Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Werpachowska po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi L. B. na bezczynność Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpoznania pisma z dnia 28 listopada 2016 r. postanawia: odrzucić skargę.

L. B. w dniu 28 listopada 2017 r. zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem udzielnie informacji dotyczącej podjętych przez Trybunał Konstytucyjny działań w związku ze złożeniem oświadczenia o cofnięciu oświadczenia o zrzeczeniu się stanowiska sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

W ocenie wnioskodawczyni uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 marca 2017 r. w sprawie wygaśnięcia mandatu L. B. jest niezgodna z Konstytucją i ustawą o Trybunale Konstytucyjnym, bowiem w podjęciu uchwały brały udział osoby, które zostały wybrane na stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego niezgodnie z art. 194 ust. 1 Konstytucji,

w sytuacji gdy nie zakończyła się kadencja sędziów ustępujących. Zdaniem wnioskodawczyni doszło w niektórych przypadkach do wyboru sędziów nie w drodze indywidualnego głosowania, ale jedną uchwałą Sejmu w grupach kilkuosobowych.

Wnioskodawczyni wskazała, że uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 marca 2007 r. w sprawie wygaśnięcia mandatu L. B. została podjęta z rażącym naruszeniem prawa (przepisów Konstytucji, ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego), gdyż została podjęta bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz bez powiadomienia L. B. o terminie i porządku Zgromadzenia Ogólnego z dnia 21 marca 2007 r. Mając powyższe na uwadze L. B. wniosła o dopuszczenie do pełnienia obowiązków sędziego Trybunału Konstytucyjnego po zakończeniu w dniu 19 grudnia 2016 r. kadencji sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

W piśmie z dnia 4 stycznia 2017 r. L. B. złożyła do Trybunału Konstytucyjnego wezwanie do usunięcia naruszenia prawa polegającego na nierozpoznaniu sprawy.

L. B. pismem z dnia 6 marca 2017 r. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, na podstawie art. 50 § 1 i art. 54 § 1 w zw.

z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.) skargę na bezczynność Trybunału Konstytucyjnego w związku z brakiem odpowiedzi na pismo z dnia 28 listopada 2016 r. oraz z dnia 4 stycznia 2017 r. Zarzucając jednocześnie naruszenie art. 8, art. 12, art. 35 § 1 i art. 36 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U z 2016 r. poz. 23 ze zm.) i skarżąca wniosła o:

1. zobowiązanie Trybunału Konstytucyjnego do udzielenia odpowiedzi na pismo z dnia 28 listopada 2016 r. we właściwym trybie i we właściwej formie w terminie 14 dni od wydania wyroku;

2. zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych;

Skarżąca podniosła, że zgodnie z art. 45 Konstytucji każdy ma prawo

do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. W związku z tym skarga niniejsza podlega rozpoznaniu przez sąd administracyjny na podstawie art. 58 § 4 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jako, że sąd powszechny uznał się w sprawie objętej niniejszą skargą za niewłaściwy. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 5 listopada 2009 r. oddalił skargę kasacyjną L. B. przeciwko Skarbowi Państwa - Trybunałowi Konstytucyjnemu w sprawie o ustalenie, że L. B. przysługuje prawo do wykonywania mandatu sędziego Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt: I CSK 16/09) uznając, że wykluczone z zakresu drogi sądowej są spory dotyczące powierzenia lub pozbawienia mandatu sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

W uzasadnieniu skargi, przedstawiając stan faktyczny sprawy, wskazała, że Trybunał Konstytucyjny dopuścił się bezczynności, bowiem skarżąca nie otrzymała odpowiedzi na pismo z dnia 28 listopada 2016 r., ani na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 4 stycznia 2017 r.

W ocenie skarżącej przedmiotowa skarga podlega rozpoznaniu przez sąd administracyjny na podstawie art. 58 § 4 P.p.s.a. w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2009 r. sygn. akt: I CSK 16/09, wydanym w sprawie z powództwa L. B. przeciwko Skarbowi Państwa - Trybunałowi Konstytucyjnemu o ustalenie prawa przysługującego L. B. do wykonywania mandatu sędziego TK, w którym Sąd Najwyższy uznał, że sprawa o ustalenie istnienia prawa do wykonywania mandatu sędziego TK nie jest sprawą cywilną i nie podlega kognicji sądów powszechnych.

Zdaniem skarżącej Sąd administracyjny posiada kompetencję do rozpoznania niniejszej skargi jako, że nie dotyczy ona prerogatyw zastrzeżonych dla Trybunału Konstytucyjnego przepisami prawa, ale czynności administracyjnej polegającej na wydaniu aktu administracyjnego w sprawie indywidualnej - uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny jest organem państwa, jednakże organem nie sądowym, ale działającym na sposób sądowy. Działalność Trybunału Konstytucyjnego nie może być określana jako sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, ponieważ jest to funkcja właściwa dla sądów. Skoro więc, w ocenie skarżącej – Trybunał Konstytucyjny nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości, nie jest on także organem wymiaru sprawiedliwości. Kontrola przez sąd administracyjny działalności Trybunału Konstytucyjnego polegającej na wydawaniu aktów administracyjnych w sprawach indywidualnych, nie związanych z jego działalnością judykacyjną jest uzasadniona. Trybunał Konstytucyjny nie jest sądem, lecz organem quasi sądowym, nie rozstrzygającym o prawach i obowiązkach w konkretnych sprawach.

Skarżąca powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2015 r. sygn. akt: I OSK 3053/13 wskazała, że odrzucenie przez sąd administracyjny skargi na bezczynność organu wydającego akt administracyjny w indywidualnej sprawie, gdy sąd powszechny uznał się w danej sprawie za niewłaściwy, stanowi naruszenie art. 58 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że do naruszenia art. 58 § 4 p.p.s.a. dochodzi w sytuacji, gdy Wojewódzki Sąd Administracyjny odrzuci skargę z powodu swojej niewłaściwości w tej samej sprawie, w której sąd powszechny uznał się już wcześniej niewłaściwym, przy czym wyrazem uznania niewłaściwości sądu powszechnego jest postanowienie tego sądu o odrzuceniu pozwu podjęte na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c.

Sędzia Trybunału Konstytucyjnego M. M., działając w imieniu Prezesa Trybunału Konstytucyjnego w piśmie z dnia 30 marca 2017 r. poinformował skarżącą, że Trybunał Konstytucyjny nie znajduje żadnej podstawy prawnej, która pozwoliłaby zająć oczekiwane stanowisko. Regulacje prawa administracyjnego, a w szczególności postępowania przed sądami administracyjnymi, nie stanowią podstawy do merytorycznego rozstrzygnięcia podnoszonych kwestii, a Trybunał Konstytucyjny nie jest organem w rozumieniu przepisów postępowania przed sądami administracyjnymi, a zatem nie posiada zdolności sądowej. W obowiązującym stanie prawnym, wobec zrzeczenia się przez skarżącą statusu sędziego Trybunału, nie jest możliwe dopuszczenie do wykonywania obowiązków sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

W odpowiedzi na skargę Trybunał Konstytucyjny reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o odrzucenie skargi L. B. jako nienależącej do właściwości sądu administracyjnego. W uzasadnieniu pełnomocnik wskazał, iż o niedopuszczalności skargi przesądza art. 3 § 1 P.p.s.a., zgodnie z którym sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Trybunał Konstytucyjny nie jest organem administracji publicznej. Działania Trybunału Konstytucyjnego nie podlegają kontroli przez sądy administracyjne. Także przedmiot sprawy zainicjowanej skargą skarżącej nie mieści się w katalogu sprawy z art. 3 § 2 P.s.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Kontrola działalności administracji publicznej, o której mowa w art. 184 Konstytucji RP, sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje, zgodnie z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.), orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, z wyłączeniem postanowień wierzyciela o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu oraz postanowień, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonego zarzutu;

4) (1) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996 i 1579), postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947), oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw;

4a) (2) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a;

9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw.

§ 2a. (3) Sądy administracyjne orzekają także w sprawach sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

W świetle § 3 powołanego artykułu, sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach.

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą skargę, bezczynność Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpoznania pisma z dnia 28 listopada 2016 r. nie mieści się w katalogu spraw z art. 3 § 2 pkt 4 i 9 P.p.s.a. Z tego względu nie podlega ono kognicji sądu administracyjnego. Bezczynność Trybunału Konstytucyjnego nie podlega kontroli sądu administracyjnego również na podstawie przepisów ustaw szczególnych, o których mowa w art. 3 § 3 P.p.s.a. Tym samym należało uznać skargę na bezczynność Trybunału Konstytucyjnego za niedopuszczalną.

Po pierwsze stwierdzić należy, że zgodnie z art. 173 Konstytucji RP Sądy i Trybunały są władzą niezależną i odrębną od innych władz. Wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 174 Konstytucji RP). Natomiast zgodnie z art. 1 ustawy z 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przez Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 2072 ze zm.) Trybunał Konstytucyjny, zwany dalej "Trybunałem", jest organem władzy sądowniczej powołanym w celu wykonywania kompetencji określonych w Konstytucji i ustawach. Podkreślenia wymaga, iż doktryna różnie definiuje pojęcie administracji publicznej, jednakże zawsze łączy się ono z wykonywaniem zadań publicznych (działalności publicznej) określonych w źródłach prawa powszechnie obowiązującego (patrz. prof. dr hab. Jerzy Supernat "Pojęcie administracji publicznej" Przegląd Prawa Publicznego nr 12/2007, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, str. 10,11). Trybunał Konstytucyjny nie jest organem administracji publicznej, w rozumieniu art. 5 § 2 pkt 3 ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego. W niniejszej sprawie skarżąca domaga się reakcji Trybunału Konstytucyjnego na złożone przez nią pismo z 28 listopada 2016 r. Takie żądanie jest jednak niedopuszczalne, bowiem nie można mówić o bezczynności Trybunału Konstytucyjnego, którego pozycja ustrojowa jest odrębna od innych władz i w oczywisty sposób nie kwalifikuje go jako organu administracji publicznej. Już z tego względu skarga podlegała odrzuceniu.

Nie można się ponadto zgodzić z twierdzeniem skarżącej, że w sprawie ma zastosowanie art. 58 § 4 P.p.s.a. Wskazać należy, że Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 5 listopada 2009 r. sygn. akt I CSK 16/09 oddalił skargę kasacyjną L. B. od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 września 2008 r. sygn. akt I ACz 1076/08 w sprawie z powództwa L. B. przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Trybunał Konstytucyjny o ustalenie, że L. B. przysługuje prawo do wykonywania mandatu sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia wskazał, że żądanie pozwu dotyczyło wyraźnie stosunku, który powstał na skutek powierzenia powódce stanowiska sędziego Trybunału Konstytucyjnego przez Sejm. Przy uwzględnieniu przedmiotu sporu i charakteru stosunku prawnego, który stanowił podstawę żądania pozwu, Sąd Najwyższy wskazał za usprawiedliwioną ocenę Sądu Apelacyjnego, że sprawa nie jest sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 K.p.c.

W świetle art. 58 § 4 P.p.s.a. uznanie się przez sąd powszechny za niewłaściwy nie jest równoznaczne z tym, że właściwy będzie sąd administracyjny. Takie przejęcie nie może stwarzać dla sądu administracyjnego uprawnienia prawokształtującego przez kreowanie nowej właściwości, w sytuacji gdy sąd ten pozostaje nadal niewłaściwy (zob. także glosa T. Burczyńskiego, tamże, s. 164–169).

Zaistnieniu negatywnego sporu kompetencyjnego między sądem powszechnym, a sądem administracyjnym przeciwdziałają zresztą uregulowania przewidziane właśnie w art. 58 § 4 P.p.s.a i art. 1991 kpc. Ten ostatni przepis stanowi bowiem, że sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe. Ustanowione w tych przepisach reguły kolizyjne powodują, że jeżeli w sprawie nie będącej sprawą sądowoadministracyjną, a zatem nie należącą do właściwości sądu administracyjnego sąd powszechny wcześniej odrzucił pozew, to zgodnie z art. 58 § 4 P.p.s.a. sąd administracyjny nie może już odrzucić skargi i obowiązany jest rozpoznać sprawę. W takim przypadku właściwość sądu administracyjnego zostaje ukształtowana postanowieniem sądu powszechnego o odrzuceniu pozwu (por. B. Adamiak, Rozgraniczenie właściwości sądów w polskim systemie prawnym [w:] Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005 s. 13- 14, podobnie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 listopada 2015 r. sygn. akt I OSK 3053/13).

Zatem, aby Sąd mógł zastosować art. 58 § 4 P.p.s.a. sprawa, w której sąd powszechny uznał się za niewłaściwy musi być tożsama przedmiotowo oraz podmiotowo ze sprawą zawisłą przed sądem administracyjnym. W przedstawionym stanie faktycznym sprawy nie można mówić o tożsamości przedmiotowej. Sprawa rozstrzygnięta postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2009 r. sygn. akt I CSK 16/09 dotyczyła ustalenia, że skarżącej przysługuje prawo do wykonywania mandatu sędziego Trybunału Konstytucyjnego, natomiast w niniejszej sprawie skarżona jest bezczynność Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpoznania pisma z dnia 28 listopada 2016 r. tj. nieudzielenie odpowiedzi we właściwym trybie i we właściwej formie. Przedmiot żądania określony przez skarżącą jest zatem inny niż ten, który został rozpoznany przez sąd powszechny. Nie można utożsamiać żądania stwierdzenia bezczynności organu, z samym przedmiotem tego żądania.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w postanowieniu.