Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Czarnecki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Maliszewska Sędzia WSA Andrzej Wieczorek Protokolant st. sekr. sąd. Jadwiga Rytych po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 września 2012 r. sprawy ze skargi P. C. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] września 2011 r. nr [...] w przedmiocie sprzeciwu w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej decyzją z dnia [...] września 2011 r., na podstawie art. 246 i 247 ust. 2 w związku z art. 131 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) – dalej jako P.w.p. lub ustawa – oddalił sprzeciw P. C. uznając za bezzasadne żądanie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy "e e-Informatica" o nr [...] udzielonego na rzecz P. W. w W.

Decyzje wydano w następujących ustaleniach:

Decyzją z dnia [...] marca 2008 r. Urząd Patentowy udzielił prawo ochronne P. W. (dalej jako P.) na znak towarowy słowno-graficzny e e-Informatika. Znak przeznaczony został do oznaczania towarów/ usług: w kl. 09 – publikacje elektroniczne, programy komputerowe; w kl. 16 – afisze plakaty, albumy, blankiety, broszury, druki, emblematy, kalendarze, koperty, karty pocztowe, książki, materiały do nauczania, notatniki, notesy, papier listowy, papeteria, pióra, ołówki, okładki, obwoluty; w kl. 18 – aktówki, dyplomatki, portfele na karty wizytowe, plecaki, teczki, torby podróżne, torebki; w kl. 25 – bluzki, bluzy, czapki, koszule, obuwie sportowe, szaliki; w kl. 35 – organizacja wystaw handlowych i reklamowych w zakresie osiągnięć naukowo-technicznych oraz zarządzanie tymi wystawami, organizacja pokazów i prezentacji osiągnięć naukowo-technicznych, organizacja i prowadzenie reklamy wystaw, pokazów, seminariów, sympozjów, konferencji i imprez kulturalnych, rozpowszechnianie materiałów reklamowych i ogłoszeń; w kl. 41 – usługi w zakresie kształcenia wysokokwalifikowanych specjalistów i kadr naukowych, nauczanie korespondencyjne, publikacja elektroniczna on-line książek i periodyków, usługi wydawnicze, publikowanie książek i innych tekstów, publikowanie tekstów innych niż reklamowe; w kl. 42 – usługi w zakresie prowadzenia badań naukowych, wykonywania opinii i ekspertyz naukowych oraz inżynieryjnych, projektowania technicznego, pomiarów, testowania, programowania komputerowego, usługi w zakresie zarządzania przedsięwzięciami informatycznymi, administrowanie stronami sieciowymi, analizy systemów komputerowych, architektura, prace badawczo-rozwojowe, prace naukowe, badawcze, wdrożeniowe, instalacje oprogramowania komputerowego, projektowanie systemów komputerowych.

Wobec udzielonego prawa ochronnego P. C. złożył w terminie wskazanym w art. 246 P.w.p. sprzeciw zarzucając naruszenie art. 131 ust. 1 P.w.p. podnosząc, że działa na rynku (w biznesie) pod pseudonimem biznesowym "Informatica" używając tego określenia jako nazwy przedsiębiorstwa wpisanej do ewidencji działalności gospodarczej w 2003 r. (daty wpisów 28 grudnia 2004 r. i zmiana 6 sierpnia 2009 r.). Używa również od 2003 r. tej nazwy w witrynie internetowej dla swojej domeny. Używa tej nazwy na swoich wizytówkach, w folderach reklamowych, na fakturach i na pieczątkach. P. C. podnosił, że sporny znak towarowy narusza również jego prawa osobiste, gdyż pod tą nazwą posiada zgłoszone przedsiębiorstwo. Przysługują mu także prawa autorskie do nazwy "Informatica" więc używanie tej nazwy przez uprawnioną jest również sprzeczne z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

W odpowiedzi na sprzeciw P. wnosiła o jego oddalenie stwierdzając, że nazwa Informatica nie jest dobrem osobistym ani majątkowym. "Informatica" (w j. polskim - informatyka) to dziedzina nauki i techniki zajmująca się przetwarzaniem informacji oraz technologią przetwarzania informacji. Pierwotnie była to część matematyki. Nie jest to więc utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Nie jest również trafny zarzut naruszenia ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, gdyż wyrażenie "Informatica" nie wprowadza klientów w błąd co do oznaczenia przedsiębiorcy. Podkreślano, że do ochrony zgłoszono znak słowno-graficzny "e e-Informatica" z przedstawioną grafiką słowa "e" i ze szczególnym liternictwem wyrażenia "e-Informatica". Nie jest to zatem znak wyłącznie słowny składający się z jednego wyrażenia – "Informatica". Nadto podnoszono, że wniosek P. C. (z 19 sierpnia 2005 r.) o udzielenie prawa ochronnego na znak "Informatica" wpłynął po zgłoszeniu wniosku przez P. (z 1 kwietnia 2005 r.). Informacja o zgłoszeniu P. opublikowana została w BUP 11 lipca 2005 r. oraz o udzieleniu prawa ochronnego w WUP 10/08.

Po przekazaniu sprawy do postępowania spornego i po przeprowadzeniu rozpraw została wydana wymieniona na wstępie decyzja administracyjna.

Odnosząc się do zarzutu P. C. o naruszeniu spornym znakiem praw osobistych sprzeciwiającego (art. 131 ust. 1 pkt 1 P.w.p.) Urząd Patentowy podkreślał, że przepisy art. 23 i 24 k.c. (wskazywane przez P. C.) odnoszą się do naruszenia dóbr osobistych, a więc nie praw osobistych. Sporny znak towarowy zawiera element nazwy przedsiębiorstwa sprzeciwiającego (Informatica) odnoszący się do jego dóbr osobistych. Wskazując na orzecznictwo sądów, odnoszące się do wpływu znaku towarowego na ewentualną kolizje z nazwą przedsiębiorstwa (przedsiębiorcy) Urząd Patentowy stwierdził, że sam fakt zgłoszenia znaku towarowego składającego się z części nazwy innego przedsiębiorstwa nie stanowi jeszcze przeszkody w rejestracji znaku. Wymagane jest bowiem, by rejestracja i używanie znaku stanowiło naruszenie prawa do nazwy przedsiębiorstwa.

Przez okres przynajmniej od 28 lutego 2004 r. (data wpisu do ewidencji działalności gospodarczej P. C.) wykonywał on na terenie Polski działalność gospodarczą pod nazwą "Informatica" w zakresie usług i sprzedaży towarów znajdujących się w zgłoszeniu uprawnionego poza usługami kształcenia oraz kształcenia korespondencyjnego (wynika to ze zgromadzonego materiału w sprawie).

Porównując zatem nazwę przedsiębiorstwa P. C. ze spornym znakiem Urząd Patentowy zwrócił uwagę na to, czy samo oznaczenie przedsiębiorstwa sprzeciwiającego ma charakter dystynktywny. Zdaniem Urzędu Patentowego słowo "Informatica" w warstwie słownej i fonetycznej przypomina wyrażenie "Informatyka". Różnica występuje jedynie w dwóch literach. Poza tym oba słowa rozpoczynają się od tego samego przedrostka i składają się z tej samej ilości sylab. Jednakże, w ocenie Urzędu Patentowego, przeciętny konsument (właściwie poinformowany, dostatecznie rozważny i rozsądny) uzna oznaczenie "Informatica" za opisowe w stosunku do towarów i usług związanych z informatyką. Ważnym jest to, że sporny znak jest znakiem słowno-graficznym z dodatkowymi elementami w postaci liter "e" i "e-", gdzie pierwsza litera dominuje w kompozycji całego znaku z użyciem do jej określenia charakterystycznej czcionki, a druga z nich i słowo "Informatica" są zapisane standardową czcionką. Wobec tego element graficzny (pierwsza litera "e") ma dominujące znaczenie w odbiorze całego znaku.

Dokonując oceny zakresu przedmiotowego działalności gospodarczych stron oraz mając na względzie zasadę braku pełnej ochrony prawa do firmy, Urząd Patentowy uznał, że nie ma podstaw do zastosowania art. 131 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Oceniając zarzut naruszenia praw autorskich Urząd Patentowy (wskazując na orzecznictwo sądów) stwierdził, że pojedyncze słowo "Informatica" nie może być utworem jako nie będące powiązane z samą treścią utworu. Zatem samo słowo "Informatica" w odniesieniu do towarów i usług oferowanych przez sprzeciwiającego, nie może być uznane za utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Rejestracja strony internetowej o nazwie "www.informatica.pl. nie powoduje powstania prawa wyłącznego majątkowego. Prawo do korzystania z domeny o tej nazwie jest prawem względnym, skutecznym wyłącznie w stosunku do rejestratora domeny. Natomiast ocena naruszenia prawa wynikającego z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji była poza kognicją organu.

Od decyzji P. C. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji, nakazanie Urzędowi Patentowemu wznowienia postępowania i zasądzenia kosztów postępowania.

Decyzji zarzucił naruszenie przepisów postępowania (art. 7, 8, 77 § 1, 80 i 107 § 3 k.p.a.) oraz naruszenie art. 131 ust. 1 pkt 1 P.w.p.

Zdaniem P. C., teza o opisowości słowa "Informatica" została skutecznie podważona przez skarżącego, natomiast Urząd Patentowy (z naruszeniem przepisów postępowania, co wpłynęło na naruszenie art. 131 ust. 1 pkt 1 P.w.p.) nie odniósł się do tej argumentacji skarżącego zawartej w piśmie z dnia [...] lipca 2011 r. Skarżący podkreślał, że długo wymyślał nazwę "Informatica" jako nazwę kreatywnie określającą jego przedsiębiorstwo, a organ bezprawnie chce tę nazwę (wymyśloną przez skarżącego) przekazać P. Nie jest to więc nazwa opisowa dla towarów i usług skarżącego, gdyż nie wskazuje bezpośrednio na oferowane towary i usługi, a organ administracji nie uzasadnił, dlaczego za taką określenie "Informatica" uznał.

Odnosząc się do kwestii grafiki znaku spornego skarżący stwierdził, że występująca w nim litera "e-" wyraźnie nawiązuje do Internetu, przez co jest to element opisowy. Natomiast odbiorca zapamięta jedynie wyrażenie "Informatica", gdyż tylko to słowo jest wyróżniające i dające jednocześnie możliwość skomunikowania się z dostawcą towarów i usług.

W ocenie skarżącego organ błędnie uznał datę wpisu do ewidencji działalności gospodarczej skarżącego (28 lutego 2004 r.), gdyż prawidłowa to 25 listopada 2003 r. Także nieprawidłowo organ uznał, że skarżący nie zgłosił usług w zakresie kształcenia korespondencyjnego, gdyż z ewidencji wynika, że wykonywane są szkolenia w ramach usług doradczych. Jednocześnie podkreślano odmienność uzasadnienia słownego decyzji z jej pisemną wersją oraz doręczenie uzasadnienia pisemnego z naruszeniem art. 255(8) ust. 1 P.w.p., w którym organ nie odniósł się do zarzutu opartego na art. 55(1) k.c.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy wnosił o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje;

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne (art. 3 § 1 ww. ustawy).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, iż skarga jest niezasadna.

Spór pomiędzy stronami toczył się na kliku płaszczyznach, z której należy wyłączyć zarzuty oparte na ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jak bowiem zasadnie stwierdził Urząd Patentowy rozstrzyga on sprawy w trybie postępowania spornego wskazane przez przepis art. 255 P.w.p., do których nie należą sprawy określone w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 2 P.w.p.). W konsekwencji również sąd administracyjny nie może badać zarzutów odnoszących się do decyzji Urzędu Patentowego w sprawach objętych wymienioną ustawą. Tylko bowiem prawomocny wyrok sądu powszechnego, orzekający zakaz używania znaku w obrocie na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, mógłby stanowić przesłankę naruszenia prawa majątkowego w rozumieniu art. 131 ust. 1 pkt 1 P.w.p. i to pod warunkiem tożsamości okoliczności faktycznych, z powodu których orzeczony został taki zakaz i które świadczyłyby także o niedopuszczalności rejestracji danego znaku towarowego. Natomiast sama tylko możliwość domagania się, przez podmiot powołujący się na pierwszeństwo stosowania danej nazwy w obrocie, na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zaniechania używania znaku towarowego przez uprawnionego z jego rejestracji, nie stanowi przesłanki unieważnienia prawa z rejestracji tego znaku.

Faktycznie Urząd Patentowy błędnie uznał, że zgłoszenie działalności gospodarczej przez P. C. nastąpiło w dacie 28 lutego 2004 r., gdyż jak wynika z zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z dnia 28 grudnia 2004 r. wpisu działalności skarżącego do tej ewidencji dokonano w dniu 25 listopada 2003 r. pod nazwą "Informatica". Zatem od tej daty skarżący rozpoczął działalność gospodarczą pod wymienioną nazwą. Istotą jest jednak to, czy w związku z tym, że skarżący posługiwał się nazwą swojej działalności – "Informatica", przez rejestrację znaku Politechniki doszło do naruszenia przepisu art. 131 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo własności przemysłowej.

Sprawa dotyczy znaku towarowego słowno-graficznego w postaci opisanej w aktach administracyjnych. Skarżący indywidualizował wykonywaną przez siebie działalność gospodarczą nazwą "Informatica" i ta nazwa stanowi jeden z elementów spornego znaku. Jednocześnie wymaga zauważenia, że nazwa działalności gospodarczej skarżącego nie została zastrzeżona ani takiemu zastrzeżeniu nie podlegała z ustawy. W obrocie gospodarczym, do kategorii oznaczeń wyróżniających, obok znaków towarowych, należą również oznaczenia wyróżniające przedsiębiorstwo. Do nich należy firma, która jest nazwą, pod którą kupiec rejestrowy (spółka jawna, spółka komandytowa, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna) prowadzi przedsiębiorstwo (art. 26 k.h.). Firma odróżnia dane przedsiębiorstwo od innych przedsiębiorstw zarówno o takim samym, jak i innym przedmiocie działania (por. Ryszard Skubisz, Prawo Znaków Towarowych. Komentarz, Wydawnictwo Prawne Sp. z o.o., Warszawa 1997, s. 13, 17). Nazwa działalności P. C. – "Informatica", była przez skarżącego używana na rynku przy dystrybucji towarów i usług. W rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej działalność gospodarcza wykonywana przez skarżącego nie mogła być utożsamiana z przedsiębiorcą o nazwie "Informatica", gdyż przedsiębiorcą był wyłącznie sam skarżący. Zatem to P. C. mógł wystawiać faktury jako przedsiębiorca, a nie przedsiębiorstwo o firmie "Informatica", gdyż jedynie wykonywał działalność gospodarczą określając tę działalność dla kontrahentów rynkowych pod nazwą "Informatica". Oczywistym jest więc, iż przedsiębiorcą był sam skarżący.

W istocie zasadniczym zarzutem skarżącego jest naruszenie, rejestracją przez Politechnikę we Wrocławiu znaku słowno-graficznego "e e-Informatica", art. 131 ust. 1 pkt 1 P.w.p. – nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich. Uzasadniając swoją tezę P. C. starał się wykazać, że używana nazwa jego działalności gospodarczej dookreśla skarżącego jako przedsiębiorcę. Wskazując zatem na wcześniejsze wywody należy stwierdzić, że przedsiębiorcą jest wyłącznie sam skarżący. Z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej skarżącego wynika, że nazwa, pod którą jako przedsiębiorca wykonywał/wykonuje działalność gospodarczą to: C. P. (z do datkiem nr PESEL) – Informatica. W tych okolicznościach nie sposób uznać za uzasadnione twierdzenie skarżącego, że przez rejestrację spornego znaku zostały naruszone jego prawa osobiste lub majątkowe. Znak towarowy, zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy, służy do odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Zatem podstawową funkcją znaku towarowego jest odróżnienie pochodzenia towarów lub usług, a nie odróżnienie przedsiębiorców.

Sporny znak towarowy "e e-Informatica" to znak słowno-graficzny. Urząd Patentowy szczegółowo omówił znak w jego warstwie słownej, fonetycznej i graficznej. W warstwach słownej sporny znak zawiera wyrażenie "Informatica" lecz z dodatkiem litery "e-". W związku z tym w warstwie fonetycznej sporny znak brzmi inaczej niż wyrażenie "Informatica". Natomiast warstwa graficzna znaku, w ocenie Urzędu Patentowego, którą to ocenę Sąd w składzie orzekającym podziela, nadaje znakowi wyraźne cechy odróżniające od samego wyrażenia "Informatica". Należy jednak podkreślić, że w sprawie nie rozpatruje się podobieństwa znaków towarowych, gdyż skarżący znaku towarowego "Informatica" nie posiada. Posługując się natomiast w skardze określeniem "firma", dla działalności wykonywanej pod nazwą "Informatica", P. C. dąży do wykazania, że chroni swoją "firmę", podobnie jak może to czynić kupiec rejestrowy, którym skarżący nie jest. W związku z poczynionymi wcześniej uwagami należy uznać takie stanowisko skarżącego za błędne, również w świetle przepisu art. 55(1) k.c., bowiem nazwa działalności gospodarczej, pod którą skarżący wykonuje tę działalność nie może być odrębnym przedmiotem przeniesienia, tak jak firma kupca rejestrowego. Jednocześnie wskazując na odrębną rolę znaku towarowego i nazwy wykonywanej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną oraz na istotne różnice nazwy "Informatica" w relacji do omawianego spornego znaku towarowego, należy uznać, że Urząd Patentowy zasadnie uznał, iż prawa skarżącego rejestracją tego znaku nie zostały naruszone, w tym nie zostały naruszone prawa autorskie.

Pojedyncze słowo "Informatica", określające łącznie z wyrazami "[...]", działalność gospodarczą wykonywaną przez skarżącego nie można uznać za utwór chroniony przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wyrażenie "informaticka" z języka angielskiego w języku polskim rozumiane jest jako "informatyka". Nie jest to zatem utwór, dla zaistnienia którego wymaga się w rozumieniu art. 1 wymienionej ustawy, by był przejawem działalności twórczej mającym charakter indywidualny. Prosta translacja wyrażenia polskiego "informatyka" na język angielski "informatica", w ocenie składu orzekającego Sądu uznającego w tym zakresie trafność argumentacji Urzędu Patentowego, nie jest żadnym działaniem twórczym skarżącego i nie ma znaczenia w sprawie, jak długi czas wyszukania tego słowa angielskiego zajęło skarżącemu. Podobnie, jak trafnie uzasadnił to organ administracji, nazwanie uzyskanej przez skarżącego domeny internetowej słowem "Informatica", nie powoduje powstanie praw autorskich do tego wyrażenia lub do tej strony w Internecie. W tym względzie Urząd Patentowy, w powołaniu na orzecznictwo sądu, trafnie wywiódł, iż co najwyżej P. C. oznaczeniem tym może dochodzić od rejestratora zakazu wprowadzenia tej samej nazwy dla innego użytkownika, a to z tego względu, iż techniczne skojarzenie zarejestrowanej nazwy domeny nie powinno się powielać.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 151 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.