drukuj    zapisz    Powrót do listy

6144 Szkoły i placówki oświatowo-wychowawcze 6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym), Samorząd terytorialny, Wójt Gminy, Uchylono zaskarżony wyrok i odrzucono skargę, I OSK 1919/18 - Postanowienie NSA z 2020-02-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1919/18 - Postanowienie NSA

Data orzeczenia
2020-02-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2018-05-28
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Dariusz Chaciński
Elżbieta Kremer /przewodniczący sprawozdawca/
Olga Żurawska - Matusiak
Symbol z opisem
6144 Szkoły i placówki oświatowo-wychowawcze
6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym)
Hasła tematyczne
Samorząd terytorialny
Sygn. powiązane
III SA/Kr 881/17 - Wyrok WSA w Krakowie z 2018-01-11
Skarżony organ
Wójt Gminy
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok i odrzucono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 506 art. 101 ust. 1
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Elżbieta Kremer (spr.) Sędziowie sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak sędzia del. WSA Dariusz Chaciński Protokolant starszy asystent sędziego Maciej Kozłowski po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2020 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wójta Gminy Spytkowice od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2018 r. sygn. akt III SA/Kr 881/17 w sprawie ze skargi M. K. i R. W. na zarządzenie Wójta Gminy Spytkowice z dnia [...] marca 2017 r. nr [...] w przedmiocie założeń prawno-organizacyjnych do sporządzenia arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2017/2018 postanawia: 1) sprostować z urzędu wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2018 r. sygn. akt III SA/Kr 881/17 w ten sposób, że w oznaczeniu zaskarżonego zarządzenia w miejsce numeru: "[...]" wpisać numer: "[...]"; 2) uchylić zaskarżony wyrok i odrzucić skargę; 3) zasądzić od M. K. i R. W. solidarnie na rzecz Gminy Spytkowice kwotę 390 (trzysta dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; 4) zwrócić M. K. i R. W. solidarnie ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem uiszczonego wpisu sądowego od skargi.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2018 r. sygn. akt III SA/Kr 881/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, po rozpoznaniu skargi M. K. i R. W., stwierdził nieważność zarządzenia Wójta Gminy Spytkowice z dnia [...] marca 2017 r. nr [...] w przedmiocie założeń prawno-organizacyjnych do sporządzenia arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2017/2018.

Wyrok zapadł na tle następujących okoliczności sprawy:

W dniu [...] marca 2017 r. Wójt Gminy Spytkowice wydał zarządzenie w sprawie założeń prawno-organizacyjnych do sporządzenia arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2017/2018. W zarządzeniu ustanowiono zasady opracowywania arkuszy organizacji szkoły i przedszkola, prowadzonych przez Gminę Spytkowice (zgodnie z § 1 ust. 1: Szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacyjny szkoły i przedszkola opracowany przez dyrektora szkoły zgodnie z przepisami prawa oraz zasadami zawartymi w niniejszym dokumencie).

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie M. K. i R. W. wskazali, że powyższe zarządzenie w sposób istotny narusza prawo, a w szczególności art. 5 ust. 7 pkt 1 i 3, art. 5c pkt 3, art. 34a ust. 1 i 2 pkt 3, art. 34b oraz art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r., poz. 1643 ze zm.), jak również art. 19 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1881).

Skarżący podnieśli, że mają interes prawny w zaskarżeniu powyższego zarządzenia, gdyż są rodzicami uczniów uczęszczających do Szkoły Podstawowej w M. Na podstawie zaskarżonego zarządzenia został sporządzony i zatwierdzony nieprawidłowy arkusz organizacyjny placówki. Funkcjonowanie zaskarżonego zarządzenia będzie oddziaływało na skarżących i na ich dzieci bezpośrednio, bowiem wskutek tego zarządzenia nie zostaną utworzone odpowiednie oddziały w Szkole Podstawowej w M., co spowoduje, że uczniowie ci będą musieli spełniać obowiązek szkolny w innych placówkach, co niekorzystnie wpłynie na ich dobro, a co za tym idzie na dobro skarżących.

W piśmie procesowym z dnia 4 stycznia 2018 r. Wójt Gminy Spytkowice wniósł o:

1) odrzucenie skargi:

- na podstawie art. 58 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), dalej powoływanej jako "P.p.s.a.", jako wniesionej w sprawie, która nie należy do właściwości sądu administracyjnego;

- na podstawie art. 58 § 5a P.p.s.a. jako wniesionej przez podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie nie zostały naruszone stosownie do wymagań przepisu szczególnego;

ewentualnie, na wypadek nieodrzucenia skargi przez Sąd:

2) oddalenie skargi w całości.

W uzasadnieniu Wójt Gminy Spytkowice wskazał m.in., że wydane przez organ zarządzenie nie narusza interesu prawnego ani uprawnienia skarżących, a co za tym idzie nie posiadają oni legitymacji do wniesienia skargi. Strona nie wykazała istnienia związku pomiędzy sferą jej indywidualnych praw, wynikających z norm prawa materialnego, a zaskarżonym zarządzeniem. W sprawie można ewentualnie mówić jedynie o interesie faktycznym, a nie prawnym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdzając nieważność zarządzenia wskazał, że po stronie skarżących istnieje interes prawny w zaskarżeniu przedmiotowego zarządzenia. Skarżący są rodzicami dzieci uczęszczających do Szkoły Podstawowej w M. Zarządzenie określające zasady opracowywania arkuszy organizacyjnych dla placówek oświatowych prowadzonych przez Gminę Spytkowice w sposób bezpośredni oddziałuje na sytuację prawną dzieci, na których spoczywa obowiązek szkolny, a tym samym ich przedstawicieli ustawowych – rodziców. Rodzice dzieci uczęszczających do szkoły mają interes prawny w tym, aby akty normatywne dotyczące organizacji placówki były uchwalane prawidłowo, w trybie określonym ustawowo. Sąd podkreślił, że rodzicom niewątpliwie przysługuje prawo do opieki i troski nad wykształceniem ich dzieci, wynikające w szczególności z art. 70 ust. 3, art. 48 ust. 1 i art. 53 ust. 3 Konstytucji RP. Uprawnienie to jest wzmacniane przysługującym rodzicom prawem refleksowym od samego prawa ich dziecka do nauki (art. 70 ust. 1 Konstytucji RP). Zdaniem Sądu powyższe regulacje przesądzają o istnieniu po stronie skarżących interesu prawnego, o jakim mowa w art. 101 u.s.g. W powyższym przepisie chodzi bowiem o takie naruszenie subiektywnie pojmowanego przez skarżącego jego interesu, które obiektywnie polega na nieprzestrzeganiu przez organ norm prawnych powszechnie obowiązujących.

Ponadto Sąd uznał, że zgodnie z przepisami ustawy o systemie oświaty, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonego aktu, Wójt Gminy nie miał kompetencji i nie mógł w drodze zarządzenia decydować o ustaleniu założeń prawno-organizacyjnych dotyczących sporządzania arkuszy organizacyjnych dla placówek oświatowych prowadzonych przez Gminę Spytkowice.

W ocenie Sądu zaskarżony akt narusza art. 39 ustawy o systemie oświaty, bowiem kompetencje dyrektora szkoły w zakresie zatrudniania pracowników są wyłączne i wszelka ingerencja organu prowadzącego szkołę jest w tej dziedzinie niedopuszczalna. Natomiast obowiązek sporządzania arkuszy organizacyjnych nałożony został na dyrektorów szkół rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624 ze zm.), wydanym na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o systemie oświaty. Ramowy statut publicznej szkoły podstawowej określony został w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Przepis § 10 ust. 1 załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia stanowi, że szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacji szkoły opracowany przez dyrektora szkoły, z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania, o którym mowa w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania. W szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów, tworzy się stanowisko wicedyrektora (§ 12 ust. 1 załącznika nr 2).

Sąd zwrócił uwagę, że organizację nauczania w szkołach publicznych regulowały w dacie wydania zaskarżonego aktu przepisy ustawy o systemie oświaty oraz wydane na jej podstawie przepisy rozporządzeń wykonawczych: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204 ze zm.) i powołanego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Żaden z powołanych przepisów nie przewiduje kierowania się "założeniami prawno-organizacyjnymi", ustalonymi przez organ gminy, przy tworzeniu arkusza organizacyjnego.

Ustalanie wiążących wytycznych (założeń) w zakresie organizacji pracy szkół i placówek oświatowych poprzez określenie sposobu sporządzania arkuszy organizacyjnych wkracza w zakres ustawowych zadań realizowanych przez kierujących nimi dyrektorów.

W ocenie Sądu naruszeniem prawa jest zatem nałożenie na dyrektorów szkół i przedszkoli obowiązku kierowania się założeniami prawno-organizacyjnymi do sporządzenia arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2017/2018 Wójta Gminy Spytkowice z dnia [...] marca 2017 r. Stąd też uprawnionym jest wniosek, że przy wydawaniu powyższych wytycznych Wójt Gminy Spytkowice naruszył wyznaczone przepisami prawa kompetencje, tym samym wkroczył w kompetencje wyraźnie zastrzeżone dla dyrektorów placówek oświatowych. Czym innym jest bowiem sprawowanie nadzoru, czy też zatwierdzenie konkretnych działań (w tym arkuszy organizacyjnych poszczególnych placówek oświatowych), a czym innym próba narzucenia dyrektorom placówek konkretnych rozwiązań i związania ich wytycznymi (założeniami) nieznajdującymi oparcia w przepisach prawa.

Zarządzenie nie zostało także zaopiniowane stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1881), zgodnie z którym organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U., poz. 1240) ma prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Niewątpliwie część regulacji zawartych w zaskarżonym akcie dotyczy sytuacji prawnej nauczycieli, zatem opinia powyższa była konieczna.

Sąd podniósł także, że w zaskarżonym zarządzeniu powołano się na rekomendację Rady Gminy Spytkowice w sprawie ustalenia wytycznych dotyczących organizacji placówek oświatowych prowadzonych przez Gminę Spytkowice. Powyższy akt był przedmiotem kontroli WSA w Krakowie w sprawie o sygn. III SA/Kr 880/17. W sprawie tej nieprawomocnym wyrokiem z dnia 17 października 2017 r. Sąd stwierdził nieważność zaskarżonego aktu.

W zaskarżonym zarządzeniu nie została wskazana podstawa prawna jego podjęcia, akt nie ma również uzasadnienia, w związku z czym nie jest możliwa ocena motywów jego podjęcia. Powyższe, zdaniem Sądu, sprawia że naruszone zostały także przepisy procedury.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Wójt Gminy Spytkowice, zarzucając:

1) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

a) art. 147 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 58 § 1 P.p.s.a. poprzez rozpoznanie skargi wniesionej w sprawie, która nie należy do właściwości sądu administracyjnego, wobec czego skarga powinna była zostać odrzucona;

b) art. 147 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 58 § 5a P.p.s.a. w zw. z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1875; dalej powoływanej jako "u.s.g.") poprzez rozpoznanie skargi wniesionej przez podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie nie zostały naruszone stosownie do wymagań przepisu szczególnego, tj. art. 101 ust 1 u.s.g., wobec czego skarga powinna była zostać odrzucona;

c) art. 147 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 91 ust. 1 u.s.g. oraz w zw. z art. 33 ust 5 u.s.g. a także art. 151 P.p.s.a. poprzez stwierdzenie nieważności zarządzenia, mimo że podejmując uchwałę, Wójt Gminy działał na podstawie i w granicach prawa, wobec czego skarga, w przypadku braku podstaw do jej odrzucenia, powinna była zostać oddalona w całości;

2) naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 33 ust 5 u.s.g. oraz art. 39 ust 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r., poz. 1943) poprzez ich błędną wykładnię, a w rezultacie przyjęcie, że Wójt Gminy wydał zarządzenie bez podstawy prawnej.

W oparciu o powyższe zarzuty Wójt Gminy Spytkowice wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i odrzucenie skargi z uwagi na to, że skarga podlegała odrzuceniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. W razie nieuwzględnienia powyższego wniosku skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi w tym zakresie, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Ponadto skarżący kasacyjnie wniósł o zasądzenie od zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Rozpoznając sprawę w granicach skargi kasacyjnej i nie dostrzegając przesłanek nieważności postępowania przed Sądem pierwszej instancji Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że skarga kasacyjna Wójta Gminy Spytkowice zasługuje na uwzględnienie.

Skarga kasacyjna została oparta na obu podstawach kasacyjnych wskazanych w art. 174 P.p.s.a., a sformułowane zarzuty dotyczą dwóch podstawowych zagadnień: pierwsze zagadnienie dotyczy posiadania legitymacji skargowej przez osoby które wniosły skargę, a drugie zagadnienie dotyczy samego przedmiotu zaskarżenia, czyli zarządzenia Wójta Gminy Spytkowice z dnia [...] marca 2017 r. W takich okolicznościach kwestią fundamentalną wymagającą rozstrzygnięcia w pierwszej kolejności jest zagadnienie dotyczące posiadania legitymacji skargowej przez M. K. i R. W., którzy wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a Sąd wniesioną skargę rozpoznał.

W skardze kasacyjnej skarżący kasacyjnie zarzuca m.in. naruszenie art. 58 § 5a (prawidłowo art. 58 § 1 pkt 5a) P.p.s.a. w zw. z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, poprzez rozpoznanie skargi wniesionej przez podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie nie zostały naruszone stosownie do wymagań przepisu szczególnego, tj. wskazanego wyżej art. 101 ust. 1, a wobec czego skarga powinna być odrzucona. W uzasadnieniu tego zarzutu, skarżący kasacyjnie między innymi wskazuje, że uruchamiana w trybie art. 101 ustawy kontrola sądowa nie ma charakteru actio popularis, może być wszczęta jedynie przez podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone.

Zarzut ten zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego jest zasadny, a przyjęte przez Sąd pierwszej instancji stanowisko zgodnie z którym skarżący posiadali legitymację do wniesienia skargi na podstawie art. 101 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym jest nieprawidłowe. Przypomnieć zatem należy stanowisko Sądu pierwszej instancji, który uzasadniając posiadanie interesu prawnego w zaskarżeniu przedmiotowego zarządzenia wskazał, że skarżący są rodzicami dzieci uczęszczającymi do Szkoły Podstawowej w M., a zarządzenie określające zasady opracowywania arkuszy organizacyjnych dla placówek oświatowych prowadzonych przez Gminę Spytkowice w sposób bezpośredni oddziałuje na sytuacje prawną dzieci, na których spoczywa obowiązek szkolny, a tym samym ich rodziców. Dalej wskazano, że rodzice dzieci uczęszczających do szkoły mają interes prawny w tym, aby akty normatywne dotyczące organizacji placówki były uchwalane prawidłowo, w trybie określonym ustawą, tutaj odwołano się do wyroku NSA z 18 marca 2014 r. sygn. akt I OSK 3045/13. Sąd odwołał się również do przysługującego rodzicom prawa do opieki i troski nad wykształceniem ich dzieci, co wynika w szczególności z art. 70 ust. 3, art. 48 ust. 1, art. 53 ust. 3 Konstytucji RP, a uprawnienie to jest wzmacniane przysługującym rodzicom prawem refleksowym od samego prawa ich dziecka do nauki (art. 70 ust. 1 Konstytucji RP). Zdaniem Sądu powyższe regulacje przesądzają o istnieniu po stronie skarżących interesu prawnego o jakim mowa w art. 101 ust. 1 ustawy. W powyższym przepisie chodzi bowiem o takie naruszenie subiektywnie pojmowanego przez skarżącego jego interesu, które obiektywnie polega na nieprzestrzeganiu przez organ norm prawnych powszechnie obowiązujących (por. wyrok NSA z dnia 9 czerwca 1995 r. IV SA 346/93, ONSA 1996, nr 3, poz.125). Przytoczone wyżej stanowisko Sądu pierwszej instancji zawarte na s. 5 uzasadnienia wyroku stanowi całość argumentacji odnośnie posiadania legitymacji skargowej przez skarżących.

Naczelny Sąd Administracyjny nie zgadza się z powyższym stanowiskiem. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że przed wydaniem zaskarżonego wyroku przez Sąd pierwszej instancji, w dniu 4 stycznia 2018 r. zostało złożone pismo procesowe pełnomocnika Wójta Gminy Spytkowice, w którym między innymi podnoszona jest kwestia dotycząca nieposiadania przez skarżących legitymacji do wniesienia skargi w trybie art. 101 ust. 1 ustawy wraz z uzasadnieniem prezentowanego stanowiska i odwołaniem się do orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd pierwszej instancji pominął powyższe pismo i stanowisko w nim zawarte, albowiem w żadnym zakresie nie odniósł się do stanowiska prawnego przedstawionego w tym piśmie jak i samego pisma.

W drugiej kolejności należy przypomnieć treść powołanych przepisów Konstytucji RP, albowiem zdaniem Sądu pierwszej instancji regulacje te przesądzają o istnieniu po stronie skarżących interesu prawnego o jakim mowa w art. 101 ust. 1 ustawy. Powołany art. 70 ust. 3 stanowi: "Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa". Z kolei art. 48 ust. 1 ma następującą treść: "Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania". A art. 53 ust. 3 stanowi: "Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio". Zaś zgodnie przywołanym art. 70 ust. 1: "Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa". W uzasadnieniu wyroku tylko powołane zostały powyższe przepisy Konstytucji RP bez jakiegokolwiek uzasadnienia, a przytoczona ich treść wskazuje na brak związku z treścią zaskarżonego zarządzenia dotyczącego założeń organizacyjno-prawnych do sporządzania arkuszy organizacyjnych w placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę Spytkowice. Powołany zaś wyrok NSA z dnia 18 marca 2014 r. sygn. akt 3045/13 dotyczył innej sytuacji, albowiem przedmiotem skargi była uchwała rady miasta w przedmiocie zmiany siedziby konkretnego zespołu szkół, a w rzeczywistości przekształcenia tego zespołu. Tymczasem stosownie do art. 59 ust. 1 w zw. z ust. 6 ustawy o systemie oświaty przekształcenie powinno być poprzedzone uchwałą o zamiarze jego przekształcenia, a ponadto każdy z rodziców uczniów przekształcanego zespołu ma otrzymać informację o zamiarze przeniesienia siedziby szkoły (czyli przekształcenia) na sześć miesięcy przed tym przekształceniem, jak tego wymaga powołany art. 59 ust. 1 w zw. z ust. 6 ustawy. W takim przypadku zasadne było przyjęcie, że rodzic dziecka posiadał legitymacje do wniesienia skargi na uchwałę, a podstawą prawną były wskazane przepisy. Dlatego też powołanie się na powyższy wyrok NSA w niniejszej sprawie nie było trafne.

Należy jeszcze zwrócić uwagę na samą istotę skargi uregulowanej w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym przepisem, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Naruszenie interesu prawnego lub uprawnienia skarżącego występuje wówczas, gdy jest ono konsekwencją naruszenia obiektywnego porządku prawnego (normy prawa materialnego lub procesowego). Przez interes prawny, w przeciwieństwie do interesu faktycznego, rozumie się przyznany przepisami prawa materialnego zakres uprawnień podmiotu, kształtujący jego sytuację prawną. Naruszenie tego interesu następuje więc wtedy, gdy zaskarżonym aktem zostaje odebrane lub ograniczone jakieś prawo skarżącego wynikające z przepisów prawa materialnego, względnie zostanie nałożony na niego nowy obowiązek lub też zmieniony obowiązek dotychczas na nim ciążący. W postępowaniu toczącym się na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. orzeka się "w granicach" interesu prawnego skarżącego.

Na gruncie regulacji art. 101 ust. 1 u.s.g. "legitymacja skargowa" została ukształtowana przez ustawodawcę w sposób szczególny. W przeciwieństwie bowiem do legitymacji w postępowaniach administracyjnych - w których stroną może być każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie - uprawnionym do wniesienia skargi na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. może być jedynie taki podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie, wynikające z konkretnego przepisu materialnoprawnego, zostały zaskarżonym aktem naruszone. Strona skarżąca powinna wykazać, że zaskarżona na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. uchwała (zarządzenie) organu gminy narusza sferę gwarantowanych jej ustawami uprawnień, przy czym stan owego naruszenia powinien być aktualny i nie może odnosić się do przyszłych i ewentualnych sytuacji. Naruszenie interesu prawnego podmiotu składającego skargę na podstawie art. 101 u.s.g. musi mieć charakter bezpośredni, zindywidualizowany, obiektywny i realny. Uchwała (zarządzenie), czy też konkretne jej postanowienia, muszą więc naruszać rzeczywiście istniejący w dacie podejmowania uchwały interes prawny skarżącego.

Dodatkowo należy jeszcze podkreślić, że skarga na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. nie ma charakteru actio popularis, zatem do jej wniesienia nie legitymuje sama ewentualna sprzeczność zaskarżonej uchwały (zarządzenia) z prawem. Podstawą zaskarżenia jest bowiem naruszenie interesu prawnego konkretnego podmiotu, a więc interesu wynikającego z stosownych przepisów materialnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, poprzez przyjęcie, że skarżący posiadali legitymację do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego jest zasadny. Brak legitymacji skarżących do wniesienia skargi w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym powoduje, że pozostałe zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące samego przedmiotu zaskarżenia, tj. zarządzenia Wójta Gminy Spytkowice z dnia [...] marca 2017 r. stały się bezprzedmiotowe.

Zgodnie z art. 189 P.p.s.a. jeżeli skarga ulegała odrzuceniu albo istniały podstawy do umorzenia postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym, Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem uchyla wydane w sprawie orzeczenie oraz odrzuca skargę lub umarza postępowanie, mając zaś na uwadze treść art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny w pkt 2 postanowienia uchylił zaskarżony wyrok i odrzucił skargę. W pkt 1 postanowienia na podstawie art. 156 § 3 P.p.s.a. sprostowano oczywistą omyłkę w numerze zarządzenia.

W pkt 3 postanowienia na podstawie art. 203 pkt 2 P.p.s.a. orzeczono o kosztach postępowania kasacyjnego, a w pkt 4 na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a. zarządzono zwrot wpisu uiszczonego od skargi.



Powered by SoftProdukt