Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Sędziowie NSA Wojciech Chróścielewski Elżbieta Stebnicka Protokolant Michał Zawadzki po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 marca 2006 r. sygn. akt II SA/Ol 864/05 w sprawie ze skargi B. S. na orzeczenie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wydalenia ze służby oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 29 marca 2006r., sygn. akt II SA/Ol 864/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę B. S. na orzeczenie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie z dnia [...], nr [...] w przedmiocie wydalenia ze służby.

Sąd wskazał na następujący stan faktyczny sprawy:

w dniu 1 lipca 2005r., w godzinach 17.00 - 18.20, pełniący w tym dniu służbę w Komisariacie Policji w [...] st. sierż. B. S. odebrał sześć zgłoszeń, w tym trzy dotyczące J. C., który, według zgłaszających, chodził po wsi [...] i straszył mieszkańców, jednego raniąc. Prosili oni o interwencję policji. Skarżący poinformował ich, że na obecną chwilę nie ma wolnego radiowozu, gdyż jest wiele wezwań z [...], gdzie odbywał się w tym dniu festyn. Zalecił zamknięcie drzwi i okien oraz poprosił o telefon, gdyby J. C. pojawił się ponownie. Skarżący twierdzi, że zgłoszenia te odebrał jako zgłoszenia informacyjne, nie noszące znamion niebezpieczeństwa.

Policjant dyżurny przejmujący służbę o godz. 19.30, st. asp. S. Ż. poinformował, że w przekazywanej mu informacji o zaległych interwencjach nie sprecyzowano, która z nich jest pilniejsza. Skarżący nie poinformował go o zgłoszeniach mieszkańców [...], zatem, po konsultacji z Komendantem Komisariatu Policji w [...], zadecydował o wysłaniu tam policjantów, którzy mieli zabezpieczać odbywającą się imprezę.

Gdy tylko dowiedział się o zaległych interwencjach, natychmiast zadecydował o wysłaniu na miejsce patrolu.

Skarżący nie przyznał się do zarzucanego mu czynu.

W ocenie Komendanta Miejskiego Policji w [...], skarżący nie podjął czynności służbowych zmierzających do wysłania patrolu policji do [...], nie powiadomił również swojego przełożonego o zaistniałej sytuacji. W świetle powyższego oraz z uwagi na fakt, że już w przeszłości były zastrzeżenia do postawy służbowej skarżącego i wykonywanych przez niego obowiązków oraz biorąc pod uwagę charakter i powagę oraz wydźwięk społeczny i medialny sprawy, organ I instancji zadecydował, że najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie kary dyscyplinarnego wydalenia ze służby. Znalazło to wyraz w orzeczeniu z dnia 20 lipca 2005r., nr 32, od którego skarżący odwołał się w raporcie do Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie, w którym wniósł o anulowanie nałożonej na niego kary.

Podniósł on, że z przyjętych zgłoszeń nie wynikało, iż sytuacja we [...] jest poważna i należy traktować ją priorytetowo, osoby zgłaszające, zdaniem skarżącego, nie wspominały o groźbie użycia przez J. C. niebezpiecznego narzędzia, dlatego też potraktował te zgłoszenia jak zwykłe interwencje domowe.

Orzeczeniem nr [...] z dnia [...], Komendant Wojewódzki Policji w Olsztynie utrzymał w mocy decyzję Komendanta Miejskiego Policji w [...].

W jego uzasadnieniu wskazał, że z uwagi na dyscyplinarny charakter wymierzonej kary, powołał specjalną komisję do zbadania zaskarżonego orzeczenia, która to komisja uznała, że zebrane dowody w pełni potwierdzają stawiany skarżącemu zarzut niedopełnienia obowiązków służbowych, nie dopatrzyła się też uchybień proceduralnych.

Organ II instancji uznał, że materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje bezspornie na winę skarżącego, zgodził się zatem z orzeczeniem organu I instancji, iż w świetle niniejszej sprawy oraz z uwagi na jej charakter oraz przebieg służby skarżącego, zasadnym było wymierzenie kary dyscyplinarnego wydalenia ze służby. Komendant Wojewódzki Policji w Olsztynie podniósł też, że skarżący miał możliwość powiadomienia dyżurnego KMP w [...] w przypadku nagłych zdarzeń, jednak tego nie uczynił.

Od powyższej decyzji skarżący złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, wnosząc o uchylenie zaskarżonego orzeczenia oraz włączenie do akt sprawy prowadzonej przez prokuraturę Okręgową w Olsztynie, sygn. akt: VI DS. 36/05, na okoliczność ustalenia rzeczywistego przebiegu zdarzenia i przeprowadzenia dowodów uzupełniających z tych dokumentów.

W uzasadnieniu podniesiono, że Komendant Wojewódzki Policji w Olsztynie powinien podlegać wyłączeniu przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy, gdyż w trakcie trwania postępowania dyscyplinarnego wypowiadał się publicznie, przesądzając o winie skarżącego, w konsekwencji czego naruszona została zasada domniemania niewinności, wyrażona w art. 135g ust. 2 ustawy o Policji.

Za złamaniem tej zasady, zdaniem skarżącego, przemawia również fakt, iż w Komisariacie Policji w [...] nie jest zainstalowany rejestrator rozmów, który by pozwolił bez żadnych wątpliwości ustalić treść przyjmowanych zgłoszeń. Ponadto podniesiono, że z treści zaskarżonego orzeczenia nie wynika, aby wszelkie nie dające się rozstrzygnąć wątpliwości zinterpretowano na korzyść skarżącego, organ II instancji nie wziął też pod uwagę okoliczności łagodzącej, tj. braku dostatecznej liczby patroli.

Zatem, zdaniem skarżącego, brak było podstaw do zastosowania tak surowej kary, jaką jest dyscyplinarne zwolnienie ze służby.

W odpowiedzi na skargę, Komendant Wojewódzki Policji w Olsztynie, wniósł o jej oddalenie, uznając za chybione argumenty strony skarżącej.

Wyrokiem z dnia 29 marca 2006r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznając, iż nie dopatrzył się wymienionych naruszeń prawa, oddalił skargę B. S..

Sąd wskazał, że na podstawie art. 106 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. z 2002r. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), sąd może z urzędu lub na wniosek strony przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, w przedmiotowej sprawie nie ma takiej potrzeby.

W ocenie Sądu, nie może odnieść skutku zarzut o wyłączenie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie, gdyż poza ogólnikowymi stwierdzeniami, skarżący nie powołał się na żadną z przesłanek wymienionych w art. 135c ust. 1 pkt 1 - 4 ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990r., nie złożył też wniosku do wyższego przełożonego dyscyplinarnego o wyłączenie na podstawie art. 135c ust. 4 powołanej powyżej ustawy.

Zatem, na tym etapie postępowania, Sąd uznał za spóźnione próby zakwestionowania bezstronności Komendanta Wojewódzkiego Policji.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, postępowanie dowodowe przeprowadzone w toku postępowania dyscyplinarnego przeprowadzono zgodnie z zasadami uregulowanymi w rozdziale 10 ustawy o Policji.

Sąd I instancji podkreślił jednocześnie, iż przepis art. 135 j ust.1 ustawy o Policji, nie wyznacza organowi dyscyplinarnemu merytorycznych reguł oceny wyników postępowania dowodowego, a co za tym idzie organ przeprowadza postępowanie w oparciu o swobodną ocenę dowodów.

Natomiast sądowa kontrola oceny dowodów ogranicza się do sprawdzenia, czy nie popełniono gdzieś błędów natury faktycznej lub logicznej, czego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie nie stwierdził, nie dopatrzył się też przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, ani złamania zasady domniemania niewinności.

Skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 marca 2006 r. złożył skarżący B. S. zaskarżając wyrok ten w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego, przez błędną wykładnię przepisu art. 132 ust. 2 i ust. 3 pkt 2, 132a pkt 2, 134 pkt 6, 134 h ust. 1, ust. 2 pkt 1,2,3,4, ust.3 pkt 1, 135 c ust. 2, 135f ust. 7 pkt1 i 2, 135 g ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r. o policji (Dz. U. z 2002r. nr 7, poz. 58 ze zm.), poprzez niewłaściwe zastosowanie, polegające na nie uwzględnieniu zarzutu o konieczności wyłączenia z orzekania w sprawie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie, uznania winy skarżącego, nie ustalenia stopnia winy i błędnego zastosowania kary dyscyplinarnej. Ponadto, skarga kasacyjna zarzucała naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 106 § 3, 151, 133 § 1 i 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. z 2002r. nr 153, poz. 1270 ze zm.), poprzez nie uwzględnienie wniosku o uzupełnienie materiału dowodowego, przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, oddalenie skargi pomimo istnienia podstaw do jej uwzględnienia, pominięcie zebranego materiału dowodowego, nie przeprowadzenie wnioskowanych dowodów.

W związku z tym wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie Sądowi I instancji sprawy do ponownego rozpoznania.

W opinii wnoszącego skargę kasacyjną Komendant Wojewódzki Policji w Olsztynie, powinien podlegać wyłączeniu na podstawie art. 135c ust.2 ustawy o Policji. Nie ma podstaw, zdaniem strony skarżącej, stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, że zarzut wyłączenia jest niezasadny, gdyż został zgłoszony jako spóźniony.

W ocenie skarżącego, brak uzasadnienia przez organ odwoławczy co do rodzaju winy i jej stopnia, uniemożliwiło Sądowi ocenę zastosowanego środka dyscyplinarnego, co powinno być wystarczającą przyczyną do uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie nałożonej kary.

Podniesiono także, iż nawet, gdyby skarżący rzeczywiście dopuścił się przewinienia służbowego, Sąd I instancji w wydanym wyroku nie wziął pod uwagę stopnia zawinienia. W przedmiotowej sprawie, można co najwyżej przyjąć, że mamy do czynienia z winą nieumyślną, zatem zastosowanie tak surowej kary, jaką jest wydalenie ze służby, która jest najbardziej dotkliwą z możliwych kar, nie ma tu podstaw.

Zdaniem skarżącego, Sąd I instancji nie uwzględnił też okoliczności łagodzącej, jaką jest w przedmiotowej sprawie brak dostatecznej liczby patroli, która w pełni pozwalałaby zabezpieczyć potrzeby służby, co doprowadziło do sytuacji, w której skarżący musiał wybierać, którą z interwencji potraktować jako priorytetową.

Skarżący za całkowicie pozbawione podstaw uznał też przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, że na wymiar kary dyscyplinarnej miały wpływ rzekome wcześniejsze zastrzeżenia co do jakości wykonywania przez skarżącego obowiązków służbowych. Twierdzenia te uznał za pozbawione podstaw faktycznych i prawnych, a ich przyjęcie za całkowicie dowolne.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Dokonując oceny zasadności skargi kasacyjnej wniesionej przez B. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 marca 2006 r., o którym wyżej mowa Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw..

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują przesłanki nieważności z art. 183 § 2 powołanej powyżej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

W podstawie kasacyjnej wnoszący skargę kasacyjną zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego - przytaczając szereg przepisów, poprzez nieuwzględnienie wniosku o konieczności wyłączenia z orzekania w sprawie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie. Argumenty podnoszone w tym zakresie przez skarżącego (dopiero na etapie skargi do WSA w Olsztynie) były przedmiotem analizy i oceny Sądu I instancji i są prawidłowe. Skarżący nie powołuje się na żadną z przesłanek obligatoryjnych ujętych w treści przepisu art. 135c ust.1 pkt 1-4 ustawy o Policji a powodujących, przy ich zaistnieniu, konieczność wyłączenia Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie z mocy samego prawa. Skarżący jako podstawę do wyłączenia Komendanta podał przepis art. 135c ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji, który stanowi, że przełożonego dyscyplinarnego można wyłączyć od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym także z innych uzasadnionych przyczyn. Należy jednak zauważyć, że przepis ten nie jest przepisem obligatoryjnym, a stwarza jedynie możliwość wyłączenia od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym przełożonego dyscyplinarnego z innych uzasadnionych przyczyn. Treść tego unormowania wskazuje, że oceny takiej powinien dokonać wyższy przełożony dyscyplinarny.

Nie bez znaczenia jest także, co skarżący pominął, że wyłączenie takie może nastąpić również na wniosek obwinionego zaś postanowienie w tym przedmiocie wydaje przełożony dyscyplinarny (art. 135c ust. 4 i ust. 6). Jednakże, jak wynika z akt sprawy, wniosku takiego w całym toku postępowania dyscyplinarnego skarżący nie złożył.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie dokonał analizy zebranego w sprawie materiału, a zarzucaną w skardze kasacyjnej ocenę kwestii konieczności wyłączenia od orzekania w postępowaniu dyscyplinarnym Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie wyczerpująco rozważył w uzasadnieniu wyroku i nie budzi ona zastrzeżeń. Zasadnie więc uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, że argument skarżącego w tej materii nie jest uzasadniony.

Skarga kasacyjna zarzuca również nieuzasadnione uznanie przez organy winy skarżącego, nieustalenie jej stopnia i błędne zastosowanie wobec niego kary dyscyplinarnej.

Naczelny Sad Administracyjny zauważa, że ustawodawca, formułując w treści art. 134 ustawy o Policji katalog kar dyscyplinarnych, nie określił, jakiemu przewinieniu odpowiada każda z nich. W związku z tym, właściwym jest przyjęcie, że pozostawił te kwestie uznaniu organów rozstrzygających, co nie oznacza jednak dowolności w ich stosowaniu. Ocena naruszenia obowiązku służbowego, waga tego naruszenia, ustalenie jego zakresu a także wymiar odpowiedniej kary stanowi kompetencję organów orzekających w sprawach dyscyplinarnych. Inaczej mówiąc, skoro ustawodawca powołanemu art. 134 ustawy nadał charakter uznaniowy, to tym samym decyzję o wydaleniu ze służby pozostawił swobodnej ocenie właściwego organu policji. Sąd pierwszej instancji słusznie jednak podniósł, iż "uznaniowość" przepisu nie oznacza jego dowolności. Organ ma bowiem obowiązek zbadać okoliczności faktyczne sprawy i uzasadnić wydane w sprawie rozstrzygnięcie. Badając legalność zaskarżonej decyzji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie stwierdził, iż organy policji obydwu instancji wyczerpująco uzasadniły wydane w sprawie rozstrzygniecie o wydaleniu skarżącego ze służby. Wskazały bowiem, iż charakter czynu popełnionego przez skarżącego, jego okoliczności i następstwa, godzą w dobre imię i honor funkcjonariusza policji, w związku z czym dyskwalifikują go z pełnionej służby. Należy przy tym pamiętać, że przed podjęciem służby, każdy Policjant składa ślubowanie, a określony w jego rocie zakres obowiązków funkcjonariusza Policji, jako funkcjonariusza służby publicznej, wymaga szczególnej staranności w wykonywaniu zadań, które mają zapewnić realizację zadań tej służby i ochronę życia i zdrowia ludzi przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra. Jedną z podstawowych gwarancji realizacji tych obowiązków jest m.in. odpowiedzialność dyscyplinarna policjantów. Odpowiedzialność ta oparta jest na regułach zaostrzonych, wynikających ze szczególnego rodzaju zadań tej formacji. Naruszeniem dyscypliny służbowej jest w szczególności zaniechanie czynności służbowych albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy, o czym stanowi art. 132 ust. 3 pkt 2 w/w ustawy o Policji.

Przy wykonywaniu zadań obowiązuje zatem nie tylko dyscyplina służbowa, ale i przestrzeganie zasad etyki zawodowej, do których to wartości należy zaliczyć szczególną staranność w wykonywaniu powierzonych obowiązków. Policjant uznany za winnego nie dopełnienia obowiązków służbowych w tym konkretnym stanie faktycznym nie może cieszyć się już nieposzlakowaną opinią, a ta w myśl art. 25 ust.1 ustawy o Policji jest jednym z wymogów stawianych funkcjonariuszom policji. Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku, a wobec tego nie znajduje uzasadnienia dla zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego wymienionych w skardze kasacyjnej.

W świetle powyższego podkreślenia wymaga fakt, iż sądy administracyjne nie dokonują oceny zaskarżonego aktu administracji publicznej pod względem słuszności zapadłego rozstrzygnięcia, a jedynie badają, czy nie narusza on prawa.

Skarga kasacyjna zarzuca też wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 marca 2006r., naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 106 § 3, 151, 133 § 1 i 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, poprzez nieuwzględnienie wniosku o uzupełnienie materiału dowodowego, zasady swobodnej oceny dowodów, oddalenie skargi pomimo istnienia podstaw do jej uwzględnienia, pominięcie zebranego materiału dowodowego, nie przeprowadzenie wnioskowanych dowodów.

Zarzuty naruszenia wymienionych powyżej przepisów również uznać należy za chybione.

Zgodnie z art. 106 § 3 powołanej powyżej ustawy, sąd może z urzędu lub na wniosek strony przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania. W przedmiotowej sprawie, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, materiał zgromadzony w toku postępowania administracyjnego (dyscyplinarnego), stanowił przy analizie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w pełni materiał do oceny postępowania skarżącego, w sytuacji jaka zaistniała w dniu zdarzenia tj. 1 lipca 2005 roku, a zatem nie zachodziła konieczność uzupełnienia tego materiału przez dołączenie akt postępowania karnego, wraz z nieprawomocnym orzeczeniem sądu karnego.

Odnosząc się do zarzutu skargi kasacyjnej przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów, Naczelny Sad Administracyjny pragnie podkreślić, że przepis art. 135 j ust. 1 ustawy o Policji, na podstawie którego wydano orzeczenie o ukaraniu skarżącego, nie wyznacza organowi dyscyplinarnemu merytorycznych reguł oceny wyników postępowania dowodowego, co oznacza, że przepis ten wprowadza swobodną ocenę dowodów w tym zakresie, w związku z czym sądowa kontrola oceny dowodów oznacza jedynie sprawdzenie, czy dokonana już ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej lub logicznej, bądź, czy też nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy.

Tego rodzaju naruszeń Naczelny Sąd Administracyjny w niniejszej sprawie nie stwierdził, zatem nie doszło - zdaniem sądu - do naruszenia prawa.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sad Administracyjny na podstawie art. 184 powołanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.