Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia E. S. P. Spółki z o.o. w W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 2 kwietnia 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 396/11 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi E. S. P. Spółki z o.o. w W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] lipca 2010 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy postanawia: oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2012 r., o sygnaturze VI SA/Wa 396/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. odmówił E. S. P. Spółce z o.o. z siedzibą w W. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych, w sprawie ze skargi tej Spółki na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, iż Spółka wnosząc skargę kasacyjną od wyroku z dnia 13 maja 2011 r., oddalającego jej skargę na wskazaną wyżej decyzję, złożyła wniosek o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie jej od kosztów sądowych – wpisu od skargi kasacyjnej wynoszącego 500 złotych. Sąd I instancji stwierdził, iż Skarżąca Spółka nie wykazała, iż nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania sądowego w niniejszej sprawie. Powyższa ocena sformułowana została w oparciu o nadesłane przez Stronę dokumenty obrazujące jej sytuację majątkową. Wynikało z nich, że w 2011 r. Spółka osiągnęła przychód netto w wysokości 11.127.831,49 złotych zaś zysk netto wynosił 82.383,06 złotych. Sprzedaż towarów i usług w styczniu 2012 r. wyniosła 167.215 złotych. Wyciągi z rachunków bankowych wskazywały, że na dzień 30 grudnia 2011 r., Spółka posiadała środki pieniężne w kwocie 227.321,39 złotych, a saldo w okresie od 30 września do 30 grudnia 2011 r. wachało się od 27.144 złotych do 624.470,86 złotych. Wobec powyższego Sąd I instancji uznał, że brak jest przeciwwskazań do pokrycia przez Skarżącą z posiadanych zasobów finansowych kosztów postępowania sądowoadministracyjnego.

Zażaleniem Spółka E. S. P. zaskarżyła w całości powyższe postanowienie wnosząc o jego zmianę poprzez uwzględnienie wniosku o przyznanie prawa pomocy ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Postanowieniu zarzucono naruszenie art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2012 r., poz. 270) oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu podniesiono, że z dokumentów przedłożonych przez Spółkę wynikał, iż znajduje się ona w bardzo trudnej sytuacji finansowej, czego Sąd I instancji nie dostrzegł. Skarżąca bowiem wielokrotnie wskazywała na zmienność swojej sytuacji finansowej, która w ostatnim okresie uległa pogorszeniu. Panujący kryzys powoduje, iż płynność finansowa Spółki może być nagle utracona, a sytuacji takiej nie oddaje analizowany przez Sąd I instancji rachunek zysków i strat. Podkreślono, że sytuacja Spółki jest bardzo niepewna, co obrazuje sytuacja majątkowa na dzień składania wniosku wskakująca na skromne środki finansowe, które w rzeczywistości nie są wystarczające do pokrycia kosztów postępowania sądowego. Duża zmienność płynności finansowej wraz z koniecznością regulowania bieżących zobowiązań Spółki takich jak koszty funkcjonowania działalności gospodarczej czy wynagrodzenia pracowników, powoduj, że konieczność poniesienia kosztów sądowych może doprowadzić do powstania stanu niewypłacalności. Skarżąca Spółka zarzuciła równie, że uzasadnienie postanowienia ogranicza się w zasadzie do opisania stanu sprawy, podniesionych w sprzeciwie do postanowienia referendarza zarzutów i podania podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Taka konstrukcja postanowienia pozbawia Skarżąca, w jej ocenie, możliwości skutecznego odniesienia się do przesłanek jakimi kierował się Sąd rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności rozpoznaniu podlegać będzie podniesiony w zażaleniu zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 141 § 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ustalenie prawidłowości konstrukcji zaskarżonego postanowienia zgodnie z wymogami stawianymi powołanym wyżej przepisem pozwoli na dokonanie oceny, czy prawidłowo dokonano subsumcji ustalonego stanu faktycznego sprawy do treści art. 246 § 2 ustawy i czy zasadnie Sąd I instancji domówił udzielenia Spółce prawa pomocy.

Przepis art. 141 § 4 ustawy zawiera katalog niezbędnych elementów uzasadnienia, na które składają się zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowiska pozostałych stron, podstawę rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Analizując treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, brak jest podstaw do stwierdzenia aby pozbawione było ono któregokolwiek z wymienionych powyżej elementów. Postanowienie to zawiera, bowiem zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, obejmujące treść żądania wraz z istotną treścią dokumentów dołączonych do wniosku. Opis rozstrzygnięcia wraz głównymi motywami wydanego przez referendarza sądowego postanowienia oraz podniesione w sprzeciwie zarzuty Spółki. Przedstawiono także treść uzupełniającego materiału dowodowego złożonego przez Skarżącą na żądanie Sądu. Podnoszona wadliwość konstrukcji uzasadnienia skutkująca, zdaniem Spółki, niemożliwością weryfikacji przyczyn leżących u podstaw odmowy zwolnienia Skarżącej od obowiązku poniesienia wpisu od skargi kasacyjnej, również nie miała miejsca. Sąd I instancji, wskazując na przesłanki przyznania prawa pomocy osobie prawnej, w więc przesłanki, o których mowa w art. 246 § 2 pkt 2 ustawy, wskazał na okoliczności, wyszczególniając informacje dotyczących stanu finansowego Spółki, przemawiające za uznaniem, iż jest ona w stanie uiścić wpis od skargi kasacyjnej. Zauważyć przy tym należy, iż swoją ocenę Sąd I instancji oparł nie o dokumenty załączone do wniosku, lecz o dokumenty złożone na wezwanie do uzupełnienia wniosku, a więc dokumenty obrazujące możliwie najaktualniejszą dla daty wydania zaskarżonego postanowienia sytuację finansową Skarżącej.

Przechodząc do oceny trafności oceny jakiej dokonał Sąd I instancji w zakresie żądania Skarżącej, podzielić należy stanowisko tego Sądu, iż Spółka jest w stanie ponieść koszty związane z wniesieniem skargi kasacyjnej od zapadłego w sprawie wyroku z dnia 13 maja 2011 r. Zgodnie z art. 246 § 2 pk t 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy osobie prawnej może być udzielone w zakresie częściowym, bo w takim zakresie należy odczytywać żądanie Strony, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Wnioskodawca powinien zatem wskazać na takie obiektywne okoliczności swoje sytuacji materialnej i finansowej, które uzasadniałyby przyjęcie, iż nie dysponuje on środkami wystarczającymi do poniesienia pełnych kosztów postępowania. Wykazana przez Spółkę, dokumentami złożonymi na wezwanie Sądu, sytuacja finansowa obrazująca przychody i zysk wypracowany w 2011 r. i początku 2012 r. oraz zasoby pieniężne zgromadzone na koncie bankowym, nie pozwalają na przyjęcie, że Spółka nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego, które na obecnym jego etapie sprowadzają się do kwoty 500 złotych wpisu od skargi kasacyjnej. Spółka, bowiem nie wykazała aby ponosiła w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą straty, zalegała z należnościami publicznoprawnymi bądź by były prowadzone w stosunku do niej postępowania egzekucyjne w trybie egzekucji komorniczej lub administracyjnej. Wręcz przeciwnie przedłożone dokumenty wskazują na uzyskiwanie znacznych przychodów oraz osiąganie zysków z działalności, a także posiadanie dodatniego stanu rachunku bankowego, którego saldo w ostatnim kwartale 2011 r. pozwala na uiszczenie niewielkiego w stosunku do kwot jakimi Spółka operowała, wpisu od skargi kasacyjnej. Trafnie zatem Sąd I instancji ocenił zdolności Spółki do partycypowania w kosztach związanych z toczącą się sprawą sądowoadministracyjną. Ocena ta obejmowała rzeczywistą, ustaloną w oparciu o materiał dowodowy przedłożony przez Stronę, sytuację materialną Spółki. Nie można jednocześnie doszukać się w argumentacji Sądu I instancji, domniemań co do ewentualnych dochodów i możliwości płatniczych skarżącej, gdyż Sąd wskazał tylko i wyłącznie na dane zawarte w dokumentach finansowych Skarżącej. Nie czynił przy tym żadnych założeń co do przyszłych możliwości finansowych Spółki. Powyższe oznacza, że wykazywana w uzasadnieniu zażalenia zła sytuacja finansowa Skarżącej na dzień wydania zaskarżonego postanowienia nie znajduje odzwierciedlenia w materiale dowodowym sprawy, a tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania za uzasadnione, iż w stosunku do Spółki wystąpiły przesłanki przemawiające za udzieleniem jej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.

Zasadnie Strona podniosła, że prowadzenie działalności gospodarczej nie powoduje konieczności tworzenia przed podmiot prowadzący określoną działalność, specjalnego funduszu przeznaczonego na cele ewentualnych procesów sądowych. Nie oznacza to jedenak, że przedsiębiorca w ramach ryzyka prowadzenia działalności nie powinien liczyć się z możliwością albo koniecznością dochodzenia lub obrony swoich praw na drodze sądowej. Tym samym w przypadku planowania bądź wystąpienia na drogę sądową powinien się liczyć z koniecznością poniesienia kosztów sądowych i przeznaczenia, bądź z bieżącej działalności lub ze zgromadzonych zasobów pieniężnych, kwot niezbędnych do skutecznego wszczęcia procesu. Podkreślenia bowiem wymaga, że koszty związane z postępowaniem przed sądem należy traktować na równi z innymi kosztami prowadzonej działalności, takimi jak należności publicznoprawne, pieniężne zobowiązania umowne czy wynagrodzenia pracownicze. Podniesiona w tym zakresie argumentacja Skarżącej nie mogła zatem odnieść oczekiwanego skutku.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym, orzekł jak w sentencji postanowienia.