Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Jerzy Siegień Sędziowie: sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak sędzia del. WSA Piotr Broda (spr.) po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 25 stycznia 2019 r. sygn. akt II SA/Rz 889/18 w sprawie ze skargi W. M. na decyzję Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] czerwca 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od M. A. na rzecz Wojciecha Misiąga kwotę: 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 25 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Rz 889/18 po rozpoznaniu skargi W. M. (dalej jako skarżący) na decyzję Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] czerwca 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę, uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję Starosty [...] z dnia [...] lutego 2018 r., nr [...], a także orzekł o zwrocie kosztów postępowania sądowego.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Starosta [...] decyzją z dnia [...] sierpnia 2017 r., nr [...] (znak [...]) zatwierdził projekt budowlany i udzielił M. A. (dalej jako inwestorka) pozwolenia na budowę obejmującego budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego z wewnętrzną instalacją gazową oraz zewnętrzną doziemną instalacją gazową, elektryczną, przyłącza wodociągowego oraz przyłącza kanalizacyjnego, w miejscowości [...], gm. [...] na działkach o nr ew. [...] i [...].

Po wznowieniu postępowania postanowieniem z dnia [...] grudnia 2017 r. na podstawie art. 145 § 1 pkt 4, art. 147, art. 149 § 1 i art. 150 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257, ze zm.; dalej k.p.a.) organ I instancji decyzją z dnia [...] lutego 2018 r. odmówił uchylenia decyzji z dnia [...] sierpnia 2017 r.

Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie organ I instancji wskazał, że skarżący będący współwłaścicielem działki ew. nr [...] stanowiącej drogę wewnętrzną, której współwłaścicielem jest także inwestorka, wniósł o wznowienie postępowania w przedmiocie udzielenia pozwolenia na budowę na rzecz inwestorki, uzasadniając wznowienie postępowania przesłanką wynikającą z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.

W wyniku przeprowadzonego postępowania uznał, że skarżący nie jest stroną postępowania o udzielenie pozwolenia na budowę. Nie wskazał bowiem konkretnie z jakich podstaw prawa materialnego wywodzi swoje prawo bycia stroną tego postępowania. Zaznaczył, że z treści decyzji z [...] sierpnia 2017 r. oraz zatwierdzonego projektu budowlanego wynika, iż planowana inwestycja wykonywana będzie na działkach ew. nr [...] i [...]. Zdaniem organu, współwłaściciele działki drogowej powinni być uznani za strony, gdyby na działce tej przewidziane było wykonanie robót budowlanych związanych z planowaną inwestycją. Organ stwierdził więc, że trudno zatem uznać, aby droga znajdowała się w obszarze oddziaływania inwestycji, skoro droga nie jest terenem inwestycyjnym.

Skarżący wniósł odwołanie od tej decyzji do Wojewody Podkarpackiego, który decyzją z dnia [...] czerwca 2018 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji organ II instancji wyraził zapatrywanie, że obszar oddziaływania przedmiotowej inwestycji rozumiany w sposób przedstawiony w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, ze zm.; dalej zwanej ustawą) nie obejmuje działki ew. nr [...], uznanej jako droga wewnętrzna. Biorąc pod uwagę sposób zagospodarowania działki objętej decyzją organu I instancji oraz fakt, iż działka ew. nr [...] stanowi drogę, organ uznał, że skarżący w sprawie udzielenia inwestorce pozwolenia na budowę nie posiada przymiotu strony. Oceniając legitymację skarżącego w oparciu o treść art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 ustawy oraz uwzględniając cechy inwestycji i sposób zagospodarowania terenu, a także treść zapisów zawartych w przepisach odrębnych, organ II instancji nie ustalił konkretnego przepisu prawa dającego podstawę do uznania skarżącego za stronę postępowania. Zauważył, że choć działka ew. nr [...] znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie działki ew. nr [...], to jest jednak działką drogową, a możliwość wystąpienia ograniczeń w zagospodarowaniu terenu dotyczy działek budowlanych. Zgodził się także, że realizacja inwestycji nie utrudni korzystania z działki ew. nr [...] zgodnie z jej przeznaczeniem. Działka ta stanowi bowiem działkę drogową, a co za tym idzie, działkę przeznaczoną pod obsługę komunikacyjną między innymi działek do niej przylegających, zatem sporna inwestycja nie utrudni i nie ograniczy użytkownikom korzystania z niej.

W konkluzji stwierdził, że skarżący nie wskazał ani przepisu prawa, z którego wynikałyby jakiekolwiek ograniczenia w zagospodarowaniu działki drogowej, ani przepisu prawa, z którego wynikałby jego interes prawny do bycia stroną, w sprawie, w której wznowienia się domagał. Również w odwołaniu nie wskazano przepisów, z których wynikałyby konkretne ograniczenia w zagospodarowaniu działki ew. nr [...] związane z realizacją projektowanej inwestycji. Tym samym uznał, że stanowisko organu I instancji odpowiada prawu.

Rozpoznając wniesioną przez skarżącego od tej decyzji skargę, Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że zasługiwała ona na uwzględnienie, bowiem - niezależnie od podniesionych zarzutów i zgodnie z zasadą niezwiązania granicami skargi - została wydana z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego w zakresie art. 7, art. 77 § 1, art. 80 zw. z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. na tle wadliwej wykładni i błędnego zastosowania art. 3 pkt 20 i art. 28 ust. 2 ustawy. Zdaniem Sądu powyższe wady decyzji miały bezpośredni i istotny wpływ na wynik sprawy (treść kontrolowanej decyzji), gdyż brak wszechstronnego i wnikliwego ustalenia i wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy na tle wadliwego odczytania treści normatywnej wynikającej z mającego zastosowanie prawa materialnego doprowadził do wadliwej odmowy uznania skarżącego za stronę postępowania zakończonego weryfikowaną ostateczną decyzją o udzieleniu pozwolenia na budowę i tym samym do błędnego zastosowania art. 151 § 1 pkt 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.

Zdaniem Sądu I instancji stanowiąca przedmiot współwłasności inwestora oraz pozostałych współwłaścicieli działka drogowa, zapewniająca zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz z planem zagospodarowania terenu dostęp do drogi publicznej, musi być uznana za teren znajdujący się w obszarze oddziaływania planowanego obiektu budowlanego w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy już na podstawie przepisów odrębnych prawa cywilnego przewidujących związane ze stosunkami między współwłaścicielami (art. 198-209 k.c.) ograniczenia w zagospodarowaniu, współposiadaniu i korzystaniu ze wspólnej działki drogowej przez pozostałych (poza inwestorem) współwłaścicieli tej działki (art. 206 k.c.). Takie podejście jest konieczne i uzasadnione przede wszystkim ze względu na treść art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy. Sąd wyjaśnił, że uprawnienia współwłaścicieli działki drogowej (z wyłączeniem inwestora) zapewniającej dostęp do drogi publicznej doznają określonego ograniczenia w związku z realizacją, istnieniem i użytkowaniem obiektu budowlanego, który ma zostać zlokalizowany na działce, która zostaje połączona z drogą publiczną przez będącą przedmiotem współwłasności działkę drogową. Ograniczenia te, w ocenie Sądu, polegają na konieczności znoszenia i tolerowania określonych czynności, działań lub prac związanych z pracami budowlanymi inwestora. Dodał przy tym, że źródłem interesu prawnego, skonkretyzowanego w art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 ustawy, w odniesieniu do współwłaściciela działki drogowej zapewniającej inwestycji budowlanej dostęp do drogi publicznej są także przepisy techniczno-budowlane.

Mając to na uwadze Sąd podkreślił, że stanowiąca przedmiot współwłasności skarżącego, inwestora i innych podmiotów działka drogowa nr [...] (zapewniająca działkom inwestycyjnym nr [...] o [...] dostęp do drogi gminnej położonej na działce nr [...]) znajduje się w obszarze oddziaływania spornego obiektu budowlanego w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy. Nie budziło jego wątpliwości, że skarżący wykazał swoje uprawnienia współwłaścicielskie do działki drogowej nr [...], które nabył w drodze spadkobrania, jak również to, że nie wyraził zgody na podejmowanie przez inwestorkę czynności ingerujących w granicę, nawierzchnię lub inne parametry tej działki. W tej sytuacji, jak wskazał Sąd, okoliczności związane z naruszeniem interesu prawnego skarżącego jako współwłaściciela działki drogowej, m.in. fakt zniszczenia lub uszkodzenia nawierzchni drogi, powstania kolein, błota; fakt powstania - w związku z realizacją przyłącza wodno-kanalizacyjnego - zagłębień naruszających granicę lub zlokalizowanych w granicy z działką drogową; fakt spływu wody opadowej z dachu powstałego budynku mieszkalnego na drogę i powstania w ten sposób zastoisk wodnych, mogą jedynie świadczyć o aktualizacji unormowań wynikających z przepisów techniczno-budowlanych. Tym samym potencjalność ograniczającego wpływu inwestycji na sferę praw i obowiązków skarżącego jako współwłaściciela działki drogowej w świetle regulacji materialnoprawnych została już zaktualizowana.

Podsumowując Sąd I instancji uznał, że skarżący posiadał status strony w rozumieniu art. 28 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 20 ustawy w postępowaniu zakończonym weryfikowaną decyzją, a zatem wydanie przez skarżone organy na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. decyzji o odmowie uchylenia w trybie wznowienia postępowania ostatecznej decyzji - z tego powodu, że skarżący nie był stroną w tym postępowaniu - było błędne.

Inwestorka wniosła skargę kasacyjną od opisanego wyżej wyroku, zaskarżając to orzeczenie w całości. W oparciu o art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, ze zm.; dalej zwanej p.p.s.a.) zarzuciła naruszenie następujących przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik postępowania:

1. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art 151 p.p.s.a. poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji jak i decyzji Starosty, w sytuacji gdy zaskarżona decyzja nie została wydana z obrazą przepisów postępowania administracyjnego w zakresie art. 7, art. 77 § 1, art. 80 w zw. z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. przez co skarga winna zostać w myśl art. 151 p.p.s.a. oddalona przez Sąd I instancji;

2. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 151 p.p.s.a. poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji jako decyzji wydanej w oparciu o wadliwą wykładnię i błędne zastosowanie art. 3 pkt 20 i art. 28 ust. 2 ustawy w sytuacji gdy wykładania tych przepisów dokonana przez organy była prawidłowa i właściwie zastosowana, przez co skarga winna zostać w myśl art. 151 p.p.s.a. oddalona przez Sąd I Instancji;

Podnosząc wskazane zarzuty pełnomocnik inwestorki wniósł o zmianę zaskarżonego w całości wyroku poprzez oddalenie skargi, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi do ponownego rozpoznania. Ponadto wniósł o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie i zasądzenie od skarżącego zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego według norm prawem przepisanych.

Skarżący w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od inwestorki jako strony wnoszącej skargę, na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego, według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.).

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Chybiony jest zarzut naruszenia art.145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 151 p.p.s.a. i art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a., zasadnie bowiem wskazał Sąd I instancji, że organy administracji publicznej nie wyjaśniły istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności dotyczących możliwości oddziaływania realizowanej inwestycji na sąsiadującą z terenem inwestycji działkę drogową. Tym samym nie odnosząc się do argumentacji skarżącego w zakresie zalewania oraz zaśnieżania działki drogowej, niszczenia jej nawierzchni oraz prowadzenia prac ziemnych w obrębie działki drogowej związanych z wykonaniem przyłączy. W ocenie organu wystarczającym było jedynie stwierdzenie, że sposób zagospodarowania działek przez inwestora nie ograniczy sposobu wykorzystania działki drogowej, a zaprojektowana inwestycja nie narusza przepisów technicznych. Tak ustalone okoliczności stanu faktycznego nie pozwoliły na prawidłową ocenę, czy działka drogowa znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu realizowanego przez inwestora, a w konsekwencji czy skarżący posiada interes prawny do bycia stroną postępowania w przedmiocie udzielenia pozwolenia na budowę.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego tj. art. 145 § 1pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 3 pkt 20 i art. 28 ust. 2 ustawy wskazać należy, że zgodnie z art. 28 ust. 2: "Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu". Ustalenie interesu prawnego nie opiera się wyłącznie na tytule prawnym do nieruchomości ale powiązane jest z przesłanką, że nieruchomość właściciela, który żąda udzielenia mu ochrony prawnej znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu. W art. 3 pkt 20 ustawy wyznaczono pojęcie obszaru oddziaływania obiektu, stanowiąc, że: "należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu". Regulacja obszaru oddziaływania obiektu budowlanego w art. 3 pkt 20 ustawy odsyła do przepisów odrębnych. Na system tych przepisów odrębnych składają się nie tylko przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, ale też przepisy innych ustaw. Wymaga też uwzględnienia art. 5 pkt 9 ustawy, który wprost pozostaje w związku z art. 3 pkt 20 ustawy, stanowiącym o obowiązku zapewnienia poszanowania występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich. Przyznanie jednostce statusu strony wymaga zatem uwzględnienia całego systemu regulacji ustaw materialnoprawnych, które dają podstawy do wyprowadzenia interesu prawnego w powiązaniu ze stanem faktycznym sprawy. Jeżeli zatem istnieją przepisy prawa materialnego, które nakładają na inwestora określone obowiązki czy ograniczenia związane z realizacją inwestycji względem działki sąsiedniej, to tym samym właściciel (użytkownik wieczysty, zarządca) tejże działki jest stroną postępowania i to niezależnie od tego, czy projekt budowlany w ocenie organu spełnia wymagania określone przepisami prawa materialnego oraz aktów wykonawczych (por. wyrok NSA z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt II OSK644/10 - ONSAiWSA 2012/4/69; wyrok NSA z dnia 1 marca 2012 r., sygn. akt II OSK 282/12 - LEX nr 1292702; wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2013 r., sygn. akt II OSK 2508/11 - CBOSA). Jeżeli na gruncie prawa materialnego, ograniczenia związane z wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę mogą mieć wpływ na zagospodarowanie nieruchomości sąsiednich przez ich właścicieli, to ci właściciele są stroną postępowania. Przy ocenie bowiem czy podmiot jest stroną postępowania nie ma znaczenia czy został naruszony interes prawny tego podmiotu, a jedynie czy interes taki podmiotowi przysługiwał. Jeśli zatem decyzja o pozwoleniu na budowę może powodować ograniczenia lub utrudnienia w zagospodarowaniu nieruchomości sąsiednich, to ich właściciele są stroną postępowania. Właściciel działki znajdującej się w obszarze oddziaływania inwestycji winien mieć możliwość uczestniczenia w postępowaniu służącym wyjaśnieniu, jak ograniczenia związane z inwestycją na sąsiedniej działce wpłyną na możliwość zagospodarowania jego nieruchomości. W szczególności właściciel (współwłaściciel) nieruchomości bezpośrednio graniczącej z terenem inwestycji musi mieć możliwość sprawdzenia, czy faktycznie dopuszczalne ograniczenia wynikające z warunków technicznych związane z zagospodarowaniem i zabudową działki zostaną zachowane i nie zostaną naruszone. W sytuacji, gdy właściciel nieruchomości bezpośrednio graniczącej z inwestycją, wskazuje na ograniczenia w możliwości zagospodarowania działki zgodnie z jej przeznaczeniem, w tym przypadku jako drogi, to nie można przyjąć, że nie jest stroną w takiej sprawie, ponieważ nie dotyczy to jego interesu prawnego. Oczywiście jedynie wykazanie przez skarżącego, że jest współwłaścicielem nieruchomości sąsiadującej z nieruchomością, na której ma być realizowana inwestycja samo w sobie nie jest wystarczające do przyjęcia, że przysługuje mu status strony. Organ administracji ma jednak obowiązek ustalić, czy realizacja inwestycji wskazanej we wniosku o wydanie pozwolenia na budowę spowoduje, że właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca innej nieruchomości dozna ograniczeń w możliwości zagospodarowania swojej nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem. Trzeba również stwierdzić, że pojęcie obszaru oddziaływania obiektu jest rekonstruowane odrębnie w każdym postępowaniu prowadzonym dla indywidualnych inwestycji. Należy więc przyjąć, że podmioty określone w art. 28 ust. 2 ustawy w okolicznościach, w których powstaje uzasadnione podejrzenie istnienia wpływu projektowanej inwestycji na ich nieruchomość, powinny być stronami postępowania o pozwolenie na budowę takiej inwestycji. W żadnym bowiem wypadku nie można utrudniać właścicielom nieruchomości dochodzenia ich praw właścicielskich w postępowaniu o pozwolenia na budowę.

Również w piśmiennictwie przyjęto pogląd, że stronami postępowania powinny być podmioty określone w art. 28 ust. 2 ustawy w okolicznościach, w których powstaje uzasadnione podejrzenie istnienia wpływu projektowanej inwestycji na ich nieruchomości (zob. Komentarz aktualizowany do art. 28 Prawa budowlanego, A Plucińska-Filipowicz (red.), A. Kosicki, SIP Lex pkt II - stan prawny programu 09.05.2018). Także utrwalone jest stanowisko zgodnie z którym, wyznaczając strefę wokół projektowanego obiektu budowlanego zgodnie z art. 3 pkt 20 ustawy, organ powinien każdorazowo dokonać analizy nakazów i zakazów zawartych w przepisach odrębnych w kontekście indywidualnych cech obiektu budowlanego - tj. jego wielkości, formy, konstrukcji, przeznaczenia oraz sposobu zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji (por. Prawo budowlane. Komentarz pod red. A. Glinieckiego, wyd. 2, Lexis Nexis s. 270 i powołane tam orzeczenia sądów administracyjnych).

W wyrokach NSA również wielokrotnie wskazywano, że jeżeli istnieją przepisy prawa materialnego, które nakładają na inwestora określone obowiązki związane z zagospodarowaniem i zabudowę jego działki względem działki sąsiedniej, bądź stwarzają możliwość ograniczenia w zagospodarowaniu i wykorzystaniu działek sąsiednich zgodnie z ich przeznaczeniem, to właściciele takich nieruchomości mają status strony. Natomiast okoliczność, czy wykonywanie określonych robót narusza interes właściciela sąsiedniej nieruchomości, w tym także z uwagi na warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - jest przedmiotem postępowania administracyjnego, w którym podlega to wyjaśnieniu i rozstrzygnięciu. Właściciel działki znajdującej się w obszarze oddziaływania inwestycji powinien mieć możliwość uczestniczenia w postępowaniu służącym wyjaśnieniu czy konkretny obiekt budowlany został zaprojektowany w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych oraz z zapewnieniem wymogów przewidzianych w art. 5 ust. 1 ustawy. Weryfikacja zarzutów zgłaszanych przez właściciela powinna być dokonana przy merytorycznym rozpatrywaniu sprawy a nie na etapie badania jego legitymacji procesowej (por. wyrok NSA z 14 grudnia 2012 r., II OSK 1494/11, wyrok NSA z 25 stycznia 2013 r., II OSK 1698/11, wyrok NSA z 14 lipca 2011 r., II OSK 1182/10, wyrok NSA z 16 sierpnia 2012 r., II OSK 832/11, wyrok NSA z 9 października 2007 r., II OSK 1321/06, wyrok NSA z 14 września 2006 r., II OSK 1090/05, wyrok NSA z 12 kwietnia 2011 r., II OSK 644/10, wyrok NSA z 6 grudnia 2011 r., II OSK 1764/10, wyrok NSA z 25 lutego 2014 r., II OSK 2271/12, wyrok NSA z 9 czerwca 2014 r., II OSK 46/13, wyrok NSA z 29 stycznia 2014 r., II OSK 2064/12, wyrok WSA w Gliwicach z 17 czerwca 2010 r., II SA/Gl 983/09, wyrok WSA w Gliwicach z 24 sierpnia 2011 r., II SA/Gl 250/11).

Powyższych reguł nie uwzględniły przy rozpoznawaniu sprawy organy administracji, które analizę stanu faktycznego ograniczył do stwierdzenia braku wpływu projektowanej inwestycji na działkę sąsiednią oraz zachowania przez inwestycję norm techniczno-budowlanych rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wyrażając taką ocenę organy uczyniły to arbitralnie bez udziału skarżącego, a przy tym pomijając istotne w sprawie okoliczności wynikające z potencjalnych utrudnień w zagospodarowaniu sąsiedniej nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem na drogę.

W sytuacji gdy skarżący w toku postępowania zgłaszał, że niewłaściwie wykonane odprowadzenie wód deszczowych z dachu budynku oraz z terenu inwestycji powoduje zalewanie działki drogowej, a w konsekwencji niszczy jej nawierzchnię uniemożliwiając jej wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem, czy też zbyt bliskie usytuowanie budynku w stosunku do granicy działki powoduje, że śnieg z dachu budynku spada bezpośrednio na drogę uniemożliwiając przejazd, to rację ma Sąd I instancji, że kwestie te podlegają regulacji przepisów rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim odpowiadają budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z § 28 ust. 1 i 2 powołanego rozporządzenia działka budowlana, na której sytuowane są budynki, powinna być wyposażona w kanalizację umożliwiającą odprowadzenie wód opadowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej. W przypadku budynków niskich lub budynków, dla których nie ma możliwości przyłączenia do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, dopuszcza się odprowadzenie wód opadowych na własny teren nieutwardzony, do dołów chłonnych lub do zbiorników retencyjnych. Zgodnie z § 29 rozporządzenia dokonywanie zmiany naturalnego spływu wód opadowych w celu kierowania ich na teren sąsiedniej nieruchomości jest zabronione. Dokonując oceny, czy nieruchomość znajduje się w obszarze oddziaływania projektowanego obiektu, należy mieć na uwadze, że istnienie interesu prawnego, jaki wynika z art. 28 ust. 2 ustawy, nie jest uzależnione od tego czy dana inwestycja będzie powodowała przekroczenie określonych norm, lecz czy istnieją przepisy nakazujące badać możliwość oddziaływania inwestycji na nieruchomości sąsiednie (por. wyrok NSA z dnia 23 marca 2022 r. sygn. akt II OSK 975/21, LEX nr 3330283). Dla wykazania swojej legitymacji procesowej wystarczające jest zatem, że właściciel nieruchomości sąsiedniej przedstawi okoliczności świadczące o wpływie danej inwestycji budowlanej na jego indywidualne prawa związane z zagospodarowaniem i korzystaniem z nieruchomości w zakresie chronionym przez przepisy. Na potrzeby konkretnej inwestycji organ powinien każdorazowo ustalić wszystkie przepisy odrębne, które wprowadzają ograniczenia w zagospodarowaniu danego terenu i na ich podstawie ustalić możliwość oddziaływania określonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego oraz zakres i zasięg tego oddziaływania. Jednocześnie wobec braku wyraźnego wskazania przez ustawodawcę przepisów, na podstawie których dochodzi do wyznaczenia obszaru w otoczeniu obiektu budowlanego, przyjąć należy, że są to wszystkie powszechnie obowiązujące przepisy prawa, które wprowadzają określonego rodzaju ograniczenia w zakresie zagospodarowania, w tym zabudowy, tego terenu. Ustalenie obszaru oddziaływania konkretnego obiektu ma w konsekwencji przesądzające znaczenie dla ustalenia stron postępowania administracyjnego oraz zapewnienia poszanowania, występujących w zasięgu oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich (por. wyrok NSA z dnia 10 sierpnia 2021 r. sygn. akt II OSK 3181/18, LEX nr 3232089). Już sama potrzeba badania przez organ architektoniczno-budowalny, czy planowany obiekt budowalny nie spowoduje sprzecznego z prawem oddziaływania na nieruchomość skarżącego, np. w zakresie naruszenia stosunków wodnych na gruncie oznacza, że jakieś negatywne oddziaływanie planowanego obiektu budowlanego na działkę skarżącego jest możliwe, a ocena czy oddziaływanie to mieści się w normach przewidzianych przez przepisy prawa może być dokonana tylko w ramach merytorycznego rozstrzygania sprawy przez organy administracji, a nie na etapie oceny interesu prawnego wnioskodawcy (por. wyrok NSA z dnia 10 marca 2020 r. sygn. akt. II OSK 1283/18, LEX nr 3047069).

Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji. O kosztach postepowania kasacyjnego orzekając na podstawie art. 204 pkt 2 p.p.s.a.