Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jakub Linkowski (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Marta Laskowska, Sędzia WSA Małgorzata Miron, Protokolant Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2008 r. sprawy ze skarg Gminy O. i Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w [...] na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie reformy rolnej - oddala skargi -

Orzeczeniem z dnia [...] listopada 1955 r. nr [...] Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P. uznało, że nieruchomość ziemska położona w miejscowości G., powiat K. o łącznym obszarze 165,11 ha wpisana do KW nr [...] założonej dla nieruchomości pod nazwą "Majątek Ziemski G." w Sądzie Powiatowym w K., stanowiąca własność L.M., podpadała pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej. Orzeczenie to zostało następnie utrzymane w mocy decyzją Ministra Rolnictwa z dnia [...] marca 1959 r.

Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności powyższych decyzji zwrócili się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi spadkobiercy byłego właściciela nieruchomości: H. S. i A. M.. W miejsce zmarłej w toku postępowania H. S. wstąpili:

J.T., J.S., T.S. i P. S.

Po rozpatrzeniu powyższego wniosku Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej decyzją z dnia [...] września 1996 r. odmówił stwierdzenia nieważności kwestionowanych orzeczeń. Rozstrzygnięcie to zostało następnie utrzymane w mocy decyzją organu naczelnego z dnia [...] sierpnia 1998 r. Oba powyższe orzeczenia zostały uchylone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 października 2000 r. sygn. akt IV SA/Wa 1744/99, którym wskazano na konieczność przeprowadzenia przez organ naczelny postępowania dowodowego mającego za cel wyjaśnienie, czy wchodząca w skład majątku G. część Jeziora [...] o powierzchni 118,31 ha oraz nieruchomość obejmująca dwór z parkiem, stanowiły nieruchomości ziemskie o charakterze rolniczym i podlegały reformie rolnej.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] grudnia 2003 r. oraz decyzją z dnia [...] stycznia 2004 r. odmówił stwierdzenia nieważności kwestionowanych przez strony orzeczeń, wskazując w uzasadnieniu, iż cały majątek L.M. spełniał wymagane dekretem normy obszarowe, dodatkowo wchodząca w jego skład część Jeziora [...] po 1950

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

r. była w użytkowaniu Państwowego Gospodarstwa Rolnego Zespołu Rybackiego M., co świadczyło o jej rolniczym wykorzystywaniu.

Obie decyzje organu naczelnego zostały uchylone wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 października 2004 r. sygn. akt IV SA/Wa 205/04.

Wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 listopada 2005 r. sygn. akt I OSK 160/05 została oddalona złożona w powyższej sprawie skarga kasacyjna Gminy O..

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2006 r. oraz decyzją z dnia [...] listopada 2006 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi stwierdził nieważność kwestionowanych przez strony orzeczeń Ministra Rolnictwa oraz Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P. w części dotyczącej gruntów i jeziora o łącznej powierzchni 138,9933 ha oraz stwierdził, że orzeczenia te zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa w części dotyczącej gruntów o łącznej powierzchni 25,7073 ha. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ wskazał, że przeprowadzone postępowanie dowodowe, w szczególności zaś opinie powołanych w sprawie biegłych i zeznania świadka wskazują, że Jezioro [...] nie mogło być uznane za nieruchomość ziemską w rozumieniu dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2007 r. sygn. akt IV SA/Wa 170/07 uchylił powyższe decyzje organu naczelnego, stwierdzając, że organ administracji nie wykonał wytycznych zawartych w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 października 2004 r. sygn. akt IV SA/Wa 205/04.

Następnie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] września 2007 r. stwierdził nieważność orzeczenia Ministra Rolnictwa z dnia [...] marca 1959 r. oraz utrzymanego nim w mocy orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P. z dnia [...] listopada 1955 r. w części dotyczącej działek ewidencyjnych o łącznej powierzchni 138,9933 ha oraz stwierdził, że orzeczenia te zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa w części dotyczącej działek o łącznej powierzchni 25,7073 ha. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ naczelny wskazał, że analiza zgromadzonych w niniejszej sprawie dokumentów archiwalnych prowadzi do konkluzji, że kwestionowane przez strony orzeczenia zostały wydane bez uprzedniego wniosku dawnego właściciela nieruchomości. W związku z tym, iż zgodnie z postanowieniami § 5 i 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej wydanie orzeczenia rozstrzygającego o tym, czy dana nieruchomość podpadała pod działanie przepisów dekretu PKWN możliwe było wyłącznie na wniosek strony, to należało przyjąć, że kwestionowane orzeczenia są dotknięte kwalifikowaną wadą prawną określoną w art. 156 § 1 pkt 2 kpa. Organ stwierdził również, że nie można potraktować jako wniosku o wszczęcie postępowania w trybie § 5 rozporządzenia pism I.M., kierowanych do Prezydium Gminnej Rady Narodowej w O., zawierających prośbę o przejęcie na własność Państwa części gospodarstwa G. w zamian za zadłużenia podatkowe.

Z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej ww. decyzją zwrócili się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wójt Gminy O. oraz Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w [...].

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] października 2007 r. utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie.

Skargi na powyższą decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosły Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w [...]. oraz Gmina O.

W skardze Agencji Nieruchomości Rolnych zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego, tj:

§ 5 i 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r.

w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu

reformy rolnej poprzez stwierdzenie, że brak było podstaw prawnych do wydania

przez PWRN w P. orzeczenia z dnia [...] listopada 1955 r., gdyż PWRN nie było uprawnione do potraktowania wniosku I.M. o przejęcie części

gospodarstwa jako wniosku o wydanie decyzji rozstrzygającej o tym, czy dana

nieruchomość podpada pod działanie dekretu oraz przyjęcie, że niewyraźny wniosek

właściciela nieruchomości, ale ustalenia organu administracji stały się podstawą do

wydania decyzji PWRN,

art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej poprzez

stwierdzenie, że majątek ziemski L.M. nie podpadał pod przepisy dekretu, gdyż nie zostały przekroczone normy obszarowe o jakich mowa w art. 2 ust. 1 lit. e dekretu, albowiem część Jeziora [...] o powierzchni 118,31 ha, wchodząca w skład majątku G., z uwagi na brak związku

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

funkcjonalnego z pozostałą częścią tego majątku, nie podpadała pod przepisy tego

dekretu,

oraz przepisów prawa procesowego, tj.

* art. 6 kpa poprzez wydanie decyzji wbrew obowiązującym przepisom prawa,

* art. 7, 77 i 78 § 1 kpa poprzez wydanie decyzji pomimo niespełnienia przez organ

obowiązku wszechstronnego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego.

W związku z powyższym wniesiono o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w trybie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz wydanie decyzji odmawiającej stwierdzenia nieważności orzeczenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia [...] marca 1959 r. i utrzymanego nim w mocy orzeczenia PWRN w P. z dnia [...] listopada 1955 r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] września 2007 r. i przekazanie sprawy organowi do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że rozstrzygnięcia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zostały wydane w oparciu o niepełną dokumentację archiwalną. Wskazano ponadto, że wnioskodawcy na żadnym etapie dotychczas prowadzonego postępowania nie kwestionowali faktu, że L.M. domagał się wydania decyzji rozstrzygającej o tym, czy majątek G. podpadał pod działanie dekretu o reformie rolnej. Zdaniem skarżącego zachowane w sprawie dokumenty, w tym odwołanie L.M. od orzeczenia PWRN w P. z dnia [...] listopada 1955 r., jak i postawa właścicieli G. świadczą o tym, że właściciele majątku zainteresowani byli rozstrzygnięciem orzekającym, iż nieruchomość jest wyłączona spod działania dekretu. Skarżący stwierdził również, że przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. nie wyłączały możliwości wydania z urzędu decyzji orzekającej o tym, czy dana nieruchomość podpadała pod działanie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. Ponadto podniesiono, że przy rozpoznawaniu sprawy nie mógł mieć zastosowania § 6 rozporządzenia, bowiem w niniejszej sprawie sprawą sporną nie jest obszar nieruchomości, ale funkcjonalne powiązanie pomiędzy poszczególnymi częściami majątku. Dodatkowo skarżący stwierdził, że zaskarżona decyzja jak i poprzedzająca ją decyzja z dnia [...] września 2007 r. zostały podjęte z naruszeniem przepisów prawa procesowego, gdyż badający sprawę organ uchylił się od przeprowadzenia zawnioskowanych przez stronę dowodów.

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

W skardze Gminy O. zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

* art. 7 i 77 kpa w związku z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o

postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz w związku z § 5 i 6

rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w

sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu

reformy rolnej i z art. 2 ust. 3, art. 9 ust. 1, art. 16 ust. 1 lit. b, art. 44, art. 71 i art. 85

ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o

postępowaniu administracyjnym poprzez nie wyjaśnienie okoliczności wszczęcia

postępowania w przedmiocie podpadania nieruchomości ziemskiej stanowiącej

własność L.M. pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu

PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej i dowolne przyjęcie, że orzeczenie PWRN

w P. z dnia [...] listopada 1955 r. oraz decyzja Ministra Rolnictwa z dnia [...]

marca 1959 r. były orzeczeniami wydanymi z urzędu,

* art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez przyjęcie, że wydanie ww. orzeczeń stanowiło rażące

naruszenie przepisów prawa procesowego, co pozwala stwierdzić ich nieważność,

* art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi poprzez nie zbadanie czy część Jeziora [...] stanowiła

nieruchomość ziemską funkcjonalnie związaną z produkcją rolną.

W związku z powyższym wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] września 2007 r.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że prowadzący postępowanie organ uchybił określonym w przepisach kpa zasadom postępowania dowodowego i nie wyjaśnił całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Wskazano również, że z dokumentów zgromadzonych przez organ wynika, że małżonkowie M. przed rokiem 1952 byli świadomi, że ich majątek ziemski podlega przepisom dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej i starali się uchronić część nieruchomości przed nacjonalizacją, zawierając umowy dzierżawy. Ponadto zdaniem skarżącego wniosek I.M. jest żądaniem stwierdzenia, że cała nieruchomość nie podpada pod działanie dekretu o reformie rolnej. Organ, który przyjął wniosek nie był właściwym do jego rozpatrzenia, dlatego sekretarz PPRN w K. przekazał go do załatwienia organowi właściwemu. Ubieganie się o wydanie decyzji stwierdzającej, że majątek G. nie podpadał pod działanie dekretu uwidacznia się w sposób wyraźny również w odwołaniu L.M., jednak kwestia ta nie została

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

w ogóle wyjaśniona przez organ w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo skarżący wskazał, iż przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. nie wyłączały możliwości wydania z urzędu decyzji rozstrzygającej o tym, czy dana nieruchomość podpadała pod działanie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. Ponadto zdaniem Gminy O. w rozpatrywanej sprawie nie mógł mieć zastosowania § 6 ww. rozporządzenia, gdyż odnosił się on wyłącznie do tych sytuacji, w których obszar nieruchomości był sporny, natomiast w niniejszej sprawie strona nie kwestionuje obszaru nieruchomości, lecz związek funkcjonalny między różnymi częściami tej samej w znaczeniu wieczystoksięgowym nieruchomości lub przydatność jej części dla osiągnięcia celów dekretu.

W odpowiedzi na skargę Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skarg.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m. in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej P.p.s.a.) sprowadzają się do kontroli działalności organów administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Sąd badając legalność zaskarżonej decyzji w oparciu o wyżej powołane przepisy i w granicach sprawy, nie będąc jednak - stosownie do art. 134 P.p.s.a.-związany zarzutami i wnioskami skarg oraz powołaną podstawą prawną, uznał bezzasadność skarg, jako że decyzja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] października 2007 r. nie narusza prawa.

Na wstępie wskazać należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, podobnie jak organy orzekające w sprawie, z mocy art. 153 P.p.s.a. związany jest poglądami wyrażonymi w prawomocnych wyrokach Sądów orzekających w niniejszej sprawie. Stosownie bowiem do art. 153 P.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Jak wynika z przedstawionego stanu sprawy zaskarżona decyzja została wydana w rezultacie ponownego rozpoznania sprawy - po wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2007 r. sygn. akt IV SA/Wa 170/07, którym uchylono decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z [...] listopada 2006 r. oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] sierpnia 2006 r.

W powołanym wyroku Sąd zarzucił powyższym decyzjom nieprzestrzeganie zasady związania organu opinią prawną i wytycznymi co do dalszego postępowania wyrażoną w rozstrzygnięciu sądu administracyjnego. Zdaniem Sądu organ nie wykonał wytycznych zawartych w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 października 2004 r. sygn. akt IV SA/Wa 205/04 odnośnie obowiązku zbadania, czy część Jeziora [...] stanowiła nieruchomość ziemską związaną funkcjonalnie z produkcją rolną oraz nie wyjaśnił kwestii istnienia bądź braku faktycznego związku funkcjonalnego pomiędzy fragmentem Jeziora [...] a gospodarstwem rolnym, stanowiącym część majątku. Celowi temu nie mogły służyć opinie prawne trzech profesorów, sporządzone dla celów niniejszego postępowania, bowiem nie zawierają one ustaleń faktycznych dotyczących funkcjonowania Jeziora [...], ale mają charakter generalnych i abstrakcyjnych rozważań nad jego charakterem prawnym. Niewyjaśniona została również kwestia złożenia wniosku odnośnie nie podpadania nieruchomości pod działanie dekretu. Jednocześnie Sąd wskazał, że kwestia właściwego ustalenia ewentualnego związku funkcjonalnego może odgrywać w sprawie wówczas znaczenie, gdy zostanie wyjaśnione, iż istniały podstawy prawne do orzekania w przedmiocie podpadania nieruchomości ziemskiej pod przepisy dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej.

W ocenie Sądu - w składzie orzekającym w niniejszej sprawie - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydając zaskarżoną decyzję i decyzję ją poprzedzającą, wbrew zarzutom podniesionym w skargach, zastosował się do oceny prawnej i wytycznych sądów orzekających w niniejszej sprawie co do dalszego postępowania i przystąpił w pierwszej kolejności do zbadania powodów wszczęcia przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P. postępowania w trybie § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. W efekcie ustalił, z powołaniem się na konkretny materiał dowodowy zgromadzony w

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

sprawie, że kwestionowane przez strony orzeczenie zostało wydane bez uprzedniego wniosku o wydanie decyzji administracyjnej w tym przedmiocie.

Dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji Sąd doszedł również do przekonania, że zaskarżona decyzja - wbrew twierdzeniom skarżących -nie narusza przepisów prawa materialnego, w tym art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej, § 5 i 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej oraz zasad ogólnych postępowania, jak i zasad postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 6 kpa organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Z kolei z zasady ogólnej prawdy obiektywnej, unormowanej w art. 7 kpa, której realizacji służy m. in. przepis art. 77 § 1 kpa wynika, iż obowiązkiem organu administracji prowadzącego postępowanie było dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego oraz załatwienie sprawy poprzez wyczerpujące zebranie i rozpatrzenie całego materiału dowodowego, w tym dokonanie analizy wszystkich dowodów, mającej znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Sąd uznał, iż owym elementarnym zasadom postępowania administracyjnego czyni zadość zaskarżona decyzja.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r, na cele reformy rolnej przeznaczone były m. in. nieruchomości ziemskie stanowiące własność lub współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekraczał bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw [...], jeśli ich rozmiar przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej niezależnie od wielkości użytków rolnych. Nieruchomości te bezzwłocznie przechodziły na własność Skarbu Państwa i przewłaszczenie ich następowało z mocy samego prawa, z chwilą wejścia w życie dekretu tj. z dniem 13 września 1944 r. Ustawodawca zarówno w samym dekrecie, jak i w przepisach wykonawczych nie wprowadził uregulowań, które uzależniałyby przejście na własność Skarbu Państwa wymienionych w art. 2 ust. 1 lit. e dekretu nieruchomości ziemskich od wydania aktów stosowania prawa o charakterze konstytutywnym. Nie zawarł również uregulowań, które odraczałyby skutek przejścia na własność Skarbu Państwa tych nieruchomości ziemskich w czasie.

Przepisy wykonawcze dekretu - rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944r. - w § 6 przewidziały

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

dopuszczalność złożenia przez zainteresowaną stronę wniosku o uznanie, że nieruchomość jest wyłączona spod działania postanowień zawartych w art. 2 ust. 1 lit. e dekretu. Wniosek taki w myśl § 5 rozporządzania był rozpoznawany w postępowaniu administracyjnym i rozstrzygnięcie o tym, czy nieruchomość podpada pod działanie dekretu zapadało w formie decyzji administracyjnej, od której przysługiwało odwołanie do organu wyższego stopnia.

Ani dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej ani rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. nie przewidują działania organów z urzędu w sprawie wyłączenia nieruchomości spod działania postanowień art. 2 ust. 1 lit. e dekretu. Oznacza to, co zostało już wyraźnie podkreślone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2007 r. sygn. akt IV SA/Wa 170/07, że inicjatywa wszczęcia postępowania w przedmiotowej sprawie należy wyłącznie do uprawnionej strony. Stwierdzić należy również, że organ nie tylko wszczyna postępowanie na podstawie żądania strony, ale także prowadzi je w granicach tego żądania. Żądania strony organ nie może interpretować w sposób dowolny, w szczególności nie może wyjść poza jego zakres, bowiem to właśnie treść tego żądania wyznacza stosowną normę prawa materialnego lub procesowego, która określa zakres postępowania.

Zdaniem Sądu organ - na podstawie całokształtu materiału dowodowego sprawy - słusznie uznał, że orzeczenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P. z dnia [...] listopada 1955 r. zostało wydane mimo braku stosownego wniosku pochodzącego od uprawnionej osoby, a więc dotknięte jest wadą nieważności, o której mowa w art. 156 §1 pkt 2 kpa. Tym samym wadą nieważności dotknięte jest również orzeczenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia [...] marca 1959 r. utrzymujące tę decyzję w mocy.

Z analizy zgromadzonych w sprawie dokumentów archiwalnych wynika, że postępowanie w sprawie przejęcia majątku, a także późniejsze wydanie decyzji PWRN w P., zostało zapoczątkowane skierowanymi do Prezydium Gminnej Rady Narodowej w O. pismami I.M., w których zwracała się ona z prośbą o przejęcie na własność Państwa, w zamian za zadłużenia podatkowe, części gospodarstwa G. o powierzchni 38,68 ha i przekazanie go w zagospodarowanie Państwowej Stadninie Koni w N.. Na skutek pism I.M. Prezydium Gminnej Rady Narodowej w O. podjęło czynności zmierzające do ustalenia stanu prawnego majątku. W trakcie badania

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

ksiąg wieczystych odkryto, że w skład majątku L.M. oprócz 46,40 ha gruntów wchodzi również część Jeziora [...] o powierzchni 118,71 ha, a zatem łączna powierzchnia majątku wynosi 165,11 ha. Ustalenia te stały się podstawą wystąpienia przez sekretarza PPRN w K. do PWRN w P. z wnioskiem o wydanie "orzeczenia na przejęcie nieruchomości na cele reformy rolnej".

Mając na uwadze powyższe ustalenia, należy w pełni zgodzić się ze stwierdzeniem organu, że to nie wyraźny wniosek właściciela nieruchomości, jak tego wymaga przepis rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r., ale ustalenia organu administracji, których efektem było wystąpienie sekretarza PPRN w K., stały się podstawą wydania orzeczenia PWRN w P. z dnia [...] listopada 1955 r. L.M. nigdy nie złożył pisma, które w sposób jednoznaczny wskazywałoby na jego wolę zwrócenia się do PWRN z prośbą o wydanie decyzji rozstrzygającej o tym, czy majątek ziemski G. podpadał pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN. Wskazany powyżej brak proceduralny nie mógł być również naprawiony późniejszym odwołaniem L.M., bowiem wbrew twierdzeniom zawartym w skardze Agencji Nieruchomości Rolnych, fakt uczestniczenia właściciela nieruchomości w postępowaniu odwoławczym nie może mieć znaczenia przy ocenie formalnych podstaw wydania orzeczenia Prezydium WRN z dnia [...] listopada 1955 r. Jako wniosku o wszczęcie postępowania w trybie § 5 rozporządzenia nie można potraktować również, wbrew twierdzeniom zawartym w skardze Gminy O., pism I.M. kierowanych do Prezydium Gminnej Rady Narodowej w O., bowiem stanowiły one jedynie wyraźną prośbę o przejęcie na własność Państwa części gospodarstwa G. w zamian za zadłużenia podatkowe. Nawet jednak gdyby przyjąć, że intencją I.M. było uzyskanie decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej o podpadanie majątku pod działanie dekretu o reformie rolnej, choć przeczy temu wyraźnie wola wnioskodawczyni wyrażona w ww. pismach, to jak trafnie podkreślił to organ, w związku z tym, że wnioski dotyczyły jedynie części gospodarstwa G., orzeczenie o podleganiu pod działanie dekretu całego majątku byłoby wyjściem przez organ poza granice żądania strony, a więc przeprowadzone postępowanie obarczone byłoby rażącą wadą prawną.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w skardze Agencji Nieruchomości Rolnych, dotyczących naruszenia przez organ art. 153 P.p.s.a oraz art. 78 § 1 kpa

Sygn. akt IV SA/Wa 66/08

poprzez odstąpienie od przeprowadzenia zawnioskowanych przez strony dowodów, oraz zbadania, czy część Jeziora [...] stanowiła nieruchomość ziemską związaną funkcjonalnie z produkcją rolną, stwierdzić należy, iż w związku z brakiem podstaw prawnych do wydania przez Prezydium WRN w P. orzeczenia z dnia [...] listopada 1955r., zawnioskowane dowody i kwestia, której ustalenia domaga się strona, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Mogłyby one mieć istotne znaczenie dla sprawy tylko wówczas, gdyby organ ustalił, że występują przesłanki uprawniające Prezydium WRN w P. do orzekania o podpadaniu majątku G. pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN.

Co, jednak wobec niezłożenia przez właściciela majątku stosownego wniosku nie miało miejsca.

Mając, powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 P.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł jak w sentencji wyroku.