Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiesław Morys po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. N. i M. N. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 5 grudnia 2017 r., sygn. akt III SA/Kr 640/17 o odrzuceniu skargi P. N. i M. N. na zarządzenie Dyrektora Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w [...] z dnia [...] marca 2016 r. znak: [...] w przedmiocie zatwierdzenia stałej organizacji ruchu postanawia: oddalić skargę kasacyjną.

Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę P. N. i M. N. na sprecyzowaną w sentencji czynność Dyrektora Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w [...] oraz zwrócił skarżącym kwotę 300 zł tytułem uiszczonego wpisu od skargi.

Postanowienie to zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy: Dyrektor Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w [...] na podstawie art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137), rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 177, poz. 1729) oraz statutu Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu, zatwierdził stałą organizację ruchu według projektu nr [...] na ul. [...]. Termin wprowadzenia zatwierdzonej organizacji ruchu ustalono z dniem realizacji projektu.

Powyższy akt został zaskarżony do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w ustawowym terminie przez P. N. i M. N. Skarga została poprzedzona wezwaniem organu do usunięcia naruszenia prawa. Uzasadniając swój interes prawny skarżący podnieśli, że wywodzą go z przysługującej im własności nieruchomości, na której w bezprawny sposób posadowiono elementy infrastruktury drogowej. Podkreślili, że wielokrotnie zwracali się do Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w [...] o zwrot bezprawnie zajętej nieruchomości i wypłatę należnego odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy.

W odpowiedzi na skargę Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w [...] wniósł o odrzucenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że skarga podlega odrzuceniu, o czym orzekł na podstawie art. 58 § 1 pkt 5a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej: P.p.s.a.). W ocenie Sądu Wojewódzkiego, skarżącym nie służy legitymacja do zaskarżenia tego aktu, bowiem nie wykazali, że naruszony został ich interes prawny lub uprawnienie. Skarżący swój interes prawny wywodzą z prawa własności podając, że zaskarżone zarządzenie w sprawie stałej organizacji ruchu narusza przysługujące im prawo własności nieruchomości, gdyż na podstawie zaskarżonego aktu organ określił organizację ruchu częściowo na nieruchomości skarżących składającej się z działek ewidencyjnych nr [...] i nr [...] obr. [...] jedn. ewid. K. – P. Skarżący podkreślili, ze w latach 2001-2004 Miasto [...], działając za pośrednictwem ZIKIT dokonało niekontrolowanego i bezprawnego zajęcia należącej do skarżących nieruchomości. Oceniając powyższe zarzuty przez pryzmat art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.), dalej "u.s.g.", Sąd meriti stwierdził, że skarżący posiadają jedynie interes faktyczny, nie zaś potrzebny do skutecznego zaskarżenia zatwierdzenia stałej organizacji ruchu interes prawny. Ulica [...], na której położone są działki skarżących, zgodnie z uchwałą nr [...] Rady Narodowej Miasta [...] z dnia [...] maja 1986 r. (Dziennik Urzędowy Województwa [...] z dnia [...] lipca 1986 r., Nr [...], poz. [...]), została zaliczona do kategorii dróg publicznych. Zatem działki skarżących są w całości zajęte pod drogę publiczną. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 lipca 2000 r., sygn. akt II SA/Gd 1151/98, wyraźnie wskazał, że o publicznym charakterze drogi nie decyduje oznaczenie danego gruntu w ewidencji gruntów jako drogi, lecz jej prawne zaliczenie do jednej z kategorii dróg publicznych określonych w art. 22 ust. 1 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Jeśli skarżący kwestionują, że działki stanowiące ich własność zostały bezprawnie zajęte, to powinni dochodzić swoich praw w innym postępowaniu, domagając się zwrotu ich własności. Jak wskazał Sąd I instancji skarżenie aktu zatwierdzającego stałą organizację ruchu nie jest sposobem na odzyskanie władania nieruchomością. Uregulowaniu stanu prawnego nieruchomości zajętych pod drogi służy art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. nr 133, poz. 872 ze zm.). Zgodnie z ust. 1 tego przepisu nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stały się z mocy prawa własnością tych jednostek za odszkodowaniem. Uzyskanie odszkodowania może nastąpić dopiero po uprzednim wydaniu przez wojewodę, na podstawie art. 73 ust. 1 ww. ustawy, decyzji deklaratoryjnej stwierdzającej nabycie z mocy prawa własności nieruchomości zajętej pod drogę publiczną przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego. Uzyskana bowiem w toku postępowania przed wojewodą deklaratoryjna decyzja określa, czy i jaki podmiot, jako właściciel gruntu, jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania. Wobec uznania, że ani interes prawny ani uprawnienie skarżących nie zostały naruszone zaskarżonym zarządzeniem, Sąd Wojewódzki skargę odrzucił, orzekając o zwrocie wpisu na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a.

W skardze kasacyjnej P. N. i M. N. zaskarżyli powyższe postanowienie w całości, zarzucając mu:

I. naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) art. 141 § 4 w zw. z art. 133 § 1 w zw. art. 166 w zw. z art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a., przez niezawarcie w uzasadnieniu postanowienia jednoznacznego i wyczerpującego stanowiska co do stanu faktycznego przyjętego za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia, przedstawienie stanowiska skarżącego niezgodnie ze stanem rzeczywistym oraz nieustosunkowanie się przez Sąd meriti do wszystkich argumentów skargi, w wyniku czego oparto postanowienie na wykreowanym, abstrakcyjnym stanie faktycznym, nieznajdującym potwierdzenia w okolicznościach sprawy, a w konsekwencji odrzucono skargę zamiast rozpoznać ją merytorycznie, a w szczególności przez uporczywe przypisywanie skarżącym jakoby:

- wywodzili interes prawny z "przysługującej im własności nieruchomości na której w bezprawny sposób posadowiono elementy infrastruktury drogowej", podczas gdy w swych pismach skarżący upatrywali naruszenia interesu prawnego w: "dokonywaniu aktu zarządzania ruchem na nieruchomości, która nie stanowi drogi publicznej, lecz prywatną własność skarżących, podczas gdy zatwierdzona stała organizacja ruchu dotyczyć może tylko drogi publicznej, stanowiącej własność odpowiedniej jednostki prawa publicznego";

- dochodzili "zwrotu ich własności", podczas gdy działanie skarżących nakierowane było na uchylenie skutków prawnych bezprawnego zarządzania ruchem drogowym na nieruchomości stanowiącej ich własność, co nie jest możliwe w żadnym innym znanym im postępowaniu sądowym lub administracyjnym,

2) rażące i jaskrawe naruszenie art. 133 § 1 w zw. z art. 106 § 3 w zw. z art. 166 w zw. z art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a. poprzez wykroczenie poza treść akt sprawy wskutek przyjęcia za podstawę rozstrzygnięcia rzekomego faktu zajęcia nieruchomości gruntowej skarżących pod drogę publiczną na dzień 31 grudnia 1998r., która ówcześnie zaledwie tylko przylegała do pasa drogowego drogi publicznej, podczas gdy:

- w aktach sprawy brak jest ostatecznej decyzji wojewody wydanej w trybie art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną stanowiącej podstawę do ujawnienia w księdze wieczystej przejścia nieruchomości skarżących na własność jednostki samorządu terytorialnego, a zarazem jedyny prawnie dopuszczalny dowód uwłaszczenia jednostki samorządu terytorialnego;

- dokumenty źródłowe znajdujące się w aktach sprawy dotyczą stanu faktycznego na dzień [...] marca 2016 r., a dodatkowo jeszcze przedstawione przez organ plany orientacyjne i sytuacyjne są pozbawione skali oraz miarodajnego oznaczenia nieruchomości,

co doprowadziło w rezultacie do całkowicie bezpodstawnego i irracjonalnego zastosowania art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a. i odmówienia skarżącym legitymacji procesowej w sprawie,

3) art. 134 § 1 in principio w zw. z art. 166 P.p.s.a. przez wykroczenie poza granice sprawy dotyczącej zatwierdzenia stałej organizacji ruchu i rozstrzyganie w przedmiocie przejścia nieruchomości skarżących na własność jednostki samorządu terytorialnego w trybie art. 73 ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, a zatem w zakresie zastrzeżonym dla decyzji administracyjnej wojewody jako organu właściwego w sprawie, wbrew treści zaoferowanych przez skarżących dokumentów urzędowych;

4) art. 106 § 3 P.p.s.a. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentu w postaci przedłożonych przez skarżących:

- wyrysu z mapy zasadniczej odcinka ulicy dotkniętego zmianą organizacji ruchu,

- odpisu z księgi wieczystej,

- wypisów i wyrysów z ewidencji gruntów i budynków,

w sytuacji gdy pozbawienie skarżących skutecznego prawa inicjatywy dowodowej w tej kategorii spraw oznacza w istocie rzeczy uniemożliwienie im wykazania naruszenie interesu prawnego,

II. naruszenie prawa materialnego, tj.:

1) błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece w zw. z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne wskutek przyjęcia założenia, że "o publicznym charakterze drogi nie decyduje oznaczenie danego gruntu w ewidencji gruntów lecz jej prawne zaliczenie do jednej z kategorii dróg publicznych określonych", podczas gdy wbrew wyobrażeniom Sądu I instancji "oznaczenie nieruchomości" nie ma nic wspólnego ze stanem prawnym (własnością) nieruchomości, a ogranicza się do informacji dotyczących gruntów (ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty), co w rezultacie doprowadziło Sąd I instancji do trudnego do zrozumienia wniosku jakoby nie był związany domniemaniem, że własność Skarżących jako prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym,

2) błędną wykładnię art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym) w zakresie interpretacji pojęcia “naruszenia interesu prawnego", co doprowadziło Sąd I instancji do nieuprawnionego przyjęcia, że powoływanie się przez skarżących na: "dokonywanie aktu zarządzania ruchem na nieruchomości, która nie stanowi drogi publicznej, lecz prywatną własność skarżących" powoduje, że "strona ma wyłącznie interes faktyczny to znaczy, że jest jedynie zainteresowana, aby zapadło korzystne dla niej rozstrzygnięcie w sprawie", podczas gdy naruszenie własności skarżących konstytuuje naruszenie ich interesu prawnego, pojmowanego jako zmiana ich sytuacji prawnej.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej powyższe zarzuty szerzej umotywowano.

W oparciu o tak przedstawione zarzuty wniesiono o:

1. merytoryczne rozpoznanie skargi na podstawie art. 188 P.p.s.a., tj. uchylenie zaskarżonego postanowienia i stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu, ewentualnie o:

2. uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, zaś każdorazowo o:

3. zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego (a w przypadku, o którym mowa w pkt. 1 również pierwszoinstancyjnego) według norm przepisanych prawem, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W oparciu o art. 176 § 2 P.p.s.a. skarżący zrzekli się rozpoznania skargi kasacyjnej na rozprawie.

Autor skargi kasacyjnej wskazał również na, jego zdaniem, uchybienie przez Sąd I instancji nakazowi zawartemu w przepisie art. 304 § 2 K.p.k., nakładającego na Sąd obowiązek niezwłocznego zawiadomienia prokuratora lub Policji, o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z wydaniem aktu, z uwagi na oczywiste przerobienie treści aktu przez bliżej nieokreśloną osobę, co zostało urzeczywistnione za zgodą i przy akceptacji samego organu (o czym świadczy przedłożenie aktu Sądowi w takiej formie).

Na podstawie § 49 ust 2 uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie regulaminu wewnętrznego urzędowania Naczelnego Sądu Administracyjnego wniesiono o rozpoznanie sprawy poza kolejnością z uwagi na fakt, iż jej przedmiotem jest akt dotyczący organizacji ruchu, który na co dzień naraża mieszkańców ulicy na wystąpienie nieodwracalnej szkody, a naświetlone wyżej okoliczności wskazują na oczywiste naruszenie prawa przez Sąd I instancji.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.) – dalej: P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania, której przesłanki określone zostały w § 2 wymienionego przepisu, jak też podstawy odrzucenia skargi i umorzenia postępowania przed sądem I instancji (art. 189 P.p.s.a.). Wobec niestwierdzenia przez Sąd Kasacyjny takich przesłanek skarga kasacyjna podlegała rozpoznaniu w granicach przytoczonych w niej podstaw.

Przepis art. 174 P.p.s.a. stanowi, że skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (pkt 1) lub naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (pkt 2). Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię oznacza nieprawidłowe w odniesieniu do przyjętych reguł wykładni rozumienie treści obowiązującego przepisu lub zastosowanie przepisu nieobowiązującego. Z kolei naruszenie prawa przez niewłaściwe jego zastosowanie to błąd subsumcji, polegający na wadliwym uznaniu, że ustalony w sprawie konkretny stan faktyczny odpowiada abstrakcyjnemu stanowi faktycznemu określonemu w hipotezie określonej normy prawnej. Naruszenie procedury może nastąpić w takich samych formach.

Przechodząc w pierwszej kolejności do podniesionych w skardze kasacyjnej zarzutów naruszenia przepisów postępowania uznać należy je za niezasadne. Zgodnie z art. 141 § 4 P.p.s.a. uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisko pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Powołany przepis określa elementy, z jakich powinno składać się uzasadnienie orzeczenia. Jest więc przepisem o charakterze formalnym. O jego naruszeniu można mówić przede wszystkim wówczas, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera choćby jednego z ustawowych, wyżej wymienionych warunków. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego uzasadnienie zaskarżonego postanowienia spełnia wymogi i standardy, o których stanowi art. 141 § 4 P.p.s.a. Przedstawiono w nim stan faktyczny sprawy, zrelacjonowano sformułowane w skardze zarzuty oraz wskazano podstawę prawną odrzucenia skargi. Sąd I instancji w dostateczny sposób wyjaśnił ponadto motywy podjętego rozstrzygnięcia. Okoliczność, że stanowisko zajęte przez Wojewódzki Sąd Administracyjny jest odmienne od prezentowanego przez wnoszących skargę kasacyjną, nie oznacza, że uzasadnienie zaskarżonego postanowienia zawiera wady konstrukcyjne oraz nie poddaje się kontroli kasacyjnej. Z tych względów polemika z merytorycznym stanowiskiem Sądu I instancji nie może sprowadzać się do zarzutu naruszenia powołanego przepisu. Dodać należy, że poprzez zarzut naruszenia art. 141 § 4 P.p.s.a. nie można skutecznie zwalczać ani prawidłowości przyjętego stanu faktycznego, ani stanowiska sądu co do wykładni bądź zastosowania prawa materialnego. Nadto, podnosząc w ramach ww. podstawy kasacyjnej zarzut nieustosunkowania się przez Sąd I instancji do wszystkich argumentów skargi, skarżący kasacyjnie nie wykazał, jak tego wymaga art. 174 pkt 2 P.p.s.a., że powyższe uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Nie wykazał też, aby Sąd meriti przyjął "wykreowany, abstrakcyjny stan faktyczny". Przepis ten nie może z reguły stanowić samodzielnej podstawy kasacyjnej, bo może to mieć miejsce jedynie wyjątkowo, czyli wówczas gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera stanowiska co do stanu faktycznego przyjętego za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia (por. uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lutego 2010 r., sygn. akt II FPS 9/09 (ONSAiWSA 2010/3/39). Wymaga zatem powiązania z innymi naruszonymi przepisami. Skarga kasacyjna powiązała go z art. 133 § 1, art. 166, art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a. Uczyniła to nieprawidłowo, gdyż do ich naruszenia nie doszło. Przepis art. 133 § 1 P.p.s.a. stanowi, że sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy, chyba że organ nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 54 § 2. Wyrok może być wydany na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym, albo jeżeli ustawa tak stanowi. Przepis art. 133 § 1 P.p.s.a. może stanowić podstawę skutecznego zarzutu kasacyjnego, jeżeli sąd administracyjny przeprowadził kontrolę legalności zaskarżonego aktu administracyjnego, która prowadziłaby do przedstawienia przez sąd stanu sprawy w sposób oderwany od materiału dowodowego zawartego w jej aktach i ustaleń dokonanych w zaskarżonym akcie administracyjnym. Przeto w sytuacji orzekania poza materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach administracyjnych, co w tej sprawie nie miało miejsca. Przedstawiony przez Sąd I instancji stan sprawy znajduje pełne oparcie w materiale dowodowym zawartym w jej aktach. Przepis ten nie może służyć kwestionowaniu ustaleń faktycznych, jak i oceny zgromadzonych dowodów. Natomiast art. 166 P.p.s.a. dotyczy odpowiedniego stosowania przepisów o wyrokach do postanowień. Art. 58 § 1 pkt 5a tej ustawy jest przepisem wynikowym, który ma zastosowanie w razie zajścia określonej w nim sytuacji. Stanowił zasadniczą podstawę kwestionowanego rozstrzygnięcia, dlatego zarzut ten zostanie omówiony w dalszej kolejności, łącznie z kwestią własności nieruchomości tak dosadnie poruszoną w ramach pierwszego zarzutu kasacji.

Nie mógł także odnieść zamierzonego skutku podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 134 § 1 P.p.s.a. W myśl tego przepisu, sąd rozstrzyga w granicach sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Sąd I instancji orzekł bowiem w granicach sprawy, jak też uwzględnił wszystkie jej okoliczności, także brane pod rozwagę z urzędu. Przy czym skarżący kasacyjnie nie dowiedli, jakie jeszcze kwestie należało rozważyć. Granice sprawy sądowej zakreśla przedmiot zaskarżenia, którym jest konkretny akt kwestionowany w skardze (por. uzasadnienie uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 1997 r., sygn. akt OPS 12/96, ONSA 1997/3/104). Sąd I instancji przeprowadził kontrolę zaskarżonego aktu w pełnym zakresie. Dokonał analizy wszystkich uwarunkowań materialnych i procesowych aktu dotyczącego zatwierdzenia stałej organizacji ruchu, następnie odniósł do tych uwarunkowań sprawę indywidualną skarżących. W związku z omawianym zarzutem kasacyjnym warto skonstatować, że przepis art. 134 § 1 P.p.s.a. nie stanowi podstawy podważenia ustaleń faktycznych. Przepis ten reguluje dalej idące obowiązki wojewódzkiego sądu administracyjnego związane z rozpoznaniem skargi, a to rozstrzygnięcia sprawy w pełnym zakresie. Uchybienie art. 134 § 1 P.p.s.a. polega głównie na poprzestaniu na rozważeniu zarzutów skargi, podczas gdy sąd wojewódzki powinien przeprowadzić kontrolę w pełnym zakresie. Takiego naruszenia nie można Sądowi meriti w niniejszej sprawie zarzucić. Nie czyni tego zasadnie skarga kasacyjna. Niepodobna bowiem twierdzić, że orzekał on na zasadzie art. 73 Przepisów wprowadzających ustawy reformujące administrację publiczną, gdyż to zagadnienie podniósł niejako ubocznie, stąd nie ma ono znaczenia dla wyniku sprawy, bo nie miało wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Za nietrafny uznać należało podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 106 § 3 P.p.s.a., zgodnie z którym sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Zauważyć należy, że dopuszczenie nowego dowodu jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem sądu. Nawet zatem w sytuacji, gdyby dowód taki był oferowany przez stronę w postępowaniu sądowoadministracyjnym, to jego nieprzeprowadzenie przez sąd nie mogłoby być jednoznacznie oceniane jako naruszenie tego przepisu i to istotne, mające wpływ na wynik sprawy. Przyszło również zważyć, iż motywy tego zarzutu nie uzasadniają naruszenia tego przepisu, bo sprowadzają się one do podważenia trafności ustaleń faktycznych oraz nieprzeprowadzenia oferowanych dowodów. Niepodobna kwestionować dokonanych ustaleń faktycznych zarzutem naruszenia przepisu regulującego tryb postępowania dowodowego. Przede wszystkim jednak trzeba zwrócić uwagę na tę okoliczność, że skoro Sąd meriti nie prowadził postępowania dowodowego, to nie mógł uchybić temu przepisowi. Oczywistym jest bowiem, że wytyk złamania konkretnego przepisu może dotyczyć tylko przepisu zastosowanego przez Sąd I instancji.

Oddalenie zarzutów procesowych skutkuje przesądzeniem ustalonego dotąd stanu faktycznego, na gruncie którego należało ocenić wytyki prezentowane w kasacji w obrębie podstawy naruszenia prawa materialnego. Zarzuty naruszenia art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (i odpowiadającego mu art. 87 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym) nie są zasadne. Zgodnie z ww. przepisem prawa, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy (powiatu) w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Warunkiem zatem skutecznego wniesienia skargi na zarządzenie jest wykazanie przez skarżącego, że dane zarządzenie naruszyło jego interes prawny lub uprawnienie. Trafnie Sąd I instancji zauważa, że skarga wnoszona na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. nie jest skargą powszechną służącą każdemu, kto zarzuca wyłącznie naruszenie obiektywnego porządku prawnego. Do jej wniesienia nie legitymuje stan zagrożenia naruszeniem prawa, ani nawet samo naruszenie prawa, bez wykazania związku tego naruszenia z sytuacją prawną skarżącego. Trafnie także, powołując się na przytoczone orzecznictwo sądów administracyjnych Sąd ten wskazał, że w orzecznictwie i doktrynie eksponuje się przede wszystkim bezpośredniość, konkretność i realny charakter interesu prawnego. Interes prawny musi być nadto aktualny, a nie ewentualny. Poza tym, tak określony interes prawny musi być "własny", osobisty, indywidualny, czyli nie można go wywodzić z sytuacji prawnej innego podmiotu. Trafnie też zauważa Sąd I instancji, że źródłem interesu prawnego lub uprawnienia jest norma prawa materialnego. Przez interes prawny, w przeciwieństwie do interesu faktycznego, rozumie się przyznany przepisami prawa materialnego zakres uprawnień podmiotu, kształtujący jego sytuację prawną. Naruszenie tego interesu następuje wtedy, gdy zaskarżonym aktem zostaje odebrane lub ograniczone jakieś prawo skarżącego wynikające z przepisów prawa materialnego, względnie zostanie nałożony na niego nowy obowiązek lub też zmieniony obowiązek dotychczas na nim ciążący. Ponadto, co już wyżej podkreślono, interes prawny musi być bezpośredni, konkretny i ma mieć realny charakter. Naruszenie interesu prawnego musi powodować dla strony skarżącej negatywne konsekwencje prawne. Brak ochrony w obowiązujących przepisach prawa powoduje, że strona ma wyłącznie interes faktyczny, to znaczy, że jest jedynie zainteresowana aby zapadło korzystne dla niej rozstrzygnięcie w sprawie. Ta materia jest w doktrynie i judykaturze ujmowana jednolicie i powszechnie, toteż nie ma potrzeby szerszej jej motywacji z przywołaniem stosownych przykładów. Skarżący swój interes prawny wywodzą z prawa własności podając, że zaskarżone zarządzenie w sprawie stałej organizacji ruchu narusza przysługujące im prawo własności nieruchomości przylegającej bezpośrednio do drogi publicznej objętej organizacją ruchu według projektu nr [...] - ulic [...]. Podnoszą, że taka organizacja ruchu nie pozwala na korzystanie przez nich z nieruchomości, m.in. z powodu posadowienia na niej elementów infrastruktury drogowej. W tej sytuacji zgodzić należy się z Sądem I instancji, że interes skarżących może być kwalifikowany wyłącznie w kategoriach interesu faktycznego. Skarżący nie wykazali naruszenia interesu prawnego, ani też z powołanej przez nich argumentacji nie wynika, aby ten interes prawny został zaskarżonym zarządzeniem naruszony. Zarządzenie dokonujące zmiany organizacji ruchu w żadnej mierze nie ingeruje w dotychczasowe możliwości skomunikowania działki skarżących z ul. [...]. Ani ze skargi, ani z akt sprawy nie wynika, w jaki sposób zatwierdzenie organizacji ruchu na drodze publicznej spowodowałaby zmianę dotychczasowych zasad korzystania przez skarżących ze swojej nieruchomości. Nie dowiedli też, w jaki sposób utrudnia to wykonywanie prawa własności. Trzeba tu przypomnieć, że prawo to jest ujmowane jako prawo podmiotowe złożone z uprawnień do władania, korzystania i rozporządzania rzeczą. Z tych względów należy podzielić stanowisko Sądu I instancji, że skarżący nie wykazali naruszenia przez wydanie zaskarżonego aktu swojego interesu prawnego, a tym samym nie posiadali legitymacji skargowej określonej w art. 101 ust. 1 u.s.g., co umożliwiałoby im skuteczne wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Ewentualne naruszenie prawa własności może uzasadniać skorzystanie z roszczeń windykacyjnych czy negatoryjnych.

Mając powyższe na względzie należało dojść do przekonania, że nie mogły również odnieść skutku podnoszone w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji dalszych przepisów prawa materialnego. Skoro bowiem po wstępnym zbadaniu sprawy Sąd I instancji stwierdził niedopuszczalność skargi, nie mógł przystąpić do merytorycznego jej rozpoznania, a tym samym nie mógł naruszyć wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Z tego względu uznając zarzuty skargi kasacyjnej za nieusprawiedliwione Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a., skargę kasacyjną oddalił. O kosztach postępowania kasacyjnego nie orzekł, ponieważ zgodnie z art. 209 P.p.s.a. o zwrocie kosztów sąd rozstrzyga w każdym orzeczeniu uwzględniającym skargę oraz w orzeczeniu, o którym mowa w art. 201, art. 203 i art. 204 P.p.s.a. Zgodnie z powyższą zasadą Naczelny Sąd Administracyjny obowiązany jest rozstrzygać o kosztach postępowania kasacyjnego w orzeczeniu wydanym w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej od wyroku, natomiast w niniejszej sprawie została rozpoznana skarga kasacyjna od postanowienia.