego kontrola ta sprowadza się do kontroli prawidłowości czynności prawnych, których wadliwość powoduje uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia radzie. Nie ma zastosowania art. 138 § 2 K.p.a. Zawarte w uzasadnieniu decyzji Centralnej Komisji uwagi merytoryczne nie mają mocy obowiązującej i nie mogą przesądzać o treści rozstrzygnięcia przyjętego po ponownym rozpatrzeniu sprawy. Szczególny przedmiot tego postępowania powoduje, że nie można stosować art. 7, art. 79 § 1 i § 2, art. 81 K.p.a. do rozpoznania spraw w tym postępowaniu".

Akceptując w pełni powyższe poglądy i przyjmując je jako własne, należy stwierdzić, iż nie zasługują na uwzględnienie zarzuty skargi dotyczące naruszenia przepisów art. 7, art. 77 § 2, art. 80 oraz art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), dalej jako "K.p.a.".

Postępowanie w niniejszej sprawie zostało bowiem przeprowadzone w oparciu o przepisy Rozdziału 3 ustawy o stopniach naukowych, z odpowiednim zastosowaniem przepisów K.p.a. rozumianym jak wskazane w powołanym orzecznictwie. W szczególności podnieść należy, że Rada [...] w W. we właściwym trybie i w prawidłowej formie dokonała czynności określonych w art. 27 ust. 3 ustawy o stopniach naukowych.

W postępowaniu o nadanie skarżącemu tytułu profesora powołano także wymaganą w ust. 4 ww. przepisu ilość recenzentów (czterech), spełniających określone w nim wymogi i uczestniczących w postępowaniu.

Z kolei Prezydium Centralnej Komisji po uzyskaniu negatywnej opinii Sekcji Nauk [...] w sprawie odwołania skarżącego, w głosowaniu tajnym jednogłośnie opowiedziała się za odmową uznania zasadności odwołania.

Zasadne są natomiast zarzuty naruszenia wskazanych w skardze przepisów prawa materialnego, w tym w szczególności art. 26 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych oraz § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora.

Jak wynika bowiem z akt administracyjnych oraz wprost z uzasadnienia zaskarżonej decyzji, J. B. uzyskał w 1995 r. stopień doktora habilitowanego w zakresie [...] oraz w 2004 r. uzyskał tytuł profesora nauk o [...]. Bezsporna jest również okoliczność, iż skarżący swoją działalność badawczą i dydaktyczną prowadził po 1995 r. zarówno w dziedzinie nauk [..., jak i w dziedzinie nauk o [...].

Świadczy o tym m.in. to, że skarżący pracuje zarówno w Instytucie [...], jak i w Akademii [...] w K. Całkowicie nieuprawnione i sprzeczne z prawem było więc pominięcie dorobku skarżącego w dziedzinie nauk [....] z lat 1995-2004. Argumentacja organu, że nadanie tytułu więcej niż w jednej dziedzinie jest ewenementem w praktyce promowania kadr naukowych w Polsce, a w przypadku skarżącego ocenie podlegać może dorobek w zakresie nauk [...] uzyskany po ostatnim awansie na tytuł profesora z zakresu nauk o [...], ponieważ w ten sposób nie zostaje naruszony dobry obyczaj w nauce polegający na niezaliczaniu tego samego dorobku do dwu odrębnych promocji, jest argumentacją pozamerytoryczną i sprzeczną z przepisami art. 26 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych oraz § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2004 r.

Powyższe naruszenie przepisów prawa materialnego miało, w ocenie Sądu, bezsporny wpływ na treść zaskarżonej decyzji, co obligowało Sąd do jej uchylenia.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzekł jak w sentencji wyroku. O wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji orzeczono na podstawie art. 152, zaś o kosztach według art. 200 powołanej ustawy.