Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Śliwa /spr./ Sędziowie NSA Małgorzata Wolska AWSA Joanna Zdrzałka Protokolant: sekr. sąd. Maria Kołcz po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2006 r. na rozprawie sprawy ze skargi A. J. i J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] kwietnia 2005 r. Nr [...] w przedmiocie podziału nieruchomości I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. ustala, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżących A. J. i J. S. kwotę 200 (dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

do wyroku z dnia 22 lutego 2006 r.

Decyzją z dnia z dnia [...] kwietnia 2005 r., Nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania A. J. i J. S. od decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...].03.2005 r., Nr [...] w sprawie podziału nieruchomości 565, 576, 586 - 590, 592, 593, 599, 600, 602 -605, 652, 661 660, 676 i 677 w obr. [...] położonych w R. działając na postawie art. 138 § 1 pkt 1 KPA utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu aktu podano, że przedmiotową decyzją organ I instancji orzekł o podziale nieruchomości w niej wskazanych. W uzasadnieniu organ podał, że nieruchomości objęte podziałem nie są położone na terenach, gdzie jest plan miejscowy, nie zachodzi obowiązek jego sporządzenia i gmina nie przystąpiła do ogłoszenia planu, a zatem podział nastąpił w oparciu o decyzję z dnia [...].05.2003 r. ustalającą wzizt na zamiar inwestycyjny pn: Ulicą nowoprojektowana wraz z uzbrojeniem w R. ETAP [...] na odcinku od skrzyżowania z ulicą Z. do skrzyżowania z ulicą C. Organ zaznaczył, że podział jest niezbędny dla realizacji celów publicznych.

Odwołanie od tej decyzji wniosły A. J. i J. S., podnosząc, że podział działek jest dla nich krzywdzący i zgodę na podział uzależniają od wykupu obu działek powstałych po podziale.

Organ II instancji uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Jak stanowi art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. 04.261.2603 ze zm.) w przypadku braku planu miejscowego - jeżeli nieruchomość jest położona na obszarze nieobjętym obowiązkiem sporządzenia planu, a gmina nie ogłosiła o przystąpieniu do sporządzenia planu - podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest zgodny z przepisami odrębnymi, a jeżeli przed dniem złożenia wniosku o podział była wydana decyzja o warunkach zabudowy

i zagospodarowania terenu, obowiązująca w dniu złożenia wniosku, jeżeli jest zgodny

z warunkami określonymi w tej decyzji. Przedmiotowa decyzja spełnia ten warunek. Poprzedzona była postanowieniem Prezydenta Miasta [...] z dnia [...].01.2005 r., Nr: [...], w którym organ pozytywnie zaopiniował wstępny projekt podziału jako spełniający warunki ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wszystkim stronom postępowania doręczono postanowienie a żadna z nich nie wniosła zażalenia.

Decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi, a strony nie kwestionują jej zasadności lecz wykup powstałych po podziale działek. Roszczenia dotyczące wykupu działek na tym etapie postępowania są przedwczesne.

Powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie zaskarżyły A. J. i J. S. domagając się uchylenia decyzji organów obu instancji i zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi podały, że organ II instancji błędnie przyjmuje, że strona skarżąca nie kwestionuje zasadności decyzji o podziale i nie rozważył, czy decyzja ta jest zgodna z prawem. Przede wszystkim organ nie wyjaśnił, czy dla nieruchomości objętej podziałem powinien być sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym wynika, że plan taki sporządza się obowiązkowo dla obszarów, na których przewiduje się żądania dla realizacji celów publicznych (art. 13 ust. 1 pkt 3). Podobnie w nowej ustawie z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, do obszarów objętych obowiązkiem sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, należą obszary przeznaczone dla inwestycji celu publicznego (art. 14 ust. 1). Nie budzi wątpliwości, że budowa drogi publicznej stanowi realizację celu publicznego. Dlatego też, zdaniem strony skarżącej, organ niewłaściwie przyjął, że w sprawie ma zastosowanie art. 94 ust. 1 ustawy. W ocenie strony skarżącej dla nieruchomości objętych podziałem powinien najpierw być uchwalony miejscowy plan zagospodarowania, przy równoczesnym zawieszeniu procedury związanej z podziałem nieruchomości (dotychczasowy Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego Miasta [...] z dnia [...] czerwca 1992 stracił ważność z dniem 1 stycznia 2004 r.) zgodnie z treścią art. 94 ust. 3 ww. ustawy.

Z treści odwołania jednoznacznie wynika, że strona nie zgadza się z decyzją (narusza ona jej uzasadniony interes prawny), a kwestia wykupu działek jest drugorzędna. Obowiązkiem organu II instancji było wszechstronne rozważenie wszystkich okoliczności sprawy i ustalenie, czy decyzja Prezydenta Miasta [...] jest zgodna z prawem.

Odnosząc się do twierdzenia organu, że strona nie wnosiła zażalenia na postanowienie Prezydenta Miasta [...] z [...].01.2005 r. o zaopiniowaniu wstępnego projektu podziału, co miało rzekomo świadczyć o jej zgodzie na podział nieruchomości, zwrócić uwagę należy, że ani wskazane postanowienie, ani decyzja Prezydenta Miasta [...] z [...].05.2003 r. ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania terenu nie naruszały interesu strony. Interes ten został naruszony decyzją o podziale nieruchomości.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie. Ustosunkowując się do jej zarzutów podało, że strony bezzasadnie powołują się na obowiązek zawieszenia postępowania w sprawie podziału nieruchomości. Artykuł 93 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest on zgodny z ustaleniami planu miejscowego oraz przepisami szczególnymi. W razie braku tego planu stosuje się przepis art. 94. Zgodnie z jego brzmieniem zasady podziału nieruchomości ustala się w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Za chybiony uznano zarzut naruszenia interesu prawnego stron. Pojęcie interesu prawnego jest rozumiane, jako rzeczywiście istniejąca potrzeba ochrony prawem przedmiotowym (por. L. Żukowski w "Postępowanie administracyjne, egzekucyjne oraz postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym", R. Sawuła, L. Żukowski, Przemyśl, 1999, s. 78). Tu bez wątpienia postępowanie dotyczy prawa skarżących się i nie zostało on w żaden sposób naruszone. Skarżące były uznane za strony i korzystały z przysługujących im uprawnień. Poza badaniem organu odwoławczego pozostaje kwestia naruszenia interesu faktycznego skarżących. Podział nieruchomości objętych decyzją jest niezbędny do realizacji inwestycji celu publicznego - pasa dróg publicznych, na które wydana została decyzja ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania terenu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Kontrola zaskarżonego aktu przez sąd administracyjny sprowadza się do badania go pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych - Dz.U. Nr 153, poz. 1269) przy czym sąd - z mocy art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) - nie jest związany zarzutami ani wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Dokonując kontroli aktu administracyjnego we wskazanych wyżej granicach Sąd uznał, że zaskarżona decyzja w obrocie prawnym ostać się nie może.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowi przepis art. 94 ust. 1 w zw. z art. 93 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz. U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

Przepisy te przewidują, że podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest on zgodny z ustaleniami planu miejscowego. W razie braku tego planu stosować należy przepis art. 94 ustawy. Przepis ten stanowi, że w razie braku planu miejscowego - jeżeli nieruchomość jest położona na obszarze nieobjętym obowiązkiem sporządzenia tego planu, a gmina nie ogłosiła o przystąpieniu do sporządzenia planu - podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest zgodny z przepisami odrębnymi,

a jeżeli przed dniem złożenia wniosku o podział była wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, obowiązująca w dniu złożenia wniosku, jeżeli jest zgodny z warunkami określonymi w tej decyzji.

W analizowanej sprawie pozostaje poza sporem, że dla terenu na którym znajdują się objęte podziałem nieruchomości nie ma opracowanego planu miejscowego. Jednak do zastosowania w niniejszym przypadku przepisu art. 94 ust. 1 powołanej ustawy niezbędnym jest również wykazanie, że nieruchomość jest położona na obszarze nieobjętym obowiązkiem sporządzenia planu miejscowego oraz że gmina nie ogłosiła o przystąpieniu do sporządzania planu.

O ile fakt nieogłoszenia przez gminę o przystąpieniu do sporządzania planu jest pomiędzy stronami poza sporem, o tyle sporna pozostaje pomiędzy nimi kwestia, czy dla terenu na którym są przedmiotowe nieruchomości istnieje obowiązek sporządzenia planu miejscowego.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 2 pkt 8 położone ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy określa w szczególności obszary, dla których jest obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych.

Sąd ustalił, że uchwalą z dnia [...] lipca 2000 r., Nr [...] Rada Miasta [...] uchwaliła Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta [...]. W Studium tym określono obszary, dla których sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe na podstawie przepisów szczególnych oraz ze względu na istniejące uwarunkowania. Obszary te określiły załączniki nr 50 i 92 do uchwały. Wykonując postanowienie Sądu organ II instancji przedstawił powołaną uchwałę z [...] lipca 2000 r. Nie przedstawił jednak załącznika nr 50 do tej uchwały, jak również części graficznej Studium w postaci umożliwiającej stwierdzenie, czy nieruchomości objęte postępowaniem znajdują się w obszarze dla którego - zgodnie ze Studium - istnieje obowiązek sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego, czy też nie znajdują się w takim obszarze. Wyjaśnienie tej kwestii ma zasadnicze znaczenie dla możliwości zastosowania przepisu art. 94 ust. 1 ustawy.

Stwierdzić należy w takiej sytuacji, że decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego została wydana z naruszeniem przepisów art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 KPA. Nie zostało bowiem w żaden sposób wyjaśnione, czy działki objęte niniejszym postępowaniem nie znajdują się na terenie dla którego sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe, co eliminowałoby możliwość rozstrzygnięcia sprawy w oparciu o przepis art. 94 ust. 1 ustawy. Stwierdzenie w uzasadnieniu decyzji, że dla terenu w którym znajdują się działki nie ma obowiązku sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie jest poparte żadnym materiałem dowodowym i z zarzutami podniesionymi przez skarżące w tej materii w żaden sposób uporać się nie można.

Z mocy przepisu art. 106 § 3 ppsa sąd może z urzędu przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Ponieważ Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie wykonało w sposób pełny postanowienia dowodowego Sądu wydanego w celu wyjaśnienia wskazanych wyżej istotnych wątpliwości Sąd postanowił pominąć dopuszczony przez siebie dowód w części, w jakiej organ nie przedstawił żądanych dokumentów i uznając, iż dalsza korespondencja z organem prowadzi w istocie do nadmiernego wydłużenia postępowania w sprawie orzekł na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie dotychczas.

Mając na uwadze fakt wskazanego wyżej przeprowadzenia postępowania administracyjnego z naruszeniem przepisów art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 KPA należało zaskarżoną decyzję uchylić. Ponownie rozpoznając sprawę organ uzupełni materiał dowodowy sprawy w kierunku wyjaśnienia możliwości rozstrzygnięcia sprawy w trybie art. 94 § 1 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, a zwłaszcza wyjaśni, czy działki objęte niniejszym postępowaniem nie znajdują się na terenie dla którego sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe.

Orzeczenie Sądu znajduje podstawę prawną w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, art. 152 i art. 200 ustawy z dnia 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270).