Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maciej Dybowski sędzia NSA Elżbieta Kremer sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.) Protokolant asystent sędziego Anna Dziosa-Płudowska po rozpoznaniu w dniu 7 października 2014 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2014 r. sygn. akt II SA/Wa 1845/13 w sprawie ze skargi J.B. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy poparcia wniosku o nadanie tytułu naukowego profesora nauk biologicznych oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z 30 stycznia 2014 r. sygn. akt II SA/Wa 1845/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi J. B., uchylił decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z [...] czerwca 2013 r. nr [...], którą utrzymana została w mocy uchwała nr [...] z dnia [...] września 2012 r. Rady Naukowej [...] o nieudzieleniu poparcia wnioskowi prof. nauk o kulturze fizycznej dr hab. J. B. o nadanie mu tytułu profesora nauk biologicznych.

J. B. w odwołaniu od uchwały Rady Naukowej zarzucał Radzie naruszenie zasad obiektywizmu przez Komisję powołaną przez Radę do oceny jego dorobku naukowego, manipulowanie faktami, zdawkowe ustosunkowanie się do trzech ocen pozytywnych jego dorobku, a poświęcenie całej uwagi jedynie opinii negatywnej, niezaproszenie na obrady recenzentów i bezpośredniego przełożonego, którzy mogliby przedstawić obiektywne poglądy na temat jego dorobku.

Centralna Komisja w uzasadnieniu decyzji podała:

Sekcja Nauk Biologicznych, Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych powołała dwóch ekspertów, których opinie były negatywne, głosowanie na forum sekcji również, negatywnie do odwołania odniosło się też Prezydium Centralnej Komisji. J. B. jest doktorem nauk przyrodniczych (1984), doktorem habilitowanym w zakresie biologii (1995), profesorem nauk o kulturze fizycznej (2004), pracuje w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN w Warszawie oraz Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Rada Naukowa Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN, Sekcja Biologiczna Centralnej Komisji oraz Prezydium uznały, że w przypadku ubiegania się o tytuł profesora z nowej dziedziny ocenie może podlegać dorobek z tej dziedziny, uzyskany po ostatnim awansie na tytuł profesora w pierwszej dziedzinie. Natomiast dorobek stricte biologiczny J. B. po 2004 r. nie upoważnia do tytułu profesora w dziedzinie nauk biologicznych, jest bowiem kontynuacją dwu rozpoczętych znacznie wcześniej nurtów, tj. neurofizjologii i biomechaniki i nie zmienił się od tego czasu. Dorobek liczy 26 pozycji ujętych w kilka kategorii, a w latach 2005–2012 indeksowanych w JCR jest tylko 6 pozycji, dorobek w zakresie kształcenia kadr jest znaczący, ale dotyczy nauk o kulturze fizycznej, także po 2004 r., a tytuły prac nie wskazują na znaczny wkład kandydata w rozwój nauk biologicznych. Recenzenci zostali zaproszeni, natomiast przełożony prof. T.W. przebywa na emeryturze od stycznia 2012 r. W postępowaniu nie popełniono formalnych uchybień ani w postępowaniu Komisji ani Rady Naczelnej Instytutu, nie było też przesłanek wskazujących na konflikt interesów w wyborze recenzentów przez Radę Naukową i Centralną Komisję.

W skardze J. B. podniósł, że po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego prowadził badania w dwóch odrębnych obszarach wiedzy – nauk przyrodniczych w dziedzinie biologii oraz nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej, które są od siebie ewidentnie i ściśle rozgraniczone metodyką i przedmiotem badań. Podkreślił też, że poza przypadkami plagiatorstwa i oszustwa naukowego ustawodawca nie przewiduje żadnych innych okoliczności, skutkujących pominięciem dorobku naukowego lub jego części, nawet jeśli wykracza poza jeden obszar wiedzy. Nadto zarzucił naruszenie zasad postępowania.

Rozpoznając skargę, Wojewódzki Sąd stwierdził: w sprawie, wobec złożenia przez J. B. wniosku – 10 września i ponownie 25 listopada 2010 r. o wszczęcie postępowania o nadanie tytułu profesora, zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytułach w zakresie sztuki w brzmieniu obowiązującym przed jej nowelizacją, która weszła w życie 1 października 2011.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, Sąd po przytoczeniu i analizie przepisów, uznał, je za nieuzasadnione, gdyż postępowanie zostało przeprowadzone zgodnie z przepisami ustawy o stopniach naukowych, przy odpowiednim zastosowaniu k.p.a., powołano wymaganą liczbę recenzentów, spełniających wymogi i uczestniczących w postępowaniu, zaś zaskarżona decyzja zapadła jednogłośnie.

Za zasadne natomiast Sąd uznał zarzuty dotyczące kwestii merytorycznych, tj. szczególnie naruszenia art. 26 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych oraz § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 25 stycznia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora i stwierdził:

Jak wynika z akt administracyjnych oraz z uzasadnienia zaskarżonej decyzji, J. B. uzyskał w 1995 r. stopień doktora habilitowanego w zakresie biologii oraz w 2004 r. uzyskał tytuł profesora nauk o kulturze fizycznej. Bezsporna jest również okoliczność, iż skarżący swoją działalność badawczą i dydaktyczną prowadził po 1995 r. zarówno w dziedzinie nauk biologicznych, jak i w dziedzinie nauk o kulturze fizycznej. Świadczy o tym m.in. to, że skarżący pracuje zarówno w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN, jak i w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Całkowicie nieuprawnione i sprzeczne z prawem było więc pominięcie dorobku skarżącego w dziedzinie nauk biologicznych z lat 1995–2004. Argumentacja organu, że nadanie tytułu więcej niż w jednej dziedzinie jest ewenementem w praktyce promowania kadr naukowych w Polsce, a w przypadku skarżącego ocenie podlegać może dorobek w zakresie nauk biologicznych uzyskany po ostatnim awansie na tytuł profesora z zakresu nauk o kulturze fizycznej, ponieważ w ten sposób nie zostaje naruszony dobry obyczaj w nauce, polegający na niezaliczaniu tego samego dorobku do dwu odrębnych promocji, jest argumentacją pozamerytoryczną i sprzeczną z art. 26 ust. 1 ustawy i § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.

Reprezentowana przez radcę prawnego, Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów wniosła skargę kasacyjną od tego wyroku, opierając skargę na:

1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, tj. na przesłance z art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: p.p.s.a.) (Dz.U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), przepisu art. 26 ust. 1, art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 14. marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. Nr 65, poz. 595 ze zm.); § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz.U. Nr 15, poz. 128 ze zm.) przez:

– przyjęcie, że wykaz osiągnięć w pracy naukowo-badawczej w postępowaniu o nadanie tytułu profesora w drugiej dziedzinie naukowej może obejmować także prace naukowe zaliczone do dorobku naukowego w postępowaniu o nadanie tytułu profesora w pierwszej dziedzinie naukowej;

2) naruszeniu przepisów postępowania – art. 174 pkt 2 ustawy o postępowaniu przez sądami administracyjnymi, przepisów: art. 133 p.p.s.a.,134 § 1 p.p.s.a., art. 135 p.p.s.a., art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ p.p.s.a., art. 152 p.p.s.a. przez:

– stwierdzenie, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia procedury administracyjnej obowiązującej Centralną Komisję i naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy poprzez nieuwzględnienie całości publikacji naukowych Kandydata przedstawionych do awansu naukowego,

– przyjęcie, że ocena dorobku naukowego Kandydata w dziedzinie nauk biologicznych była pozamerytoryczna,

– nieuwzględnienie w całości zgromadzonego materiału dowodowego, jego błędną ocenę.

Wskazując powyższe wniosła o:

uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi strony ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

J. B. wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej.

Na rozprawie wyjaśnił, iż tytuł profesora nauk o kulturze fizycznej uzyskał na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy o stopniach naukowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie mogła być uwzględniona, jako nieposiadająca usprawiedliwionych podstaw.

Nie można zgodzić się z zarzutami naruszenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przepisów prawa procesowego, bowiem Sąd uwzględnił cały materiał dowodowy, co wynika z uzasadnienia, natomiast wyciągnął z niego wnioski, z którymi skarżąca Centralna Komisja się nie zgadza.

W sprawie nie ma kwestii naruszenia przepisów prawa procesowego, gdyż tych nie naruszono ani w postępowaniu zakończonym wydaniem przez Centralną Komisję zaskarżonej decyzji, zatem ani na szczeblu Rady Naukowej Instytutu Biologii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk, ani Centralnej Komisji – co Wojewódzki Sąd wyraźnie podkreślił. Sam Sąd, jak powiedziano wyżej, przepisów postępowania także nie naruszył. Jednak ocenę Sądu należy odnieść do samego przeprowadzenia procedury – powołanie recenzentów, zawiadomienie ich o posiedzeniu. Natomiast w sprawie istotą jest prawo materialne – przepisy ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w dziedzinie sztuki w brzmieniu sprzed nowelizacji, która weszła w życie 1 października 2011 r., dalej "ustawa", ale także pewna luka w materialne dowodowym sprawy.

Z oceną Sądu, iż przepisy prawa materialnego zostały naruszone należy się zgodzić.

Stosownie do art. 26 ust. 1 ustawy tytuł profesora może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania w przewodzie habilitacyjnym oraz posiada poważne osiągnięcia dydaktyczne, w tym kształcenie kadry naukowej lub artystycznej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Z kolei § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 stycznia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynności w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz.U. Nr 15, poz. 128 ze zm.), dalej "rozporządzenie", osoba, wobec której ma zostać wszczęte postępowanie o nadanie tytułu profesora, przedstawia... wykaz osiągnięć w pracy naukowo-badawczej ze szczególnym uwzględnieniem okresu po uzyskaniu tytułu doktora habilitowanego oraz ze wskazaniem, które z tych osiągnięć kandydat uznaje za najważniejsze.

Z art. 26 ust. 1 ustawy, co zostało uszczegółowione w § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, wynika, iż uzyskanie tytułu profesora zależy od osiągnięć naukowych w ogóle, jednak przede wszystkim po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego. Wskazuje na to użyte w art. 26 ust. 1 sformułowanie "osiągnięcia naukowe znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym", a także w § 20 ust. 1 pkt 3 "wykaz osiągnięć w pracy naukowo-badawczej ze szczególnym uwzględnieniem okresu po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego".

W niniejszej sprawie J. B. tytuł profesora już posiada, a ubiega się o ten sam tytuł tylko w innej dziedzinie, aniżeli już uzyskany. Posiadany tytuł jest z dziedziny kultury fizycznej, zaś ubiega się o tytuł z dziedziny nauk biologicznych.

J. B. na rozprawie przed Naczelnym Sądem wyjaśnił, iż tytuł profesora nauk o kulturze fizycznej uzyskał nie na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy, ale na podstawie ust. 2 tego artykułu. Ust. 1 art. 26 reguluje zasady obowiązujące przy ubieganiu się o tytuł profesora co do osiągnięć kandydata, zastrzegając wyjątki przewidziane w ust. 2 i 3. Ust. 2 przewiduje, iż Centralna Komisja może, w szczególnych przypadkach, na wniosek właściwej rady..., dopuścić do wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora osobie, która uzyskała stopień doktora i posiada wybitne osiągnięcia naukowe. Jest to zatem wyjątkowy tryb, inny aniżeli przewidziany w ust. 1 art. 26, tak co do osiągnięć, jak i posiadanego stopnia naukowego. Postępowanie zatem w trybie "zwykłym", na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy powinno odpowiadać zasadom tam wskazanym. Oceniać cały dorobek w dziedzinie, w której ma być nadany tytuł, ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięć po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zwrócił uwagę, że naruszeniem art. 26 ust. 1 ustawy było, że w postępowaniu o nadanie J. B. tytułu profesora nauk biologicznych pominięty został dorobek w tej dziedzinie za okres 1995 r. – uzyskanie stopnia doktora habilitowanego nauk biologicznych – 2004 r. – uzyskanie tytułu profesora nauk o kulturze fizycznej. Zasadnie Sąd ocenił takie postępowanie Centralnej Komisji jako naruszające ten przepis. Omówione zostało to wyżej.

Centralna Komisja wskazała, iż do uzyskania przez J. B. tytułu profesora nauk biologicznych może być brany pod uwagę tylko jego dorobek w tej dziedzinie, osiągnięty po 2004 r., uzyskania tytułu profesora nauk o kulturze fizycznej. Takie stanowisko Centralna Komisja uzasadniała tym, iż dorobek w dziedzinie nauk biologicznych był brany pod uwagę w postępowaniu o nadanie tytułu profesora nauk o kulturze fizycznej, zatem ten sam dorobek nie może być podstawą do nadania drugiego tytułu. Jednak zauważyć trzeba, że jest to stwierdzenie o tyle gołosłowne, że nie znajduje odzwierciadlenia w materiale dowodowym. Brak jest bowiem jakiejkolwiek dokumentacji z postępowania o nadanie tytułu profesora nauk o kulturze fizycznej, z której wynikałoby czy i w jakim stopniu dorobek z dziedziny nauk biologicznych był wzięty pod uwagę. To jest ta luka w materiale dowodowym, o czym była mowa wyżej, nie pozwalająca na ustosunkowanie się do tego twierdzenia Centralnej Komisji. Do twierdzenia, które zdaje się mieć niebagatelne znaczenie w sprawie.

Centralna Komisja podkreśliła też, że ubieganie się o drugi tytuł w innej dziadzinie jest ewenementem, nie zdarza się. W takiej sytuacji należy dołożyć szczególnej staranności w postępowaniu, zwłaszcza na jej szczeblu. Należałoby rozdzielić obie dziedziny w jakich prowadzi badania J. B. i szczegółowo odnieść się do prowadzonych w dziedzinie w jakiej ubiega się o tytuł, biorąc pod uwagę cały w niej dorobek, z uwzględnieniem osiągnięć po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego. Takiej szczególnie starannej analizy zabrakło, a przecież nakazuje to art. 29 ust. 1 ustawy przez odpowiednie zastosowanie przepisów k.p.a. Odpowiednie stosowanie nie zwalnia z zachowania zasady prawdy obiektywnej, wyrażonej w art. 7 k.p.a. Odpowiednie stosowanie k.p.a. oznacza podporządkowanie się tej zasadzie wprost, zatem podjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego z uwzględnieniem oczywiście specyfiki przewidzianej w przepisach ustawy i rozporządzenia.

Uchylenie zatem przez Wojewódzki Sąd, zaskarżonej przez J. B., decyzji Centralnej Komisji należało uznać za zasadne.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270).