Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Izabella Kulig - Maciszewska sędzia del. WSA Ewa Kwiecińska Protokolant asystent sędziego Łukasz Pilip po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Rektora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 31 maja 2011 r. sygn. akt III SA/Lu 118/11 w sprawie ze skargi A. M. na decyzję Rektora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie z dnia (...) grudnia 2010 r. nr (...) w przedmiocie skreślenia z listy studentów oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt III SA/Lu 118/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uchylił decyzję Rektora UMCS w Lublinie z dnia (...) grudnia 2010 r. nr (...) w sprawie ze skargi A. M. w przedmiocie skreślenia z listy studentów.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, iż decyzją z dnia (...) listopada 2011 r., Nr (...) , wydaną z upoważnienia Dziekana Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, orzeczono o skreśleniu A. M. z listy studentów trzeciego roku studiów magisterskich kierunek prawo w roku akademickim 2009/2010. Jako powód rozstrzygnięcia w uzasadnieniu wskazano niezaliczenie semestru.

W odwołaniu od decyzji strona podniosła, że przyczyną nieprzystąpienia do egzaminów był zły stan zdrowia, w związku z doznanym w marcu urazem głowy i kręgosłupa. W związku z tym odwołująca się przebywała dwukrotnie w szpitalu oraz na leczeniu uzdrowiskowym. Ponadto strona powołała się na trudną sytuację rodzinną - konieczność sprawowania opieki nad ciężko chorym ojcem. Strona wniosła o uchylenie decyzji i przywrócenie terminu do złożenia egzaminów.

Decyzją z dnia (...) grudnia 2010 r. Prorektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że podstawowym obowiązkiem studenta jest uzyskiwanie zaliczeń kolejnych semestrów studiów w trakcie trwania sesji egzaminacyjnej, w terminach określonych szczegółową organizacją roku. Pomimo, że termin uzyskania zaliczenia VI semestru upłynął 30 września, odwołująca się uzyskała zgodę na przedłużenie sesji do 15 października. Termin ten upłynął bezskutecznie. Organ wyraził zrozumienie dla trudnej sytuacji odwołującej się, lecz wskazał, że powinna w takiej sytuacji skorzystać z przewidzianego w regulaminie studiów urlopu, o który można ubiegać się przed lub na początku semestru.

W skardze do sąd u administracyjnego A. M. podniosła, że decyzja o skreśleniu z listy studentów została wydana w czasie jej leczenia szpitalnego. O fakcie leczenia informowała Dziekanat listownie, stosowne zaświadczenia o niezdolności do nauki są w posiadaniu Dziekanatu. W dalszej kolejności skarżąca jeszcze raz powołała się na kłopoty zdrowotne i trudną sytuację rodzinną. Ponadto podniosła, że dwukrotnie składała prośbę o przedłużenie sesji egzaminacyjnej z powodu niezdolności do nauki, wraz z prośbą złożyła zaświadczenie lekarskie. Jednocześnie z odwołaniem wnioskowała o przywrócenie terminu do złożenia egzaminów. Do wniosku tego Rektor nie ustosunkował się.

W odpowiedzi na skargę Rektor Uniwersytetu nie zgodził się z argumentami skarżącej i podtrzymał w całości stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji wskazał, iż zaskarżona decyzja Rektora UMCS w Lublinie obarczona była wieloma wadami proceduralnymi, uzasadniającymi jej uchylenie. Dołączone do skargi akta administracyjne nie zawierały żadnego potwierdzenie doręczenia skarżącej decyzji organów obydwu instancji. Na żądanie sądu uzupełnienia akt administracyjnych w tym zakresie organ nadesłał jedynie kserokopie stron dziennika korespondencji. Dziennik korespondencji pozwala jedynie na stwierdzenie, w jakich datach zostały do strony wysłane decyzje I i II instancji, nie pozwalają jednak na ustalenie, w jakiej dacie decyzje te zostały doręczone. O fakcie doręczenia można jedynie domniemywać na podstawie okoliczności wniesienia przez skarżącą odwołania. Podobnie - w stosunku do odwołania skarżącej, z dziennika korespondencji wynika jedynie, że odwołanie wpłynęło (...) grudnia 2010 r., nie wiadomo jednak w jakiej dacie było wysłane. Brak dokumentu potwierdzenia uniemożliwia ustalenie, czy odwołanie zostało wniesione w terminie.

Analizując treść rozstrzygnięcia Sąd stwierdził, że zapadło ono z naruszeniem przepisów Regulaminu studiów na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, stanowiącym załącznik do uchwały Senatu Nr XXI-6.7/06 z dnia 29 marca 2006 r., z późniejszymi zmianami. Sąd pierwszej instancji wskazał, iż z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że przyczyną skreślenia skarżącej z listy studentów było niezaliczenie w terminie zajęć objętych programem VI semestru studiów. Organ wskazał, że termin uzyskania zaliczenia VI semestru upłynął 30 września, odwołująca się uzyskała zgodę na przedłużenie sesji do 15 października. Termin ten upłynął bezskutecznie. W swoich rozważaniach organ pominął jednak bardzo istotną dla sprawy okoliczność. W aktach administracyjnych (k. 15) znajduje się wniosek skarżącej z dnia 29 września 2010 r. o przedłużenie terminu sesji egzaminacyjnej. Na wniosku widnieje adnotacja Prodziekana, zgodnie z którą w związku z nieusprawiedliwionym niezgłoszeniem się na egzaminy w sesji egzaminacyjnej wpisuje oceny niedostateczne i wyraża zgodę na przystąpienie do egzaminów poprawkowych do 15 października 2010. W dniu 7 października 2010 r. (k. 16) skarżąca złożyła kolejny wniosek o przedłużenie terminu sesji. Do wniosku zostało dołączone zaświadczenie lekarskie, z którego wynika niezdolność do zajęć na studiach w okresie od 7 do 27.10.2010 r. Na wniosku tym widnieje kolejna adnotacja Prodziekana o następującej treści: "Przedłożone zwolnienie dotyczy okresu, w którym sesja powinna być już zakończona; indywidualna organizacja studiów nie uprawnia do zdawania egzaminów po zakończeniu poprawkowej sesji egzaminacyjnej, dlatego nie wyrażam zgody na dalsze przedłużanie terminów i rozpoczynanie sesji egzaminacyjnej w ostatnich dniach października". Sąd pierwszej instancji wskazał, iż zgodnie z adnotacją na wniosku z 29 września skarżąca miała zgodę na przystąpienie do egzaminów poprawkowych do dnia 15 października 2010 r., a w okresie tym przebywała na zwolnieniu lekarskim. W tej sytuacji stanowisko Prodziekana zawarte w adnotacji na wniosku z 7 października pozostaje w sprzeczności z wcześniejszą zgodą na wniosku z 29 września. Adnotację Prodziekana na wniosku z 29 września należy rozumieć jako zgodę na przedłużenie sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej do dnia 15 października 2010 r. w rozumieniu § 25 ust. 5 Regulaminu studiów. Zgoda ta oznaczała, że skarżąca powinna była zdać wymagane programem studiów egzaminy w ramach VI semestru do tego dnia. Skoro jednak przedstawiła zaświadczenie lekarskie wskazujące na jej niezdolność do zajęć na studiach w okresie od 7 do 27.10.2010 r., nie można wymagać aby w tych dniach stawiła się na egzamin. Organ nie podważał wiarygodności zaświadczenia lekarskiego, nie mógł więc przyjąć, że skarżąca nie zaliczyła egzaminów w przedłużonym terminie, skoro spełnienie tego warunku nie było możliwe z przyczyn obiektywnych. Sąd pierwszej instancji wskazał, iż zgodnie z § 23 ust. 1 i 2 Regulaminu studiów warunkiem zaliczenia semestru/roku jest spełnienie wszystkich wymagań objętych planem studiów i programem nauczania dla danego okresu nauki. Student zalicza zajęcia w terminach przewidzianych planem studiów oraz składa egzaminy w sesji zgodnie z jej harmonogramem. Jeżeli student z przyczyn obiektywnych, potwierdzonych zaświadczeniem lekarskim, nie może przystąpić do egzaminu w wyznaczonym terminie, to ewidentnym naruszeniem jego praw jest przyjęcie, że nie zaliczył semestru, co uprawnia organ do skreślenia z listy studentów. Taka argumentacja prowadzi do ewidentnej sprzeczności z całą istotą procedury zaliczania semestru studiów określonej w § 23, 25 i 29 Regulaminu studiów.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż z akt administracyjnych sprawy wynika, że skarżąca w semestrze letnim roku 2009/10 (VI semestr) miała zgodę na indywidualną organizację studiów (k. 18 - podanie i zgoda Prodziekana). Z § 6 regulaminu studiów, w szczególności ust. 2 wynika, że indywidualna organizacja studiów polega na ustaleniu indywidualnych terminów i sposobów realizacji obowiązków wynikających z planu studiów i programu nauczania. W aktach administracyjnych brak jakichkolwiek dokumentów pozwalających na określenie zasad indywidualnej organizacji studiów w stosunku do skarżącej, w szczególności z akt nie wynika, czy skarżąca powinna przystępować do egzaminów w terminach wyznaczonych dla pozostałych studentów, czy ma indywidualnie ustalać te terminy z wykładowcami. Zdaniem tego Sądu trudno zbadać, czy organy prawidłowo przyjęły, że skarżąca nie zaliczyła w terminach egzaminów, jeżeli nie ma dokumentów pozwalających na ustalenie, kiedy do tych egzaminów powinna była przystępować. Ponadto jak wynika z już cytowanego § 23 Regulaminu studiów, warunkiem zaliczenia semestru/roku jest spełnienie wszystkich wymagań objętych planem studiów i programem nauczania dla danego okresu nauki, a student zalicza zajęcia w terminach przewidzianych planem studiów oraz składa egzaminy w sesji zgodnie z jej harmonogramem. W aktach administracyjnych brak jest planu studiów (§18 Regulaminu), pozwalającego na ustalenie, jakie przedmioty obowiązywały skarżącą w ramach VI semestru, brak jest również szczegółowych zasad organizacji i trybu zaliczania semestru (roku), które ustala dziekan a oparciu o obowiązujące plany studiów i podaje studentom do wiadomości przed rozpoczęciem semestru /roku studiów (§ 21 ust. 3 Regulaminu). Dodatkowo brak jest w aktach administracyjnych upoważnień dla Prodziekana Wydziału Prawa i Administracji UMCS, jak i dla Prorektora Uniwersytetu do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach studentów. Zgodnie z § 55 ust. 2 Statutu Uniwersytetu Rektor ustala zakres obowiązków prorektorów oraz zakres ich kompetencji do podejmowania decyzji. Regulacja ta ma odpowiednie zastosowanie do Prodziekanów (§ 59 ust. 2 Statutu). W aktach administracyjnych przekazanych do sądu w związku ze skargą na decyzję w indywidualnej sprawie studenta powinien znaleźć się dokument potwierdzający jednoznacznie zakres umocowania osoby, która wydała (podpisała) decyzję.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Rektor UMCS w Lublinie zarzucając mu:

1. rażące naruszenie przepisów prawa materialnego mające wpływ na wynik

postępowania, a mianowicie art. 190 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo

o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164 poz. 1365) poprzez błędne przyjęcie,

że na podstawie tego przepisu organ nie był uprawniony do skreślenia studentki

z listy studentów, a jedynie miał taką możliwość oraz, że na podstawie tego

przepisu mógł, a raczej co wynika z uzasadnienia wyroku powinien

był zastosować inny mniej uciążliwy dla skarżącej środek,

2. naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy,

a mianowicie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. polegające na zastosowaniu tego przepisu w oparciu o błędną interpretację przepisów art. 207 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, a także wewnętrznych regulacji uczelnianych, opartych na upoważnieniu ustawowym, tj. art. 160 i 161 w/w ustawy w zw. z § 25 ust 5, § 23 ust. 1 i 2,§ 26 ust. 2 oraz § 29 Regulaminu studiów, co w rezultacie skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji Rektora UMCS w Lublinie z dnia (...) grudnia 2010 r. Nr (...) pomimo braku przesłanek do jej uchylenia,

3. naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy,

a mianowicie art. 7 i art. 77 K.p.a. w zw. z art. 207 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym polegające na błędnej ich interpretacji i przyjęciu, że organ orzekający o skreśleniu studentki z listy studentów nie zastosował się do podstawowych zasad postępowania administracyjnego, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca, gdyż zgodnie z powołanym powyżej przepisem oraz bogatym orzecznictwem sądowym organ obowiązany był stosować przepisy procedury administracyjnej jedynie odpowiednio i to w zakresie niezbędnym do podjęcia decyzji w indywidualnej sprawie,

4. naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art.151 P.p.s.a., polegające na niezastosowaniu tego przepisu przy orzekaniu pomimo istnienia obiektywnych przesłanek do oddalenia skargi.

Powołując się na powyższe wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

W motywach skargi kasacyjnej podniesiono, iż jak Sąd pierwszej instancji słusznie zauważył, studentka złożyła wniosek o przedłużenie sesji egzaminacyjnej, ale co nie umknęło uwadze Sądu zrobiła to 29 września, a więc dzień przed jej końcem. Ponieważ nieusprawiedliwiła tego stanu rzeczy, Dziekan podjął jedyną słuszną i przewidzianą Regulaminem studiów decyzję o niezaliczeniu sesji. Jednocześnie wyraził zgodę na przystąpienie do sesji poprawkowej w terminie do 15 października 2010 r. Studentka do dnia 7 października nie przystąpiła do sesji poprawkowej składając jednocześnie w tym dniu zaświadczenie lekarskie o niezdolności do zajęć na dniach w okresie od 7 do 27 października 2010 r. Sąd pierwszej instancji wskazuje jednocześnie na art. 190 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym, dający możliwość skreślenia studenta na zasadzie uznaniowej, upatrując jednocześnie w Regulaminie( § 29) innych rozwiązań. Właśnie zapisy Regulaminu są swego rodzaju rozszerzeniem zapisów ustawowych. Stanowione są na podstawie delegacji ustawowej i w ramach autonomii uczelni. Zapisy § 29 Regulaminu przewidują trzy alternatywne rozwiązania, a mianowicie 1. warunkowe zezwolenia na podjęcie studiów w następnym semestrze/roku, 2. zezwolenie na powtarzanie semestru/studiów oraz 3. skreślenie z listy studentów. Decyzje odnośnie pkt. 1 i 2 Dziekan podejmuje jedynie na wniosek studenta. W tym wypadku wniosku takiego nie było. Jak zatem wynika z powyższego studentka pomimo nie złożenia karty osiągnięć i indeksu w terminie do 30 września otrzymała zgodę na przedłużenie sesji egzaminacyjnej do dnia 15 października. W tym miejscu skarżący zaznaczył, że termin 30 września jest nieprzekraczalnym terminem dla wszystkich studentów, nawet tych korzystających z indywidualnej organizacji studiów. Z brzmienia § 6 Regulaminu nie wynika bowiem, jakoby student korzystający z takiej właśnie organizacji studiów miał prawo do ustalania terminów egzaminów poza ramy wyznaczone § 26 Regulaminu. Z akt sprawy bezspornie wynika, że studentka miała przedłużoną sesję do 15 października, a więc bez znaczenia jest, czy miała ona jakiekolwiek inne indywidualne terminy w związku z indywidualną organizacją studiów. Sama skarżąca zresztą nie podnosiła zarzutów w tej kwestii.

Zdaniem skarżącego kasacyjnie błędne jest założenie, jakoby niezdolność do zajęć na uczelni w okresie od 7 do 27 października 2010 r. uniemożliwiała kierownikowi jednostki podjęcie decyzji o skreśleniu z listy studentów. Wnioski Sądu pierwszej instancji są w tym zakresie zbyt daleko idące. Można by zaryzykować twierdzenie, że długotrwałe i przedłużane w nieskończoność zwolnienie lekarskie umożliwiłoby zdaniem Sądu zdawanie egzaminów z sesji letniej w sesji zimowej. Regulamin, wskazuje jasne reguły oraz terminy zaliczenia semestru. Fakt, że poszczególny zapisy Regulaminu używają sformułowań "student zalicza", "student przystępuje" nie oznaczają, że student formalnie obowiązany jest "podejść" do zaliczenia, czy też egzaminu, aby można było stwierdzić, że go nie zdał i wpisać mu ocenę niedostateczną. Nie można też zgodzić się z argumentacją Sądu, który wywodzi a contrario z § 26 ust. 2, że usprawiedliwione niezgłoszenia się na egzamin nie może pociągać za sobą negatywnych konsekwencji dla studenta. Właśnie cytowany już wcześniej § 26 daje taką możliwość.

Odnośnie wątpliwości Sądu co do zakresu umocowania Prodziekana, jak i Prorektora do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach studentów, skarżący kasacyjnie wskazał, że Sąd rozstrzygnął sprawę w oparciu o posiadane dokumenty. Nie sygnalizował wątpliwości w tym zakresie w toku procesu oraz nie zwracał się do organu o uzupełnienie dokumentów, w tym pełnomocnictw. Zarzutów w tym zakresie nie podnosiła również sama skarżąca. Zarzuty naruszenia przez organ podstawowych zasad procedury administracyjnej, jak również przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym, w szczególności art. 207, a także wewnętrznych regulacji uczelnianych, opartych na upoważnieniu ustawowym - art. 160 i 161 ustawy o szkolnictwie wyższym również uznać należy za bezzasadne. Sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę faktu, co podkreśla się w orzecznictwie sądowym, że uczelnia wyższa posiada swoją autonomię oraz, że przepisy procedury administracyjnej stosuje jedynie odpowiednio. Dlatego też, zdaniem organu nie naruszył on tychże przepisów, a już z pewnością nie w sposób skutkujący uchyleniem jego decyzji. Organy pierwszej, jak i drugiej instancji zastosowały się do zasad przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego. Przede wszystkim, umożliwiły studentce odwołanie się od decyzji Dziekana Wydziału do Rektora, a następnie złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jak zatem wynika w przedmiotowej sprawie zarówno działania organów zmierzające do podjęcia stosownych decyzji oraz studentki zmierzające do ich uchylenia poddane zostały rygorom procedury administracyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują przesłanki nieważności określone w art. 183 § 2 P.p.s.a., zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Stosownie do art. 174 pkt. 1 i 2 P.p.s.a., skarga kasacyjna może być oparta na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a także na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Rozpoznawana skarga kasacyjna oparta została na obydwu podstawach kasacyjnych, przy czym istota wniesionych zarzutów polega na przekonaniu skarżącego kasacyjnie, iż zapisy Regulaminu studiów na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie stanowione na podstawie delegacji ustawowej i w ramach zasady autonomii uczelni wyższych stanowią rozszerzenie zapisów Ustawy o szkolnictwie wyższym i dają na gruncie niniejszej sprawy możliwość wydania decyzji w sprawie skreślenia osoby z listy studentów. Na tej podstawie skarżący kasacyjnie formułuje zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 190 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Argument ten nie zasługiwał na uwzględnienie. Art. 190 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wskazuje, iż Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej skreśla studenta z listy studentów, w przypadku: 1) niepodjęcia studiów; 2) rezygnacji ze studiów; 3) niezłożenia w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego; 4) ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z uczelni. Ustęp drugi tego artykułu stanowi natomiast, że kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej może skreślić studenta z listy studentów, w przypadku: 1) stwierdzenia braku postępów w nauce; 2) nieuzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie; 3) niewniesienia opłat związanych z odbywaniem studiów. Od decyzji takiej przysługuje odwołanie do rektora, decyzja rektora jest przy tym ostateczna (art. 190 ust. 3 Prawa o szkolnictwie wyższym). W okolicznościach przedmiotowej sprawy należy przyjąć, że zastosowanie miała przesłanka fakultatywna określona w art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy. Należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż na gruncie niniejszej sprawy nie można przyjąć aby skarżąca nie zaliczyła semestru w określonym terminie, a tym samym aby zaistniała przesłanka z art. 190 ust. 2 pkt 2 ustawy. Stosownie do adnotacji zawartej we wniosku z 29 września 2010 r. skarżąca otrzymała zgodę na przystąpienie do egzaminów poprawkowych do dnia 15 października 2010 r., a w okresie tym przebywała na zwolnieniu lekarskim, bowiem 7 października złożyła zaświadczenie lekarskie o niezdolności do zajęć na dniach w okresie od 7 do 27 października 2010 r. Jak słusznie stwierdził Sąd pierwszej instancji jeżeli student z przyczyn obiektywnych, potwierdzonych zaświadczeniem lekarskim, nie może przystąpić do egzaminu w wyznaczonym terminie, to nie można na gruncie art. 190 ust. 2 pkt 2 omawianej ustawy przyjąć, że nie zaliczył semestru i w konsekwencji wydać decyzji o skreśleniu go z listy studentów. Decyzja wydana na podstawie tego przepisu jest decyzją podejmowaną w ramach tzw. "uznania administracyjnego". W utrwalonym od lat orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie przyjmuje się, że w przypadku, gdy prawo materialne pozostawia rozstrzygnięcie organu uznaniu administracyjnemu, czyli umożliwia organowi wybór rodzaju rozstrzygnięcia, obowiązkiem organu jest załatwić sprawę po dokładnym wyważeniu interesu społecznego i słusznego interesu strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 1993 r. sygn. akt III ARN 49/93,OSNC 1994/0/181). Wydanie decyzji musi być w takiej sytuacji poprzedzone dokładnym wyjaśnieniem okoliczności sprawy w zakresie przesłanek skreślenia studenta i ich analizą, co winno znaleźć odzwierciedlenie w treści uzasadnienia rozstrzygnięcia. Dopiero w takich warunkach podjęta decyzja uznaniowa może być uznana nie za decyzję dowolną, lecz mieszczącą się w granicach uznania administracyjnego. Tymczasem w niniejszej sprawie nie można uznać, aby organy spełniły ww. wymagania dotyczące wydania decyzji w ramach uznania administracyjnego. Regulamin studiów na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie nie dawał podstawy do skreślenia skarżącej z listy studentów. Przepis §26 ust. 2 tego Regulaminu stanowi, iż ocena niedostateczna w indeksie może zostać wpisana przez dziekana tylko w przypadku niezgłoszenia się na egzamin w ustalonym terminie bez usprawiedliwienia. Tym samym a contrario usprawiedliwione niezgłoszenia się na egzamin nie może pociągać za sobą negatywnych konsekwencji dla studenta. Powyższe wynika również z ust. 4 powołanego przepisu, który uzależnia wydanie decyzji o skreśleniu z listy studentów od nieuzasadnionego niezłożeni karty okresowych osiągnięć i indeksu w terminie do 30 września po semestrze letni. Skoro skarżąca uzyskała indywidualną zgodę na przystąpienie do egzaminów poprawkowych po tym terminie, wystąpienie okoliczności od niej niezależnych nie może pociągać za sobą negatywnych dla niej konsekwencji w postaci skreślenia jej z listy studentów.

Nie można podzielić zarzutu skargi kasacyjnej dotyczącego błędnej interpretacji przez Sąd pierwszej instancji przepisów art. 207 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, a także wewnętrznych regulacji uczelnianych, opartych na upoważnieniu ustawowym, tj. art. 160 i 161 w/w ustawy w zw. z § 25 ust 5, § 23 ust. 1 i 2,§ 26 ust. 2 oraz § 29 Regulaminu studiów w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela utrwalone w orzecznictwie stanowisko, iż zasada autonomii szkół wyższych określona w art. 70 ust. 5 Konstytucji RP oraz art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.) nie może być rozumiana jako dowolność postępowania organów uczelni w obszarach jej działań, gdyż musi się ona mieścić w granicach wynikających z ustawy, natomiast regulamin studiów, określający organizację i tok studiów - art. 160 ust. 1 powołanej ustawy nie może być użyty do rozszerzenia ustawowych przesłanek obligatoryjnego skreślenia studenta z listy studentów, zawartych w art. 190 ust. 1 – 3 tej ustawy, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie (por. wyrok NSA z dnia 12 lipca 2011 r., I OSK 597/11). Zgodnie z art. 207 ustawy omawianej do decyzji, o których mowa w art. 169 ust. 7 i ust. 8, decyzji podjętych przez organy uczelni w indywidualnych sprawach studentów i doktorantów, a także w sprawach nadzoru nad działalnością uczelnianych organizacji studenckich oraz samorządu studenckiego, stosuje się odpowiednio przepisy K.p.a. oraz przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego. Wskazanie przez ustawodawcę na "odpowiednie" stosowanie przepisów K.p.a., przesądza o szczególnym charakterze postępowania przed organami szkoły wyższej i o dopuszczalności jedynie pewnych odstępstw od uregulowanych w k.p.a. zasad. Uznać należy, iż te ewentualne odstępstwa dotyczą jedynie kwestii związanych z realizacją trybu i zasad postępowania wynikających z przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, regulujących postępowanie w sprawach o przyznanie stypendium, a organy nie mogą w sposób dowolny stosować ogólnych przepisów regulujących postępowanie administracyjne. Odpowiednie stosowanie przepisów K.p.a. oznacza bowiem konieczność zachowania przez organ minimum procedury administracyjnej, niezbędnej do załatwienia spraw i zagwarantowania ustawowych uprawnień strony, przy zachowaniu autonomii szkoły wyższej (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2000r., sygn. akt SK 19/99, publik. w OTK nr 7, poz. 258). Należy w związku z tym zauważyć, iż ustawa o szkolnictwie wyższym nie wprowadza autonomicznych zasad związanych z formułowaniem lub treścią decyzji podejmowanych w sprawach, o jakich mowa w art. 207 ust. 1 tejże ustawy. Z tych względów postępowanie w sprawie zaliczenia semestru oraz w sprawie rejestracji na następny semestr winno zachować ogólne cechy postępowania administracyjnego i respektować podstawowe zasady tego postępowania określone m. in. w art. 6, tj. zasadę legalizmu, art. 7, tj. zasadę prawdy obiektywnej określanej także jako zasada proporcjonalności, art. 8, tj. zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa oraz ich kultury prawnej, art. 9, tj. zasadę informowania stron o ich sytuacji prawnej zwanej także zasadą jawności, art. 11, tj. zasadę przekonywania oraz określoną w art. 15 zasadę dwuinstancyjności postępowania. Wydane przez organ decyzyjny rozstrzygnięcia w indywidualnych sprawach administracyjnych winny też odpowiadać wymogom art. 107 § 1 k.p.a., a z uzasadnienia tejże decyzji winno wynikać, z jakich przyczyn organ nie uwzględnił żądania w całości, bądź w części, a to w związku z wyżej wymienionymi ogólnymi zasadami postępowania administracyjnego, które organ rozstrzygający sprawę ma obowiązek przestrzegać, prowadząc postępowanie administracyjne (por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 31 sierpnia 2011 r., IV SA/Wr 373/11). W przedmiotowej sprawie zarówno decyzja Dziekana Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie z dnia (...) listopada 2011 r. oraz utrzymująca ją w mocy decyzja Prorektora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie z dnia (...) grudnia 2010 r. nie spełniały powyższych wymagań, co skutkowało ich uchyleniem przez Sąd pierwszej instancji. Pierwsza z wymienionych decyzji w ogóle nie zawierała uzasadnienia, natomiast kolejna powoływała się jedynie na ogólnikową okoliczność niezaliczenia semestru przez skarżącą, tymczasem jak słusznie stwierdził Sąd pierwszej instancji, obowiązkiem Dziekana Wydziału a następnie Rektora, jako organu II instancji było rozważenie jak dalece student nie wywiązał się ze swoich obowiązków i czy istnieją okoliczności usprawiedliwiające ten stan rzeczy. Organ winien więc wyjaśnić jakie kryteria bierze pod uwagę w takiej sytuacji, czy ilość niezaliczonych egzaminów, czy inne wyniki studenta i czy uwzględnia i w jakim stopniu sytuację jego życiową. Za takie uzasadnienie nie można uznać ogólnikowego odwołania się od faktu niezaliczenia przez studenta w terminie egzaminów, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Jak również zauważył Sąd pierwszej instancji, akta niniejszej sprawy nie zawierają dokumentów pozwalających na określenie zasad indywidualnej organizacji studiów w stosunku do skarżącej, w szczególności czy skarżąca ma obowiązek przystępować do egzaminów w terminach wyznaczonych dla pozostałych studentów, czy ma indywidualnie ustalać te terminy z wykładowcami. Akta sprawy administracyjnej winny zawierać wszystkie dokumenty odzwierciedlające kolejne czynności strony i organów obu instancji, w tym czynności formalne, jak i merytoryczne podjęte przez organy prowadzące postępowanie. Sąd nie może uznać zaskarżonej decyzji za zgodną z prawem, skoro nie jest w stanie, na podstawie przedłożonych akt sprawy, wyjaśnić wątpliwości. W konsekwencji niemożliwym na gruncie niniejszej sprawy było ustalenie kiedy do egzaminów skarżąca winna była przystąpić. Taki stan rzeczy skutkował naruszeniem art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 K.p.a., gdyż wskazana wadliwość uzasadnienia zaskarżonej decyzji oraz istotne braki w aktach sprawy uniemożliwiają dokonanie przez Sąd pełnej oceny pod względem zgodności z prawem materialnym. Zarzut naruszenia art. 7 i art. 77 K.p.a. w zw. z art. 207 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, a także art. 151 P.p.s.a. nie mógł więc odnieść oczekiwanego skutku.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 184 P.p.s.a.