Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

W sytuacji gdy prawo przewiduje kilka równorzędnych warunków uzyskania dofinansowania (art. 70b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), a w dacie zmiany przepisów większość z nich jeszcze się nie ziściła i nie było pewne, czy nastąpi to w przyszłości (czy umowy o pracę zostaną zrealizowane, czy młodociani zdadzą egzaminy końcowe, czy strona dotrzyma terminu na złożenie stosownych wniosków), to należy przyjąć, że w dacie tej zmiany sytuacja strony nie była na tyle ukształtowana, by miała podlegać ochronie poprzez zastosowanie przepisów obowiązujących w chwili zawierania umów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys (spr.), Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, sędzia WSA Paweł Janusz Lewkowicz, Protokolant starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi W. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] listopada 2013 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników oddala skargę

II SA/Bk 1165/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] października 2013 r. znak [...] Wójt Gminy T. odmówił przyznania W. C., prowadzącemu Gospodarstwo Rolne w C. D., gm. M. P., dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników: D. Ł., P. P., G. K., Ł. G., D. D., M. P., M. G. W podstawie prawnej decyzji wskazano art. 70b ust. 1 – 3, 6, 7 i 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), dalej jako u.s.o.

Organ I instancji ustalił, że W. C. zawarł w 2010 r. z wymienionymi wyżej młodocianymi umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Pracownicy ukończyli naukę i zdali odpowiednie egzaminy. W ustawowym terminie trzech miesięcy od dnia zdania egzaminów pracodawca złożył w Urzędzie Gminy T. wniosek o dofinansowanie kosztów ich kształcenia. W. C. posiada wymagane kwalifikacje do prowadzenia przygotowania zawodowego młodocianych pracowników w zawodzie rolnik - tytuł mistrza potwierdzony dyplomem z dnia 14 września 2006 r. nr [...]. Ukończył również przygotowanie pedagogiczne udokumentowane kopią zaświadczenia o skończonym kursie pedagogicznym dla instruktorów nauki zawodu (z dnia 25 lipca 2006 r. nr [...]). Młodociani pracownicy realizowali naukę zawodu w okresie 36 miesięcy (od dnia 1 września 2010 r. do dnia 31 sierpnia 2013 r.), co udokumentowano umowami o pracę. W dniu 30 sierpnia 2013 r. zdali egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie rolnik i uzyskali dyplomy wydane przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Ł. Ze złożonych wraz z wnioskiem o dofinansowanie dokumentów wynika też, że pracodawca w roku 2013 oraz w ciągu dwóch lat poprzedzających otrzymał pomoc de minimis w kwocie 16 162 zł stanowiącą równowartość 3 925, 77 euro.

Organ wskazał, że co prawda z analizy dokumentów nie wynika, by wnioskowana pomoc dotyczyła prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu UE, jednakże działalność ta mieści się w klasie 01.50.Z tj. uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt (działalność mieszana). Dlatego, zgodnie z art. 1 ust. 1b rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis, wyklucza to wnioskodawcę z kręgu uprawnionych do tej pomocy. Przepis art. 1 ust. 1b rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1998/2006 stanowi bowiem, że rozporządzenie nie ma zastosowania do pomocy przyznawanej podmiotom gospodarczym działającym w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu.

Organ wskazał też, że wnioskodawca nie jest przedsiębiorcą, bowiem nie figuruje w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wyjaśnił, że co prawda pojęcie "przedsiębiorca" należy rozumieć zgodnie z normami unijnymi jako każdego prowadzącego działalność gospodarczą, bez względu na formę organizacyjno – prawną oraz sposób finansowania, a także niezależnie czy przepisy krajowe przyznają podmiotowi status przedsiębiorcy, jednakże warunki dopuszczalności pomocy przedsiębiorcom reguluje art. 87 Traktatu o ustanowieniu WE oraz wydane na jego podstawie przepisy wykonawcze tj. rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy de minimis oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej. Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 września 2012 r. przepisem art. 70b ust. 11 u.s.o. brak jest podstaw do przyznania dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika jako pomocy de minimis w rolnictwie dla osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne, niebędących przedsiębiorcami. Wskazany przepis nie odwołuje się bowiem do norm rozporządzenia nr 1535/2007.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył W. C. Treść odwołania zawiera wyłącznie wniosek o rozpoznanie sprawy przez SKO.

Decyzją z dnia [...] listopada 2013 r. znak [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. Po ustaleniu stanu faktycznego identycznie jak w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i na podstawie zgromadzonego w nim materiału dowodowego, Kolegium wskazało że o ile wnioskodawca spełnia warunek wynikający z art. 70b ust. 1 i 7 u.s.o., o tyle nie spełnia warunku wynikającego z art. 70b ust. 11 tej ustawy, który wskazuje, że dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianego pracownika stanowi pomoc de minimis udzielaną zgodnie z warunkami wynikającymi z rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006. W art. 1 ust. 1b tego rozporządzenia wskazano natomiast, że nie stosuje się go do pomocy przyznawanej podmiotom gospodarczym działającym w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu. Tymczasem wnioskodawca jest podmiotem działającym w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych.

Skargę na powyższą decyzję złożył do sądu administracyjnego W. C. wnosząc o jej uchylenie. Wskazał, że pozbawienie go dofinansowania kształcenia stanowi znaczną dolegliwość ekonomiczną. Nadto, w jego ocenie, wydane decyzje godzą w art. 2 Konstytucji RP i zasadę demokratycznego państwa prawnego, w tym w obowiązek poszanowania praw i wolności jednostki oraz w art. 32 Konstytucji RP i prawo do równego traktowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe stanowisko oraz wskazując, że zarzuty naruszenia zasad konstytucyjnych są bezzasadne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlegała oddaleniu.

Przedmiotem kontroli legalności w sprawie niniejszej jest decyzja o odmowie przyznania stronie (będącej rolnikiem) dofinansowania z tytułu kosztów kształcenia młodocianych pracowników (w zawodzie rolnik). Zdaniem sądu, organy rozpoznając negatywnie wniosek skarżącego trafnie wskazały podstawy prawne swych rozstrzygnięć. Co prawda nie dostrzegły problemu intertemporalnego, jaki w sprawie wystąpił oraz nie dość wnikliwie zbadały kwestię posiadania przez skarżącego przymiotu przedsiębiorcy, jednak nie dyskwalifikuje to zaskarżonej decyzji, bowiem ostateczny kształt zawartego w niej rozstrzygnięcia nie narusza prawa.

Przyznanie dofinansowania z tytułu kształcenia młodocianego pracownika następuje na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), dalej u.s.o. Warunki uzyskania dofinansowania regulują przepisy art. 70b ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 7 u.s.o. i są nimi: zawarcie przez pracodawcę z młodocianym pracownikiem umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, posiadanie przez pracodawcę wymaganych kwalifikacji do prowadzenia przygotowania zawodowego młodocianych - określonych w przepisach w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania, ukończenie przez młodocianego nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy oraz zdanie egzaminu, złożenie przez pracodawcę w terminie trzech miesięcy od dnia zdania egzaminu przez młodocianego wniosku o przyznanie dofinansowania wraz z kopiami dokumentów potwierdzającymi: zawarcie umowy o pracę, posiadanie przez pracodawcę wymaganych kwalifikacji, zdanie przez młodocianego egzaminu.

W sprawie nie było sporu między stronami, że powyższe warunki skarżący spełnił. Wynika to z przedłożonych w trakcie postępowania administracyjnego dokumentów (k. 10 – 36 akt adm. I instancji). Ustalenia w tym zakresie nie budzą również wątpliwości sądu.

Podstawą prawną odmowy przyznania dofinansowania był przepis art. 70b ust. 11 u.s.o., zgodnie z którym dofinansowanie, o którym mowa w ust. 1, stanowi pomoc de minimis udzielaną zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006 r.). Przepis ten został wprowadzony do porządku prawnego w dniu 1 września 2012 r. na podstawie art. 1 pkt 31c ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206) i dokonał zmiany dotychczasowych zasad przyznawania dofinansowania. Od dnia 1 września 2012 r. dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianego pracownika stało się bowiem pomocą de minimis udzielaną zgodnie z warunkami rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1b rozporządzenia nr 1998/2006 ma ono zastosowanie do pomocy przyznawanej podmiotom gospodarczym we wszystkich sektorach, za wyjątkiem pomocy przyznawanej podmiotom gospodarczym działającym w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu.

Pierwszym zatem i podstawowym wymogiem oraz zasadniczą przesłanką przyznania pomocy publicznej (de minimis) na warunkach wymienionych we wskazanym rozporządzeniu jest posiadanie statusu przedsiębiorcy, czy inaczej - bycie podmiotem gospodarczym.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, warunek wykonywania działalności gospodarczej wynika z istoty pojęcia pomocy publicznej de minimis. W art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej TWE; jego stosowanie do pomocy de minimis reguluje właśnie rozporządzenie nr 1998/2006) wskazuje się bowiem, że beneficjentem wsparcia ze środków przyznawanych przez państwo (pomocy publicznej) mogą być przedsiębiorstwa lub gałęzie produkcji, a zatem podmioty prowadzące działalność gospodarczą (vide wyrok z dnia 9 stycznia 2014 r., III SA/Kr 993/13, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl, powoływanej dalej w skrócie jako CBOSA). Także w art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z późn. zm.), która wprowadziła zasady udzielania pomocy państwa spełniającej przesłanki określone w art. 87 ust. 1 TWE – wskazano, że beneficjentem pomocy jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą (także w zakresie rolnictwa lub rybołówstwa), bez względu na formę organizacyjno – prawną oraz sposób finansowania, który otrzymał pomoc publiczną. Nadto również w literaturze przedmiotu wskazuje się, że zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu WE beneficjentem wsparcia ze środków publicznych mogą być wyłącznie określone przedsiębiorstwa tzn. podmioty prowadzące działalność gospodarczą (S. Szuster, Postępowanie w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Komentarz, LEX, teza 2f do art. 1). Należy wskazać, że obecnie treści art. 87 TWE odpowiada art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Dla przyznawania dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika na podstawie art. 70b ust. 11 u.s.o. powyższy wniosek ma takie znaczenie, że od dnia 1 września 2012 r. (daty wejścia w życie tego przepisu) wskazane dofinansowanie może zostać przyznane wyłącznie podmiotowi gospodarczemu tzn. prowadzącemu działalność gospodarczą, o ile nie jest to podmiot gospodarczy działający w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu (tę kategorię podmiotów wyłącza spośród beneficjentów pomocy przepis art. 1 ust. 1b rozporządzenia nr 1998/2006). Należało zatem w sprawie ocenić, czy skarżący jest podmiotem gospodarczym działającym we wskazanej dziedzinie produkcji.

Organy podjęły próbę ustalenia przesłanki posiadania przez stronę przymiotu przedsiębiorcy, jednakże ograniczyły się do danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, wskazując że skoro skarżący tam nie figuruje, to tego przymiotu nie posiada. Zdaniem sądu wyprowadzony wniosek jest dyskusyjny, zwłaszcza że nawet organ I instancji w uzasadnieniu swojej decyzji wywiódł, iż pojęcie przedsiębiorcy rozumiane jest w prawie unijnym szeroko. Ten kierunek potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 z późn. zm.), dalej u.s.d.g., działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Stosownie do treści art. 4 u.s.d.g. przedsiębiorcą w rozumieniu tej ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Co prawda przepisów u.s.d.g. nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także ogólnie rzecz ujmując działalności agroturystycznej (art. 3), to jednakże zarówno w orzecznictwie jak i literaturze wskazuje się, że działalność wytwórcza w rolnictwie mieści się w zakresie działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 2 u.s.d.g., tyle że nie stosuje się do tej działalności (rolniczej) przepisów u.s.d.g. (tak NSA w uchwale z dnia 11 grudnia 2012 r., I OPS 5/12 oraz wcześniej w wyroku z dnia 29 sierpnia 2007 r. II OSK 1618/06 i uchwale z dnia 2 kwietnia 2007 r., II OPS 1/07, CBOSA, a także M. Sieradzka, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, LEX, teza 3 do art. 3 u.s.d.g.).

Oznacza to, że ocena odmawiająca skarżącemu przymiotu przedsiębiorcy (podmiotu gospodarczego) była nieuprawniona.

Organy nadto ustaliły, a skarżący tej okoliczności nie zakwestionował, że prowadzi on działalność w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu (uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt - działalność mieszana, klasa 01.50.Z PZD według rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 251, poz. 1885 z późn. zm.). Przypomnieć zaś należy, że przepis art. 1 ust. 1b rozporządzenia nr 1998/2006, stosowany z mocy art. 70b ust. 11 u.s.o., wyłącza z kręgu beneficjentów dofinansowania kształcenia młodocianych pracowników podmioty gospodarcze prowadzące działalność w dziedzinie produkcji podstawowej produktów rolnych. Pomoc ta została bowiem objęta przepisami innego rozporządzenia Komisji (WE) – nr 1535/2007 (Dz. U. UE.L.2007.337.35), którego jednak nie wymieniono w przepisie art. 70b ust. 11 u.s.o.

Reasumując powyższe rozważania stwierdzić trzeba, że skarżący – literalnie rzecz ujmując - nie spełnia wymagań uzyskania pomocy de minimis w formie dofinansowania do kształcenia młodocianego pracownika określonych w obowiązującym od dnia 1 września 2012 r. przepisie art. 70b ust. 11 u.s.p., bowiem obszar jego działalności (jako przedsiębiorcy) został wykluczony z przyznawania tej formy pomocy przez art. 1 ust. 1b rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006.

W sprawie wystąpiła jednak sytuacja szczególna. Jak wskazano, przepis art. 70b ust. 11 u.s.o. obowiązuje od dnia 1 września 2012 r. i jego wprowadzeniu nie towarzyszyło rozstrzygnięcie przez ustawodawcę kwestii intertemporalnego jego stosowania. Tymczasem wejście w życie tego przepisu nastąpiło w trakcie realizowania umów o pracę w celu przygotowania zawodowego, zawartych między skarżącym a młodocianymi pracownikami w dniu 1 września 2010 r. na okres 36 miesięcy tj. do dnia 31 sierpnia 2013 r. Koniec umów przypadał zatem po wejściu w życie przepisu art. 70b ust. 11 u.s.o., który – poprzez odwołanie się do warunków przyznawania pomocy na podstawie rozporządzenia nr 1998/2006 - wyklucza skarżącego z kręgu podmiotów uprawnionych do uzyskania dofinansowania. Oznacza to, że w trakcie trwania umowy o pracę z młodocianymi pracownikami zmieniły się zasady przyznawania dofinansowania na jego dokształcanie. Należy zatem ocenić, czy w sprawie zasadne jest stosowanie przepisu art. 70b u.s.o. w brzmieniu sprzed zmiany, czy po zmianie dodającej ustęp 11.

Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, w braku przepisów międzyczasowych nowe prawo stosuje się na przyszłość tzn. do zdarzeń prawnych, które wystąpiły po jego wejściu w życie. Stosowanie nowego prawa do zdarzeń zamkniętych, zakończonych w przeszłości (przed jego wejściem w życie) o ile nie wynika to wprost z przepisów intertemporalnych, stanowiłoby niedopuszczalną retroakcję (wsteczne działanie prawa).

Inna sytuacja występuje, gdy przepisy nowego prawa regulują stosunki prawne o charakterze "otwartym", ciągłym, takie które nie znalazły jeszcze swojego zakończenia ("stosunki w toku"), a które rozpoczęły się pod rządami poprzedniego prawa i trwają dalej po wejściu w życie nowych przepisów. W takiej sytuacji co prawda stan faktyczny mający wpływ na określony stosunek prawny następuje pod rządami poprzedniego prawa, ale ma on charakter definitywnie nie ukształtowany pod rządami poprzedniego prawa i trwa nadal po wejściu w życie nowego – dlatego stosuje się, w braku przepisów intertemporalnych, przepisy nowej ustawy. Jest to sytuacja retrospektywności prawa (vide np. uchwała NSA z dnia 16 grudnia 2013 r., II OPS 2/13, CBOSA). Mamy z nią do czynienia w sprawie niniejszej.

Przypomnieć bowiem należy, że warunkami uzyskania przez skarżącego dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników, tak przed zmianą art. 70b u.s.o., jak i po dodaniu ustępu 11, były: posiadanie odpowiednich kwalifikacji przez pracodawcę, zawarcie umowy o pracę w celu dokształcania, zdanie przez młodocianego egzaminu, złożenie przez pracodawcę wniosku w terminie trzech miesięcy od dnia zdania egzaminu. W sprawie niniejszej przed dniem 1 września 2012 r. (tj. przed dodaniem ustępu 11) skarżący wypełnił w sposób całkowity tylko jeden warunek – uzyskał odpowiednie kwalifikacje celem prowadzenia dokształcenia. Natomiast w dacie zmiany przepisów nie były zakończone umowy o pracę (upłynęły 24 miesiące z 36, na które zostały zawarte), młodociani nie posiadali zdanych egzaminów, a zatem nie rozpoczął jeszcze biegu trzymiesięczny termin na złożenie wniosków o przyznanie dofinansowania. Oznacza to, że stan faktyczny uprawniający skarżącego do ubiegania się o dofinansowanie w dacie wejścia w życie art. 70b ust. 11 u.s.o. nie był ukształtowany w sposób definitywny tzn. tak kształtujący jego sytuację, że już wówczas mógł - z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością - przypuszczać, że dofinansowanie otrzyma. Inaczej rzecz ujmując należy stwierdzić, że do dnia wejścia w życie przepisu art. 70b ust. 11 u.s.o. nie ziściły się wszystkie ustawowe warunki uprawniające do nabycia uprawnienia do dofinansowania według stanu prawnego wówczas obowiązującego. Okoliczności niespełnione na tę datę (brak zakończenia umów, brak zdanych egzaminów, nierozpoczęcie biegu terminu na złożenie wniosku o przyznanie dofinansowania), miały charakter przyszły i niepewny. Wykluczyć należy zatem twierdzenie, że w dniu 1 września 2012 r. (data początku obowiązywania art. 70b ust. 11 u.s.o.) sytuacja strony była na tyle ukształtowana, że mógł on mieć pewność uzyskania spornej pomocy publicznej. Stąd też nie można przyjąć, że do jego sytuacji powinien mieć zastosowanie przepis art. 70b u.s.o. w brzmieniu sprzed 1 września 2012 r., a nie przepis ten uzupełniony o ustęp 11.

Niewątpliwie inaczej należałoby ocenić sytuację, gdy w dacie wejścia w życie przepisu art. 70b ust. 11 u.s.o. skarżący spełniałby materialnoprawne warunki przyznania dofinansowania, ale np. nie upłynąłby jeszcze termin na wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji w tym przedmiocie i samo postępowanie toczyłoby się po dniu 1 września 2012 r. Inaczej mówiąc warunki ustawowe z art. 70b ust. 1-3, 6 i 7 u.s.o. zostałyby spełnione przed dniem 1 września 2012 r., ale wniosek o przyznanie dofinansowania został złożony po tej dacie i organy orzekały pod rządem znowelizowanych przepisów. Wówczas, zdaniem sądu, odmowa przyznania pomocy publicznej nastąpiłaby z naruszeniem prawa i zasad konstytucyjnych. Taka sytuacja jednak w sprawie nie wystąpiła.

Także odmiennie należałoby ocenić sytuację, gdy uzyskanie dofinansowania uzależnione byłoby wyłącznie od zrealizowania umów o pracę z młodocianymi pracownikami. Wówczas zmiana przepisów na niekorzyść strony w trakcie trwania takiej umowy nie mogłaby prowadzić do odmowy przyznania pomocy.

Jednakże gdy prawo przewiduje kilka równorzędnych warunków uzyskania dofinansowania, a w dacie zmiany przepisów (jak w sprawie niniejszej) większość z nich jeszcze się nie ziściła i nie było pewne, czy nastąpi to w przyszłości (czy umowy o pracę zostaną zrealizowane, czy młodociani zdadzą egzaminy końcowe, czy strona dotrzyma terminu na złożenie stosownych wniosków), to należy przyjąć, że w dacie tej zmiany sytuacja strony nie była na tyle ukształtowana, by miała podlegać ochronie poprzez zastosowanie przepisów obowiązujących w chwili zawierania umów.

Stąd też za bezskuteczne uznać również należy zarzuty dotyczące naruszenia konstytucyjnych zasad demokratycznego państwa prawnego oraz równości wobec prawa (art. 2 i art. 32 Konstytucji RP). Zauważyć trzeba, że skarżący w żaden sposób ich nie uzasadnił i nie wskazał, na czym to naruszenie miałoby polegać. Przedmiotowego naruszenia z urzędu nie dopatrzył się skład orzekający w sprawie niniejszej.

Przede wszystkim wskazać należy, że sytuacja skarżącego jest odmienna od tej, jaka miała miejsce w sprawie IV SA/Gl 642/13, na którą skarżący powołał się na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2014 r. W postępowaniu przed WSA w Gliwicach zakończonym wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014 r. umowa o pracę z młodocianym pracownikiem została zawarta w dniu 21 maja 2010 r. na okres 24 miesięcy (tj. do dnia 31 sierpnia 2012 r.), a młodociany pracownik w dniu 31 sierpnia 2012 r. zdał egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie. Również przed wejściem w życie art. 70b ust. 11 u.s.o. pracodawca doszkalający młodocianego uzyskał niezbędne kwalifikacje. Zatem większość warunków uzyskania dofinansowania spełniła się przed dniem zmiany przepisów tj. przed 1 września 2012 r., a jedynie wniosek o przyznanie dofinansowania skarżący w sprawie IV SA/Gl 642/13 złożył w dniu 31 października 2012 r., a więc już po zmianie przepisów. Oceniając opisany stan faktyczny trudno nie zgodzić się z WSA w Gliwicach, że - gdy większość przesłanek uzyskania dofinansowania ziściła się w czasie obowiązywania przepisów sprzed zmiany (tj. gdy "zrealizował się stosunek prawny, który był przedmiotem sprawy", jak wskazał WSA w Gliwicach) – nie mógł mieć zastosowania art. 70b ust. 11 u.s.o., bowiem stanowiłoby to zastosowanie prawa wstecz tj. zastosowanie art. 70b ust. 11 u.s.o. do sytuacji zakończonych przed jego wejściem w życie.

Powyższe wskazuje także, że sytuacja skarżącego w sprawie niniejszej oraz skarżącego w sprawie IV SA/Gl 642/13 była na tyle odmienna, że nie można twierdzić o naruszeniu zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji RP). Zasada ta oznacza, że wszyscy adresaci norm prawnych, charakteryzujący się daną cechą relewantną, winni być traktowani według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Zasada ta nie wyklucza różnego traktowania podmiotów różniących się między sobą; niemniej wszelkie zróżnicowanie traktowania musi być oparte na uznanych kryteriach, których zasadność doboru podlega każdorazowej ocenie, między innymi z punktu widzenia zasady sprawiedliwości społecznej (zob. wyrok NSA z dnia 28 marca 2014 r., I OSK 64/14, CBOSA).

W ocenie sądu, istotnym elementem różniącym sytuację w sprawie niniejszej od sytuacji ze sprawy IV SA/Gl 642/13 jest moment ziszczenia się przesłanek uzyskania dofinansowania, który w sprawie IV SA/Gl 642/13 nastąpił przed dniem wejścia w życie przepisu art. 70b ust. 11 u.s.o. (jedynie za wyjątkiem złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania), a w sprawie niniejszej – po tej dacie i przy braku pewności w dniu 1 września 2012 r. czy ziszczą się w przyszłości. O ile zatem w sprawie IV SA/Gl 642/13 na dzień wejścia w życie przepisu art. 70b ust. 11 u.s.o. zrealizował się stosunek prawny warunkujący uzyskanie dofinansowania, o tyle w sytuacji skarżącego nie miało to miejsca. Stąd też powoływanie się przez skarżącego na zasadę równości nie może odnieść zamierzonego skutku. Przedmiotowe zróżnicowanie jest oparte o kryteria weryfikowalne i czytelne oraz uwzględnia zamierzenie ustawodawcy, który – realizując prawo unijne - z kręgu uprawnionych do dofinansowania wykluczył podmioty gospodarcze prowadzące działalność rolniczą.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji RP tj. zasady demokratycznego państwa prawa wskazać należy, że wywodzi się z niej zasadę zaufania do Państwa i stanowionego przez jego organy prawa, a w konsekwencji zasadę niedziałania prawa wstecz tj. zakaz retroakcji (vide np. wyrok z dnia 28 września 2011 r., II SA/Go 610/11, CBOSA). Jak wyżej wyłożono, o takim retroaktywnym działaniu nowych przepisów (art. 70b ust. 11 u.s.o.) nie może być mowy w sprawie niniejszej, skoro – co jeszcze raz należy podkreślić - sytuacja skarżącego w dacie ich wejścia w życie nie była na tyle ukształtowana, że gwarantowała mu pewność uzyskania dofinansowania.

Reasumując stwierdzić trzeba, że skoro w sytuacji skarżącego ma zastosowanie przepis art. 70b ust. 11 u.s.o., to nie należy mu się dofinansowanie, bowiem nie spełnia on warunków przyznania pomocy de minimis określonych w art. 1 ust. 1 b rozporządzenia Komisji (WE) nr 1988/2006 – jest podmiotem prowadzącym działalność w zakresie produkcji podstawowej produktów rolnych, wyłączonym z kręgu uprawnionych do otrzymania pomocy publicznej na warunkach w tym rozporządzeniu określonych.

Co prawda stanowisko organów odnośnie posiadania przez skarżącego przymiotu przedsiębiorcy jest odmienne niż zaprezentowane przez sąd, jednakże nie zmienia to zasadniczego, prawidłowego ustalenia przez organy odnośnie braku uprawnienia skarżącego do przyznania wnioskowanej pomocy de minimis. Okoliczność dokonania przez organy nieprawidłowej interpretacji (wykładni) przepisów prawa materialnego (art. 2 u.s.d.g.), która nie miała wpływu na wynik sprawy, pozostaje bez wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji jako nienaruszającej prawa w stopniu uzasadniającym jej wyeliminowanie z obrotu prawnego. Zgodnie z przepisem art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.) do uwzględnienia skargi może prowadzić tylko takie naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a taka sytuacja – jak wyżej wywiedziono – w sprawie niniejszej nie występuje.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.