Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Emilia Lewandowska (spr.) Sędziowie: WSA Małgorzata Boniecka-Płaczkowska WSA Agnieszka Miernik Protokolant Anna Jurak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2010 r. sprawy ze skargi A.Z. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę; 2. przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata M.R. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej kwotę 292,80 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa 80/100) złotych, w tym: tytułem opłaty kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, tytułem 22% podatku od towarów i usług kwotę 52,80 (pięćdziesiąt dwa 80/100) złotych, oraz kwotę 17 (siedemnaście) złotych tytułem innych udokumentowanych wydatków strony.

Minister Infrastruktury, decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r., nr [...], po rozpatrzeniu odwołania E. S.A. w G. Oddział w K., uchylił decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2008 r., nr [...] stwierdzającą nieważność decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w O. Wydział Spraw Wewnętrznych z dnia [...] marca 1970 r., nr [...], zezwalającej Zakładowi [...] w K. na przeprowadzenie przez grunty położone w W. i P., powiat O., linii energetycznej WN-110 kV i orzekł o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] marca 1970 r.

W uzasadnieniu decyzji Minister Infrastruktury wskazał, że Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Spraw Wewnętrznych w O. decyzją z dnia [...] marca 1970 r. zezwoliło Zakładowi [...] w K. na przeprowadzenie przez grunty położone w W. i P., powiat O., linii energetycznej WN-110 kV, m.in. przez nieruchomość należącą do M.Z.

Pismem z dnia 23 grudnia 2001 r. A.Z. (następczyni prawna M.Z.) wystąpiła do Wojewody [...] o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] marca 1970 r., który decyzją z dnia [...] października 2005 r. odmówił stwierdzenia nieważności wskazując, że w sprawie nie stwierdzono wystąpienia którejkolwiek z przesłanek stwierdzenia nieważności określonych w art. 156 § 1 kpa.

Minister Budownictwa decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. uchylił decyzję z dnia [...] października 2005 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, wskazując na brak przeprowadzenia przez organ wojewódzki postępowania wyjaśniającego w zakresie wystąpienia przez inwestora do właściciela nieruchomości o wyrażenie zgody na przeprowadzenie na nieruchomości linii energetycznej.

Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. stwierdził nieważność decyzji z dnia [...] marca 1970 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji E. S.A. w G. Oddział w K. zarzuciła niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy w zakresie ustalenia wyrażenia zgody przez właściciela nieruchomości na przeprowadzenie linii energetycznej na nieruchomości oraz nieodniesienie się do negatywnej przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji określonej w art. 156 § 2 kpa, tj. wywołania przez decyzję nieodwracalnych skutków prawnych.

Minister Infrastruktury rozpoznając sprawę uznał, że stanowisko organu pierwszej instancji jest wadliwe, w sprawie nie zaistniały bowiem przesłanki uzasadniające stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] marca 1970 r.

Organ odwoławczy wskazał, że podstawą wydania kwestionowanej decyzji z dnia [...] marca 1970 r. był przepis art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1961 r., Nr 18, poz. 94 ze zm.). Organ przytoczył treść powyższego przepisu i zaznaczył, że przedmiotową decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w O., wydaną w oparciu o decyzję Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w P. z dnia [...] marca 1969 r., nr [...] o lokalizacji szczegółowej, zezwolono Zakładowi [...] w K. na przeprowadzenie przez grunty położone w W. i P., powiat O., linii energetycznej WN-110 kV. Powyższa inwestycja miała charakter użyteczności publicznej, co wypełniało przesłankę z art. 3 ust. 1 powołanej ustawy.

Minister Infrastruktury podkreślił, że stanowisko w kwestii oceny decyzji wydanych w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. nie było w orzecznictwie jednolite. Sporne było w szczególności czy do przepisu art. 35 powołanej ustawy miał odpowiednie zastosowanie przepis art. 6 tej ustawy. Wątpliwości co do stosowania art. 6 w związku z art. 35 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 czerwca 2008 r., sygn. akt I OSK 954/07 wskazując, że art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. w ogóle nie ma zastosowania w postępowaniu w sprawie zezwolenia na wejście w teren w celu ułożenia przewodów, prowadzonego w trybie art. 35.

W świetle wykładni zaprezentowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w powołanym wyroku organ odwoławczy uznał, że w sprawie nie zaistniała przesłanka rażącego naruszenia prawa określona w art. 156 § 1 pkt 2 kpa, bowiem kwestia prowadzenia rokowań przed wszczęciem postępowania w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. nie ma znaczenia dla oceny zakwestionowanej decyzji z dnia [...] marca 1970 r., zaś innych kwalifikowanych wad tej decyzji określonych w art. 156 § 1 kpa nie stwierdzono.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła A.Z., podnosząc, że w sprawie miało miejsce rażące naruszenie prawa oraz że – w jej ocenie - prawidłową decyzją była decyzja z dnia [...] grudnia 2008 r.

W odpowiedzi na skargę Minister Infrastruktury wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 17 lutego 2010 r. - złożonym przez wyznaczonego z urzędu pełnomocnika skarżącej - zarzucono z kolei, że decyzja Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2009 r. wydana została z naruszeniem prawa materialnego, mającym wpływ na wynik sprawy, tj. z naruszeniem art. 6 ust. 1 i art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz z naruszeniem przepisów postępowania, mającym istotny wpływ na wynik sprawy, tj. z naruszeniem art. 77 § 1 kpa.

W obszernym uzasadnieniu pisma podniesiono, że stanowisko Ministra Infrastruktury jest błędne, bowiem do wywłaszczenia prowadzonego w trybie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. znajdują zastosowanie wszystkie przepisy tej ustawy odnoszące się do wywłaszczenia w sposób ogólny, w tym również art. 6 ustawy. Zaznaczono ponadto, że prowadząc postępowanie organ naruszył przepis art. 77 § 1 kpa, bowiem pominął analizę istotnego dokumentu w postaci decyzji o lokalizacji szczegółowej nr [...] wydanej w dniu [...] marca 1969 r. przez Wydział Urbanistyki i Architektury Prezydium WRN w P., która - zdaniem skarżącej - jest decyzją wadliwą, nie została bowiem doręczona właścicielom nieruchomości, przez które miała przebiegać linia wysokiego napięcia, a w szczególności M.Z..

W tej sytuacji wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] marca 1970 r. jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, tj. art. 6 ust. 1 i art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Ponadto sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

W ocenie Sądu skarga jest niezasadna, bowiem zaskarżona decyzja Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2009 r. nie narusza prawa.

Przedmiotową decyzją Minister Infrastruktury uchylił decyzję organu pierwszej instancji, mocą której stwierdzono nieważność decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w O. Wydział Spraw Wewnętrznych z dnia [...] marca 1970 r., zezwalającej Zakładowi [...] w K. na przeprowadzenie przez grunty położone w W. i P., powiat O., linii energetycznej WN-110 kV i odmówił stwierdzenia nieważności tej decyzji. Organ drugiej instancji uznał bowiem, że do postępowania prowadzonego w trybie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, nie ma odpowiedniego zastosowania art. 6 ust. 1 tej ustawy.

Wskazać trzeba, że zgodnie z art. 35 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 12 marca 1958 r., w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania kwestionowanej decyzji z dnia 18 marca 1970 r., organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogły za zezwoleniem organu do spraw wewnętrznych prezydium powiatowej rady narodowej zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Przepis art. 6 ust. 1 tej ustawy stanowił zaś, że ubiegający się o wywłaszczenie obowiązany był przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego wystąpić do właściciela o dobrowolne odstąpienie nieruchomości i w razie porozumienia zawrzeć z nim w formie prawem przepisanej umowę nabycia nieruchomości za cenę nie wyższą od ustalonej według zasad odszkodowania przewidzianych w niniejszej ustawie lub umowę zamiany nieruchomości według zasad tej ustawy. Umowa taka mogła być zawarta również w razie porozumienia stron w toku postępowania wywłaszczeniowego.

Zaznaczyć należy, że problematyka stosowania art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. (znajdującego się w Rozdziale 1 zatytułowanym "Przepisy ogólne"), w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 35 tej ustawy (znajdującego się w Rozdziale 5 zatytułowanym "Szczególny tryb wywłaszczenia"), była już przedmiotem rozważań sądów administracyjnych. W wyroku z dnia 18 czerwca 2008 r., sygn. akt I OSK 954/07, który powołuje również Minister Infrastruktury w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. w ogóle nie ma zastosowania w postępowaniu w sprawie zezwolenia na wejście w teren w celu ułożenia przewodów, prowadzonego w trybie art. 35 tej ustawy.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że w wyniku rokowań, o których mowa w art. 6 ust. 1 mogło dojść do przeniesienia własności nieruchomości w drodze umowy nabycia za cenę nie wyższą od ustalonej według zasad odszkodowania przewidzianych tą ustawą lub umowy zamiany nieruchomości. Natomiast ograniczenie prawa własności, o którym mowa w art. 35 nie powodowało zmiany właściciela. Zezwolenie na założenie i przeprowadzenie na nieruchomości prywatnej określonych ciągów technicznych (art. 35 ust. 1) rodziło jedynie roszczenie o odszkodowanie za straty wynikłe z tych działań (art. 36 ust. 1). Wszelkiego rodzaju negocjacje były tu zbędne, ponieważ przed przeprowadzeniem robót instalacyjnych nie mogły być znane straty nimi spowodowane. Dopiero, gdy założenie i przeprowadzenie określonych przewodów lub urządzeń spowodowało, że nieruchomość przestała się nadawać do dalszego racjonalnego jej użytkowania przez właściciela na cele dotychczasowe, nieruchomość podlegała wywłaszczeniu (art. 35 ust. 3).

Pogląd wyrażony w powyższym wyroku Sąd w obecnym składzie w pełni podziela. Oznacza to, że wbrew podnoszonym przez skarżącą zarzutom, zaskarżona decyzja Ministra Infrastruktury nie narusza prawa. Słusznie bowiem organ uznał, że przed wystąpieniem o wydanie decyzji zezwalającej na założenie i przeprowadzenie linii energetycznej na prywatnej nieruchomości, nie istniała konieczność uprzedniego wystąpienia do właściciela nieruchomości o dobrowolne odstąpienie nieruchomości. Kwestionowana w postępowaniu nadzorczym decyzja z dnia [...] marca 1970 r. nie wydana więc została z rażącym naruszeniem art. 6 ust. 1 i art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, a tym samym nie jest dotknięta wadą określoną w art. 156 § 1 pkt 2 kpa. W sprawie nie zaistniały również inne przesłanki określone w art. 156 § 1 kpa. Brak było zatem podstaw do stwierdzenia nieważności wskazanej decyzji.

Dodatkowo odnosząc się do podnoszonego w piśmie z dnia 17 lutego 2010 r. zarzutu, dotyczącego naruszenia przez Ministra Infrastruktury art. 77 § 1 kpa, poprzez niedokonanie w prowadzonym postępowaniu analizy decyzji Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w P. z dnia [...] marca 1969 r., nr [...] o lokalizacji szczegółowej, stwierdzić należy, że jest on bezpodstawny. Nie ulega bowiem wątpliwości, że przedmiotem postępowania nadzorczego była decyzja z dnia [...] marca 1970 r. zezwalająca Zakładowi [...] w K. na przeprowadzenie linii energetycznej, nie zaś decyzja lokalizacyjna z dnia [...] marca 1969 r. W postępowaniu tym organ nie badał więc prawidłowości decyzji o lokalizacji szczegółowej z dnia [...] marca 1969 r. Minister Infrastruktury rozstrzygał wyłącznie w kwestii istnienia bądź nieistnienia przesłanek z art. 156 § 1 kpa w odniesieniu do decyzji z dnia [...] marca 1970 r.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że wniesiona skarga jest bezzasadna i brak jest podstaw do jej uwzględnienia.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 oraz art. 250 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.