Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Andrzej Grzelak po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia Klubu S. i S. W "A." w W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 grudnia 2007 r., sygn. akt I SA/Gl 521/07 w przedmiocie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Klubu S. i S. W "A." w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 14 maja 2007 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych - interpretacja postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie, 2. przyznać skarżącemu prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. NSA/post.1 – postanowienie "ogólne" 2

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, powołując się na art. 260, art. 246 § 2 pkt 2, art. 245 § 3 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; w skrócie: p.p.s.a.) odmówił Klubu S. i S. W "A." w W. przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 14 maja 2007 r. w przedmiocie podatku dochodowym od osób fizycznych – interpretacja.

W uzasadnieniu wskazano, że postanowieniem z dnia 14 listopada 2007r. Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach odmówił wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.

Podkreślono, że strona skarżąca nadesłała wyciąg z rachunku bankowego obrazujący operacje w okresie od dnia 1 sierpnia 2007 r. do dnia 30 października 2007 r. (według niego z konta wypłacono w sumie 1.605,00 zł, zaś wpłacono kwotę 1.610,00 zł, w efekcie dodatnie saldo wyniosło 60,22 zł), odpis umowy użyczenia nieruchomości stanowiącej siedzibę Klubu oraz odpisy deklaracji podatkowych i dokumentów rachunkowych za 2006 r. Z przedłożonego sprawozdania finansowego za 2006 r. wynikało, że przychody strony wyniosły 23.834,05 zł. Na kwotę tę składają się: składki członkowskie – 2.940 zł oraz pozostałe przychody, na które złożyły się: opłaty za egzaminy na poszczególne stopnie uczniowskie oraz dotacje udzielone przez samorząd i sponsorów - 14.202,05 zł, a ponadto "pozostałe przychody operacyjne" – 6.692 zł. Z kolei koszty zamknęły się kwotą 23.730, 50 zł, w tym koszty sportowe stanowiły 20.548,90 zł, a "koszty ogólne" 3.181,60 zł.

Strona wniosła sprzeciw od w.w. postanowienia Referendarza Sądowego.

Rozpatrując wniosek WSA stwierdził, że w sprawie nie zaistniały przesłanki do przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Zdaniem Sądu w rozpatrywanej sprawie strona nie udowodniła braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych. Biorąc pod uwagę z jednej strony wysokość obciążeń finansowych w danym postępowaniu (na obecnym etapie będzie to wpis od zażalenia w kwocie 100 zł), a z drugiej strony rozumiane możliwości finansowe strony podkreślono, że znajduje się ona w sytuacji, która pozwala jej na pokrycie tych kosztów. Strona posiada bowiem środki, które wielokrotnie przewyższają wysokość wymaganych na obecnym etapie postępowania kosztów sądowych. Wprawdzie część tych środków stanowią dotacje, które muszą być przeznaczone na określony w umowie cel, jednakże otrzymuje ona również środki ze składek członkowskich, a także z innych źródeł. Należy w tym miejscu podkreślić, że suma tych składek stanowi nieomal piętnastokrotność wpisu od skargi, wynoszącego 200 zł, a prawie trzydziestokrotność wpisu od zażalenia. Nie powinno zatem budzić wątpliwości, że składki te mogą stanowić dostateczne środki na pokrycie kosztów postępowania.

Sąd I instancji stwierdził, że art. 24 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm.; w skrócie: ustawa o pożytku publicznym) nie wprowadza wprost zwolnienia organizacji pożytku publicznego od opłat sądowych. W przepisach ustawy p.p.s.a. ani też w żadnym innym akcie normatywnym nie zostało wprowadzone uregulowanie zwalniające organizacje pożytku publicznego od opłat w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Zażalenie na to postanowienie wniósł skarżący domagając się jego uchylenia i dokonania interpretacji przepisów podatkowych. W uzasadnieniu wskazano, że stanowisko Sądu przedstawione w zaskarżonym postanowieniu, które stawia w pozycji korzystniejszej "instytucję/samorząd" niż obywatela, gdy chodzi o pozyskiwanie środków finansowych może być sprzeczne z art. 32 pkt 1 i 2 Konstytucji RP, gdyż w przedmiotowej sprawie w przypadku obciążenia kosztami strony poniosą je dzieci z ubogich rodzin.

Z kolei wykazane przez skarżącego w bilansie środki pieniężne są przeznaczane na cele statutowe z uwzględnieniem art. 6 ustawy o pożytku publicznym

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Instytucja prawa pomocy polega na tym, że strona zostaje zwolniona przez sąd od kosztów sądowych oraz uzyskuje uprawnienie do udzielenia pełnomocnictwa wyznaczonemu przez sąd adwokatowi, radcy prawnemu, doradcy podatkowemu lub rzecznikowi patentowemu bez ponoszenia jego wynagrodzenia i wydatków (art. 244 § 1 i 2 p.p.s.a.). Stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej Sąd może przyznać prawo pomocy w zakresie częściowym, jeżeli ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Ciężar dowodu powyższych okoliczności spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Świadczy o tym użycie w przepisie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. zwrotu "gdy wykaże". Do Sądu kierującego się wskazaniami logicznego rozumowania, doświadczeniem życiowym i dostępną wiedzą należy natomiast ocena, czy takie okoliczności zachodzą. Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że cytowany przepis stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przytoczone we wniosku okoliczności, jak również przedstawione dokumenty, powinny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. Dodatkowo należy podkreślić, że przyznanie prawa pomocy osobom prawnym i innym jednostkom organizacyjnym, przy spełnieniu przesłanek przewidzianych w przepisie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a., nie ma charakteru obowiązkowego. Sąd bowiem może, a nie musi, przyznać taką pomoc, gdy w oparciu o powyższy przepis uzna, że zachodzi taka potrzeba w świetle zapewnienia stronie realizacji zasady prawa do sądu.

Odnosząc się do rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że WSA rozpoznając wniosek strony o przyznanie prawa pomocy nie poprzestał jedynie na oświadczeniu złożonym przez stronę skarżącą na druku PPF i wezwał stronę pismem z dnia 18 października 2007 r. na podstawie art. 255 p.p.s.a. do złożenia dodatkowych dokumentów obrazujących jej sytuację materialną. Ze zgromadzonego materiału dowodowego przed Sądem I instancji wynikało, że przychody skarżącego w 2006 r. wyniosły 23.834,05 zł. Koszty zamknęły się na kwotę 23.730,50 zł, w tym koszty sportowe stanowiły 20.548,90 zł, a koszty ogólne 3.181,60 zł. Z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że wysokość zysku za ostatni rok obrotowy wyniosła 103,55 zł i że skarżący utrzymuje się m. in. ze składek członkowskich, które pochodzą od dzieci i młodzieży z ubogich rodzin.

Instytucja prawa pomocy służy ochronie skarżących nie posiadających odpowiednich środków finansowych na dochodzenie swoich praw przed sądem. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego biorąc pod uwagę powyższe okoliczności brak jest podstaw do przyjęcia, że strona, która uzyskuje w.w. dochody, może pokryć koszty postępowania sądowego. Strona podważyła w sposób przekonujący argumenty Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, które stanęły u podstaw oddalenia wniosku o przyznanie prawa pomocy

Z uwagi na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

-----------------------

4