Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Góraj, Iwona Dąbrowska (spraw.), Sędziowie WSA Sławomir Antoniuk, Protokolant starszy sekretarz sądowy Aneta Duszyńska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2014 r. sprawy ze skargi Fundacji [...] na decyzję Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję z dnia [...] stycznia 2013 nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3. zasądza od Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na rzecz Fundacji [...] kwotę 200 (słownie: dwieście) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wnioskiem z dnia [...] czerwca 2011 r. Fundacja [...], z siedzibą w m. Z., powołując się na art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, wystąpiła do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o udostępnienie informacji w postaci odpowiedzi na pytanie, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od Wydawnictwa [...], uprawnienia do korzystania z programu [...].

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego postanowieniem nr [...] z dnia [...] sierpnia 2011 r., odmówił wszczęcia postępowania w sprawie udostępnienia powyższej informacji, zaś po rozpoznaniu wniosku Fundacji o ponowne rozpatrzenie sprawy, postanowieniem o numerze, jak wyżej z dnia [...] sierpnia 2011 r., utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi Fundacji [...] na powyższe postanowienie, wyrokiem z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 2557/11, uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie z dnia [...] sierpnia 2011 r. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt I OSK 903/12 wydanym po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, oddalił skargę kasacyjną. Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, jak i Naczelny Sąd Administracyjny, wyraziły pogląd, że określone wnioskiem Fundacji informacje są informacjami publicznymi w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej, a ewentualna odmowa ich udostępnienia może nastąpić jedynie w sytuacjach wskazanych w tej ustawie.

Następnie Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego decyzją nr [...] z dnia [...] stycznia 2013 r., wydaną na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) w związku z art. 1 ust. 2 oraz art. 5 ust. 1 tej ustawy, a także w związku z art. 10 ust. 1, art. 71 ust. 1 i art. 75 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.), z ograniczeniami wynikającymi z art. 34 ust. 1 pkt 8 i pkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.), odmówił udostępnienia żądanej informacji.

W uzasadnieniu podał w szczególności, że powołane w podstawie prawnej decyzji art. 16 ust. 1 i art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej wskazują, iż prawo dostępu do informacji publicznej doznaje ograniczenia m.in. w sytuacjach, gdy określone informacje podlegają ochronie przewidzianej odrębnymi ustawami, a zarazem, że w wypadku pojawienia się wniosku o udostępnienie tak chronionych danych, należy wydać decyzję o odmowie ich udostępnienia.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Fundacja [...] podniosła, że dostęp do informacji publicznej jest "ideą ukonstytuowaną w ustawie zasadniczej (art. 61)", a ustawy szczególne powinny być interpretowane bez podważania zasad konstytucyjnych. Ponadto wskazała, że organowi brak poważnych powodów dla niepoddania się kontroli władzy zwierzchniej.

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego decyzją nr [...] z dnia [...] lutego 2013 r., po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 K.p.a., w związku z art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 1 ust. 2 i art. 5 ust. 1 tej ustawy, a także w związku z art. 10 ust. 1, art. 71 ust. 1 i art. 75 ustawy o rachunkowości z ograniczeniami wynikającymi z art. 34 ust. 1 pkt 8 i pkt 11 ustawy o finansach publicznych, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu podał, że udzielenie odpowiedzi na sformułowane we wniosku pytanie byłoby równoznaczne z ujawnieniem wszystkich danych z faktur wystawianych przez Wydawnictwo [...], dokumentujących sprzedaż – zakup programu [...], w sposób uprawniający Sąd Najwyższy do korzystania z niego w określonym czasie.

Następnie organ wskazał, że faktury zakupu należą do kategorii: "zbiory" w rozumieniu art. 71 ust. 1 ustawy o rachunkowości, zaś z jej przepisów, a ściślej z rozdziału 8 pt. "Ochrona danych", z otwierającym go art. 71 ust. 1 jednoznacznie wynika, że dokumentację, o której mowa w art. 10 ust. 1 tej ustawy, a także księgi rachunkowe, dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe, zwane dalej także "zbiorami", należy przechowywać w należyty sposób i chronić przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Organ wskazał dalej, że przepis art. 75 ww. ustawy wyraźnie zaś stanowi, iż udostępnienie osobie trzeciej zbiorów lub ich części:

1) do wglądu na terenie jednostki – wymaga zgody kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnionej;

2) poza siedzibą zarządu (oddziału) jednostki – wymaga pisemnej zgody kierownika jednostki oraz pozostawienia w jednostce potwierdzonego spisu przejętych dokumentów, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.

Fundacja [...] nie posiada natomiast wymaganej tym ostatnim przepisem zgody na udostępnienie jej przedmiotowych danych. Organ zaznaczył, że pewne odstępstwa od zasady ochrony określonego zespołu danych związanych z gospodarką finansową jednostki sektora finansów publicznych, wynikają z art. 34 ustawy o finansach publicznych, a w wypadku Sądu Najwyższego z art. 34 ust. 1 pkt 8 i pkt 11. Jednakże Sąd Najwyższy nie udzielał podmiotom spoza sektora finansów publicznych pomocy, o której mowa w art. 34 ust. 1 pkt 8 co oznacza, że jej adresatem nie był [...].

Odnosząc się zaś do zarzutów wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy organ wskazał, że teza o interpretowaniu i stosowaniu ustaw zwykłych w zgodzie z Konstytucją, jest niemal powszechnie akceptowana i nie wymaga dyskusji, natomiast odwołanie się do art. 4 Konstytucji wynika z niezrozumienia roli i miejsca tego przepisu, w którym mowa jest o sprawowaniu przez Naród zwierzchniej władzy przez jego przedstawicieli.

W skardze na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Fundacja [...] zarzuciła jej:

1) naruszenie art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez bezpodstawną odmowę udostępnienia informacji publicznej określonej we wniosku z dnia

[...] czerwca 2011 r.,

2) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, polegające na niewłaściwym zastosowaniu art. 10 ust. 1, art. 71 ust. 1 i art. 75 ustawy o rachunkowości poprzez ustalenie, że w danej sprawie prawo dostępu do informacji publicznej doznaje ograniczenia z uwagi na ochronę przewidzianą w odrębnej ustawie, tj. ustawie o rachunkowości.

Wskazując na podane zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji z dnia [...] stycznia 2013 r. oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu Fundacja [...] podała, że nie żądała od Sądu Najwyższego udostępnienia faktur, dokumentujących transakcję zawartą między SN a Wydawnictwem [...], w tym w szczególności faktur dokumentujących sprzedaż, czy zakup programu [...]. W związku z tym za niewłaściwe uznała powoływanie się na przepisy ustawy o rachunkowości oraz uznawanie ich za podstawę odmowy dostępu do informacji publicznej w sprawie.

Ponadto, w ocenie skarżącej, trudno zaakceptować utożsamianie odmowy dostępu do informacji publicznej obywatelowi w kwestii, ile publicznych środków przeznacza Sąd Najwyższy na zakup specjalistycznego oprogramowania prawnego, z ochroną przed niedozwolonymi zmianami w fakturach, ich nieupoważnionym rozpowszechnieniem, uszkodzeniem lub zniszczeniem.

W odpowiedzi na skargę Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wniósł o jej oddalenie z argumentacją zbieżną z przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, rozpoznając wyżej wskazaną skargę wyrokiem z dnia 23 maja 2013 r. o sygn. akt II SA/Wa 612/13, uchylił zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję z dnia [...] stycznia 2013 r. oraz stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości oraz orzekł o kosztach postępowania. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wskazał, że bezsporną jest okoliczność, że Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, w rozumieniu art. 4 ust. 1 pow. ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Nie ulegało też wątpliwości Sądu, że żądana przez Fundację [...] informacja o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy [...] uprawnienia do korzystania z programu [...], jest informacją publiczną. Takie stanowisko zostało bowiem wyrażone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 2257/11, uwzględniającym skargę Fundacji na postanowienie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia [...] sierpnia 2011 r., nr [...], utrzymujące w mocy postanowienie ww. organu o numerze jak wyżej z dnia [...] sierpnia 2011 r., odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie udostępnienia Fundacji [...] informacji o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...] uprawnienia do korzystania z programu [...]. Stanowisko to podzielił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt I OSK 903/12, oddającym skargę kasacyjną Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wskazanego wyżej wyroku WSA w Warszawie.

Rozpoznając niniejszą sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że spór w niniejszej sprawie sprowadza się do kwestii istnienia podstawy odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej z powołaniem się na przepis art. 5 ust. 1 u.d.i.p. Stosownie do treści ww. przepisu, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Jako, że stanowi on wyjątek od zasady jawności spraw publicznych, winien być interpretowany ściśle. Sąd uznał zatem, że przez przepisy o ochronie informacji niejawnych należy rozumieć przede wszystkim ustawę z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 182, poz. 1228). Natomiast inne tajemnice ustawowo chronione, to tajemnice zawarte w ustawach, które ze względu na wagę przedmiotu regulacji, posiadają unormowania ograniczające dostęp do pewnych danych. Przykładowo można tu wymienić tajemnicę skarbową, bankową, telekomunikacyjną, lekarską, itp.

Następnie Sąd stwierdził, że takiego rodzaju unormowań nie zawiera, powołana przez organ, ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r., poz. 330). Wskazany bowiem przepis art. 71 ust. 1 tej ustawy znajduje się w rozdziale 8 zatytułowanym "Ochrona danych" i stanowi, że dokumentację, o której mowa w art. 10 ust. 1 (dokumentacja opisująca w języku polskim przyjęte przez jednostkę zasady (polityka) rachunkowości), księgi rachunkowe, dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe, zwane dalej także "zbiorami", należy przechowywać w należyty sposób i chronić przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnieniem, uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Z kolei, w myśl przepisu art. 75 ustawy o rachunkowości, udostępnienie osobie trzeciej zbiorów lub ich części: 1) do wglądu na terenie jednostki – wymaga zgody kierownika jednostki lub osoby przez niego uprawnionej, 2) poza siedzibą zarządu (oddziału) jednostki – wymaga pisemnej zgody kierownika jednostki oraz pozostawienia w jednostce potwierdzonego spisu przejętych dokumentów, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. Ponadto zauważono, że skarżąca Fundacja nie żądała udostępnienia żadnych zbiorów w rozumieniu ustawy o rachunkowości lub ich części, lecz jedynie żądała informacji, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przedmiotowe uprawnienia. Sąd nie zgodził się z organem, że udostępnienie powyższych danych jest równoznaczne z ujawnieniem treści faktur zakupu wymienionych uprawnień do korzystania z programu [...].

Podkreślono, że w świetle orzecznictwa sądowoadministracyjnego, faktury dokumentujące zakup przez organy władzy publicznej towarów lub usług, na które przeznaczono środki publiczne, stanowią informację publiczną w rozumieniu u.d.i.p. Natomiast wskazywana przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 157, poz. 1240 ze zm.), jako zasadę wprowadza jawność i przejrzystość finansów publicznych, dopuszczając ich ograniczenie jedynie w odniesieniu do niektórych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

W konsekwencji, w ocenie Sądu, brak było podstaw do odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej w oparciu o przepis art. 5 ust. 1 u.d.i.p. w związku z art. 71 ust. 1 i art. 75 ustawy o rachunkowości.

Od tego wyroku została wniesiona skarga kasacyjna Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 10 stycznia 2014 r. o sygn. akt I OSK 2075/13, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie, Naczelny Sąd Administracyjny odniósł się w pierwszej kolejności do zarzutów skargi kasacyjnej, dotyczących naruszenia przepisów postępowania i stwierdził, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera żadnych wskazań co do dalszego postępowania, nawet wskazań, które byłyby sformułowane nie wprost, a wynikały z treści uzasadnienia. Uzasadnienie jest lakoniczne i w istocie Sąd ograniczył się w nim jedynie do oceny zasadności podnoszonych w sprawie zarzutów pomimo, że sprawa już po raz drugi była rozpoznawana przez WSA w Warszawie.

Tymczasem chociażby poprawność samej kwalifikacji przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, wniosku o udostępnienie informacji publicznej, jest w sprawie niewyjaśniona, a ocena, czy wnioskowana do udzielenia informacja publiczna ma charakter informacji prostej, czy przetworzonej powinna mieć miejsce zaraz po przyjęciu, że wnioskowana do udzielenia informacja jest informacją publiczną. Brak obligatoryjnego elementu uzasadnienia powoduje, że w tym zakresie wymyka się ono spod kontroli instancyjnej. Skoro zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi okazał się uzasadniony, to z tego powodu skarga kasacyjna podlegała uwzględnieniu.

Za niezasadne zaś uznał Naczelny Sąd Administracyjny pozostałe zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania, w tym art. 134 § 1 ppsa.

Odnośnie zaś zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji art. 135 ppsa, NSA wskazał, że wiąże się on w sposób bezpośredni z zarzutem naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego, przez błędną jego wykładnię a to powoduje, że ażeby go ocenić należy odnieść się do się do istoty problemu, tj. do poprawności dokonanej przez Sąd pierwszej instancji wykładni art. 1 ust. 2, art. 5 ust. 1, art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w związku art. 10 ust. 1 i art. 71 ust. 1, i art. 75 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości i art. 34 ust. 1 pkt 8 i pkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i opartego na jej podstawie wniosku, że okoliczności wskazane w zaskarżonej do sądu administracyjnego decyzji Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia [...] lutego 2013 r., nr [...], nie uzasadniały odmowy udostępnienia informacji publicznej objętej wnioskiem Fundacji [...] z dnia [...] czerwca 2011 r.

Zdaniem NSA, okolicznością bezsporną i przesądzoną w niniejszej sprawie jest to, że żądana we wniosku z dnia [...] czerwca 2011 r. informacja jest co do zasady informacją publiczną, jednakże w każdym przypadku poddanie wniosku rygorom ustawy o dostępie do informacji publicznej i zobowiązanie do jego załatwienia powoduje konieczność stosowania ograniczeń w dostępie do informacji, o których mowa w art. 5 ustawy. NSA podzielił pogląd Sądu I instancji, że spór w niniejszej sprawie sprowadza się do kwestii istnienia podstawy odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej z powołaniem się na przepis art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

NSA, przywołując treść art. 5 ust. 1 pow. ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, NSA wskazał, że przepis ten należy odczytywać w związku z treścią art. 61 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którym ograniczenie prawa do uzyskiwania informacji publicznej, o którym mowa w art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. Ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej może mieć w tym kontekście charakter wyjątkowy, znajdujący uzasadnienie w regulacji rangi ustawowej, a zakres wskazanych w Konstytucji wartości uzasadniających ograniczenie dostępu do informacji publicznej precyzuje ustawodawca w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej wskazując, że ograniczenia takie uzasadnione są ochroną informacji niejawnych oraz innych tajemnic ustawowo chronionych.

Wskazał też, że pojęcie "tajemnicy ustawowo chronionej" należy wykładać ściśle, każdorazowo poszukując wyraźnej deklaracji ustawodawcy co do zakwalifikowania określonego rodzaju informacji jako informacji objętej tajemnicą ustawowo chronioną. Ilekroć ustawodawca przewiduje potrzebę ochrony danego rodzaju informacji, wprost nawiązuje w tekście prawnym do kategorii tajemnicy, przez którą – w nawiązaniu do znaczenia tego słowa przyjmowanego w języku polskim – należy rozumieć wiadomości lub informacje, których ujawnienie osobom nieuprawnionym objęte jest zakazem wynikającym z określonych norm (por.: B. Dunaj (red.): Słownik współczesnego języka polskiego, tom 2, Warszawa 1999 r., s. 411). W przypadku tajemnicy ustawowo chronionej, zakaz ten musi wynikać z norm prawnych, a w konsekwencji, jak każdy zakaz winien być wyrażony wprost i jeżeli dotyczy reglamentacji praw konstytucyjnych adresatów działań administracji, nie jest dopuszczalne konstruowanie jakichkolwiek domniemań na rzecz jego istnienia. Do pojęcia tajemnicy ustawodawca nawiązuje wprost w ustawie z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 182, poz. 1228). Tak też uczynił w innych aktach prawnych stanowiąc m.in. o tajemnicy zawodowej, skarbowej, bankowej, lekarskiej, aptekarskiej, pielęgniarskiej, dziennikarskiej, adwokackiej, radcowskiej, sędziowskiej.

NSA podał też, że na ochronę tajemnicy ustawowej nie wskazano również w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2013 r., poz. 330 z późn. zm.). Informacja publiczna o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...], uprawnienia do korzystania z programu [...], nie jest objęta żadną tajemnicą ustawowo chronioną.

W konsekwencji NSA uznał za trafne stanowisko Sądu I instancji o braku podstaw do odmowy udostępnienia tej informacji. Wskazane wyżej regulacje zmierzają do ochrony dokumentacji rachunkowości i reglamentują zasady "technicznego" wglądu do tej dokumentacji (nie wykluczając takiego wglądu), nie zawierają natomiast żadnych ograniczeń w dostępie do informacji publicznej. Z przepisów tych wynika, że pojęcie "zbiorów", o jakich mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o rachunkowości dotyczy egzemplarzy dokumentów rachunkowości jako nośników pewnych informacji, a nie samych informacji rozumianych jako zbiór danych zawartych w tych dokumentach.

NSA uznał, że wniosek z dnia [...] czerwca 2011 r. Fundacji [...], nie dotyczył wglądu do dokumentacji rachunkowości Sądu Najwyższego, lecz informacji o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...], uprawnienia do korzystania z programu [...]. A to oznacza, że nie ma podstaw do twierdzenia, że tak określona informacja publiczna podlegała udostępnieniu w trybie wglądu do dokumentacji rachunkowości Sądu Najwyższego, a także na innych zasadach niż wynikające z ustawy o dostępie do informacji publicznej.

NSA odniósł się również do stanowiska wyrażonego w skardze kasacyjnej, zgodnie z którym art. 34 ustawy o finansach publicznych wyłącza "niekiedy" stosowanie ustawy o rachunkowości i wskazał, że przepis ten nie ma w sprawie znaczenia, skoro do wniosku z dnia [...] czerwca 2011 r. nie miały zastosowania przepisy tej ostatniej ustawy. W konsekwencji przyjętej przez Sąd I instancji prawidłowej wykładni wskazanych wyżej przepisów trafne było zakwestionowanie zasadności wydania decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej objętej wnioskiem z dnia [...] czerwca 2011 r.

Reasumując NSA stwierdził, że wprawdzie uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest nieprecyzyjne i lakoniczne, zwłaszcza w zakresie rozwinięcia prezentowanego przez Sąd stanowiska, to jednak wobec prawidłowości przyjętego przez sąd stanu faktycznego, jak i prawidłowości wykładni i zastosowania prawa materialnego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował art. 135 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylając zaskarżoną decyzję, jak i poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] stycznia 2013 r. i gwarantując tym samym skarżącemu prawo do ponownego dwukrotnego rozpoznania sprawy z jego wniosku z dnia [...] czerwca 2011 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ponownie rozpoznając sprawę zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 190 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 października 2010 r., sygn. II GSK 808/09, Sąd pierwszej instancji rozpoznający sprawę ponownie nie może zatem dokonać interpretacji przepisów w sposób odmienny niż wynikająca z orzeczenia wydanego w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej, nie może też ocenić prawidłowości rozstrzygnięcia sądu odwoławczego.

Mając na uwadze obszerne ustalenia i wskazania zawarte w cytowanym wyżej uzasadnieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego uznać należy, że wniesiona skarga jest zasadna.

Przystępując do rozpoznania niniejszej sprawy, ponownie należy wskazać, że Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, w rozumieniu art. 4 ust. 1 pow. ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Nie ulegało też wątpliwości Sądu, że żądana przez Fundację [...] informacja o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy [...] uprawnienia do korzystania z programu [...], jest informacją publiczną, w tym informacją prostą, nieprzetworzoną. Podkreślić należy, że takie stanowisko zostało wyrażone zarówno w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 2257/11, uwzględniającym skargę Fundacji na postanowienie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia [...] sierpnia 2011 r., nr [...], utrzymujące w mocy postanowienie ww. organu o numerze jak wyżej z dnia [...] sierpnia 2011 r., odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie udostępnienia Fundacji [...] informacji o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...] uprawnienia do korzystania z programu [...]. Jak również stanowisko to podzielił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt I OSK 903/12, oddającym skargę kasacyjną Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wskazanego wyżej wyroku WSA w Warszawie, a obecnie zostało potwierdzone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2014 r. o sygn. akt I OSK 2075/13.

A zatem podobnie jak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku o sygn. akt II SA/Wa 612/13 z dnia 23 maja 2013 r., a następnie NSA w swoim wyroku o sygn. akt I OSK 2075/13 z dnia 10 stycznia 2014 r. wskazać należy, że spór w niniejszej sprawie sprowadza się do kwestii istnienia podstawy odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej z powołaniem się na przepis art. 5 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.), prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Przytaczając obszerne wywody zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, o sygn. akt I OSK 2075/13, które obecnie rozpoznający Sąd przyjmuje za własne, wskazać należy, że przepis art. 5 ust. 1 powyższej ustawy o dostępie do informacji publicznej należy odczytywać w związku z treścią art. 61 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którym ograniczenie prawa do uzyskiwania informacji publicznej, o którym mowa w art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

Ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej może mieć w tym kontekście charakter wyjątkowy, znajdujący uzasadnienie w regulacji rangi ustawowej, a zakres wskazanych w Konstytucji wartości uzasadniających ograniczenie dostępu do informacji publicznej, precyzuje ustawodawca w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej wskazując, że ograniczenia takie uzasadnione są ochroną informacji niejawnych oraz innych tajemnic ustawowo chronionych.

Pojęcie "tajemnicy ustawowo chronionej" należy wykładać ściśle, każdorazowo poszukując wyraźnej deklaracji ustawodawcy co do zakwalifikowania określonego rodzaju informacji, jako informacji objętej tajemnicą ustawowo chronioną. Ilekroć ustawodawca przewiduje potrzebę ochrony danego rodzaju informacji, wprost nawiązuje w tekście prawnym do kategorii tajemnicy, przez którą – w nawiązaniu do znaczenia tego słowa przyjmowanego w języku polskim – należy rozumieć wiadomości lub informacje, których ujawnienie osobom nieuprawnionym objęte jest zakazem wynikającym z określonych norm (por.: B. Dunaj (red.): Słownik współczesnego języka polskiego, tom 2, Warszawa 1999 r., s. 411).

W przypadku tajemnicy ustawowo chronionej, zakaz ten musi wynikać z norm prawnych, a w konsekwencji jak każdy zakaz winien być wyrażony wprost i jeżeli dotyczy reglamentacji praw konstytucyjnych adresatów działań administracji, nie jest dopuszczalne konstruowanie jakichkolwiek domniemań na rzecz jego istnienia.

Wskazać należy, że do pojęcia tajemnicy ustawodawca nawiązuje wprost w ustawie z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 182, poz. 1228). Tak też uczynił w innych aktach prawnych stanowiąc m.in. o tajemnicy zawodowej, skarbowej, bankowej, lekarskiej, aptekarskiej, pielęgniarskiej, dziennikarskiej, adwokackiej, radcowskiej, sędziowskiej.

Stwierdzić należy, że na ochronę tajemnicy ustawowej nie wskazano w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r., poz. 330 z późn. zm.) a to oznacza, że informacja publiczna o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...] uprawnienia do korzystania z programu [...], nie jest objęta żadną tajemnicą ustawowo chronioną. A zatem brak jest podstaw do odmowy udostępnienia tej informacji.

Nie stanowią podstawy odmowy udostępnienia wnioskowanej informacji powołane w decyzji przepisy art. 10 ust. 1, art. 71 ust. 1 i art. 75 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości i art. 34 ust. 1 pkt 8 i pkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.).

Jak wynika bowiem z art. 1 ustawy o rachunkowości, ustawa ta określa zasady rachunkowości, tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Regulacje tej ustawy nie nawiązują do kategorii tajemnicy ustawowo chronionej. Wszystkie powołane w skardze przepisy tej ustawy dotyczą dokumentacji rachunkowości. Z art. 10 ust. 1 ustawy wynika, że jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości.

Ponadto wskazać należy, że zgodnie z art. 71 ust. 1 ustawy, "dokumentację, o której mowa w art. 10 ust. 1, księgi rachunkowe, dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe, zwane dalej także "zbiorami", należy przechowywać w należyty sposób i chronić przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem". Z kolei według art. 75 ustawy "udostępnienie osobie trzeciej zbiorów lub ich części: 1) do wglądu na terenie jednostki - wymaga zgody kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnionej, 2) poza siedzibą zarządu (oddziału) jednostki - wymaga pisemnej zgody kierownika jednostki oraz pozostawienia w jednostce potwierdzonego spisu przejętych dokumentów - chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej".

Wskazane wyżej regulacje zmierzają do ochrony dokumentacji rachunkowości i reglamentują zasady "technicznego" wglądu do tej dokumentacji (nie wykluczając takiego wglądu), nie zawierają zaś żadnych ograniczeń w dostępie do informacji publicznej. Z przepisów tych wynika, że pojęcie "zbiorów", o jakich mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o rachunkowości dotyczy egzemplarzy dokumentów rachunkowości jako nośników pewnych informacji, a nie samych informacji rozumianych jako zbiór danych zawartych w tych dokumentach.

Podkreślić należy, że wniosek z dnia [...] czerwca 2011 r. Fundacji [...] nie dotyczył wglądu do dokumentacji rachunkowości Sądu Najwyższego, lecz informacji o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...], uprawnienia do korzystania z programu [...].

Niezasadne zatem było w zaskarżonej decyzji twierdzenie organu, że tak określona informacja publiczna podlegała udostępnieniu w trybie wglądu do dokumentacji rachunkowości Sądu Najwyższego, a także na innych zasadach niż wynikające z ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wniosek ten nie dotyczył bowiem udostępnienia do wglądu wnioskodawcy "zbiorów", o jakich mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Niezasadnie również organ zastosował w swojej decyzji art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, zgodnie z którym przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Zasady bowiem wglądu do dokumentacji rachunkowości nie miały zastosowania w sprawie z wniosku z dnia [...] czerwca 2011 r., a to oznacza, że również z tego powodu decyzja jest wadliwa.

Ponadto wskazać należy, że nie zrozumiałe są argumenty organu odnoszące się do stwierdzenia, że udostępnienie żądanych przez skarżącą danych jest równoznaczne z ujawnieniem treści faktur zakupu wymienionych uprawnień do korzystania z programu [...], bowiem po pierwsze skarżąca w swoim wniosku z dnia [...] czerwca 2011 r. nie domagała się ich udostepnienia, a niezależnie od tego stwierdzić należy, że nawet gdyby organ w ten sposób ocenił żądanie skarżącej, to podkreślenia wymaga, że w świetle orzecznictwa sądowoadministracyjnego, faktury dokumentujące zakup przez organ władzy publicznej towarów lub usług, na które przeznaczono środki publiczne, stanowią informację publiczną (np. wyrok II SAB/Wa 420/13 z dnia 28 stycznia 2014 r. czy też II SA/Po 477/13 z dnia 6 sierpnia 2013 r.)

Również powołanie przez organ, w podstawie prawnej zaskarżonej decyzji, art. 34 ustawy o finansach publicznych nie było prawidłowe, bowiem wyłączenie ustawy o rachunkowości nie miało w sprawie znaczenia, skoro do wniosku z dnia [...] czerwca 2011 r. nie miały zastosowania przepisy tej ostatniej ustawy.

A zatem niezasadne było wydanie przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, decyzji odmawiające udostępnienia żądanej wnioskiem skarżącej z dnia [...] czerwca 2011 r., informacji publicznej w oparciu o art. 5 ust. 1 pow. ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Ponownie rozpoznając wniosek skarżącej Fundacji z dnia [...] czerwca 2011 r., obowiązkiem organu będzie rozpatrzyć go z uwzględnieniem stwierdzonego zarówno przez NSA, jak i WSA stanowiska, że Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej oraz, że żądane dane stanowią informację publiczną. Ponadto będzie musiał wziąć pod uwagę, że informacja publiczna o tym, kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od [...] uprawnienia do korzystania z programu [...], nie jest objęta żadną tajemnicą, o jakiej mowa w art. 5 ust. 1 pow. ustawy o dostępie do informacji publicznej, w tym ustawy o rachunkowości, a zatem, że w oparciu o ten przepis brak jest podstaw do odmowy jej udostępnienia. W konsekwencji, w ocenie Sądu, brak było podstaw do odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej w oparciu o przepis art. 5 ust. 1 u.d.i.p. w związku z art. 71 ust. 1 i art. 75 ustawy o rachunkowości.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), orzekł jak w sentencji wyroku. O wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji orzeczono na podstawie art. 152, zaś o kosztach w oparciu o art. 200, powołanej ustawy.