Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 20 maja 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Joanna Brzezińska (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Anna Klotz sędzia WSA Grzegorz Saniewski Protokolant: asystent sędziego Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 20 maja 2014 roku sprawy ze skargi D. Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji dotyczącej rejestracji pojazdu oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2013r. o nr [...] Starosta Ś. dokonał na wniosek D. Ż. (zwanego w dalszej części uzasadnienia także "skarżącym") rejestracji pojazdu marki Opel [...] pod nr rej. [...], wydając dowód rejestracyjny seria i nr [...], tablice rejestracyjne i znaki legalizacyjne nr [...]. Decyzję tę Starosta Ś. wydał na podstawie przedstawionych przez skarżącego dokumentów: umowy kupna sprzedaży z dnia [...] lutego 2013r. zawartej w N. ([...]) z T. K. F.jako sprzedającym, dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu wraz z tłumaczeniami z języka niemieckiego, zaświadczenia potwierdzające uiszczenie podatku od towarów i usług z dnia [...] kwietnia 2013r., dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy z dnia [...] marca 2013r. oraz zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu z dnia [...] kwietnia 2013r.

W dniu [...] lipca 2013r. do Starostwa Powiatowego wpłynęło postanowienie Prokuratora Rejonowego w Ś. z [...].07.2013r. o umorzeniu dochodzenia w sprawie:

1. podrobienia w celu użycia za autentyczny dokumentu umowy kupna sprzedaży samochodu m-ki Opel [...] nr [...] pomiędzy sprzedającym T. K. F.. a kupującym D. Ż. opatrzonej datą [...].02.2013r. poprzez sfałszowanie podpisu sprzedającego T. K. F.. tj. o czyn z art. 270 § 1 kk wobec niewykrycia sprawcy

2. użycia jako autentycznego przez D. Ż. w dniu [...].03.2013r. (...) uprzednio podrobionego poprzez sfałszowanie podpisu sprzedającego dokumentu umowy kupna sprzedaży (...) poprzez złożenie go za pośrednictwem innego podmiotu w Urzędzie Skarbowym w Ś. w celu dopełnienia formalności związanych z opodatkowaniem i zarejestrowaniem pojazdu a następnie przedłożenie [...].04.2013r. ww. dokumentu w Starostwie Powiatowym w Ś. w celu dopełnienia formalności związanych z zarejestrowaniem pojazdu tj. o czyn z art. 270 § 1 kk wobec stwierdzenia, iż brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2013r. znak [...] Starosta Ś., na podstawie art. 145 § 1 pkt 1, art. 149 i art. 150 § 1 K.p.a. oraz art. 73 ust. 1 w zw. z art. 72 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym wznowił z urzędu postępowanie w sprawie rejestracji samochodu osobowego marki Opel [...] nr rej [...] zarejestrowanego na rzecz D. Ż. Organ wskazał, że ustalono, iż przedmiotowy pojazd został zarejestrowany na podstawie sfałszowanych dokumentów w postaci mowy kupna sprzedaży samochodu zawartej pomiędzy skarżącym jako kupującym a sprzedającym T. K. F.. Organ uznał, że wznowienie postępowania jest konieczne dla uniknięcia poważnej szkody dla interesu publicznego (art. 145 2 K.p.a.).

Wydaną na skutek przeprowadzenia postępowania wznowieniowego decyzją nr [...] z dnia [...] września 2013r. Starosta Ś., na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 art. 80 oraz art. 151 § 1 pkt 2 K.p.a. uchylił decyzję ostateczną Starosty Ś. z dnia [...] kwietnia 2013r. nr [...] dotyczącą zarejestrowania samochodu osobowego marki Opel [...] na rzecz D. Ż. oraz orzekł o odmowie rejestracji pojazdu marki Opel [...] o nr nadwozia [...].

Po rozpoznaniu wniesionego przez stronę odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B., decyzją z dnia [...] października 2013r. nr [...], uchyliło zaskarżone rozstrzygnięcie w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji z uwagi na występujące w sprawie uchybienia proceduralne.

Postanowieniem z dnia [...] grudnia 2013r. Starosta Ś. na podst. art. 145 § 1 pkt 1, art. 149, 149 § 1 wznowił postępowanie w sprawie rejestracji pojazdu Opel [...] nr rej. [...]. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, decyzją z dnia [...] grudnia 2013r. nr [...], na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 art. 80 oraz art. 151 § 1 pkt 2 K.p.a. oraz art. 73 ust. 1 w zw. z art. 72 ustawy z dnia 20.06.1997r. Prawo o ruchu drogowym organ Starosta Ś. uchylił decyzję ostateczną z dnia [...] kwietnia 2013r. dotyczącą zarejestrowania samochodu osobowego marki Opel [...] nr rej [...] oraz odmówił rejestracji tego pojazdu na rzecz D. Ż.

W uzasadnieniu organ wskazał, że w toku prowadzonego śledztwa, zakończonego ww. postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Ś. jednoznacznie i bezspornie ustalono, że przedmiotowy pojazd został zarejestrowany na podstawie fałszywych dokumentów. Umowa sprzedaży zawarta pomiędzy sprzedającym T. K. F. a kupującym D. Ż. opatrzona datą [...].02.2013r. została sfałszowana poprzez podrobienie podpisu sprzedającego. Z jego oświadczenia wynika, że sprzedał pojazd do A. z siedziba w W., nie sprzedał ani nie podpisywał umowy sprzedaży z dnia [...].02.2013r., którą D. Ż. przedłożył w Urzędzie Skarbowym w Ś. oraz Wydziale Komunikacji Starostwa w Ś. do rejestracji pojazdu. Na podstawie zebranego materiału dowodowego organ wskazał, że przesłuchiwany w charakterze świadka D. Ż. zeznał, że pojazd zakupił od osoby, której nie wylegitymował, osoba ta dostarczyła samochód oraz wypełnioną umowę kupna. Podpis sprzedającego już widniał na umowie i nie zdawał sobie sprawy, że został on podrobiony.

Organ wskazał, że zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów obowiązującego w dniu złożenia wniosku o rejestrację, właściciel pojazdu jest zobowiązany dołączyć do wniosku dowód własności pojazdu, kartę pojazdu jeżeli była wydana, dowód rejestracyjny pojazdu, tablice rejestracyjne. Wszystkie dowody winny być prawdziwe w znaczeniu formalnej autentyczności jak i zgodne ze stanem faktycznym. W świetle prawa nie można nabyć bowiem własności pojazdu na podstawie fałszywych dokumentów. W związku z tym organ uznał, że strona nie przedłożyła dokumentów przewidzianych prawem niezbędnych do rejestracji pojazdu. Organ uznał, że skoro dokumenty dołączone do wniosku o rejestrację pojazdu okazały się fałszywe, to decyzja o rejestracji pojazdu wydana w oparciu o te sfałszowane dokumenty musi zostać uchylona.

W odwołaniu D. Ż. (reprezentowany przez adwokata A. K.) wnosząc o uchylenie decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania zarzucił, że organ błędnie zastosował przepisy prawa polskiego obowiązujące wyłącznie w sytuacji, gdyby umowa sprzedaży pojazdu została na terytorium Polski, podczas gdy w sprawie umowa sprzedaży została zawarta na terytorium N., w związku z czym zastosowanie w sprawie ma wyłącznie prawo niemieckie – w szczególności przepisy N. Kodeksu Cywilnego BGB (art. 929, art. 1006 sekcja 1 i 3, art. 433 sekcja 1 i 2). Na potwierdzenie tej tezy skarżący powołał się na wyrok SR w Ś. z [...] kwietnia 2012r. sygn. I C 67/09 oraz utrzymujący go w mocy wyrok SO w B. z [...] lutego 2013r., który wskazał, że prawo niemieckie posługuje się domniemaniem i obalenie jego skutków wymaga przeciwdowodu. Dla oceny kogo on obciąża należy odwołać się już do ustawodawstwa krajowego, w szczególności art. 6 kc czyli w tym przypadku Starostwo, któremu nie udało się w żaden sposób obalić domniemania, że skarżący wg prawa niemieckiego nie nabył prawa własności samochodu.

Po rozpoznaniu odwołania strony, decyzją z dnia [...] lutego 2014r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B., na podstawie art. 72 ust.1 w zw. z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym, utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy podkreślił, że zgodnie z art. 73 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym rejestracja pojazdu odbywa się na wniosek właściciela, a do zarejestrowania potrzebne jest przedłożenie niezbędnych dokumentów, jednym z nich jest dowód własności pojazdu oraz dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany. W razie nieprzedłożenia wymaganych dokumentów pojazd nie może być zarejestrowany, przy czym dokumenty musza być prawdziwe nie tylko w znaczeniu formalnym czyli sporządzone przez powołane do tego organy, lecz także zgodne ze stanem faktycznym. Przepisy ustawy podstawowe znacznie przypisują ustaleniu własności pojazdu, zatem w przypadku gdy umowa sprzedaży przenosząca własność jest podrobiona, mogą powstać wątpliwości w tej kwestii. Organ wskazał, że w sprawie przedmiotowy pojazd został zarejestrowany przez osobę, która nie posiadała dowodu własności pojazdu, gdyż dokument potwierdzający nabycie tego pojazdu był sfałszowany. Sprzedający T. K. F. nie był zatem właścicielem pojazdu bowiem pojazd został przez niego sprzedany do A. z siedziba w W., a D. Ż. nie jest znany T. K. F. zam. w K. W związku z tym organ uznał, że umowa kupna pojazdu na podstawie której skarżący dokonał rejestracji pojazdu marki Opel Omega nie może być uznana za dowód własności tego pojazdu, o którym mowa w § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczenia pojazdów (Dz.U. z 2007 Nr 186, poz. 1322 ze zm.)

Kolegium stwierdziło, że wobec ustalenia, iż dokumenty na podstawie których zarejestrowano w dniu [...] kwietnia 2013r. pod nr rej [...] samochód osobowy marki Opel [...] na nazwisko D. Ż. okazały się fałszywe, zgodnie z obowiązującymi przepisami zaistniała potrzeba uchylenia decyzji ostatecznej z [...] kwietnia 2013r. i odmowy wydania decyzji o zarejestrowaniu pojazdu. Odnosząc się do zarzutów odwołania organ wskazał, że skarżący nie dołożył należytej staranności we własnej sprawie. Umorzenie przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Ś. dochodzenia w sprawie posłużenia się w dniu [...].04.2013r. podrobioną umową sprzedaży pojazdu, wobec braku danych dostatecznie uzasadniających popełnienie przestępstwa powoduje, ze nie został spełniony warunek zawarcia umowy stanowiącej podstawę rejestracji pojazdu. Organ wskazał, także, iż powołane w odwołaniu wyroki sądowe nie mogą być brane pod uwagę w niniejszej sprawie, bowiem przedmiotem ich rozpoznania była sprawa przeciwko ubezpieczycielowi o zapłatę z tytułu objęcia umową ubezpieczenia skradzionego samochodu (nieprzerejestrowanego na nowego właściciela), który został nabyty na terenie N. Organ odwoławczy podkreślił, że rolą organów administracji jest jedynie nanoszenie zmian w stanie prawnym do odpowiedniego rejestru, co potwierdza utrwalone orzecznictwo sądów administracyjnych. W sprawie dotyczącej rejestracji pojazdu tak organy administracji, jak i sady administracyjne nie mogą stosować art. 169 Kc i zajmować się oceną istnienia dobrej wiary jednej ze stron umowy zawieranej w przekonaniu, że jest ona czynnością przenoszącą własność rzeczy.

D. Ż., reprezentowany przez adwokata A. K., zaskarżył decyzję Samorządowego Kolegium w B. z dnia [...] lutego 2014r., wnosząc o jej uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zwrot kosztów postępowania. W uzasadnieniu skargi podniesiono, podobnie jak w odwołaniu, że decyzja SKO nie dochowuje wymaganiom prawidłowości bowiem organ dokonuje oceny skuteczności zawartej umowy sprzedaży na podstawie przepisów polskich pomimo, że zakup samochodu Opel [...] przez skarżącego został dokonany na terenie N., a zatem prawo polskie nie ma zastosowania do oceny jej skuteczności, o czym stanowi ustawa o Prawie Prywatnym Międzynarodowym w art. 25 ust. 1. Ponadto zastosowanie w sprawie znajduje również art. 4 ust. 1 pkt a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008r. w sprawie prawa własności dla zobowiązań umownych (Rzym I) stanowiący, że w zakresie w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy zgodnie z art. 3 i bez uszczerbku dla art. 5-8, prawo właściwe dla umowy ustala się następująco – umowa sprzedaży towarów podlega prawy państwa, w którym sprzedawca ma zwykłe miejsce pobytu, a więc w niniejsze sprawie są to N. i niemieckie prawo, a w szczególności przepisy Niemieckiego Kodeksu Cywilnego BGB (art. 929, art. 1006 sekcja 1 i 3, art. 433 sekcja 1 i 2). Skarżący wywiódł, że zgodnie z ww. przepisami sprzedaż rzeczy ruchomej w postaci samochodu powodowi nastąpiła albowiem wszystkie elementy konieczne jako umowy przenoszącej własność nastąpiły. Skoro skarżący według prawa niemieckiego nabył samochód to organ administracji nie miał podstaw do kwestionowania tej czynności ani jej skuteczności, a tym samym rozważać odmowy rejestracji. Strona skarżąca zarzuciła zatem naruszenie prawa polegające na niezastosowaniu ww. przepisów. Na potwierdzenie tej tezy przedłożono wyroki SR w Ś. oraz SO w B., jak przy odwołaniu. W ocenie autora skargi dywagacje organu poparte polskimi przepisami nie mają uzasadnienia. Starostwu nie udało się obalić domniemania, że skarżący według prawa niemieckiego nie nabył samochodu, co winien organ uczynić według treści art. 6 kc. Nadmienił, że w sprawie rozpatrywanej przedłożonymi w toku postępowania wyrokami sądów powszechnych, samochód ówczesnego powoda został zarejestrowany bez problemów, albowiem oczywistym jest, iż zastosowanie o nabyciu prawa własności winny znaleźć przepisy niemieckie.

Strona skarżąca zakwestionowała również stanowisko organu odwoławczego w zakresie niemożności rozważania jako punkt odniesienia przedłożonych wyroków z tej przyczyny, że stroną postępowania był ubezpieczyciel, podkreślając, że nie o stronę się rozchodzi a o właściwy system prawny.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w skarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 z późn.zm. dalej jako: "P.p.s.a.") sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej. Sąd administracyjny nie jest uprawniony do orzekania w kwestiach, które wykraczają poza zakres sprawy sądowoadministracyjnej. Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a, b i c P.p.s.a., decyzja administracyjna podlega uchyleniu, jeżeli sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego albo inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a w myśl art. 145 § 1 pkt 2 P.p.s.a. sąd jest obowiązany stwierdzić nieważność decyzji, jeżeli ustali zaistnienie wady powodującej jej nieważność.

Dokonując kontroli legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia w powyżej określonych granicach, Sąd nie stwierdził naruszenia prawa uzasadniającego wyeliminowanie zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] lutego 2014r. utrzymująca w mocy, wydaną w wyniku wznowienia postępowania, decyzję Starosty Ś. uchylającą własną decyzję ostateczną z dnia [...] kwietnia 2013r. w sprawie rejestracji pojazdu Opel [...] i odmawiającą rejestracji tego pojazdu na rzecz skarżącego.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że postępowanie prowadzone w wyniku wznowienia administracyjnego jest samodzielnym postępowaniem nadzwyczajnym, którego istotą jest ustalenie, czy zachodzi jedna z przesłanek wymienionych w art. 145 § 1 K.p.a. Postępowanie takie, jako stanowiące wyjątek od zasady trwałości decyzji ostatecznych, toczy się w zawężonych ramach. Instytucja wznowienia postępowania ma bowiem na celu stworzenie prawnej możliwości ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i podjęcia rozstrzygnięcia sprawy zakończonej ostateczną decyzją, jeżeli postępowanie przed organami administracyjnymi było dotknięte kwalifikowanymi wadami procesowymi, wyliczonymi wyczerpująco w art. 145 § 1 (także art. 145a § 1 i 145b § 1) K.p.a.

W niniejszej sprawie Starosta Ś. postanowieniem z dnia [...] lipca 2013r. wznowił postępowanie administracyjne w sprawie zakończonej ostateczną decyzją tego organu z dnia [...] kwietnia 2013r. o rejestracji pojazdu m-ki Opel [...] o nr nadwozia [...] na rzecz D. Ż.. Jako podstawę prawną wznowienia postępowania w sprawie organ wskazał art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a. Zgodnie z tym przepisem w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe. Stosownie do art. 145 § 2 K.p.a. z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego. W uzasadnieniu ww. postanowienia organ powołał się na postanowienie Prokuratora Rejonowego w Ś. o umorzeniu dochodzenia z dnia [...] maja 2013r. znak [...] i fakt ustalenia, że przedmiotowy pojazd został zarejestrowany na podstawie sfałszowanych dokumentów w postaci umowy kupna sprzedaży zawartej pomiędzy kupującym D. Ż. a sprzedającym T. K. F. Organ stwierdził, że wznowienie postępowania jest konieczne dla uniknięcia poważnej szkody dla interesu publicznego jaką jest powstanie niebezpieczeństwa uszczerbku dla dobra prawnego.

Na marginesie wskazać należy, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie zaistniały podstawy faktyczne ani prawne do wydania przez Starostę Ś. ponownego postanowienia o wznowieniu postępowania w dniu [...] grudnia 2013r. (o treści jednobrzmiącej), które wszakże zostało już wznowione postanowieniem tego organu z dnia [...] lipca 2013r. pozostającym w obrocie prawnym. Podkreślić przyjdzie, iż uchylenie przez organ odwoławczy decyzji pierwszoinstancyjnej wydanej w wyniku wznowienia postępowania i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, nie niweczy procesowych skutków wynikających ze wznowienia postępowania zakończonego uprzednio decyzją ostateczną. To uchybienie przepisom postępowania pozostaje jednakże bez wpływu na wynik sprawy.

Stwierdzić także należy, iż organy administracji orzekające w niniejszej sprawie w uzasadnieniu rozstrzygnięć nie dokonały właściwej analizy okoliczności danej sprawy pod kątem ustalenia zaistnienia ww. przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego, chociaż było to ich obowiązkiem wynikającym z art. 149 § 2 i art. 151 w zw. z art. 107 § 3 K.p.a. Jednakże naruszenie to pozostaje bez wpływu na wynik sprawy bowiem, w ocenie Sądu, należy zgodzić się ze stanowiskiem organów, iż ustawowa przesłanka wznowienia postępowania w sprawie rejestracji spornego pojazdu zaistniała.

W świetle powyższej regulacji należy podkreślić, że co do zasady wznowienie postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 K.p.a. jest możliwe, gdy sfałszowanie dowodu, na podstawie którego została wydana ostateczna decyzja administracyjna, zostało stwierdzone orzeczeniem sądu lub innego właściwego organu. Jak się wskazuje w literaturze “warunek ten uzasadniony jest ustawowym podziałem kompetencji organów państwowych, następstwem czego jest wyłączenie możliwości orzekania organów właściwych w sprawie wznowienia postępowania o przestępstwie, jakim jest fałsz dowodów" (por. B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz V Wydanie, Wydawnictwo C. H. Beck, str. 626). Natomiast bez takiego orzeczenia zastosowanie powyższej podstawy wznowienia jest dopuszczalne w sytuacji, gdy sfałszowanie dowodu jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest konieczne m.in. dla uniknięcia poważnej szkody dla interesu społecznego (art. 145 § 2 K.p.a.). Zdaniem Sądu organy prawidłowo przyjęły, że taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Z przyjętych przez organy okoliczności faktycznych sprawy, które znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, wynika bowiem, że przedłożona w postępowaniu o rejestrację przedmiotowego pojazdu umowa kupna sprzedaży z dnia [...] lutego 2013r. okazały się dokumentem sfałszowanym. Potwierdza to postanowienie (pkt 1) Prokuratora Rejonowego w Ś. z dnia [...] lipca 2013r. sygn. akt [...] o umorzeniu dochodzenia w sprawie podrobienia w celu użycia za autentyczny w okresie do dnia [...] marca 2013r. w nieustalonym miejscu dokumentu umowy sprzedaży przedmiotowego samochodu pomiędzy sprzedającym T. K. F. a kupującym D. Ż. opatrzonej datą [...] lutego 2013r., poprzez sfałszowanie podpisu sprzedającego T. K. F. – tj. o czyn z art. 270 par. 1 kk wobec niewykrycia sprawcy (art. 322 § 1 K.p.k.). Także inne dowody zgromadzone w sprawie, w tym jednoznaczne oświadczenie T. K. F., iż zbył on pojazd innemu podmiotowi (handlarzowi w miejscowości W.) a umowy z D. Ż. nie zawierał i nie podpisywał) potwierdzają jednoznacznie okoliczność fałszerstwa dokumentu – umowy kupna sprzedaży.

Za prawdziwy uważa się dokument, który nie budzi wątpliwości co do tego, iż posiada trzy następujące cechy uwzględniane łącznie: a) został wystawiony przez osobę lub instytucje, która powinna go wystawić, b) treść dokumentu odpowiada rzeczywistości, c) dokument posiada treść niezmienioną, tj. tę, która nadał mu wystawca. W razie braku którejkolwiek z powyższych cech mamy do czynienia z dokumentem fałszywym. Wyróżnia się fałsz materialny i fałsz intelektualny dokumentu. "Pierwszy godzi bezpośrednio w sam dokument i podlega na jego podrobieniu (...). Podrobienie jest sporządzeniem dokumentu z zachowaniem pozorów, jak gdyby pochodził od rzeczywistego wystawcy, przerobienie zaś nadaje dokumentowi inna treść niż ją pierwotnie (tj. przed przerobieniem) miał(...). Drugi fałsz – intelektualny, wyraża się w nieprawdziwej treści dokumentu, w poświadczeniu nieprawdy w jej części istotnej, chociaż sam dokument co do formy jest autentyczny i nie budzi zastrzeżeń (...)" (zob. B. Graczyk. Postępowanie administracyjne. Warszawa 1953, s. 112-113).

Wobec powyższego stwierdzić przyjdzie, że okoliczność sfałszowania tego dowodu, na podstawie którego dokonano uprzednio rejestracji pojazdu, była ewidentna, niewątpliwa i nosi cechy oczywistości, w rozumieniu art. 145 § 2 K.p.a.. Skarżący w toku postępowania karnego nie zakwestionował tego, że nie zawarł umowy z T. K. F., który także nie podpisał kwestionowanego dokumentu. Zeznał, że nie weryfikował tożsamości osoby, od której zakupił sporny pojazd na terenie N. Osoba ta dostarczyła samochód oraz wypełnioną, także w zakresie podpisu sprzedającego, umowę kupna datowaną na [...] lutego 2013r.

Zwrócić należy uwagę, że w interesie społecznym leży wyeliminowanie z obrotu prawnego rozstrzygnięcia w sprawie rejestracji pojazdu dokonanej na podstawie fałszywych dokumentów. Na gruncie niniejszej sprawy sprzeczne z interesem społecznym i zasadą praworządności byłoby bowiem usankcjonowanie rejestracji pojazdu dokonanej pomimo braku prawidłowych dokumentów koniecznych dla tejże rejestracji, a wykazujących, że osoba ubiegająca się o rejestrację pojazdu na terenie Polski jest jego właścicielem. Zdaniem Sądu niewątpliwym jest, że w państwie prawa niedopuszczalne jest tolerowanie sytuacji, w którym po jednoznacznym stwierdzeniu, że nastąpiło fałszerstwo dokumentów, organy administracji tolerowałyby dalsze korzystanie i obrót pojazdem w ten sposób zarejestrowanym. Stan taki bowiem w rażący sposób naruszałby praworządność, przeczyłby pewności prawa, a nadto godziłby w interesy ewentualnych nabywców.

Niezależnie od powyższego w okolicznościach sprawy podkreślenia wymaga, iż zaistniałą także przesłanka do wznowienia postępowania administracyjnego zakończonego ostateczną decyzją Starosty Ś. z dnia [...] kwietnia 2013r. określona w art. 145 § 1 pkt 5 K.p.a., bowiem wyszły na jaw nowe istotne dla sprawy okoliczności faktyczne istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi który wydał decyzję. Taką nową okoliczność faktyczną nieznaną organowi rejestrującemu z pewnością stanowi fakt ujawnienia, że istotny w sprawie dokument, stanowiący podstawę rejestracji pojazdu okazał się dokumentem fałszywym (podrobionym).

Skoro w sprawie zaistniały przesłanki do wznowienia postępowania określone w art. 145 § 1 K.p.a., w dalszej kolejności rzeczą organów było ponowne przeprowadzenie postępowania co do istoty sprawy zakończonej decyzją ostateczna z kwietnia 2013r., czyli postępowania w sprawie zawnioskowanej przez skarżącego – dokonania na jego rzecz rejestracji pojazdu marki Opel [...] nr [...].

Niesporne jest, że składając w dniu [...] marca 2013r. (za pośrednictwem osoby upoważnionej) wniosek do Starosty Ś. o rejestrację pojazdu osobowego Opel [...], rok produkcji 2001r. nr nadwozia [...], skarżący dołączył do niego umowę kupna-sprzedaży z dnia [...] lutego 2013 r. zawartą w N. (K.) z T. K. F. (jako sprzedającym), dowód rejestracyjny i kartę pojazdu wraz z tłumaczeniami z języka niemieckiego, zaświadczenie potwierdzające uiszczenie podatku od towarów i usług, dokument potwierdzający zapłatę akcyzy oraz zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu. Dokonując zatem rejestracji pojazdu, Starosta Ś. dokonał ustalenia stanu faktycznego i prawnego opierając się na ww. umowie kupna – sprzedaży, jako dokumencie potwierdzającym prawo własności skarżącego do rejestrowanego pojazdu.

Tymczasem, w sposób oczywisty zostało ustalone, że powyższa umowa stanowi dokument sfałszowany, a T. K. F. nie dokonał sprzedaży na rzecz skarżącego spornego pojazdu, a podpis sprzedawcy na dokumencie nie jest jego podpisem.

W tym kontekście należy w pierwszej kolejności przytoczyć treść przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 1137 z późn.zm.). Zgodnie z dyspozycją art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy, rejestracji dokonuje się na podstawie dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu, o którym mowa w art. 73 ust. 5, (...).

W myśl art. 76 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej warunki i tryb rejestracji pojazdów (...). W oparciu o tę delegację ustawową Minister Infrastruktury w dniu 22 lipca 2002r. wydał rozporządzenie w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (tekst jedn. Dz.U. z 2007r. Nr 186, poz. 1622 z późn.zm.), które określa między innymi warunki i tryb rejestracji pojazdów o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy, zwanych dalej "pojazdami" ( § 1 pkt 1). I tak w celu rejestracji pojazdu właściciel pojazdu (...) składa w organie rejestrującym wniosek o rejestrację pojazdu, zwany dalej "wnioskiem o rejestrację", do którego dołącza:

1) dowód własności pojazdu;

2) kartę pojazdu, jeżeli była wydana;

3) dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany, oraz

4) tablice (tablicę) rejestracyjne, jeżeli pojazd był zarejestrowany; w przypadku pojazdu sprowadzonego z zagranicy bez tablic rejestracyjnych lub konieczności zwrotu tych tablic do organu rejestrującego państwa, z którego pojazd został sprowadzony, właściciel pojazdu zamiast tablic rejestracyjnych dołącza stosowne oświadczenie - oświadczenie może być złożone na wniosku o rejestrację (§ 2 ust. 1 rozporządzenia).

W przypadku zgłoszenia do pierwszej rejestracji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pojazdu sprowadzonego z zagranicy jego właściciel dołącza do wniosku o rejestrację, z zastrzeżeniem ust. 2-7, odpowiednie dokumenty, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1-9 ustawy (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia).

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów:

1) umowa sprzedaży,

2) umowa zamiany,

3) umowa darowizny,

4) umowa o dożywocie,

5) faktura VAT potwierdzająca nabycie pojazdu,

6) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności".

W przypadku gdy dane odnoszące się do zbywcy pojazdu zawarte w dowodzie własności pojazdu dołączonym do wniosku o rejestrację są niezgodne z danymi właściciela zawartymi w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana, jako dowód własności wymagany do rejestracji rozumie się wszystkie dokumenty potwierdzające fakt przeniesienia prawa własności pojazdu (§ 4 ust. 2). Przepisu tego nie stosuje się do pojazdów sprowadzonych z zagranicy, o których mowa w § 3 ust. 1, w przypadku gdy: 1) przeniesienie prawa własności pojazdu nastąpiło za granicą; 2) zbywcą pojazdu zgłoszonego do pierwszej rejestracji jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie obrotu pojazdami, który sprowadził ten pojazd z zagranicy (§ 4 ust. 3 pkt 1).

Zgodnie z przytoczonymi wyżej przepisami, przedstawienie dowodu własności pojazdu jest warunkiem niezbędnym do dokonania rejestracji pojazdu. Przy czym przepisy rozporządzenia wykonawczego określają, najczęściej występujące dowody własności. Nie jest to katalog zamknięty wykluczający możliwość wykazania własności pojazdu innymi dokumentami.

Bezsprzecznie, dowodem własności przedstawionym przez skarżącego we wniosku o rejestrację pojazdu Opel [...], była umowa kupna sprzedaży, zawarta na terenie Niemiec, której nieautentyczność stwierdzono w postępowaniu karnym umorzonym z uwagi na niewykrycie sprawcy sfałszowania tego dokumentu. W aktach sprawy znajdują się zresztą oświadczenia sprzedającego, że podpis na przedmiotowej umowie nie jest jego podpisem i nie wie, przez kogo został on złożony. Jest więc oczywiste, że skoro umowa nie zawiera podpisu osoby, od której rzekomo (zgodnie z treścią tej umowy, której prawdziwości zaprzeczyła jedna ze stron) skarżący kupił sporny pojazd, umowa ta nie mogła stanowić dowodu jego własności i tym samym, na podstawie obowiązujących przepisów prawa, stanowić podstawy dokonania rejestracji.

Powyższe oznacza, że w chwili wydawania decyzji ostatecznej brak było podstaw do rejestracji pojazdu z uwagi na brak prawidłowych dokumentów, będących podstawą rejestracji niezależnie od tego, czy – jak podnosił skarżący -nastąpiło nabycie przez niego własności przedmiotowego pojazdu na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 listopada 1965r. Prawo Prywatne Międzynarodowe w związku z przepisami niemieckiego kodeksu cywilnego BGB (art. 929, art. 1006 w zw. z art. 433 sekcja 1 i 2). Wobec treści uzasadnienia skargi podkreślić należy, iż ustalenia w przedmiocie istnienia czy nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego należą do właściwości sądów powszechnych. Organy administracji dokonują natomiast rejestracji na podstawie dokumentów potwierdzających niesporne stany w sferze stosunków własnościowych. Nie mogą natomiast ani kreować, ani korygować tych stosunków. W sytuacji zatem gdy wnioskodawca nie przedstawi bezspornych dowodów własności pojazdu obowiązane są odmówić zarejestrowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 1998 r. sygn. akt II SA 1093/98, publ. Lex nr 41322, z dnia 23 października 2013r. sygn. akt I OSK 987/12 dostępny pod adresem internetowym http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Nie budzi wątpliwości, iż skarżący jako jeden z dowodów swego prawa własności może przedstawić stosowny wyrok sądu powszechnego potwierdzający jego prawo własności przedmiotowego pojazdu.

Powyższe, w świetle art. 151 § 1 pkt 2 K.p.a., uzasadniało uchylenie decyzji ostatecznej. W sytuacji natomiast gdy dołączona do wniosku sfałszowana umowa kupna sprzedaży, inne dowody w sprawie, ani również twierdzenia skarżącego o domniemaniu nabycia własności zgodnie z normami niemieckiego kodeksu cywilnego (jako prawa właściwego według miejsca zawarcia umowy) nie stanowią dowodu własności pojazdu, a innych dowodów na przysługujące skarżącemu prawo, strona nie przedstawiła w toku wznowionego postępowania, za trafną należy uznać decyzję organów administracji o odmowie dokonania rejestracji przedmiotowego pojazdu.

Nadto odnosząc się do twierdzeń skargi podkreślić przyjdzie, iż postępowanie administracyjne na terenie Rzeczypospolitej Polskiej prowadzone jest głównie na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego jak również przepisów kształtujących prawa i obowiązki podmiotów stosunków administracyjnoprawnych regulowanych w normach prawa materialnego krajowego jak również prawa wspólnotowego. Kwestia rejestracji i dopuszczenia do ruchu pojazdów na terytoriom Rzeczypospolitej Polskiej pojazdu, w tym rejestracji pojazdów sprowadzonych z zagranicy, podlega regulacjom krajowego prawa administracyjnego. Skarżący nie powołał się na jakiekolwiek regulacje czy to wspólnotowe czy to krajowe, które obligowałyby organ administracji po pierwsze do prowadzenia postępowania w sprawie ustalenia czy wnioskodawca i w jakim trybie nabył własność pojazdu, ani tym bardziej, do dokonania rejestracji pojazdu na podstawie domniemania. Bezzasadne zatem w niniejszym postępowaniu jest powoływanie się na przepis art. 6 Kodeksu cywilnego, jak również na normy prawa cywilnego (w tym niemieckiego) dotyczące nabycia i ustalenia prawa do rzeczy. Jak już wskazano obowiązujące regulacje prawne nie nakładają na organy administracji w postępowaniu rejestracyjnym obowiązku, ani nie przyznają kompetencji do prowadzenia postępowania w celu ustalenia czy skarżący, niezależnie od przedłożenia sfałszowanego dowodu, jest właścicielem przedmiotowego pojazdu. Ustalenia istnienia czy nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego (art. 189 k.p.c.) należą bowiem do wyłącznej właściwości sądów powszechnych. W tym kontekście należy zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu skarżonej decyzji, zgodnie z którym przedstawiane konsekwentnie przez skarżącego, jako istotne w sprawie, wyroki Sądu Rejonowego w Ś. z dnia [...] kwietnia 2012r. sygn. akt I C 67/09 oraz Sądu Okręgowego w B. z dnia [...] lutego 2013r. sygn. akt II Ca 711/12, oddalającego apelację pozwanego pozostają bez jakiegokolwiek wpływu na treść kontrolowanych rozstrzygnięć organów administracji. Po pierwsze z tej przyczyny, że stanowią rozstrzygnięcie sądu powszechnego w sprawie cywilnej o zapłatę przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeniowemu, i nie dotyczą kwestii rejestracji pojazdu (sprawy administracyjnej). Nadto z treści tych wyroków, mimo zakreślenia oznaczenia strony powodowej w sposób uniemożliwiający jej identyfikację, wynika jednoznacznie, iż nie mają także związku z kwestią ustalenia nabycia własności na terenie Niemiec spornego pojazdu marki Opel [...] rok produkcji 2001, o którego rejestrację ubiegał się skarżący w niniejszej sprawie. Wyroki dotyczą sprawy roszczeń cywilnych związanych z nabyciem na terenie N. (w E.) samochodu marki Volkswagen [...], przy czym w umowa kupna sprzedaży określała jako sprzedającego A. B.

Organy administracji nie były też zobowiązane, wbrew oczekiwaniu skarżącego do prowadzenia postępowania w celu "obalenia domniemania, że skarżący wg prawa niemieckiego nie nabył prawa własności samochodu" – jak oczekuje tego skarżący. Z cytowanych przepisów ustawy i rozporządzenia wykonawczego wynika jednoznacznie, iż to podmiot ubiegający się o rejestrację pojazdu ma przedstawić dowód własności tego pojazdu, który będzie podlegał stosownej ocenie organu administracji.

Mając powyższe na względzie Sąd stwierdził, że skarga jest bezzasadna, wobec czego na podstawie art. 151 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi podlegała oddaleniu.