Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zdzisław Romanowski Sędziowie Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Gajewiak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2013 r. sprawy ze skargi D. N., R. N. i D. K. na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej w związku z niezawiadomieniem o zamiarze nabycia akcji oddala skargę

Decyzją Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) z dnia [...] stycznia 2013 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.; dalej: K.p.a.), w zw. z art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. 2012 r., poz. 1149, z późn. zm.) oraz art. 234a ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.), po ponownym rozpatrzeniu sprawy zakończonej decyzją KNF z dnia [...] października 2011 r. utrzymano w mocy decyzję z dnia [...] października 2011 r., w przedmiocie nałożenia na D. N., R. N. oraz D. K. (stron, skarżących) kar pieniężnych w wysokości po 50 000 zł na każde z nich w związku z niezawiadomieniem KNF o zamiarze nabycia akcji M. S.A.

W uzasadnieniu przypomniano, że w dniu [...] listopada 2009 r. zostało wydane postanowienie o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych na strony w związku z nie zawiadomieniem KNF o zamiarze nabycia akcji M. S.A. (dalej: "M. " lub "Towarzystwo").

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. Komisja stwierdziła naruszenie prawa i w związku z tym nałożyła na strony kary pieniężne w wysokości po 50 000 zł na każdą z tych osób, w związku z nie zawiadomieniem KNF o zamiarze nabycia akcji M.

W dniu [...] lipca 2010 r. do Komisji wpłynął, złożony w ustawowym terminie, wniosek stron o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją Komisji z dnia [...] kwietnia 2010 r. Z treści powyższego wniosku wynikało, że strony zaskarżyły przedmiotową decyzję stwierdzając, iż została wydana z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa, a tym samym powinna zostać uchylona w całości.

Po przeprowadzeniu analizy stanu faktycznego i prawnego sprawy oraz zarzutów postawionych przez strony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z dnia [...] września 2010 r. KNF utrzymała w mocy decyzję z dnia [...] kwietnia 2010 r.

W następstwie wydania decyzji z dnia [...] września 2010 r. strony wniosły o wstrzymanie wykonania decyzji w całości. Skarżący wskazali, odwołując się do swojej sytuacji finansowej, że wykonanie ww. decyzji skutkowałoby trudnymi do odwrócenia konsekwencjami i naraziłoby ich na poniesienie szkody

Postanowieniami z dnia [...] listopada 2010 r. Komisja odmówiła wstrzymania wykonania decyzji z dnia [...] września 2010 r. utrzymującej w mocy decyzję z dnia [...] kwietnia 2010 r. o nałożeniu na R. N. oraz D. N. kar pieniężnych w wysokości po 50 000 zł na każde z nich w związku z nie zawiadomieniem Komisji o zamiarze nabycia akcji M.

Z uwagi na nieprzesłanie KNF przez D. K. dodatkowych wyjaśnień dotyczących jego stanu majątkowego, umożliwiających zajęcie stanowiska odnośnie do wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji z dnia [...] września 2010 r., Komisja przekazała wniosek D. K. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej: WSA) wraz z aktami sprawy celem podjęcia przez WSA stosownych działań.

Strony skorzystały z przysługującego im prawa i wniosły skargi do sądu administracyjnego.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. VI SA/Wa 2421/10, WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję z dnia [...] września 2010 r. oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] kwietnia 2010 r. W uzasadnieniu powołanego wyroku WSA zgodził się z dokonaną przez Komisję w decyzji z dnia [...] września 2010 r. wykładnią, iż obowiązek zawiadomienia KNF powstaje, gdy ten na kim taki obowiązek spoczywa ma zamiar oraz jest przeświadczony, że nastąpi objęcie lub nabycie przez niego akcji towarzystwa i tym samym nastąpi realizacja tegoż zamiaru. Sąd za nietrafną uznał również tezę stron, że zgłoszenie organowi zamiaru nabycia pakietu akcji w towarzystwie funduszy inwestycyjnych istnieje tylko wtedy, gdy ów zamiar się zmaterializuje poprzez nabycie przez taki podmiot pakietu 10 % lub więcej akcji w kapitale zakładowym towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

WSA uznał również za zasadne wnioski sformułowane przez Komisję, że strony działały w zamiarze skutecznego nabycia na zasadach współwłasności 300 000 akcji M., stanowiących 10,81 % udziału w kapitale zakładowym. Zdaniem Sądu, podjęcie przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Towarzystwa w dniu [...] maja 2009 r. uchwały nr [...] w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego o kwotę 300 000 zł poprzez emisję 300 000 akcji, które miały zostać objęte w drodze subskrypcji prywatnej oraz zawarcie w dniu [...] maja 2009 r. pomiędzy Towarzystwem a stronami umowy objęcia zmierzało do objęcia przez strony nowo wyemitowanych akcji M. serii [...].

W wyroku z dnia 8 lutego 2011 r. WSA odniósł się również do zagadnienia błędu zawartego w oświadczeniach stron o objęciu akcji Towarzystwa: " (...) ewentualny spór co do skuteczności oświadczenia skarżących złożonego w trybie art. 84 § 1 Kodeksu cywilnego o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. S.A., oraz na wskazaniu, iż błąd w oświadczeniu woli polegał na mylnym wyobrażeniu o treści czynności prawnej jaką było objęcie przez D. N., R. N. i D. K. na zasadach współwłasności 300.000 akcji imiennych niemych serii [...] (to jest na nie zdawaniu sobie sprawy, iż nabycie tychże akcji jest równoznaczne z osiągnięciem i przekroczeniem 10% w kapitale zakładowym M. S.A.), może być poddany pod rozstrzygnięcie właściwemu sądowi powszechnemu, który jest wyłącznie władny do jego rozstrzygnięcia. Żaden inny organ niż sąd powszechny nie posiada kompetencji do rozstrzygania o skuteczności oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu przez stronę czynności prawnej. Tak więc rozważania na temat skuteczności takiego rozstrzygania jest na etapie postępowania administracyjnego, jak i sądowo-administracyjnego, bez znaczenia." Ponadto WSA potwierdził stanowisko KNF, że ze względu na funkcję prewencyjną kara musi być odczuwalna dla osoby ukaranej, tak aby wymóc na przyszłość należytą realizację obowiązków. Stwierdził jednocześnie, że kara nałożona na strony w wysokości 10 % maksymalnego wymiaru kary przewidzianego za takie naruszenie nie jest adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Kara ta jest nadmiernie dolegliwa dla stron i stanowi połowę kwoty przeznaczonej na nabycie akcji M. Zdaniem WSA, organ powinien wyjaśnić dlaczego taka kara będzie stanowiła funkcję prewencyjną, bowiem dla stron kara będzie uznana za szczególnie odczuwalną, zwłaszcza w świetle opisanego w skardze wynagrodzenia. Wobec powyższego WSA stwierdził, iż skarga stron zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja z dnia [...] września 2010 r. oraz utrzymana nią w mocy decyzja z dnia [...] kwietnia 2010 r., naruszają prawo w zakresie wysokości kary pieniężnej w sposób mający wpływ na wynik sprawy.

W toku ponownego rozpatrywania sprawy Komisja została zobligowana, aby wyjaśnić dlaczego taka kara będzie spełniała funkcję prewencyjną, bowiem dla stron kara będzie uznana za szczególnie odczuwalną, zwłaszcza w świetle ich wynagrodzenia. WSA stwierdził także, iż: "(...) w zakresie dotyczącym zamiaru nabycia akcji organy obu instancji wyczerpująco zbadały wszystkie istotne okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą oraz przeprowadziły dowody służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadami prawdy obiektywnej (art. 77 § 1 K.p.a.). Ponadto organy oparły się na materiale prawidłowo zebranym w toku kontroli, dokonując jego wszechstronnej oceny. Stanowisko wyrażone w zaskarżonych decyzjach organy obu instancji uzasadniły w sposób wymagany przez normę prawa określoną w przepisie art. 107 § 3 K.p.a., nie wyjaśniły jedynie wysokości zastosowanej kary. Ponownie rozpoznając sprawę, organy rozważą wysokość kary odnosząc ją do konkretnych skarżących, a nie do możliwości ustawowych."

W związku z uchyleniem przez WSA decyzji z dnia [...] września 2010 r. oraz poprzedzającej ją decyzji z dnia [...] kwietnia 2010 r. KNF wydała w dniu [...] października 2011 r. decyzję w przedmiocie nałożenia kar pieniężnych na podstawie art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych na strony, po 50 000 zł na każdą z nich, w związku z nie zawiadomieniem Komisji o zamiarze nabycia akcji Towarzystwa.

W dniu [...] listopada 2011 r. do Urzędu KNF wpłynął wniosek stron o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją z dnia [...] października 2011 r., z zachowaniem, przewidzianego w art. 129 § 2 K.p.a. terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Strony zarzuciły Komisji pominięcie okoliczności jaką było istnienie prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r., sygn. akt [...], w przedmiocie stwierdzenia nieistnienia umowy objęcia akcji Towarzystwa przez strony oraz dokonanie błędnej wykładni art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Strony zarzuciły również KNF błędne uznanie, że działały z zamiarem objęcia akcji w liczbie powodującej osiągnięcie lub przekroczenie 10 % udziału w kapitale zakładowym.

Z ostrożności procesowej strony podniosły, iż wysokość kar nałożonych na każdą z nich jest niewspółmiernie wysoka do zarzucanego naruszenia, na co wskazał również WSA.

W związku z powyższym strony wniosły o ponowne rozpatrzenie sprawy, uchylenie decyzji i umorzenie postępowania.

We wniosku strony nie złożyły żadnych wniosków dowodowych.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Komisja ustaliła następujący stan faktyczny, który jest tożsamy ze stanem faktycznym ustalonym w decyzji z dnia [...] października 2011 r.

Uchwałą nr [...] z dnia [...] maja 2009 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Towarzystwa dokonało podwyższenia kapitału zakładowego z kwoty 2 475 000 zł do kwoty 2 775 000 zł poprzez emisję 300 000 akcji imiennych, niemych serii [...] po cenie [...] zł za 1 akcję (zeznania Prezesa Zarządu M. B. S. z dnia [...] marca 2010 r.; protokół z NWZ z dnia [...] maja 2009 r.). Powyższe akcje na podstawie umowy z dnia [...] maja 2009 r. zostały objęte na zasadzie współwłasności przez strony (umowa objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym Towarzystwa).

W dniu [...] września 2009 r. M. przesłało do KNF raport bieżący nr [...], z którego wynikało, iż w dniu [...] września 2009 r. do księgi akcyjnej Towarzystwa zostali wpisani D. N., R. N. oraz D. K., posiadający na zasadach współwłasności 300 000 akcji. Z powyższego dokumentu wynika, iż posiadane przez nich akcje stanowiły 10,81 % udziału w kapitale zakładowym. Jednocześnie Komisja nie otrzymała od ww. osób zawiadomienia o zamiarze nabycia akcji Towarzystwa.

W toku postępowania Komisja przeprowadziła dowód z pisemnych zeznań stron, które wskazały, iż w związku z otrzymaniem z Komisji korespondencji dotyczącej prowadzenia wobec nich postępowania administracyjnego, uzyskały z M. informację, że w następstwie zawarcia umowy z dnia [...] maja 2009 r. doszło do objęcia przez nich akcji Towarzystwa w liczbie powodującej przekroczenie 10 % akcji w kapitale zakładowym tejże spółki. Jednocześnie zostały przekazane kopie umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. z dnia [...] maja 2009 r., zawartej w związku z Uchwałą nr [...] Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Towarzystwa z dnia [...] maja 2009 r. o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki (zeznania: D. N. z dnia [...] grudnia 2000 r., D. K. z dnia [...] grudnia 2009 r., oraz R. N. z dnia [...] stycznia 2010 r.).

W aktach postępowania znajduje się również pismo stron z dnia [...] kwietnia 2010 r., w którym wskazano, iż: " W przekonaniu każdego z uczestników udział każdego z nich w kapitale zakładowym M. będzie obliczany jako 1/3 objętych przez nich wszystkich Nowych Akcji "na zasadach współwłasności". Jest to oczywisty błąd co do "prawa ". Jednocześnie w ww. piśmie podniesiono, iż żadna z ustaw, w tym K.p.a., ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.; dalej: "ksh") czy ustawa o funduszach inwestycyjnych nie nadaje organowi innemu niż sąd powszechny kompetencji do rozstrzygania o skuteczności oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu przez stronę czynności prawnej. Z ww. pisma wynika również, iż pomiędzy zainteresowanymi stronami nie ma sporu co do skuteczności oświadczeń, co potwierdza fakt złożenia przez M. do właściwego sądu wniosku o usunięcie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym związanych z objęciem akcji przez D. N., R. N. i D. K.

W toku niniejszego postępowania Komisja zwróciła się także do stron o przekazanie informacji na temat przebiegu ich kariery zawodowej wraz z opisem zajmowanego stanowiska, oraz edukacji, w tym ukończonych kursów i szkoleń.

Na podstawie pozyskanych informacji Komisja ustaliła, iż D. K. ma wykształcenie wyższe o kierunku ścisłym oraz posiada licencję maklera papierów wartościowych nr [...], a także licencję doradcy inwestycyjnego nr [...]. W trakcie kariery zawodowej zajmował w instytucjach finansowych stanowiska wymagające wymienionych wyżej uprawnień oraz pełnił funkcje kierownicze w tego rodzaju podmiotach.

R. N. także posiada wykształcenie wyższe o kierunku ścisłym oraz licencję doradcy inwestycyjnego nr [...]. Zajmował w instytucjach finansowych stanowiska wymagające wymienionych wyżej uprawnień oraz pełnił funkcje kierownicze w wielu instytucjach finansowych. Ponadto R. N. [...] był laureatem nagrody G. "B ". W latach [...] i [...] otrzymał bowiem nagrody za najlepszy wynik w kategorii [...] oraz za najlepszy wynik w kategorii [...].

D. N., podobnie jak D. K. i R. N., posiada wykształcenie wyższe o kierunku ścisłym oraz licencję maklera rynku kontraktów giełdowych Warszawskiej Giełdy Towarowej nr [...]. W trakcie kariery zawodowej zajmowała stanowiska wymagające wiedzy z zakresu zarządzania aktywami finansowymi oraz pełniła funkcje kierownicze w instytucjach finansowych. Ponadto w [...] r. uzyskała nagrodę G. "Z." za najlepszy wynik w kategorii [...].

Pismem z dnia [...] września 2011 r. strony wskazały, iż Sąd Okręgowy [...] w [...] wydał w dniu [...] lipca 2011 r. wyrok, który uprawomocnił się z dniem [...] sierpnia 2011 r., na podstawie którego ustalił nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy nabycia przez strony akcji Towarzystwa. Strony wskazały, że ww. wyrok tworzy stan prawny, w którym umowa objęcia akcji z dnia [...] maja 2009 r. została unieważniona z mocą wsteczną, ex tunc, co w konsekwencji oznacza, że strony nie były nigdy akcjonariuszami M.

Ponadto, w toku ponownego rozpatrywania sprawy, kierując się wytycznymi WSA, KNF przeprowadziła ponownie dowód z zeznań stron na okoliczność ich stanu majątkowego.

W dniu [...] października 2012 r. Komisja wystąpiła ponownie do stron o wskazanie ich aktualnego stanu majątkowego.

Ze złożonego przez D. K. oświadczenia majątkowego wynika, że na dzień [...] października 2012 r. posiadał, na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, 350 000 zł na rachunkach oszczędnościowych i ok. 50 000 zł na rachunku maklerskim na poczet zapisów na akcje spółki Z. S.A. Dodatkowo D. K. posiada, na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej, następujące nieruchomości: mieszkanie położone w [...] przy ul. I. [...], działkę w [...] przy ul. K., udział 0,0[...] w nieruchomości wspólnej w [...] przy ul. M. [...], udział 1/[...] w zabudowanej nieruchomości w [...], udział 1/[...] w niezabudowanej działce gruntu w [...], gm. [...]. D. K.i jest również posiadaczem [...] jednostek w A. (od dnia [...] października 2012 fundusz M. jest zarządzany przez spółkę A. S.A., dalej: "A." i nosi nazwę A., dalej: "A.") na których ustanowiony został zastaw rejestrowy. Do majątku ruchomego D. K. zalicza się samochód marki [...].

D. K. w okresie od dnia [...] stycznia 2012 r. do dnia [...] października 2012 r. osiągnął dochód w kwocie ok. 10 000 zł. Dochód za 2011 r. wyniósł 14 573,55 zł.

Z datowanego na [...] października 2012 r. oświadczenia D. N. wynika, iż wraz z mężem R. N. posiada na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej środki pieniężne w kwocie 25 000 zł, położone w [...] nieruchomości w postaci mieszkania własnościowego o powierzchni [...] m2, mieszkania własnościowego o powierzchni [...] m2, mieszkania własnościowego o powierzchni,- [...] m2 oraz działkę rekreacyjną o powierzchni [...] m2 w miejscowości [...]. Do ruchomości o wartości przekraczającej 10 000 zł D. N. zaliczyła samochód [...] rocznik 2006 oraz [...] rocznik 2008. Z powołanego oświadczenia D. N. wynika, iż obciążenie z tytułu zaciągniętych kredytów mieszkaniowych wynosi łącznie ok. 535 tys. zł.

D. N. i R. N. są posiadaczami akcji spółek: E. S.A. w ilości 48 276 sztuk, O. S.A. w ilości 12 255 sztuk oraz jednostek funduszu A., objętych trzyletnią blokadą.

D. N. uzyskała w 2011 r. dochód w kwocie 13 161,72 zł, zaś w okresie od dnia [...] stycznia 2011 r. do dnia [...] października 2012 r. 11 670,29 zł (k. nr [...] oraz k. nr [...] oświadczenia z dnia [...] listopada 2010 r.).

R. N. w pisemnym oświadczeniu z dnia [...] października 2012 r. stwierdził, iż w oświadczeniu D. N. zostały wyliczone składniki majątku objęte wspólnością majątkową małżeńską. Poza nimi R. N. nie posiada żadnych ruchomości i nieruchomości. R. N. osiągnął w 2011 r. dochód w kwocie 13 161,72 zł, zaś w okresie od dnia [...] stycznia 2011 r. do dnia [...] października 2012 r. 11 362,06 zł.

Ponadto R. N. posiada akcje spółki O. S.A. w liczbie 3 000 sztuk oraz jednostki uczestnictwa w B..

R. N. i D. N. w swoich oświadczeniach wskazali ponadto, iż posiadane przez nich jednostki uczestnictwa w A. są zablokowane na okres 3 lat. Raty spłacanych przez nią i R. N. kredytów wynoszą ponad 6 500 zł miesięcznie. Tym samym z uzyskiwanego wynagrodzenia nie są w stanie płacić rat oraz pokryć bieżących kosztów utrzymania. Posiadane akcje spółek E. S.A. oraz O. S.A. są notowane na rynku N. i są niepłynne.

KNF wskazuje, iż zgromadzone w toku postępowania dowody uznała za wiarygodne.

Stosownie do treści art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, według brzmienia obowiązującego w dniu objęcia przez strony akcji Towarzystwa, tj. sprzed wejścia w życie nowelizacji wprowadzonej ustawą z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy - prawo bankowe oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 231, poz. 1546, dalej: "ustawa zmieniająca"), które znajdzie zastosowanie w przedmiotowej sprawie: bezpośrednie lub pośrednie nabycie lub objęcie akcji towarzystwa w liczbie, która spowoduje osiągnięcie lub przekroczenie 10 %, 20 % 33 % lub 50 % ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy towarzystwa lub udziału w kapitale zakładowym, wymaga zawiadomienia Komisji, przy czym posiadanie akcji towarzystwa przez podmiot zależny uważa się za ich posiadanie przez podmiot dominujący.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 54 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, KNF przysługuje prawo zgłoszenia sprzeciwu wobec planowanego nabycia lub objęcia akcji towarzystwa w terminie 3 miesięcy od dnia zawiadomienia, o którym mowa w art. 54 ust. 1 ww. ustawy. W przypadku nie zgłoszenia sprzeciwu, Komisja może wyznaczyć termin, w którym nabycie lub objęcie akcji towarzystwa może zostać dokonane.

Obecne brzmienie ww. art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach także statuuje obowiązek zawiadomienia Komisji o zamiarze nabycia lub objęcia akcji Towarzystwa w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego Towarzystwa. Stosownie bowiem do aktualnego brzmienia ww. przepisu prawa: podmiot, który zamierza, bezpośrednio lub pośrednio, nabyć albo objąć akcje lub prawa z akcji towarzystwa w liczbie zapewniającej osiągnięcie albo przekroczenie odpowiednio 10 %, 20 %, jednej trzeciej, 50 % ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub udziału w kapitale zakładowym, jest obowiązany każdorazowo zawiadomić Komisję o zamiarze ich nabycia albo objęcia. Podmiot, który zamierza, bezpośrednio lub pośrednio, stać się podmiotem dominującym towarzystwa w sposób inny niż przez nabycie albo objęcie akcji lub praw z akcji towarzystwa w liczbie zapewniającej większość ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu, obowiązany jest każdorazowo zawiadomić o tym zamiarze Komisję.

Stosownie do treści art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, w przypadku gdy podmiot obowiązany do złożenia zawiadomienia, o którym mowa w art. 54 ust. 1 ww. ustawy, nie dokonuje tego zawiadomienia, Komisja może nałożyć na ten podmiot karę pieniężną do wysokości 500 000 zł.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego i prawnego należy wskazać, iż strony dopuściły się naruszenia art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, gdyż nie zawiadomiły KNF o zamiarze objęcia akcji M. w liczbie powodującej przekroczenie 10,81 % udziału w kapitale zakładowym.

W opinii Komisji strony, pomimo uchylenia się w trybie art. 84 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: "kc") od skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. (oświadczenia stron z dnia [...] listopada 2009 r.), działały z zamiarem objęcia na zasadach współwłasności 300 000 akcji Towarzystwa, o czym świadczy fakt, iż zawarły w tym zakresie umowę z M. oraz jako osoby posiadające wiedzę profesjonalną na temat rynku kapitałowego były w stanie obliczyć ile wyniesie ich zaangażowanie w akcjonariacie Towarzystwa. Co więcej działania zmierzające do uchylenia się od skutków złożonych oświadczeń woli strony rozpoczęły po doręczeniu postanowienia o wszczęciu postępowania administracyjnego z dnia [...] listopada 2009 r. oraz wezwań z dnia [...] listopada 2009 r. do złożenia pisemnych zeznań.

Zdaniem Komisji, na odpowiedzialność stron nie ma również wpływu fakt, iż zawierając umowę objęcia akcji nie zbadały one jaki procent kapitału zakładowego Towarzystwa stanowić będzie 300 000 akcji. Zachowanie takie można ocenić jedynie jako brak należytej staranności, gdyż strony, jako doświadczeni uczestnicy rynku kapitałowego, powinny zdawać sobie sprawę z obowiązków jakie ciążą na podmiotach nabywających akcje towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Ponowna analiza zebranego materiału dowodowego wskazuje, że zarzuty podniesione przez strony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie Komisja wskazała, iż nie zgadza się ze stanowiskiem stron, które kwestionują wykładnię przepisu art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych dokonaną w decyzji z dnia [...] października 2011 r. Zdaniem stron, naganny z perspektywy ustawodawcy jest stan prawny, w którym akcjonariuszem towarzystwa funduszy inwestycyjnych (posiadającym powyżej 10 % kapitału zakładowego) jest podmiot, co do którego KNF posiada (lub może posiadać) zastrzeżenia, ale nie mogła skorzystać z procedury wyrażenia sprzeciwu, o którym mowa w art. 54 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych. W opinii stron, warunkiem nałożenia kary na akcjonariusza na podstawie art. 234a ustawy o funduszach inwestycyjnych jest zmaterializowanie się zamiaru nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Komisja podtrzymuje dotychczas prezentowane oraz potwierdzone przez WSA w wyroku z dnia 14 września 2010 r. stanowisko i podkreśla, iż art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych wprowadza obowiązek poinformowania KNF przez inwestora o zamiarze nabycia lub też objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, tj. na etapie planowania, kiedy to strona czynności, w wyniku której dojdzie do nabycia lub objęcia akcji towarzystwa, działa w przekonaniu, że nabycie lub objęcie nastąpi. "Nie jest natomiast konieczne aby nastąpiła realizacja tego zamiaru. Tylko bowiem w przypadku uprzedniego zawiadomienia organu nadzoru o zamiarze nabycia lub objęcia akcji towarzystwa będzie on mógł skorzystać z przysługującego mu uprawnienia z art. 54 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zgłosić sprzeciw wobec działań inwestora. Zdaniem Komisji, treść art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy zmieniającej przewidującym obowiązek zawiadomienia KNF o nabyciu lub objęciu akcji towarzystwa powinna być w tym zakresie rozpatrywana łącznie z ust. 4 tegoż artykułu, przyznającym Komisji prawo zgłoszenia sprzeciwu wobec planowanego nabycia lub objęcia akcji towarzystwa.

Przyjęcie zaprezentowanej przez strony koncepcji powodowałoby, że w rzeczywistości KNF nie miałaby możliwości skorzystania z uprawnienia do zgłoszenia sprzeciwu wobec nabycia lub objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, a jedynie mogłaby nakładać kary na akcjonariuszy, którzy nie poinformowali o swoim zamiarze. Przeczyłoby to prewencyjnemu charakterowi instytucji sprzeciwu z art. 56 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Taka wykładnia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych byłaby błędna, gdyż uniemożliwiałaby sprawowanie nadzoru przez Komisję nad rynkiem kapitałowym. Jak wynika z art. 54 ust. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgłoszenie sprzeciwu ma służyć m.in. ochronie stabilnego i ostrożnego zarządzania przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, przestrzeganiu zasad uczciwego obrotu lub należytego zabezpieczenia interesów uczestników funduszu jak również wyeliminowaniu z przyszłego akcjonariatu podmiotu, który w swoim kraju macierzystym uzyskał negatywną opinię. Stąd też ratio legis przepisu art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych należy dopatrywać się w możliwości zapobieżenia przez Komisję uzyskaniu przez podmiot określony w art. 54 ust. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych jakiegokolwiek wpływu na działalność towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Komisja podkreśla pogląd wyrażony przez WSA w wyroku z dnia 14 września 2010 r., z którego wynika, że podmiot, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą w sferze objętej szczególną ochroną Państwa, a do takiej należy rynek kapitałowy i podmioty nadzorowane, powinien zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć wejścia w życie w konflikt z normami służącymi zapewnieniu KNF odpowiednich środków wykonawczych.

W opinii Komisji, nie zasługuje również na uwzględnienie teza stron, że wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r. stwierdzający skuteczne uchylenie się przez strony od skutków prawnych oświadczeń woli o zawarciu umowy objęcia akcji Towarzystwa oznacza, że strony nigdy nie były akcjonariuszami M., a co za tym idzie, w opinii stron, nie doszło do naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Z argumentacji przytoczonej przez strony wynika, że skutkiem wydania wyroku Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r. było unieważnienie z mocą wsteczną umowy objęcia akcji Towarzystwa, co oznacza, że strony nie stały się akcjonariuszami M.

Nadto strony dodały, iż nawet gdyby przyjąć stanowisko KNF za trafne i uznać, że obowiązek zawiadomienia Komisji powstaje, gdy strona czynności, w wyniku której dojdzie do nabycia lub objęcia akcji towarzystwa, działa w przekonaniu, że nabycie lub objęcie tych akcji nastąpi, to w przedmiotowym stanie faktycznym strony nigdy nie miały zamiaru nabycia akcji Towarzystwa w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego.

Komisja podkreśla, iż z art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, w brzmieniu obowiązującym obecnie, jak i przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, nie wynika, aby obowiązek powiadomienia KNF o zamiarze nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych aktualizował się jedynie w przypadku zrealizowania tegoż zamiaru. Nie budzi wątpliwości Komisji, że obowiązek ten powstaje w przypadku zamiaru nabycia akcji Towarzystwa, a nie faktycznego nabycia akcji. Dlatego też twierdzenia stron niniejszego postępowania, że nie naruszyły art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, gdyż nie były nigdy akcjonariuszami M. są, w świetle powyższego, irrelewantne.

Komisja wskazuje, iż przytoczony wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r. stwierdzający bezskuteczność zawarcia umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym Towarzystwa wywołuje skutek na płaszczyźnie cywilnoprawnej i kształtuje sytuację prawną jedynie stron tego postępowania.

W przypadku bowiem, gdy za niezawartą została uznana umowa objęcia akcji z dnia [...] maja 2009 r., powstaje obowiązek wzajemnych rozliczeń pomiędzy Towarzystwem a stronami. Przedmiotem niniejszego postępowania jest zaś ocena, czy strony wypełniły ciążący na nich publicznoprawny obowiązek powiadomienia KNF o zamiarze objęcia akcji M. w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego.

Jak wynika z poczynionych przez KNF ustaleń w sprawie, czyn w postaci braku zawiadomienia o zamiarze nabycia pakietu akcji stanowiącego więcej niż 10 % kapitału zakładowego miał niewątpliwie miejsce. W opinii Komisji, strony były również przeświadczone, że nastąpi realizacja tegoż zamiaru, co potwierdza zawarta następnie umowa objęcia akcji oraz wpis stron do księgi akcyjnej M. (raport bieżący nr [...] z dnia [...] września 2009 r.). W przypadku zaś gdy doszło do nabycia akcji M. trudno uznać, że nie nastąpiło to w wyniku realizacji z góry powziętego zamiaru.

Ponadto KNF podkreśla, iż kwalifikacje zawodowe oraz doświadczenie stron na rynku kapitałowym umożliwiają im samodzielne wyliczenie, jaki udział w kapitale zakładowym stanowi 300 000 akcji. Jak wynika bowiem z dotychczasowych ustaleń D. K. jest doradcą inwestycyjnym oraz maklerem papierów wartościowych, R. N. jest doradcą inwestycyjnym, zaś D. N. maklerem rynku kontraktów giełdowych na Warszawskiej Giełdzie Towarowej. Strony ukończyły szkolenia z zakresu rynku finansowego i były zatrudnione w licznych instytucjach rynku kapitałowego oraz w przypadku D. N. i R. N. uzyskiwały nagrody za osiągane wyniki inwestycyjne. Dodatkowo strony na dzień zawarcia umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym Towarzystwa były jego pracownikami na stanowiskach Dyrektora Sprzedaży i Marketingu oraz Dyrektora Inwestycyjnego zarządzającego funduszem inwestycyjnym.

Trudno zatem uznać, aby strony nie miały wiedzy, jaki udział w ogólnej liczbie akcji w podwyższonym kapitale zakładowym będą stanowić objęte przez nich akcje. Zasadne jest także przyjęcie, że D. K. pełniąc funkcję Dyrektora Sprzedaży i Marketingu M. zaś D. N. oraz R. N. sprawując funkcje Dyrektorów Inwestycyjnych, znali obowiązki jakie ciążą na akcjonariuszach towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Komisja wskazuje także na treść § 1 ust. 1 umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M., w której przytoczona została treść uchwały NWZ Towarzystwa o podwyższeniu kapitału zakładowego. Z powołanej uchwały wynikało, że podwyższenie kapitału zakładowego następuje o kwotę 300 000 zł poprzez emisję 300 000 nowych akcji imiennych, co w powiązaniu z zawartą w tejże uchwale informacją, że kapitał zakładowy ulega podwyższeniu z kwoty 2 475 000 zł do kwoty 2 775 000 zł, pozwalało stwierdzić, że ogólna liczba akcji Towarzystwa ulega zwiększeniu z 2 475 000 do 2 775 000. Poczynione ustalenia wskazują zatem, że strony miały możliwość wyliczyć, że obejmowane przez nich na zasadach współwłasności akcje stanowią ponad 10 % kapitału zakładowego M.

Komisja wskazuje również, że raport bieżący nr [...] informujący o zmianie struktury akcjonariatu M. został przekazany KNF w dniu [...] września 2009 r., a więc już na ówczesną chwilę strony powinny mieć wiedzę, że przekroczyły udział 10 % kapitału zakładowego. Tymczasem powołanie się przez strony na błąd nastąpiło w oświadczeniach złożonych w dniu [...] listopada 2009 r., a więc dopiero po odebraniu postanowień o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie oraz wezwania do złożenia zeznań.

Powołane przez strony orzeczenie Sądu Okręgowego dla [...] w [...] kształtujące stosunki cywilnoprawne pomiędzy R. N., D. N., D. K., a M. nie ma znaczenia dla zaistnienia odpowiedzialności administracyjnej stron. Przedmiotem powołanego orzeczenia jest bowiem stosunek cywilnoprawny jaki powstał pomiędzy stronami a Towarzystwem w wyniku zawarcia umowy objęcia akcji z dnia [...] maja 2009 r. i w tym zakresie strony w sposób skuteczny uchyliły się od skutków złożonych oświadczeń woli o objęciu nowowyemitowanych akcji M. Przedmiotowe postępowanie oraz zaskarżona decyzja z dnia [...] października 2011 r. odnosi się natomiast do zaistniałego deliktu administracyjnego polegającego na braku powiadomienia Komisji o zamiarze nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego. Z tytułu popełnionego naruszenia strony ponoszą odpowiedzialność administracyjną, która, w odróżnieniu od odpowiedzialności cywilnej, ma charakter obiektywny i aktualizuje się w przypadku zaistnienia naruszenia prawa, jakie niewątpliwie miało miejsce w przedmiotowym stanie faktycznym. Podstawową przesłanką odpowiedzialności emitenta (w przedmiotowym stanie faktycznym odpowiednio stron - przypis KNF) jest zaś bezprawność czynu rozumiana jako zachowanie tego podmiotu niezgodne z przepisami prawa (wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 lipca 2008 r., VI SA/Wa 874/08). Wydając tym samym decyzję z dnia [...] października 2011 r. Komisja stwierdziła naruszenie przepisów o charakterze publicznoprawnym, których nie dotyczy orzeczenie Sądu Okręgowego dla [...] w [...].

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę zasadne jest uznanie, że strony działały z zamiarem nabycia akcji Towarzystwa w liczbie powodującej przekroczenie progu 10 % zaangażowania w kapitał zakładowy i o fakcie tym nie powiadomiły KNF, co stanowi podstawę nałożenia kary.

Zdaniem Komisji, nie zasługuje na uznanie zarzut stron naruszenia art. 10 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) formułującego zasadę podziału władzy oraz art. 365 ustawy z dnia 17 listopada 1964 Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm., dalej: K.p.c.) zawierającego nakaz związania organów państwowych prawomocnym orzeczeniem sądu, poprzez wydanie decyzji z dnia [...] października 2011 r. bez uwzględnienia prawomocnego wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy dla [...] w [...]. Jak zostało już bowiem wskazane, przedmiotem niniejszego postępowania nie jest ocena zasadności, czy też skutków cywilnoprawnych wydanego orzeczenia, ale nałożenie kar administracyjnych w przypadku naruszenia przez strony art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Podkreślić należy bowiem, iż ustalenie przez Sąd nieistnienia umowy objęcia akcji przez strony, mimo że wywołuje skutki w sferze cywilnoprawnej, to nie ma wpływu na odpowiedzialność stron z tytułu naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Nie zasługuje również na uznanie zarzut, że Komisja bezpodstawnie przyjęła, iż środki jakie strony wpłaciły na poczet podwyższenia kapitału zakładowego Towarzystwa, po wydaniu wyroku Sądu Okręgowego dla [...] w [...], pozostają w ich dyspozycji, podczas gdy na stronach ciąży zobowiązanie umowne do objęcia akcji M. za łączną cenę emisyjną 300 000 zł. KNF wskazuje, że powyższy wniosek wypływał z faktu, iż Sąd Okręgowy dla [...] w [...] ustalił nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale M. Tym samym po stronie Towarzystwa powstał obowiązek zwrotu uiszczonej przez strony kwoty 300 000 zł na pokrycie nowowyemitowanych akcji serii [...].

Kierując się wytycznymi WSA, aby ponownie rozpatrując sprawę, rozważyć wysokość kary odnosząc ją do konkretnych stron, a nie do możliwości ustawowych oraz odnosząc się do zarzutu stron, że nałożona na nie kara jest niewspółmiernie wysoka do zarzucanego czynu, Komisja stwierdza, iż nałożona kara pieniężna jest adekwatna do zaistniałych naruszeń i odpowiada prawu.

Ustalając wymiar kary pieniężnej należy mieć na względzie rodzaj i wagę naruszonych obowiązków, doświadczenie zawodowe oraz zajmowane przez strony stanowiska oraz ich stan majątkowy.

Komisja wskazuje, że naruszenie art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych było istotne, gdyż dotyczyło funkcjonowania M. zarządzającego szeregiem funduszy inwestycyjnych. Fundusze inwestycyjne są instytucjami zbiorowego inwestowania, które umożliwiają inwestorom uzyskiwanie zysków z wykorzystaniem efektu profesjonalizmu, gdyż inwestycje funduszu dokonywane są przez jego zarządzających oraz efektu skali, polegającego na inwestowaniu środków wielu inwestorów. Jednocześnie inwestor powierzając swoje środki instytucji zbiorowego inwestowania nie ma wpływu na sposób ich inwestycji. Dlatego też ustawodawca wprowadził różne normy gwarancyjne, w tym art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, które mają zapewnić bezpieczne i efektywne zarządzanie aktywami członków funduszu inwestycyjnego. Celem norm zawartych w przepisach przyznających Komisji prawo zgłoszenia sprzeciwu jest zagwarantowanie prawidłowego funkcjonowania towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Strony, nie informując KNF o zamiarze objęcia akcji M., pozbawiły Komisję prawa do prewencyjnego zgłoszenia sprzeciwu, jeżeli nabycie miałoby negatywny wpływ na funkcjonowanie Towarzystwa lub mogło utrudniać wykonywanie nadzoru. Naruszenie art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, którego dopuściły się strony, mogło narazić środki inwestorów zgromadzone w funduszach inwestycyjnych zarządzanych przez M. na niebezpieczeństwo.

Ustalając wymiar kary, Komisja uwzględniła również kwalifikacje zawodowe stron. Strony są doświadczonymi uczestnikami rynku kapitałowego i powinny mieć wiedzę i świadomość, że objęcie akcji w udziale powyżej 10 % kapitału zakładowego będzie wymagało zgłoszenia zamiaru KNF. Podkreślenia wymaga również fakt, iż strony w dniu zawarcia umowy objęcia akcji były pracownikami wyższego szczebla w M. i wątpliwe jest, aby nie miały wiedzy, o ile zwiększy się liczba akcji Towarzystwa w związku z podwyższeniem kapitału. Dodatkowo KNF wskazuje, iż w § 1 umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. została przytoczona informacja, że na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Towarzystwa kapitał zakładowy został podwyższony o kwotę 300 000 zł poprzez emisję 300 000 nowych akcji imiennych.

Analiza sytuacji majątkowej stron wskazuje, w ocenie Komisji, że zapłata nałożonych kar w wysokości po 50 000 zł nie będzie stanowiła dla nich nadmiernego obciążenia.

Odnosząc się do dochodów D. K., Komisja wskazała, iż mimo że w okresie 2008-2012 nie były one znaczne, to w 2007 wyniosły 260 022,46 zł.

Podkreślenia wymaga również fakt, iż D. K. nie ma żadnych obciążeń z tytułu kredytów lub pożyczek.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, zasadne według Komisji jest uznanie, że obowiązek zapłaty nałożonej kary nie będzie stanowił nadmiernego obciążenia dla jego bieżącego utrzymania. Sama zaś kara w wysokości 50 000 zł stanowi jedynie ok. 14 % posiadanych środków pieniężnych na kontach oszczędnościowych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż majątek wspólny R. N. i D. N. obejmuje oprócz oszczędności w kwocie 25 000 zł i dwóch samochodów osobowych, również cztery nieruchomości, przy czym na zakup dwóch z nich zostały zaciągnięte kredyty mieszkaniowe. Stąd też środki uzyskane ze zbycia nieobciążonych nieruchomości mogą zostać w pełni przeznaczone na pokrycie kar pieniężnych, jak również na bieżące koszty utrzymania. Jednocześnie KNF stwierdza, iż fakt obciążenia nieruchomości hipoteką nie uniemożliwia jej zbycia, a jedynie powoduje, że uzyskana wskutek sprzedaży kwota będzie musiała być pomniejszona o kwotę pozostałego do spłaty kredytu. Komisja wskazuje, iż wbrew tezie Stron, że z aktualnego wynagrodzenia nie są w stanie spłacać rat kredytów oraz pokrywać bieżących kosztów utrzymania, z powołanych na wstępie oświadczeń majątkowych wynika, że Strony spłacają jednak raty kredytów, gdyż ich zobowiązania kredytowe ulegaj ą zmniejszeniu.

Odnosząc się do argumentu D. N. i R. N. o braku płynności akcji spółek: E. S.A. oraz O. S.A. KNF stwierdza, iż w okresie od dnia [...] grudnia 2011 r. do dnia [...] października 2012 r. (daty sporządzenia dwóch ostatnich oświadczeń majątkowych) na obu walorach notowane były obroty, które pozwalały na zbywanie, choćby w małych ilościach, akcji.

Nadto, zarówno R. N., jak i D. N., posiadają jednostki uczestnictwa w A., które, pomimo że są zablokowane i nie mogą być przedmiotem sprzedaży, to stanowią prawa majątkowe, które mogą być obciążone, zaś pozyskane z tego tytułu środki mogą zostać przeznaczone na zapłatę kar pieniężnych.

Komisja wskazuje również, iż pomimo, że w okresie od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] października 2012 r. z tytułu zatrudnienia w A. D. N. oraz R. N. uzyskali wynagrodzenie po 793,38 zł netto, to przysługujące im nominalnie wynagrodzenie jest wyższe. Stosownie bowiem do zawartych z A. umów o pracę, przysługuje im w początkowym okresie świadczenia pracy na rzecz pracodawcy wynagrodzenie brutto w kwocie 1 500 zł. Ponadto w dalszych okresach współpracy, po przekształceniu funduszu M. w subfundusz wydzielony w ramach A. i jego połączeniu z subfunduszem A. oraz przy zachowaniu warunku, że wartość aktywów netto subfunduszu powstałego z przekształcenia funduszu M. na dzień połączenia będzie wynosiła nie mniej niż 12 000 000 zł (na dzień [...] listopada 2012 r. kwota ta wynosiła 14,83 mln zł), wynagrodzenie D. N. i R. N. będzie wynosiło po 7 000 zł brutto oraz będzie powiększone o 7,5 % opłat: zmiennej i stałej za zarządzaniem subfunduszem A. (umowa o pracę R. N., k. nr [...] oraz umowa o pracę D. N., k. nr [...]).

Analiza przekazanych Komisji zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) pozwala stwierdzić, że dochód D. N w 2007 r. wyniósł łącznie 2 249 022,54 zł (suma dochodów z tytułu wynagrodzenia za pracę i działalności na rynku kapitałowym), w 2008 r. pomimo osiągniętej straty na działalności na rynku kapitałowym dochód D. N. wyniósł 84 411,30 zł.

Z będących w posiadaniu KNF zeznań R. N. o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) wynika, że w 2007 r. jego łączny dochód wyniósł 2 362 682,30 zł (suma dochodów z tytułu wynagrodzenia za pracę i działalności na rynku kapitałowym) zaś w 2008 r. pomimo poniesionej straty na rynku kapitałowym, dochód R. N. wyniósł 103 229,25 zł.

Z oświadczenia R. N. o stanie majątkowym wynika również, że w skład jego majątku osobistego wchodzi jedynie 3 000 akcji spółki O. S.A. oraz jednostki uczestnictwa w B. w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego.

Biorąc zatem po uwagę fakt, że R. N. i D. N. posiadają oszczędności, są właścicielami nieruchomości, z których część może być spieniężona, jak również osiągnięte w latach 2007-2008 wynagrodzenie, zasadne jest stwierdzenie, że nałożona kara po 50 000 zł na każde z nich nie stanowi nadmiernego obciążenia dla ich koniecznego utrzymania. Komisja stwierdza, iż sankcja ze swej natury łączy się z dolegliwością dla osoby, na którą została nałożona i ma powodować ingerencję w jej majątek osobisty.

Wbrew tezie stron, nie jest okolicznością wpływającą na wysokość kary fakt, iż strony objęły akcje nieme, które nie umożliwiały wykonywania prawa głosu ani innych praw pozwalających wpływać na działalność M. Ustawodawca bowiem w art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy zmieniającej nie dokonał rozróżnienia akcji, które mają być przedmiotem nabycia lub objęcia, a obowiązek powiadomienia Komisji odniósł do wszystkich akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych. KNF wskazuje przy tym, iż akcje objęte przez strony były uprzywilejowane co do dywidendy, a więc umożliwiały osiągnięcie ich posiadaczom większej dywidendy niż uprawnionym z akcji zwykłych (k. nr [...]).

Nałożona sankcja ma spełnić funkcję zarówno prewencyjną, w ujęciu indywidualnym oraz generalnym, jak i represyjną. Funkcja prewencji indywidualnej ma zapewnić, że strony będą przestrzegały w przyszłości przepisów nakładających na Strony obowiązki informacyjne.

Wymierzona stronom kara spełnia również funkcję prewencyjną w ujęciu ogólnym, polegającą na oddziaływaniu na innych uczestników rynku kapitałowego lub posiadaczy jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, aby świadomi grożących im konsekwencji przestrzegali przepisów dotyczących obowiązków informacyjnych, w tym sprawozdawczości finansowej. Kara administracyjna stanowi również formę represji, która polega na naruszeniu sfery majątkowej podmiotu. Jednakże KNF podkreśla, iż realizacja funkcji represyjnej wymaga nałożenia kary pieniężnej, która nie będzie stanowiła nadmiernego obciążenia dla stron.

Zdaniem Komisji, kary w wysokości 50 000 zł spełniają ww. wymogi i stanowią jedynie 10 % zagrożenia ustawowego. Ponadto analiza sytuacji finansowej stron prowadzi do wniosku, że kara pieniężna w tej wysokości nie będzie również nadmiernym obciążeniem dla Stron.

W związku ze stwierdzeniem, iż strony naruszyły prawo poprzez nie zawiadomienie KNF o zamiarze nabycia akcji Towarzystwa, Komisja w oparciu o dyspozycję art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., wydała decyzję utrzymującą w mocy decyzję z dnia [...] października 2011 r.

Skargę na powyższą decyzję Komisji z dnia [...] stycznia 2013 r. wniosły do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie strony, reprezentowane przez radców prawnych.

Zaskarżonej decyzji zarzucono rażące naruszenie prawa przez obrazę następujących przepisów:

a. art. 54 oraz art. 234a ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, poprzez przyjęcie, że każdy zamiar nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie określonej w ww. art. 54, nawet który nigdy nie wyjdzie poza sferę planowania, podlega obowiązkowi zawiadomienia Komisji,

b. art. 7 K.p.a., poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego, polegające na przyjęciu przez Komisję, że skarżący mieli zamiar objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej osiągnięcie lub przekroczenie 10 % liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy towarzystwa lub udziału w kapitale zakładowym,

c. art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 6, 7 K.p.a. w zw. z naruszeniem art. 365 K.p.c., poprzez przyjęcie, że prawomocny wyrok sądu powszechnego kształtuje sytuację prawną jedynie stron postępowania, w wyniku którego został wydany wyrok,

oraz z ostrożności procesowej,

d. art. 7 K.p.a. poprzez nałożenie na skarżących niewspółmiernie wysokiej kary w stosunku do ich możliwości i ewentualnego naruszenia interesu społecznego, gdyby nawet uznać, że zarzucanego im przez Komisję w zaskarżonej decyzji czynu się dopuścili.

W związku z przedstawionymi zarzutami skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej w całości, jako wydanej z rażącym naruszeniem ww. przepisów prawa, a także o zasądzenie od Komisji na rzecz skarżących kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

0 ile w niniejszej skardze skarżący odwołują się do brzmienia art. 54 lub 234a ustawy, odwołują się do brzmienia tych postanowień obowiązującego w maju 2009 r., chyba że wprost wskazano inaczej.

W uzasadnieniu skargi, które otwarto podsumowaniem, skarżący podnieśli, że nie może być uznane za cel ustawodawcy skonstruowanie takiej normy prawnej, która pozwalałaby na obciążenie karą pieniężną, o której mowa w art. 234a ustawy, podmiotu, który nigdy nie stał się akcjonariuszem towarzystwa funduszy inwestycyjnych, nawet wówczas, gdy podmiot taki uzgodnił wszystkie przedmiotowo istotne elementy transakcji nabycia/objęcia akcji i nie dokonał zawiadomienia, o którym mowa w art. 54 Ustawy.

Irracjonalnym bowiem jest taki wniosek, zgodnie z którym każdy podmiot podejmujący lub prowadzący negocjacje lub nawet kończący negocjacje uzgodnieniem co do przedmiotowo istotnych elementów transakcji nabycia/objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie wskazanej w art. 54 ustawy, zobowiązany jest zawiadomić o tym Komisję, a w razie braku takiego zawiadomienia podmiot taki podlega karze, o której mowa w art. 234a Ustawy nawet wówczas, gdy nigdy nie nabył/objął akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

W przedmiotowym postępowaniu stan faktyczny jest taki, że wskutek skutecznego uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy przez skarżących, co zostało potwierdzone wyrokiem sądu powszechnego (tj. wyrokiem SO - zdefiniowany w stanie faktycznym), Umowa ta stała się nieważna ex tunc, a tym samym każdy podmiot, w tym również Komisja, jest zobowiązany traktować umowę objęcia akcji za nigdy nie zawartą, co w konsekwencji prowadzi do tego, że skarżący nigdy nie objęli akcji M. S.A., w liczbie powodującej obowiązek uprzedniego zawiadomienia Komisji.

2. Gdyby nawet na chwilę przyjąć za trafne stanowisko przyjęte przez Komisję i przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że art. 234a ust. 1 ustawy statuuje prawo do nałożenia kary w nim określonej na podmiot, który nie zgłosił samego zamiaru nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej przekroczenie progów określonych w art. 54 ustawy, bez względu na to czy w wyniku realizacji tego zamiaru nabył akcje w takiej liczbie, to należy wskazać, że skarżący nigdy nie mieli nawet zamiaru nabycia akcji T. w liczbie powodującej osiągnięcie czy przekroczenie progu wskazanego w art. 54 ust. 1 Ustawy.

Gdyby skarżący mieli taki zamiar, to Sąd Okręgowy w [...] w Wyroku SO nie ustaliłby nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy objęcia akcji M. SA przez Skarżących.

3. Komisja wydając zaskarżoną decyzję dopuściła się jednocześnie rażącego naruszenia art. 365 K.p.c., przyjmując, że prawomocny wyrok sądu powszechnego kształtuje sytuację prawną jedynie stron tego postępowania, co musi prowadzić do wniosku, że w opinii Komisji, Komisja nie jest związana w swoich decyzjach wyrokami sądu powszechnego (str. 10 i nast. zaskarżonej decyzji). Takie zachowanie skutkuje naruszeniem przez Komisję art. 2 i 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 i 7 K.p.a. w zw. z naruszeniem art. 365 K.p.c.

Dalej, po przedstawieniu stanu faktycznego sprawy, skarżący skoncentrowali się na stanie prawnym sprawy, stwierdzając, że wydając zaskarżoną decyzję, Komisja dopuściła się rażącego naruszenia obowiązującego prawa, w szczególności w poniżej wskazanych zakresach.

1. Odnośnie naruszenia art. 54 oraz art. 234a ust. 1 Ustawy.

Należy wskazać, że art. 54 ust. 1 ustawy stanowi wprost, że zgłoszeniu podlega nabycie lub objęcie akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej osiągnięcie lub przekroczenie 10, 20, 33 lub 50 % procentowego progu ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu towarzystwa lub udziału w kapitale zakładowym towarzystwa.

Brzmienie powyższego przepisu w sposób jednoznaczny wskazuje jakie działanie podlega sankcji, określonej w przepisie art. 234a ustawy - działaniem tym było nabycie lub objęcie akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych ww. liczbie bez uprzedniego zawiadomienia Komisji.

Gdyby nawet na chwilę przyjąć tak jak czyni to bezpodstawienie Komisja, iż wynik zastosowania wykładni językowej prowadzi do wniosku, iż art. 234a w związku z art. 54 ust. 1 ustawy pozwala Komisji na nałożenie kary, o której mowa w art. 234a ustawy bez względu na to czy podmiot, który wprawdzie zamierzał nabyć/objąć akcje towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie określonej w art. 54 ustawy, ale akcji w takiej liczbie nigdy nie nabył/objął, to oczywistym jest, iż taki wynik wykładni należy uznać za:

- prowadzący do irracjonalnych i rażąco niesprawiedliwych konsekwencji,

- sprzeczny z wynikami funkcjonalnej wykładni przepisu art. 54 Ustawy.

Taka zaś sytuacja oznacza, iż rezultat wykładni językowej przepisów ustawy powinien ustąpić wynikom wykładni celowościowej (tak. Radwański, Zieliński System Prawa Prywatnego Tom 1 Prawo cywilne część ogólna s. 471, tak również Sąd Najwyższy w uchwale (siedmiu Sędziów) z 25.04.2003 III CZP8/03).

Irracjonalnym bowiem jest taki wniosek, zgodnie z którym każdy podmiot podejmujący lub prowadzący negocjacje lub nawet kończący negocjacje uzgodnieniem co do przedmiotowo istotnych elementów transakcji nabycia/objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie wskazanej w art. 54 Ustawy zobowiązany jest zawiadomić o tym Komisję, a w razie braku takiego zawiadomienia podmiot taki podlega karze, o której mowa w art. 234a Ustawy nawet wówczas, gdy nigdy nie nabył/objął akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Kontynuując rozważanie nad przyjętym przez Komisję stanowiskiem w sprawie - czemu miałaby służyć tak rozumiana regulacja przepisu art. 234a Ustawy, jakie istotne wartości miałaby chronić? Zakładając racjonalność ustawodawcy nie można znaleźć żadnej logicznej odpowiedzi na tak postawione pytania.

Nie może być uznane za cel ustawodawcy skonstruowanie takiej normy prawnej, która pozwalałaby na obciążenie karą pieniężną, o której mowa w art. 234a ustawy, podmiotu, który nigdy nie stał się akcjonariuszem towarzystwa funduszy inwestycyjnych posiadającym akcje w liczbie powodującej obowiązek zawiadomienia Komisji, nawet wówczas, gdy podmiot taki uzgodnił wszystkie przedmiotowo istotne elementy transakcji nabycia/objęcia akcji i nie dokonał zawiadomienia, o którym mowa w art. 54 Ustawy.

Oczywistym natomiast jest, uwzględniając całokształt regulacji przepisu art. 54 Ustawy, iż celem przepisu art. 54 Ustawy jest zapobieżenie sytuacji, w której akcjonariuszem towarzystwa funduszy inwestycyjnych (posiadającym 10% lub więcej kapitału zakładowego) jest podmiot, co do którego Komisja posiada zastrzeżenia i nie mogła skorzystać z procedury wyrażenia sprzeciwu, o którym mowa w art. 54 ust. 4 Ustawy.

Tak więc naganną z perspektywy ustawodawcy, jest tylko taka sytuacja - taki stan prawny -w którym akcjonariuszem towarzystwa funduszy inwestycyjnych (posiadającym więcej niż 10% kapitału zakładowego) jest podmiot, co do którego Komisja posiada zastrzeżenia, ale nie mogła skorzystać z procedury wyrażenia sprzeciwu, o którym mowa w art. 54 ust. 4 Ustawy.

W świetle powyższych wywodów, jedynym racjonalnym rezultatem wykładni przepisów art. 234a w związku z przepisem art. 54 ust. 1, jest taka konkluzja, iż penalizacji określonej w art. 234a ust. 1 ustawy podlega nie brak zawiadomienia o każdym zamiarze nabycia akcji towarzystwa, ale tylko taki zamiar, który się zrealizował, to jest nastąpiło skuteczne nabycie akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych (w liczbie wskazanej w art. 54 ustawy) bez uprzedniego zawiadomienia Komisji.

W przedmiotowym postępowaniu stan faktyczny jest taki, że wskutek skutecznego uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy przez skarżących (co zostało potwierdzone wyrokiem SO), umowa ta stała się nieważna ex tunc, a tym samym każdy podmiot, w tym również Komisja, jest zobowiązany traktować Umowę objęcia akcji za nigdy nie zawartą, co w konsekwencji prowadzi do tego, że skarżący nigdy nie nabyli Nieistniejących Akcji T. Tym samym w świetle powyższego, Komisja nakładając na skarżących karę uczyniła to bez ważnej podstawy prawnej, gdyż nie wynika ono z art. 234a ust. 1 Ustawy, a tym samym kara została nałożona na skarżących bez podstawy prawnej. Tym samym Komisja dopuściła się też naruszenia art. 6 i 7 K.p.a.

2. naruszenie art. 7 K.p.a. poprzez błędne ustalenie przez Komisie stanu faktycznego.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji Komisją, wbrew twierdzeniom skarżących, wbrew zgromadzonemu materiałowi dowodowemu, ale też przede wszystkim nie uwzględniając wyroku SO przyjęła, że skarżący mieli zamiar nabycia akcji T. w liczbie powodującej osiągnięcie lub przekroczenie 10% udziału w kapitale zakładowym T.

Otóż, należy podkreślić, że żaden ze skarżących nigdy nie miał zamiaru nabycia takiej liczby akcji T., która spowodowałby osiągniecie lub przekroczenie owego ustawowego 10% progu, co potwierdził również sąd powszechny wydając wyrok SO.

Gdyby było inaczej, to Sąd w wyroku SO nie ustaliłby nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy na skutek złożenia przez każdego ze skarżących Oświadczeń.

Należy wskazać, że Sąd wydał wyrok opierając się na Oświadczeniach, w których każdy ze skarżących wskazał wprost, że jego intencją nigdy nie było ani osiągnięcie, ani tym bardziej przekroczenie 10% w kapitale zakładowym T. Gdyby Sąd w powyższej sprawie, nie uznał za prawdziwe oświadczenia uczestników co do ich ww. intencji przy zawieraniu ww. umowy, to nie stwierdziłby, że działali oni pod wpływem błędu.

Tym samym należy stwierdzić, że Komisja wydając decyzję mylnie przyjęła, wbrew twierdzeniom skarżących potwierdzonych wyrokiem SO, że skarżący nie mieli zamiaru objęcia akcji w liczbie powodującej osiągnięcie lub przekroczenie owego 10% wskazanego w art. 54 Ustawy.

Komisja, w uzasadnieniu skarżonej decyzji wskazała, że jej stanowisko w przedmiocie możliwości ukarania skarżących za sam zamiar nabycia akcji podzielił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Komisja nie uwzględniła faktu, że Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpatrując sprawę w której zapadł powołany wyrok działał w zupełnie innym stanie faktycznym i prawnym, to jest stanie w którym w obrocie prawnym nie istniał wyrok SO, a Nieistniejące Akcje były wpisane w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, na co zresztą zwrócił uwagę sam Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku wskazując, że "na dzień rozprawy skarżący figurują w Krajowym Rejestrze Sądowym jako akcjonariusze M. S.A. /.../" i dalej "Żaden inny organ niż sąd powszechny nie posiada kompetencji do rozstrzygania o skuteczności oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu przez stronę czynności prawnej. Tak więc rozważania na temat skuteczności takiego rozstrzygania jest na etapie postępowania administracyjnego, jak i sądowoadministracyjnego bez znaczenia" (strona 10 uzasadnienia wyroku WSA". Jak z powyższego wynika, Wojewódzki Sąd Administracyjny, wydając wyrok zdawał sobie sprawę, że rozstrzyganie przez niego o skuteczności lub braku skuteczności uchylenia się przez skarżących jest bez znaczenia bo nie byłoby prawnie wiążące, i wydając wyrok oparł się na stanie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Komisja natomiast wydając zaskarżoną decyzję, jak i decyzję ją poprzedzającą, miała już pełną wiedzę o tym, że Sąd rejestrowy działając w oparciu o wyrok SO dokonał wykreślenia Nieistniejących Akcji z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego i wpisów z nimi związanych.

Komisja natomiast wydając zaskarżoną decyzję, jak i decyzję ją poprzedzającą, miała już pełną wiedzę o wyroku SO i powinna przy wydawaniu obu ww. decyzji, zgodnie z art. 365 K.p.c. i art. 6 Kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 2 i 7 Konstytucji, uwzględnić skutki faktyczne oraz prawne jakie on wywołał, a z których jednym było potwierdzenie, że po stronie skarżących nie istniał zamiar objęcia akcji T. w takiej liczbie, która spowodowałby osiągnięcie lub przekroczenie owego określonego w art. 54 Ustawy 10 % progu głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy T. lub w kapitale zakładowym T.

Powyższe ma o tyle istotne znaczenie, że gdyby nawet na chwilę przyjąć za prawidłowe, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji stanowisko Komisji, że ma ona prawo nałożyć na podmiot karę o której mowa w art. 234a Ustawy wyłącznie za sam zamiar nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej powstanie na podstawie art. 54 Ustawy obowiązku zawiadomienia Komisji, bez wykonania tego obowiązku, to należy wskazać, że w świetle powyższego jasno wynika, że skarżący nie mieli nawet zamiaru nabycia akcji T. w liczbie powodującej powstanie obowiązku zawiadomienia Komisji o zamierzonym objęciu akcji T.

3. Odnośnie naruszenia art. 2 i art. 7 Konstytucji RP, art. 6 i 7 K.p.a. w zw. z naruszeniem art. 365 K.p.c.

Komisja wydając zaskarżoną decyzję dopuściła się jednocześnie rażącego naruszenia art. 365 K.p.c., przyjmując, że prawomocny wyrok sądu powszechnego kształtuje sytuację prawną jedynie stron tego postępowania, co musi prowadzić do wniosku, że w opinii Komisji, Komisja nie jest związana w swoich decyzjach wyrokami sądu powszechnego (str. 10 i nast. zaskarżonej decyzji). Takie zachowanie Komisji skutkuje naruszeniem art. 2 i 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 i 7 K.p.a.

Podkreślić należy, że wydając decyzję o nałożeniu kary Komisja nie miała prawa nie uwzględnić okoliczności stanu faktycznego oraz prawnego wywołanego i potwierdzonego prawomocnym wyrokiem SO, to jest stanu prawnego, w którym - w sferze prawa cywilnego, żaden ze skarżących nie objął na podstawie Umowy akcji T., a co więcej - który potwierdza, że skarżący nawet nie mieli takiego zamiaru.

Pominięcie przez Komisję tej okoliczności w procesie podejmowania zaskarżonej decyzji stanowi o istotnej i rażącej nieprawidłowości sposobu rozumienia roli Komisji jako organu nadzoru w procesie stosowania przepisów Ustawy, w tym w szczególności obszarze, w którym przepisy Ustawy wiążą możliwość stosowania przez Komisję sankcji wobec określonych podmiotów z dokonaniem przez te podmioty określonych czynności prawnych.

Mając na uwadze precyzyjne i jednoznaczne sformułowanie postanowienia art. 365 K.p.c. to, że m.in. organy administracji na mocy tego przepisu są związane prawomocnym orzeczeniem sądu powszechnego, nie może budzić żadnych wątpliwości i znajduje swoje odzwierciedlenie w utrwalonej i jednorodnej linii orzeczniczej sądów, w tym sądów administracyjnych.

Przykładowo, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 grudnia 2009 r. w sprawie o sygn. akt II FSK 1054/2008, publ. LexPolonica nr 2247754, http://orzeczenia.nsa.gov.pl, pogrubienie tekstu aut.) wskazał co następuje:

"Art. 365 § 1 K.p.c. stanowi, że orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Jak przy tym wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 maja 1999 r. IV SA 2543/98 swoistość mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu jako aktu władzy państwowej wyraża się w tym, że obejmuje także inne sądy i inne organy państwowe, w tym także orzekające w postępowaniu administracyjnym, które muszą brać pod uwagę nie tylko fakt istnienia, ale i treść prawomocnego orzeczenia sądu; podmioty te są zatem faktem i treścią prawomocnego orzeczenia sądu związane, co implikuje uwzględnienie powyższego w wydawanych przez nie rozstrzygnięciach. Ratio legis art. 365 § 1 K.p.c. polega więc na tym, iż przepis ten gwarantuje zachowanie spójności i logiki działania organów państwowych, zapobiegając funkcjonowaniu w obrocie prawnym rozstrzygnięć wzajemnie ze sobą sprzecznych, co byłoby nie do pogodzenia w całym systemie sprawowania władzy."

"Stanowisko uznające możliwość czynienia przez organy administracji publicznej ustaleń sprzecznych z treścią prawomocnego orzeczenia sądu jest nie do pogodzenia z wypływającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą demokratycznego państwa prawnego oraz określoną w art. 7 Konstytucji RP zasadą legalizmu działania organów władzy publicznej."

Z kolei w innym wyroku z dnia 22 marca 2005 r. w sprawie o sygn. akt FSK 1437/2004 (opubl. LexPolonica nr 1050641), Naczelny Sądu Administracyjny stwierdził:

"Artykuł 365 § 1 kpc stanowiący o związaniu prawomocnym wyrokiem nie tylko stron i sądu, który go wydał, ale także innych sądów oraz organów państwowych, wywiera określone skutki w sferze materia In o prawnej. Jest zatem przepisem prawa materialnego, który dotyczy także sądów administracyjnych. Jego naruszenie stanowi przesłankę, o której mowa w art. 174 pkt 1 ppsa."

Mając powyższe na uwadze, wydanie przez Komisję zaskarżonej decyzji (jak również decyzji jej poprzedzającej) przy założeniu poczynionym przez Komisję, że nie jest ona związana prawomocnym wyrokiem SO, a związane są nim tylko strony postępowania w którym on zapadł (str. 10 uzasadnienia zaskarżonej decyzji), w opinii skarżących stanowi wystarczającą samodzielną podstawę do ich uchylenia przez Sąd, a nawet do stwierdzenia ich nieważności.

4. Odnośnie naruszenia art. 7 K.p.a., poprzez nałożenie nie współmiernie wysokiej kary na skarżących w stosunku do ich możliwości i naruszenia interesu społecznego, gdyby nawet uznać, że zarzucanego im przez Komisie w zaskarżonej decyzji czynu się dopuścili.

Wyłącznie z daleko posuniętej ostrożności procesowej, skarżący wskazują również, że nawet gdyby uznać, że doszło do naruszenia przez nich przepisu art. 54 ustawy, to nałożona przez Komisję na każdego z nich kara jest niewspółmiernie wysoka, a tym samym narusza przez Komisję art. 7 K.p.a.

Należy zaznaczy, że akcje z powodu których rzekomego objęcia lub zamiaru objęcia przez skarżących toczy się niniejsze postępowanie były akcjami niemymi, z których skarżący nie mogliby i tak wykonywać prawa głosu, a tym samym nie mogliby wpływać na decyzje Spółki, przez co dobro chronione art. 54 Ustawy, jakim z pewnością jest zapobieżenie wpływu na działania podejmowane przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych przez podmiot niepożądany z punktu widzenia ustawodawcy, nie zostałoby i tak naruszone, gdyż jak wyżej wspomniano były to akcje nieme - bez prawa głosu.

Należy wskazać, że łączna wysokość nałożonej na skarżących kary przez Komisję stanowi 50% wartości nominalnej nieistniejących akcji, z powodu których toczy się postępowanie, a zarazem ich ceny emisyjnej, zaś przekroczenie limitu ustanowionego art. 54 ustawy (gdyby w ogóle miało miejsce) wynosiłoby dużo mniej niż jeden procent, gdyż zaledwie 0,68%.

Łączna wysokość kary nałożona na małżeństwo Nejman stanowi 375% posiadanych przez nich środków pieniężnych, to jest 25.000 złotych, i aby zapłacić tak wysoką karę musieliby spieniężyć swoje aktywa, przy czym należy wskazać że Państwo N. spłacają kredyty mieszkaniowe. Sprzedaż tych aktywów, co sugeruje Komisja, z których dodatkowe niektóre są obciążone kredytem, w obecnej sytuacji na rynku, spowodowałby dodatkowo zwiększenie wymiaru kary dla tych skarżących.

Komisja nie wskazała na jakiej podstawie twierdzi, że kara 50.000,00 złotych, nie będzie stanowiła nadmiernego obciążenia dla któregokolwiek ze skarżących.

Mając powyższe na uwadze, należy zadać pytanie, jaki słuszny interes obywateli zostałby naruszony, gdyby rzeczywiście skarżący objęli przedmiotowe akcje, który uzasadniałby nałożenie na skarżących tak wysokich i jednocześnie dotkliwych kar?

Należy zaznaczyć, że Komisja była świadoma, że Nieistniejące Akcje były akcjami niemymi, gdyż sama stwierdziła w zaskarżonej decyzji, że nie ma to dla niej znaczenia. Tym samym, jak się wydaje, nadrzędnym celem Komisji w tym postępowaniu było nałożenie jak najdotkliwszej kary, bez względu na to czy i w jakim zakresie został naruszony słuszny interes społeczny i czy taka kara, aby nie będzie naruszać słusznego interesu skarżących.

W odpowiedzi na skargę Komisja Nadzoru Finansowego wniosła o oddalenie skargi.

Komisja, kierując się wytycznymi WSA, przeprowadziła w toku ponownego rozpatrywania sprawy, ponownie dowód z zeznań stron na okoliczność ich stanu majątkowego.

W opinii Komisji skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarzuty podniesione w skardze w gruncie rzeczy pokrywają z zarzutami skarżących podniesionymi uprzednio we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, w związku z powyższym zachowuje swoją aktualność stanowisko Komisji zawarte w decyzji z dnia [...] stycznia 2013 r.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego interpretacji art. 54 oraz art. 234a ustawy o funduszach inwestycyjnych, Komisja podtrzymuje dotychczas prezentowane, potwierdzone przez WSA w wyroku z dnia 14 września 2010 r., stanowisko. Art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych wprowadza obowiązek zawiadomienia KNF przez inwestora o zamiarze nabycia lub objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, tj. na etapie planowania, kiedy to strona czynności, w wyniku której dojdzie do nabycia lub objęcia akcji towarzystwa, działa w przekonaniu, że nabycie lub objęcie nastąpi. Nie jest natomiast konieczne aby nastąpiła realizacja tego zamiaru. Tylko bowiem w przypadku uprzedniego zawiadomienia KNF o zamiarze nabycia lub objęcia akcji towarzystwa będzie ona mogła skorzystać z przysługującego jej uprawnienia z art. 54 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zgłosić sprzeciw wobec działań inwestora. Przepis art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy - prawo bankowe oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, przewidującym obowiązek zawiadomienia KNF o nabyciu lub objęciu akcji towarzystwa powinien być czytany łącznie z ust. 4 art. 54, przyznającym Komisji prawo zgłoszenia sprzeciwu wobec planowanego nabycia lub objęcia akcji towarzystwa. Przyjęcie zaprezentowanego przez skarżących stanowiska powodowałoby, że w rzeczywistości KNF nie miałaby możliwości skorzystania z uprawnienia do zgłoszenia sprzeciwu wobec nabycia lub objęcia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, a jedynie mogłaby nakładać kary na akcjonariuszy, którzy dokonali nabycia akcji, ale nie poinformowali uprzednio o swoim zamiarze. Taka interpretacja jest sprzeczna z prewencyjnym charakterem instytucji sprzeciwu z art. 54 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych i uniemożliwiałby w tym zakresie sprawowanie nadzoru nad rynkiem kapitałowym przez Komisję. Jak wynika z art. 54 ust. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgłoszenie sprzeciwu ma służyć m.in. ochronie stabilnego i ostrożnego zarządzania przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, przestrzeganiu zasad uczciwego obrotu lub należytego zabezpieczenia interesów uczestników funduszu jak również wyeliminowaniu z przyszłego akcjonariatu podmiotu, który w swoim kraju macierzystym uzyskał negatywną opinię. Stąd też ratio legis przepisu art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych należy dopatrywać się w możliwości zapobieżenia przez Komisję uzyskaniu przez podmiot określony w art. 54 ust. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych jakiegokolwiek wpływu na działalność towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Nie zasługuje również na uwzględnienie stanowisko skarżących, że wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r., stwierdzający skuteczne uchylenie się przez strony od skutków prawnych oświadczeń woli o zawarciu umowy objęcia akcji Towarzystwa oznacza, że skarżący nigdy nie były akcjonariuszami M., a co za tym idzie, nie doszło do naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Odnosząc się do tego stanowisko należy podnieść, że z art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, w brzmieniu obowiązującym obecnie, jak i przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, nie wynika, aby obowiązek powiadomienia KNF o zamiarze nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych aktualizował się dopiero w przypadku zrealizowania nabycia/objęcia akcji. Zadaniem Komisji, obowiązek ten powstaje w przypadku powstania zamiaru nabycia akcji towarzystwa, a nie nabycia lub objęcia akcji. Dlatego też twierdzenia skarżących, że nie naruszyli art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, gdyż nie byli nigdy akcjonariuszami M. są pozbawione podstaw.

Komisja podnosi, iż przytoczony w skardze wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...][...] lipca 2011 r., stwierdzający bezskuteczność zawarcia umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. wywołuje skutek na płaszczyźnie cywilnoprawnej i kształtuje sytuację prawną jedynie stron tego postępowania. W przypadku bowiem uznania, że nie została zawarta umowa objęcia akcji z dnia [...][...] maja 2009 r., powstaje obowiązek wzajemnych rozliczeń pomiędzy Towarzystwem a Skarżącymi. Przedmiotem postępowania administracyjnego wszczętego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, jest zaś ustalenie, czy strony tego postępowania wypełniły ciążący na nich publicznoprawny obowiązek zawiadomienia KNF o zamiarze objęcia akcji M. w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego. Komisja, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, w swojej decyzji stwierdziła, że skarżący dopuścili się takiego czynu. Ponadto, jak wynika z uzasadnienia decyzji Komisji, również skarżący uznali, że nastąpi realizacja tego zamiaru, co potwierdza zawarta następnie umowa objęcia akcji oraz wpis skarżących do księgi akcyjnej M. (raport bieżący nr [...] z dnia [...] września 2009 r.). KNF zwróciła również uwagę na kwalifikacje zawodowe oraz doświadczenie Skarżących na rynku kapitałowym umożliwiają im samodzielne wyliczenie, jaki udział w kapitale zakładowym stanowi 300 000 akcji. Komisja ustaliła bowiem, że D. K. jest doradcą inwestycyjnym oraz maklerem papierów wartościowych, R. N. jest doradcą inwestycyjnym, zaś D. N. maklerem rynku kontraktów giełdowych na Warszawskiej Giełdzie Towarowej. Skarżący ukończyli szkolenia z zakresu rynku finansowego i były zatrudnione w instytucjach rynku kapitałowego oraz w przypadku D. N. i R. N. uzyskiwały nagrody za osiągane wyniki inwestycyjne. Dodatkowo skarżący na dzień zawarcia umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym Towarzystwa byli jego pracownikami na stanowiskach Dyrektora Sprzedaży i Marketingu oraz Dyrektora Inwestycyjnego zarządzającego funduszem inwestycyjnym. Komisja zasadnie zatem uznała, że skarżący mieli wiedzę, jaki jest ich udział w ogólnej liczbie akcji oraz znali obowiązki jakie ciążą na akcjonariuszach towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Komisja w uzasadnieniu decyzji zwróciła uwagę również na treść § 1 ust. 1 umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M., w której przytoczona została treść uchwały NWZ Towarzystwa o podwyższeniu kapitału zakładowego. Z powołanej uchwały wynikało, że podwyższenie kapitału zakładowego następuje o kwotę 300 000 zł poprzez emisję 300 000 nowych akcji imiennych, co w powiązaniu z zawartą w tejże uchwale informacją, że kapitał zakładowy ulega podwyższeniu z kwoty 2 475 000 zł do kwoty 2 775 000 zł, pozwalało stwierdzić, że ogólna liczba akcji Towarzystwa ulega zwiększeniu z 2 475 000 do 2 775 000.

Poczynione ustalenia wskazują zatem, że strony miały możliwość wyliczyć, że obejmowane przez nich na zasadach współwłasności akcje stanowią ponad 10 % kapitału zakładowego M.

Komisja wskazała również na raport bieżący nr [...] informujący o zmianie struktury akcjonariatu M. który został przekazany KNF w dniu [...] września 2009 r., a więc już na ówczesną chwilę Strony powinny mieć wiedzę, że przekroczyły udział 10 % kapitału zakładowego. Tymczasem powołanie się przez skarżących na błąd nastąpiło w oświadczeniach złożonych w dniu [...] listopada 2009 r., a więc dopiero po odebraniu przez nich postanowień o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie oraz wezwania do złożenia zeznań.

Komisja uznała, że powołane przez skarżących wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] kształtuje stosunki cywilnoprawne pomiędzy R. N., D. N., D. K. a M., nie ma natomiast znaczenia dla ich odpowiedzialności administracyjnej. Przedmiotem powołanego wyżej wyroku jest bowiem stosunek cywilnoprawny, jaki powstał pomiędzy skarżącymi a Towarzystwem w wyniku zawarcia umowy objęcia akcji z dnia [...] maja 2009 r. W tym zakresie skarżący w sposób skuteczny uchylili się od skutków złożonych oświadczeń woli o objęciu nowowyemitowanych akcji M. Postępowanie administracyjne oraz zaskarżone decyzje Komisji odnoszą się natomiast do deliktu administracyjnego polegającego na braku zawiadomienia Komisji o zamiarze nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego. Z tytułu popełnionego naruszenia Skarżący ponoszą odpowiedzialność administracyjną, która w odróżnieniu od odpowiedzialności cywilnej, ma charakter obiektywny i aktualizuje się w przypadku zaistnienia naruszenia prawa. Przesłanką odpowiedzialności jest zaś bezprawność czynu rozumiana jako zachowanie tego podmiotu niezgodne z przepisami prawa (wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 lipca 2008 r., VI SA/Wa 874/08). Wydając tym samym decyzję z dnia [...] października 2011 r. Komisja stwierdziła naruszenie przepisów o charakterze publicznoprawnym, których nie dotyczy orzeczenie Sądu Okręgowego dla [...] w [...].

Reasumując Komisja nałożyła na skarżących karę pieniężną za czyn polegający na nie zawiadomieniu Komisji o zamiarze nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego. Skarżący nie wykonali zawartego w art. 54 ust.1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, nakazu zawiadomienia KNF o zamiarze nabycia/objęcia akcji towarzystwa. Późniejsze uchylenie się stron umowy od skutków prawnych oświadczenia woli w zakresie objęcia akcji towarzystwa nie ma znaczenie dla ich odpowiedzialności administracyjnej. Czyn, za który ponoszą odpowiedzialność miał miejsce wcześniej niż czynność prawna objęcia akcji. W związku z powyższym dla odpowiedzialności osób zobowiązanych do dokonania zawiadomienia nie ma znaczenia to, czy późniejsza czynność prawna była ważna, czy też nie. Dla ich odpowiedzialności administracyjnej jest to okoliczność obojętna.

Odnosząc do zarzutu naruszenia art. 2 i 7 Konstytucji RP oraz art. 365 k.p.c., zawierającego nakaz związania organów państwowych prawomocnym orzeczeniem sądu, Komisja podnosi ponowienie, że przedmiotem postępowania administracyjnego prowadzonego przez Komisję w przedmiotowej sprawie nie jest ocena zasadności, czy też ocena skutków cywilnoprawnych wyroku sądu powszechnego zapadłego w sprawie cywilnej, lecz kwestia odpowiedzialności administracyjnej i nałożenia na podstawie art. 234a ustawy o funduszach inwestycyjnych, kar administracyjnych za naruszenie przez skarżących art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Podkreślić należy bowiem, iż ustalenie przez Sąd nieistnienia umowy objęcia akcji przez skarżących, mimo że wywołuje skutki w sferze cywilnoprawnej, to nie ma wpływu na odpowiedzialność administracyjno-prawną skarżących z tytułu naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Komisja uznała w swojej decyzji, że wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] nie dotyczy czynu za który na skarżących zostały nałożone kary pieniężne, i związku z tym nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie administracyjnej. Komisja natomiast w pełni respektuje treść ww. wyroku i jego skutki w sferze cywilnoprawnej.

Komisja podtrzymuje swoje stanowisko w zakresie wysokości kar pieniężnych nałożonych na skarżących (str. [...] uzasadnienia decyzji z dnia [...] stycznia 2013 r.). Dodać należy, że nałożone na skarżących, w ramach uznania administracyjnego, kary pieniężne zostały obszernie uzasadnione w decyzji Komisji, a zatem nie można zatem mówić o ich dowolności. Komisja w tym zakresie wykonała również wszelkie wytyczne WSA zawarte w wyroku z dnia 8 lutego 2011 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.– Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz.U Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.; zwaną dalej p.p.s.a.).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, że nie zasługuje ona na uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznania przez Sąd była skarga na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia [...] stycznia 2013 r., którą po ponownym rozpatrzeniu sprawy zakończonej decyzją KNF z dnia [...] października 2011 r. utrzymano w mocy powyższą decyzję z dnia [...] października 2011 r. w przedmiocie nałożenia na D. N., R. N. oraz D. K. kar pieniężnych w wysokości po 50 000 zł na każde z nich w związku z nie zawiadomieniem KNF o zamiarze nabycia akcji M. S.A.

Należy najpierw przypomnieć, że przedmiotowa sprawa była już rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt VI SA/Wa 2421/10, uchylił zaskarżoną decyzję KNF z dnia [...] września 2010 r. oraz poprzedzającą ja decyzję Komisji z dnia [...] kwietnia 2010 r. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej na D. N., R. N. oraz D. K. kar pieniężnych w wysokości po 50 000 zł na każde z nich w związku z nie zawiadomieniem KNF o zamiarze nabycia akcji M. S.A.

Uzasadnienie powyższego wyroku zostało szeroko przytoczone w uzasadnieniu obecnie zaskarżonej decyzji KNF z dnia [...] stycznia 2013 r. Stwierdzono w nim m.in., że "W uzasadnieniu powołanego wyroku WSA zgodził się z dokonaną przez Komisję w decyzji z dnia [...] września 2010 r. wykładnią, iż obowiązek zawiadomienia KNF powstaje, gdy ten na kim taki obowiązek spoczywa ma zamiar oraz jest przeświadczony, że nastąpi objęcie lub nabycie przez niego akcji towarzystwa i tym samym nastąpi realizacja tegoż zamiaru. Sąd za nietrafną uznał również tezę stron, że zgłoszenie organowi zamiaru nabycia pakietu akcji w towarzystwie funduszy inwestycyjnych istnieje tylko wtedy, gdy ów zamiar się zmaterializuje poprzez nabycie przez taki podmiot pakietu 10 % lub więcej akcji w kapitale zakładowym towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

WSA uznał również za zasadne wnioski sformułowane przez Komisję, że strony działały w zamiarze skutecznego nabycia na zasadach współwłasności 300 000 akcji M., stanowiących 10,81 % udziału w kapitale zakładowym. Zdaniem Sądu, podjęcie przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Towarzystwa w dniu [...] maja 2009 r. uchwały nr 1 w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego o kwotę 300 000 zł poprzez emisję 300 000 akcji, które miały zostać objęte w drodze subskrypcji prywatnej oraz zawarcie w dniu [...] maja 2009 r. pomiędzy Towarzystwem a stronami umowy objęcia zmierzało do objęcia przez strony nowo wyemitowanych akcji M serii [...].

W wyroku z dnia 8 lutego 2011 r. WSA odniósł się również do zagadnienia błędu zawartego w oświadczeniach stron o objęciu akcji Towarzystwa: " (...) ewentualny spór co do skuteczności oświadczenia skarżących złożonego w trybie art. 84 § 1 Kodeksu cywilnego o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. S.A., oraz na wskazaniu, iż błąd w oświadczeniu woli polegał na mylnym wyobrażeniu o treści czynności prawnej jaką było objęcie przez D. N., R. N. i D. K. na zasadach współwłasności 300.000 akcji imiennych niemych serii [...] (to jest na nie zdawaniu sobie sprawy, iż nabycie tychże akcji jest równoznaczne z osiągnięciem i przekroczeniem 10% w kapitale zakładowym M. S.A.), może być poddany pod rozstrzygnięcie właściwemu sądowi powszechnemu, który jest wyłącznie władny do jego rozstrzygnięcia. Żaden inny organ niż sąd powszechny nie posiada kompetencji do rozstrzygania o skuteczności oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu przez stronę czynności prawnej. Tak więc rozważania na temat skuteczności takiego rozstrzygania jest na etapie postępowania administracyjnego, jak i sądowo-administracyjnego, bez znaczenia." Ponadto WSA potwierdził stanowisko KNF, że ze względu na funkcję prewencyjną kara musi być odczuwalna dla osoby ukaranej, tak aby wymóc na przyszłość należytą realizację obowiązków. Stwierdził jednocześnie, że kara nałożona na strony w wysokości 10 % maksymalnego wymiaru kary przewidzianego za takie naruszenie nie jest adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Kara ta jest nadmiernie dolegliwa dla stron i stanowi połowę kwoty przeznaczonej na nabycie akcji M. Zdaniem WSA, organ powinien wyjaśnić dlaczego taka kara będzie stanowiła funkcję prewencyjną, bowiem dla stron kara będzie uznana za szczególnie odczuwalną, zwłaszcza w świetle opisanego w skardze wynagrodzenia. Wobec powyższego WSA stwierdził, iż skarga stron zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja z dnia [...] września 2010 r. oraz utrzymana nią w mocy decyzja z dnia [...] kwietnia 2010 r., naruszają prawo."

Reasumując, w wyroku z dnia 8 lutego 2011 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2421/10) WSA w Warszawie podzielił stanowisko organu co do przesłanek obowiązku zawiadomienia KNF o objęciu lub nabyciu akcji towarzystwa (zamiar), uznał za zasadne wnioski sformułowane przez Komisję, że strony działały w zamiarze skutecznego nabycia na zasadach współwłasności 300 000 akcji M., stanowiących 10,81 % udziału w kapitale zakładowym, a także odniósł się do zagadnienia błędu zawartego w oświadczeniach stron o objęciu akcji Towarzystwa. W istocie w powołanym wyroku Sąd zakwestionował jedynie wysokość kary, jej adekwatność do stwierdzonego naruszenia oraz niedostateczne wyjaśnienie jej funkcji prewencyjnej.

W kolejnych decyzjach KNF utrzymała pierwotną wysokość kary, uzasadniając szczegółowo swoje stanowisko w tej kwestii.

W ponownej skardze do WSA w Warszawie skarżący zaskarżyli decyzję KNF z dnia [...] stycznia 2013 r., utrzymującej w mocy decyzję tegoż organu z dnia [...] października 2011 r., w całości.

Jak trafnie stwierdziła Komisja, zarzuty podniesione w skardze w gruncie rzeczy pokrywają z zarzutami skarżących podniesionymi uprzednio we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w

Zaskarżonej decyzji zarzucono zatem rażące naruszenie prawa przez obrazę przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 54 oraz art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przepisów postępowania, tj. art. 6, 7 K.p.a., m.in. w zw. z naruszeniem art. 365 K.p.c., a także art. 2 i art. 7 Konstytucji RP.

Zgodnie z zasadami orzekania przyjętymi w sądach administracyjnych w pierwszej kolejności należy rozpatrzyć zarzuty naruszenia przepisów Konstytucji RP, następnie – przepisów postępowania, a w dalszej kolejności zarzuty naruszenia zaskarżoną decyzją przepisów prawa materialnego.

Zarzut naruszenia przepisów Konstytucji RP, statuujących podstawowe zasady ustrojowe (art. 2 oraz art. 7 Konstytucji) skarżący indywidualizuje poprzez odniesienie do naruszenia art. 365 K.p.c. w zw. z naruszeniem art. 6 i 7 K.p.a. W ocenie strony skarżącej, Komisja wydając zaskarżoną decyzję dopuściła się rażącego naruszenia art. 365 K.p.c., przyjmując, że prawomocny wyrok sądu powszechnego kształtuje sytuację prawną jedynie stron tego postępowania, co musi prowadzić do wniosku, że w opinii Komisji, Komisja nie jest związana w swoich decyzjach wyrokami sądu powszechnego. Takie zachowanie Komisji skutkuje naruszeniem art. 2 i 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 i 7 K.p.a.

Strona skarżąca odnosi swoje uwagi do wyroku Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r., sygn. akt [...], stwierdzającego skuteczne uchylenie się przez strony od skutków prawnych oświadczeń woli o zawarciu umowy objęcia akcji Towarzystwa; w jej ocenie oznacza to, że skarżący nigdy nie były akcjonariuszami M., a co za tym idzie, nie doszło do naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W ocenie skarżących, istnienie powołanego wyżej, prawomocnego orzeczenia tworzy zasadniczo nowy stan prawny w rozpatrywanej sprawie. Jak skarżący podnieśli w skardze, WSA rozpatrując sprawę, w której zapadł powołany wyrok, działał w zupełnie innym stanie faktycznym i prawnym, to jest stanie w którym w obrocie prawnym nie istniał wyrok SO, a Nieistniejące Akcje były wpisane w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Natomiast w opinii Komisji nie zasługuje na uwzględnienie teza stron, że wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r. stwierdzający skuteczne uchylenie się przez strony od skutków prawnych oświadczeń woli o zawarciu umowy objęcia akcji Towarzystwa oznacza, że strony nigdy nie były akcjonariuszami M., a co za tym idzie, w opinii stron, nie doszło do naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Z argumentacji przytoczonej przez strony wynika, że skutkiem wydania wyroku Sądu Okręgowego dla [...] w [...] z dnia [...] lipca 2011 r. było unieważnienie z mocą wsteczną umowy objęcia akcji Towarzystwa, co oznacza, że strony nie stały się akcjonariuszami M.

W związku z powyższym przypomnieć trzeba, że w wyroku z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt VI SA/Wa 2421/10, Sąd w uzasadnieniu stwierdził, że sprawa "...zakończona zaskarżonymi decyzjami dotyczyła popełnienia deliktu administracyjnego, polegającego na niedokonaniu zawiadomienia przez osoby będące współwłaścicielami akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Treścią stosunku administracyjnego jaki powstał pomiędzy organem nadzoru a skarżącymi było wykonanie obowiązku zawiadomienia wynikającego z zamiaru przekroczenia określonego progu akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, objętych współwłasnością."

W tym samym wyroku WSA stwierdzono, że: "Stosownie do postanowień art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych bezpośrednie lub pośrednie nabycie lub objęcie akcji towarzystwa w liczbie, która spowoduje osiągnięcie lub przekroczenie 10%, 20% 33% lub 50 % ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy towarzystwa lub udziału w kapitale zakładowym, wymaga zawiadomienia Komisji. Przepis art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje zdaniem Sądu, iż zawiadomienie ma charakter uprzedni w stosunku do faktu nabycia lub objęcia akcji towarzystwa. Oznacza to, że obowiązek ten realizuje się w momencie planowania, kiedy strona czynności prawnej, w wyniku której dojdzie do nabycia lub objęcia akcji towarzystwa, działa w przekonaniu, że nabycie lub objęcie tych akcji faktycznie nastąpi. Przyjęcie takiego rozwiązania, tj. ustanowienie obowiązku dokonywania zawiadomienia organu nadzoru o zamiarze nabycia lub objęcia akcji, a nie o fakcie nabycia lub objęcia akcji, ma umożliwić Komisji skorzystanie z prawa do złożenia sprzeciwu lub też nieskorzystanie z tego prawa. Jeżeli organ nadzoru w związku z otrzymaniem zawiadomienia zgłosi sprzeciw wobec planowanego nabycia lub objęcia akcji towarzystwa to faktycznie nie dojdzie do zrealizowania zamiaru w przedmiocie nabycia lub objęcia akcji towarzystwa, podczas gdy obowiązek poinformowania o zamiarze nabycia lub objęcia już powstał. Zatem przyjąć należy, iż obowiązek zawiadomienia Komisji powstaje, gdy ten na kim taki obowiązek spoczywa ma zamiar oraz jest przeświadczony, że nastąpi objęcie lub nabycie przez niego akcji towarzystwa i tym samym nastąpi realizacja tegoż zamiaru. Tak więc za niezasadne należy uznać stwierdzenie, iż zgłoszenie do organu zamiaru nabycia pakietu akcji w towarzystwie funduszy inwestycyjnych, istnieje tylko wtedy, gdy ów zamiar się zmaterializuje poprzez nabycie przez taki podmiot pakietu 10% lub więcej akcji w kapitale zakładowym towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 234a ustawy o funduszach inwestycyjnych, w przypadku gdy podmiot obowiązany nie dokonuje zawiadomienia, Komisja może nałożyć na ten podmiot karę pieniężną. Tak więc, zdaniem Sądu, zachowaniem podlegającym sankcji administracyjnej jest zaniechanie realizacji obowiązku zawiadomienia organu nadzoru, a nie nabycie akcji bez zawiadomienia. W związku z nabyciem akcji mogą powstawać różne obowiązki wobec Państwa, które poprzez specjalnie powołany to tego organ nadzoru stara się zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku kapitałowego (cele nadzoru zostały zarysowane w art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym - Dz. U. Nr 183, poz. 1537 z późn. zm.)."

W tym kontekście, odnosząc się do ewentualnego sporu co do skuteczności oświadczenia skarżących złożonego w trybie art. 84 § 1 K.c. o uchyleniu się o skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. S.A., WSA stwierdził – uznając w tym zakresie wyłączną właściwość sądu powszechnego – że rozważania na temat skuteczności takiego rozstrzygania (przez sąd powszechny) są w rozpatrywanej sprawie, na etapie postępowania administracyjnego, jak i sądowo-administracyjnego, bez znaczenia.

Inaczej mówiąc, przedmiotem postępowania w rozpatrywanej sprawie jest delikt administracyjny, polegającego na niedokonaniu zawiadomienia Komisji przez osoby, które stały się współwłaścicielami akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, o przekroczeniu progu ustawowego, którego przekroczenie wymaga zawiadomienia organu nadzoru (Komisji). Kwestia, czy miało tu miejsce prawidłowe złożenie oświadczenia o nabyciu lub objęciu akcji funduszu jest w rozpatrywanej sprawie bez znaczenia prawnego (prawnie irrelewantna), gdyż obowiązujące przepisy łączą określone skutki prawne (możliwość nałożenia kary pieniężnej) z samym brakiem zawiadomienia o zamiarze odpowiedniego, ustalonego w ustawie zwiększenia ilości posiadanych akcji powyżej ustalonego progu. Nie jest w tej sytuacji niezbędna materializacja zamierzonego (planowanego) zamiaru nabycie przez podmiot pakietu 10 % lub więcej akcji w kapitale zakładowym towarzystwa funduszy inwestycyjnych, gdyż karalne jest samo niezgłoszenie takiego zamiaru, pozbawiające Komisję wpływu na kształt rynku kapitałowego.

W tym stanie rzeczy wyrok sądu powszechnego w przedmiocie sporu co do skuteczności oświadczenia skarżących złożonego w trybie art. 84 § 1 K.c. o uchyleniu się o skutków prawnych oświadczenia woli o zawarciu umowy objęcia akcji w podwyższonym kapitale zakładowym M. S.A. nie ma w istocie płaszczyzny styku z toczącą się sprawą w przedmiocie deliktu administracyjnego – pominięcia zawiadomienia Komisji o nabyciu określonej kwoty akcji. Trudno tu nawet mówić, że postępowanie Komisji w jakikolwiek sposób naruszało art. 365 K.p.c., i że Komisja uznała, że jej ten wyrok nie dotyczy, gdyż wyrok sądu powszechnego dotyczył w istocie kwestii, która nie była przedmiotem orzekania przez Komisję.

Jak trafnie zauważyła Komisja w odpowiedzi na skargę, przedmiotem postępowania administracyjnego wszczętego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 234a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, było ustalenie, czy strony tego postępowania wypełniły ciążący na nich publicznoprawny obowiązek zawiadomienia KNF o zamiarze objęcia akcji M. w liczbie powodującej przekroczenie 10 % kapitału zakładowego. Komisja, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, w swojej decyzji stwierdziła, że skarżący dopuścili się takiego czynu.

Dalej, trafnie też uznała Komisja, że przedmiotem postępowania administracyjnego prowadzonego przez Komisję w przedmiotowej sprawie nie była ocena zasadności, czy też ocena skutków cywilnoprawnych wyroku sądu powszechnego zapadłego w sprawie cywilnej, lecz kwestia odpowiedzialności administracyjnej i nałożenia na podstawie art. 234a ustawy o funduszach inwestycyjnych, kar administracyjnych za naruszenie przez skarżących art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Ustalenie przez Sąd nieistnienia umowy objęcia akcji przez skarżących, mimo że wywołuje skutki w sferze cywilnoprawnej, to nie ma wpływu na odpowiedzialność administracyjno-prawną skarżących z tytułu naruszenia art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Komisja uznała w swojej decyzji, że wyrok Sądu Okręgowego dla [...] w [...] nie dotyczy czynu za który na skarżących zostały nałożone kary pieniężne, i związku z tym nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie administracyjnej.

W tym stanie rzeczy trudno potwierdzić naruszenie przez organ art. 2 oraz art. 7 Konstytucji RP – zwłaszcza w kontekście naruszenia ar. 365 K.p.c.

Jednocześnie należy się zgodzić z oceną WSA w Warszawie, wyrażoną w wyroku z dnia 8 lutego 2011 r., że zgłoszenie organowi zamiaru nabycia pakietu akcji w towarzystwie funduszy inwestycyjnych istnieje nie tylko wtedy, gdy ów zamiar się zmaterializuje poprzez nabycie przez taki podmiot pakietu 10 % lub więcej akcji w kapitale zakładowym towarzystwa funduszy inwestycyjnych, ale jest obowiązkowe po podjęciu takiego zamiaru, a przed jego materializacją, tzn. nabyciem (objęciem) akcji).

Odnosząc się do podstawowego, w ocenie Sądu orzekającego po raz drugi w rozpatrywanej sprawie, zarzutu skargi – dotyczącego wysokości i adekwatności kary wobec wagi popełnionego naruszenia, należy przede wszystkim przypomnieć, że w wyroku z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt VI SA/Wa 2421/10,WSA w Warszawie potwierdził stanowisko KNF, że ze względu na funkcję prewencyjną kara musi być odczuwalna dla osoby ukaranej, tak aby wymóc na przyszłość należytą realizację obowiązków. Stwierdził jednocześnie, że kara nałożona na strony w wysokości 10 % maksymalnego wymiaru kary przewidzianego za takie naruszenie nie jest adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Kara ta jest nadmiernie dolegliwa dla stron i stanowi połowę kwoty przeznaczonej na nabycie akcji M. Zdaniem WSA, organ powinien wyjaśnić dlaczego taka kara będzie stanowiła funkcję prewencyjną, bowiem dla stron kara będzie uznana za szczególnie odczuwalną, zwłaszcza w świetle opisanego w skardze wynagrodzenia. Jednocześnie Sąd zalecił, by przy ponownym rozpoznani sprawy, organ rozważył wysokość kary odnosząc ją do konkretnych skarżących, a nie do możliwości ustawowych.

Komisja w kolejnych decyzjach (z dnia [...] stycznia 2013 r. oraz z dnia [...] października 2011 r.) utrzymała ustaloną pierwotnie wysokość nałożonych na strony kar pieniężnych, ale już po przeprowadzeniu szczegółowej analizy dochodów i majątku skarżących oraz charakterystyce stwierdzonego naruszenia.

W szczególności Komisja najpierw przeprowadziła analizę kwalifikacji zawodowych skarżących – ich wykształcenia formalnego, doświadczenia zawodowego oraz osiągniętej pozycji zawodowej.

Komisja stwierdziła, że wszyscy skarżący mają wykształcenie wyższe o kierunku ścisłym oraz posiadają licencje zawodowe: odpowiednio – D. K. licencję maklera papierów wartościowych (nr [...]), a także licencję doradcy inwestycyjnego (nr [...]; R. N. - licencję doradcy inwestycyjnego (nr [...]); D. N. - licencję maklera rynku kontraktów giełdowych Warszawskiej Giełdy Towarowej (nr [...]). Wszyscy skarżący posiadają zatem właściwe, niezbędne dla wykonywanego zawodu, unikalne kwalifikacje, a chociażby numery ich uprawnień zawodowych wskazują na znaczącą praktykę zawodową. Wszyscy skarżący zajmowali wysokie stanowiska w instytucjach finansowych oraz pełnili (lub pełnią) funkcje kierownicze w tego rodzaju podmiotach. W dniu dokonania naruszenia D. K. pełnił funkcję Dyrektora Sprzedaży i Marketingu M. zaś D. N. oraz R. N. sprawowali funkcje Dyrektorów Inwestycyjnych, Nadto R. N. [...] był laureatem nagrody G. "B.". W latach [...] i [...] otrzymał nagrody za najlepszy wynik w kategorii fundusz akcji oraz za najlepszy wynik w kategorii [...]. Nagradzana była również D. N., która w [...] r. uzyskała nagrodę G. "Z." za najlepszy wynik w kategorii [...].

W konsekwencji Sąd podzielił ocenę KNF, że osoby o takim doświadczeniu zawodowym (z czym musi się wiązać znajomość przepisów regulujących – najogólniej – rynek finansowy) nie mogły mieć kłopotów z ustaleniem, że nabywana przez nich ilość akcji M. S.A. prowadzi do przekroczenia ustalonego w ustawie progu 10 % lub więcej akcji w kapitale zakładowym towarzystwa funduszy inwestycyjnych, z czym łączy się obowiązek (negowany przez skarżących) zgłoszenie organowi zamiaru nabycia pakietu akcji w towarzystwie funduszy inwestycyjnych.

Dalej, organ poddał szczegółowej analizie sytuację majątkową skarżących – zarówno w kontekście posiadanych zasobów pieniężnych, jak i nieruchomości, a także osiąganych dochodów w skali miesięcznej i rocznej, zwracając również uwagę na znaczące obciążenia finansowe. Należy przy tym podkreślić, że organ dysponował już oświadczeniami o stanie majątkowym skarżących według stanu z dnia [...] listopada 2010 r., [...] grudnia 2011 r. oraz października 2012 r.

Według danych z tej ostatniej daty ([...] października 2012 r.), przytoczonych szczegółowo w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (i powtórzonych wyżej, co zwalnia z potrzeby ich powtarzania) stan majątkowy skarżących kształtował się następująco.

Ze złożonego przez D. K. oświadczenia majątkowego wynika, że na dzień [...] października 2012 r. posiadał, na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, 350 000 zł na rachunkach oszczędnościowych. Dodatkowo kwotę 50 000 zł przeznaczył na zakup akcji spółki Z S.A. D. K. posiada, na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej, kilka nieruchomości: mieszkania (1), działkę w [...] (1) oraz udziały w nieruchomości wspólnej w [...] (1), a także miejscowościach [...] (2). D. K. jest również posiadaczem 250 jednostek w A., na których ustanowiony został zastaw rejestrowy. Do majątku ruchomego D. K. zalicza się samochód marki [...].

D. K. w okresie od dnia [...] stycznia 2012 r. do dnia [...] października 2012 r. osiągnął dochód w kwocie ok. 10 000 zł. Dochód za 2011 r. wyniósł 14 573,55 zł.

Odnosząc się do dochodów D. K. Komisja wskazała, że choć w okresie [...] nie były one znaczne, to w [...] wyniosły 260 022,46 zł.

Nadto organ podkreślił, iż D. K. nie ma żadnych obciążeń z tytułu kredytów lub pożyczek.

Z datowanego na [...] października 2012 r. oświadczenia D. N. wynika, iż wraz z mężem R. N. posiada na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej środki pieniężne w kwocie 25 000 zł, położone w [...] nieruchomości w postaci: mieszkań własnościowych (3, w tym jedno o powierzchni [...] m2, pozostałe – ponad [...] m2), w tym 2 nabyte na kredyt mieszkaniowy, oraz działki rekreacyjnej o pow. [...] m2 (1) Do ruchomości o wartości przekraczającej 10 000 zł D. N. zaliczyła samochód [...] rocznik 2006 oraz [...] rocznik 2008. Z powołanego oświadczenia D. N. wynika, iż obciążenie z tytułu zaciągniętych kredytów mieszkaniowych wynosi łącznie ok. 535 tys. zł.

D. N. i R. N. są posiadaczami akcji spółek: E. S.A. w ilości 48 276 sztuk, O. S.A. w ilości 12 255 sztuk oraz jednostek funduszu A., objętych trzyletnią blokadą.

D. N. uzyskała w 2011 r. dochód w kwocie 13 161,72 zł, zaś w okresie od dnia [...] stycznia 2011 r. do dnia [...] października 2012 r. 11 670,29 zł.

Robert Nejman w pisemnym oświadczeniu z dnia [...] października 2012 r. stwierdził, iż w oświadczeniu D. N. zostały wyliczone składniki majątku objęte wspólnością majątkową małżeńską. Poza nimi R. N. nie posiada żadnych ruchomości i nieruchomości. R. N. osiągnął w 2011 r. dochód w kwocie 13 161,72 zł, zaś w okresie od dnia [...] stycznia 2011 r. do dnia [...] października 2012 r. 11 362,06 zł.

Ponadto R. N. posiada akcje spółki O. S.A. w liczbie 3 000 sztuk oraz jednostki uczestnictwa w B.

R. N. i D. N. w swoich oświadczeniach wskazali ponadto, iż posiadane przez nich jednostki uczestnictwa w A. są zablokowane na okres 3 lat. Raty spłacanych przez nią i R. N. kredytów wynoszą ponad 6 500 zł miesięcznie. Tym samym z uzyskiwanego wynagrodzenia nie są w stanie płacić rat oraz pokryć bieżących kosztów utrzymania. Posiadane akcje spółek E. S.A. oraz O. S.A. są notowane na rynku [...] i są niepłynne.

Biorąc pod uwagę dochody i zgromadzone przez skarżących majątki Komisja uznała, że obowiązek zapłaty nałożonej kary nie będzie stanowił nadmiernego obciążenia dla skarżących i nie obniży zasadniczo ich codziennego utrzymania.

Komisja wskazała, że w odniesieniu do sytuacji majątkowej D. K. kara w wysokości 50 000 zł stanowi jedynie ok. 14 % posiadanych środków pieniężnych na kontach oszczędnościowych. Trudno zaprzeczyć, że wysokość nałożonej na skarżącego kary pieniężnej stanowi 50% wartości nominalnej zakupionych akcji (wg skarżącego – nieistniejących), ale wskaźnik ten nie odnosi się do posiadanych przez skarżącego środków pieniężnych (pomijając całość majątku).

Równie mylące jest stwierdzenie pełnomocników małż. N., że łączna wysokość nałożonych na nich kar stanowi 375% posiadanych przez nich środków pieniężnych, i aby zapłacić tak wysoką karę musieliby spieniężyć swoje aktywa, przy czym należy wskazać że spłacają oni kredyty mieszkaniowe.

Sąd podziela ocenę Komisji, że w tym przypadku środki uzyskane ze zbycia nieobciążonych nieruchomości mogą zostać w pełni przeznaczone na pokrycie kar pieniężnych, jak również na bieżące koszty utrzymania. Jednocześnie Komisja zasadnie stwierdziła, że fakt obciążenia nieruchomości hipoteką nie uniemożliwia jej zbycia, a jedynie powoduje, że uzyskana wskutek sprzedaży kwota będzie musiała być pomniejszona o kwotę pozostałego do spłaty kredytu. Dla Sądu nie ulega wątpliwości, że nabycie tak wielu nieruchomości miało wyraźny charakter lokacyjny i zakładało uzyskiwanie odpowiednich przychodów z tych nieruchomości.

Odnosząc się do argumentu D. N. i R. N. o braku płynności akcji spółek: E. S.A. oraz O. S,A. KNF zasadnie też stwierdziła, iż w okresie od dnia [...] grudnia 2011 r. do dnia [...] października 2012 r. (daty sporządzenia dwóch ostatnich oświadczeń majątkowych) na obu walorach notowane były obroty, które pozwalały na zbywanie, choćby w małych ilościach, akcji.

Nadto, zarówno R. N., jak i D. N., posiadają jednostki uczestnictwa w A., które, pomimo że są zablokowane i nie mogą być przedmiotem sprzedaży, to stanowią prawa majątkowe, które mogą być obciążone, zaś pozyskane z tego tytułu środki mogą zostać przeznaczone na zapłatę kar pieniężnych.

Komisja wskazuje również, iż pomimo, że w okresie od dnia [...] października 2012 r. do dnia [...] października 2012 r. z tytułu zatrudnienia w A. D. N. oraz R. N. uzyskali wynagrodzenie po 793,38 zł netto, to przysługujące im nominalnie wynagrodzenie jest wyższe. Stosownie bowiem do zawartych z A. umów o pracę, przysługuje im w początkowym okresie świadczenia pracy na rzecz pracodawcy wynagrodzenie brutto w kwocie 1 500 zł. Ponadto w dalszych okresach współpracy, po przekształceniu funduszu M. w subfundusz wydzielony w ramach A. i jego połączeniu z subfunduszem A. oraz przy zachowaniu warunku, że wartość aktywów netto subfunduszu powstałego z przekształcenia funduszu M. na dzień połączenia będzie wynosiła nie mniej niż 12 000 000 zł (na dzień [...] listopada 2012 r. kwota ta wynosiła 14,83 mln zł), wynagrodzenie D. N. i R. N. będzie wynosiło po 7 000 zł brutto oraz będzie powiększone o 7,5 % opłat: zmiennej i stałej za zarządzaniem subfunduszem A. (umowa o pracę R. N.

Analiza przekazanych Komisji zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) pozwala stwierdzić, że dochód D. N. w [...] r. wyniósł łącznie 2 249 022,54 zł (suma dochodów z tytułu wynagrodzenia za pracę i działalności na rynku kapitałowym), w [...] r. pomimo osiągniętej straty na działalności na rynku kapitałowym dochód D. N. wyniósł 84 411,30 zł.

Z będących w posiadaniu KNF zeznań R. N. o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) wynika, że w [...] r. jego łączny dochód wyniósł 2 362 682,30 zł (suma dochodów z tytułu wynagrodzenia za pracę i działalności na rynku kapitałowym) zaś w [...] r. pomimo poniesionej straty na rynku kapitałowym, dochód R. N. wyniósł 103 229,25 zł.

Sąd podziela w konsekwencji ocenę Komisji, że w świetle tego, iż R. N. i D. N. posiadają oszczędności, są właścicielami nieruchomości, z których część może być spieniężona lub zastawiona, jak również wysokość osiągniętego w latach [...] wynagrodzenia, zasadne jest stwierdzenie, że nałożona kara po 50 000 zł na każde z nich nie stanowi nadmiernego obciążenia dla ich koniecznego utrzymania. Komisja trafnie też stwierdza, iż sankcja ze swej natury łączy się z dolegliwością dla osoby, na którą została nałożona i ma powodować ingerencję w jej majątek osobisty.

Nałożone kary – ich wysokość – Komisja skonfrontowała również z wagą dokonanego przez skarżących naruszenia. W ocenie Komisji, naruszenie przez skarżących obowiązku informacyjnego wynikającego z art. 54 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych było istotne, gdyż dotyczyło funkcjonowania M., zarządzającego szeregiem funduszy inwestycyjnych. Fundusze inwestycyjne są instytucjami zbiorowego inwestowania, które umożliwiają inwestorom uzyskiwanie zysków z wykorzystaniem efektu profesjonalizmu, gdyż inwestycje funduszu dokonywane są przez jego zarządzających oraz efektu skali, polegającego na inwestowaniu środków wielu inwestorów. Jednocześnie inwestor powierzając swoje środki instytucji zbiorowego inwestowania nie ma wpływu na sposób ich inwestycji. Dlatego też ustawodawca wprowadził różne normy gwarancyjne, w tym art. 54 ustawy o funduszach inwestycyjnych, które mają zapewnić bezpieczne i efektywne zarządzanie aktywami członków funduszu inwestycyjnego. Celem norm zawartych w przepisach przyznających Komisji prawo zgłoszenia sprzeciwu jest zagwarantowanie prawidłowego funkcjonowania towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Reasumując, ustalając wymiar kary pieniężnej Komisja miała na względzie rodzaj i wagę naruszonych obowiązków, doświadczenie zawodowe i zajmowane przez strony stanowiska oraz ich stan majątkowy. W rezultacie, kierując się wytycznymi zawartymi w wyroku WSA z dnia 8 lutego 2011 r., aby przy ponownym rozpatrzeniu sprawę rozważyć wysokość kary odnosząc ją do konkretnych stron, a nie do możliwości ustawowych oraz odnosząc się do zarzutu stron, że nałożona na nie kara jest niewspółmiernie wysoka do zarzucanego czynu, Komisja zasadnie – w ocenie Sądu – po ponownym rozpatrzeniu sprawy stwierdziła, iż nałożona kara pieniężna jest adekwatna do zaistniałych naruszeń i odpowiada prawu.

Sąd uważa, że metoda dokonanej oceny i jej wyniki odpowiadają prawu, a wysokość nałożonej kary, odpowiadającej 10% kary dopuszczalnej, jest w świetle dokonanych ponownie ustaleń Komisji prawidłowa i spełni zakładaną funkcję prewencyjną.

Sąd podziela również stanowisko Komisji, że podmioty, który zamierzają prowadzić działalność gospodarczą w sferze objętej szczególną ochroną Państwa, a do takiej należy rynek kapitałowy i podmioty nadzorowane, powinny zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć wejścia w życie w konflikt z normami służącymi zapewnieniu KNF odpowiednich środków wykonawczych (nadzorczych).

Jednocześnie Sąd nie stwierdził naruszenia w rozpatrywanej sprawie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Ponadto oceniając zaskarżoną decyzję Sąd nie stwierdził żadnych innych uchybień, których istnienie powinien uwzględnić z urzędu.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.u. Nr 153, poz. 127, z późn. zm.) orzekł jak w sentencji wyroku.