Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Drzazga (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Barbara Kamieńska Sędzia WSA Edyta Podrazik Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu w Poznaniu na rozprawie w dniu 27 lipca 2007 r. przy udziale sprawy ze skargi I.S. na decyzję Wojewody z dnia [...] nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego; I. uchyla zaskarżoną decyzję w części dotyczącej skarżącej, II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana, III. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącej kwotę 500,- (pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych. /-/ E.Podrazik /-/ B.Drzazga /-/ B.Kamieńska

Starosta decyzją z dnia [...] nr [...] zatwierdził projekt budowlany i udzielił Zakładowi "A" pozwolenia na budowę przedsięwzięcia p.n. "Zakład Utylizacji Odpadów Szczególnego i Wysokiego Ryzyka" na działce nr [...],[...],[...]w Ś., Gm. K.

W przewidzianym ustawą terminie H. K., M. K., D. P., J.S., I. S., A. K., B.S., D.Sz., D.P., R. M., E.M., A. i E. P., T. O., K. J., A. i K. B. oraz M. B. wnieśli odwołanie od decyzji Starosty.

Wojewoda decyzją z dnia [...] nr [...] umorzył postępowanie odwoławcze.

Uzasadniając organ wyjaśnił, że stosownie do art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 07 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2003r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.) stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w sferze oddziaływania obiektu. Obszar oddziaływania obiektu, to stosownie do art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego, teren wyznaczony wokół obiektu budowlanego na podstawie odrębnych przepisów, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu terenu. W rozpoznawanej sprawie obszar oddziaływania obiektu określa raport o oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 9 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 września 2002r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. Nr 179, poz. 1490) przedmiotową inwestycję zalicza się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w związku z czym przedstawienie raportu było obligatoryjne. W przedłożonym przez inwestora raporcie, w pkt. 10.10 stwierdzono, że "oddziaływanie omawianej inwestycji na otoczenie pod każdym względem zamyka się w granicach własnych terenu inwestora. Nie stwierdza się ujemnego oddziaływania na ludzi zamieszkujących dalsze i bliższe otoczenie oraz na zwierzęta zarówno hodowlane, jak i bytujące na dziko w sąsiedztwie omawianej inwestycji". Wyjaśniono, że odwołujący się nie posiadają nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania planowanej inwestycji. Wobec czego wnoszący nie są stroną w rozumieniu art. 28 kpa w zw. z art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego, wobec czego postępowanie należało umorzyć.

Skargę do sądu administracyjnego wnieśli H. K., M. K., D. P., J. S.,I. S., A.K., B. S., D.Sz., D.P., R. M., E.M., A. i E. P., T. O., A. i K. B. oraz M. B., domagając się uchylenia decyzji Wojewody , zasądzenia kosztów postepowania według norm przepisanych oraz przesłuchania wskazanych świadków.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 30 września 2004r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił skargi H. K., M. K., D. P., J. S.,I. S., A.K., B. S., D.Sz., D.P., R. M., E.M., A. i E. P., T. O., A. i K. B. oraz M. B., oraz umorzył postępowanie ze skargi A. P. i E. P. Postępowanie przed sądem administracyjnym toczyło się dalej w sprawie ze skargi I.S. na decyzję Wojewody z dnia [...] nr [...].

Postanowieniem z dnia [...]dopuszczono do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postepowania Stowarzyszenie B.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 7 i art. 77 kpa, bowiem organ odwoławczy nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności przed podjęciem decyzji o umorzeniu postępowania odwoławczego.

Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej P.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Oznacza to, że Sąd rozpoznając skargę, ocenia czy zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa materialnego, bądź przepisów postępowania administracyjnego, mając przy tym na uwadze stan prawny i akta sprawy istniejące w dniu wydania zaskarżonej decyzji.

Podstawą materialnoprawną zaskarżonej decyzji jest art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 07 lipca 1994r. Prawo budowlane (t.jedn. Dz.U. Nr 207, poz. 2016 ze zm.). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu obowiązującego od dnia 11 lipca 2003r., po znowelizowaniu prawa budowlanego, "stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu". Definicja obszaru oddziaływania obiektu została określona w art. 3 pkt 20 prawa budowlanego. Zgodnie z tą definicją, mówiąc o obszarze oddziaływania obiektu, należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu terenu. Celem art. 28 ust. 2 prawa budowlanego jest niewątpliwie zawężenie kręgu stron w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę jedynie do wymienionych tak podmiotów, dla których planowana inwestycja może powodować ograniczenia w zagospodarowaniu ich nieruchomości, przy czym ograniczenie to, wynikające z przepisów odrębnych, musi godzić w konkretne uprawnienia tych podmiotów do zagospodarowania ich nieruchomości. Nie ma przy tym znaczenia czy zachodzi tutaj sąsiedztwo, ani czy jest ono bezpośrednie, gdyż obszar oddziaływania obiektu może obejmować obszary dalej położone, natomiast istotne jest aby oddziaływanie było powiązane z przepisami odrębnymi. Skoro w omawianej regulacji mowa jest o przepisach odrębnych, to należy rozumieć, że wyłączone są w tym zakresie przepisy innych ustaw oraz przepisy ujęte w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy – Prawo budowlane.

Organy orzekające w sprawie o pozwolenie na budowę winny zatem zakreślić obszar oddziaływania obiektu i wskazać strony postępowania, mając na uwadze konkretne przepisy prawa pozostające albo poza sferą prawa budowlanego (np. konkretny przepis ustawy o ochronie środowiska czy, Prawa wodnego, czy innej ustawy) albo przepis ujęty w rozporządzeniach wykonawczych do prawa budowlanego, który chroni interes prawny podmiotu posiadającego określone w art. 28 ust. 2 prawa budowlanego prawa do nieruchomości objętej wpływem projektowanej inwestycji. Jeżeli tego przepisu odrębnego nie ma, oznacza to, że nieruchomość pozostaje poza obszarem oddziaływania obiektu budowlanego, a jej właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nie jest strona postępowania. Podmioty, które uważają, że mają przymiot strony muszą wskazać konkretny przepis, przewidujący w konkretnej sytuacji ograniczenie w swobodnym korzystaniu z ich nieruchomości, wprowadzone ze względu na powstanie w sąsiedztwie określonego obiektu budowlanego.

Art. 28 ust. 2 prawa budowlanego jest więc przepisem szczególnym wobec art. 28 kpa, stosowanym w sprawie o pozwolenie na budowę, znacznie zawężającym krąg stron tego postępowania.

W okolicznościach niniejszej sprawy organ odwoławczy winien był w pierwszym rzędzie dokonać ustaleń, czy składająca odwołanie od decyzji organu I instancji jest stroną w sprawie, tj. czy posiada legitymację wywodzącą się z normy prawa materialnego (przepisów odrębnych).

Z lakonicznego uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, iż organ podzielił stanowisko organu I instancji, który uznał, że zgodnie z raportem oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, sporządzonym na podstawie § 2 ust. 1 pkt 9 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 września 2002r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. Nr 179, poz. 1490) "oddziaływanie omawianej inwestycji na otoczenie pod każdym względem zamyka się w granicach własnych terenu inwestora". Zdaniem organu drugiej instancji, odwołująca się I.S. nie posiada nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania planowanej inwestycji, a więc nie jest stroną w sprawie pozwolenia na budowę w rozumieniu art. 28 ust. 2 prawa budowlanego.

Niespornym jest, iż nieruchomość stanowiąca własność skarżącej i gdzie skarżąca od 1980r. realizuje swoje potrzeby mieszkaniowe, położona jest w miejscowości J., oddalonej o kilka kilometrów od terenu objętego planowaną inwestycją. Skarżąca w toku postępowania odwoławczego powoływała się na treść art. 140, 143 i 144 kc, wskazując iż planowana inwestycja uniemożliwi jej korzystanie ze swojej własności w sposób zgodny ze społeczno-gospodarczym jej przeznaczeniem. Skarżąca stwierdziła, że stała emisja substancji odorogennych zakłóca jej możliwość swobodnego korzystania z nieruchomości i wpływa ujemnie na zdrowie i psychikę mieszkańców.

Zgodnie z art. 140 kc właściciel może korzystać z przedmiotu swojego prawa zgodnie ze społeczno-gospodarczym jego przeznaczeniem, w granicach oznaczonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego.

Z kolei art. 144 kc ogranicza właściciela nieruchomości w sposobie wykonywania przez niego prawa własności, wskazując że korzystając z własnej nieruchomości nie może on podejmować działań, które zakłócałyby korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę. Przepis ten wprowadza m.in. zakaz tzw. immisji pośrednich. Pod tym pojęciem rozumie się wzajemne oddziaływanie na nieruchomość sąsiednią, przy czym źródłem tych oddziaływań jest korzystanie przez właściciela z jego nieruchomości. Działania te mogą prowadzić m.in. do wytworzenia hałasów, wstrząsów, przykrych zapachów, zanieczyszczenia powietrza, które utrudniają korzystanie z nieruchomości sąsiednich.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ocena "przeciętnej miary" w rozumieniu art. 144 kc musi być dokonana na podstawie obiektywnych warunków panujących w środowisku osób zamieszkujących na danym terenie. Zdaniem Sądu, organ odwoławczy w ogóle nie ustosunkował się do zastrzeżeń skarżącej, wskazującej na możliwość utrudniania jej korzystania z nieruchomości zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, z powodu emisji substancji odorowych. Organ ten, określając obszar oddziaływania planowanej inwestycji, ograniczył się jedynie do ustaleń raportu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, przedłożonego przez inwestora. Organ nie przeprowadził jednak żadnego postępowania wyjaśniającego i nie poczynił żadnych ustaleń, czy obszar oddziaływania planowanej inwestycji w rozumieniu art. 3 pkt 20 prawa budowlanego, ogranicza się jedynie do obszaru objętego granicami terenu inwestora, jak to przyjęto we wskazanym wyżej raporcie.

Należy zauważyć, że definicja obszaru oddziaływania obiektu ma znaczenie dla stosowania nie tylko art. 18 ust. 2 prawa budowlanego, ale również dla regulującego podstawowe zasady tego prawa art. 5. Zgodnie z ust. 1 pkt 9 tego przepisu obiekt budowlany należy projektować i budować, zapewniając także poszanowanie występujących w obszarze oddziaływania obiektu uzasadnionych interesów osób trzecich.

Nieprzeprowadzenie postępowania wyjaśniającego odnośnie faktycznego obszaru oddziaływania planowanej inwestycji, a więc możliwości obiektywnego określenia, kto jest stroną postępowania, w ocenie Sądu naruszyło zasadę prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 kpa, która nakłada na organy administracji publicznej obowiązek podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy.

Powyższe uchybienie musiało skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1e ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Ponownie rozpoznając odwołanie skarżącej, rzeczą organu odwoławczego będzie rozważenie, czy faktycznie jej nieruchomość, mając na uwadze treść przepisów art. 140, 143 i 144 kc, leży w obszarze oddziaływania planowanej inwestycji w rozumieniu art. 3 pkt 20 prawa budowlanego, a więc czy skarżącej przysługuje przymiot strony w postępowaniu o pozwolenie na budowę. W szczególności winien odnieść się do zarzutów podnoszonych przez skarżącą w odwołaniu i rozważyć ich zasadność w kontekście wskazanych wyżej przepisów.

/-/ E.Podrazik /-/ B.Drzazga /-/ B.Kamieńska

Brak podpisu sędziego spowodowany

jest jego nieobecnością

/-/ B.Kamieńska