Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Henryk Wach po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi A. Sp. z o.o. w Ł. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 sierpnia 2020 r., sygn. akt I GSK 206/20 w sprawie ze skargi kasacyjnej A. Sp. z o.o. w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 23 października 2019 r. sygn. akt I SAB/Ol 4/19 w sprawie ze skargi A. Sp. z o.o. w Ł. na bezczynność Prezydenta Olsztyna w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa postanawia: 1. odrzucić skargę o wznowienie postępowania; 2. zwrócić A. Sp. z o.o. w Ł. uiszczony wpis od skargi o wznowienie postępowania w wysokości 100 (sto) złotych.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2020 r., sygn. akt I GSK 206/20 oddalił skargę kasacyjną A. Sp. z o.o. w Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 23 października 2019 r. sygn. akt I SAB/Ol 4/19 w sprawie ze skargi A. Sp. z o.o. w Ł. na bezczynność Prezydenta Olsztyna w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

W dniu 25 stycznia 2021 r. pełnomocnik skarżącej złożył skargę o wznowienie postępowania zakończonego ww. wyrokiem NSA, wskazując, że w postępowaniu tym zaistniała przesłanka nieważności na skutek naruszenia art. 16 § 1 w zw. z art. 181 § 1 w zw. z art. 183 § 1 i § 2 pkt 4 w zw. z art. 271 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) poprzez udział w trzyosobowym składzie sądu rozpoznającego skargę kasacyjną na rozprawie osoby nieuprawnionej, tj. Elżbiety Kowalik-Grzanka. W związku z powyższym wniósł o wznowienie postępowania, uchylenie zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienie skargi kasacyjnej w trybie art. 188 p.p.s.a. poprzez uchylenie wyroku WSA w Olsztynie z dnia 23 października 2019 r. sygn. akt I SAB/Ol 4/19 w całości i zobowiązanie Prezydenta Miasta Olsztyn do przedstawienia (po uzupełnieniu) złożonego przez Spółkę wniosku z dnia 18 grudnia 2017 r. o przywrócenie terminu do wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa WSA w Olsztynie do rozpoznania wraz ze skargę w sprawie rozpoznawanej za sygn. akt I SA/Ol 151/18 w terminie 1 miesiąca od daty doręczenia akt organowi, a także stwierdzenie, że bezczynność Prezydenta Miasta Olsztyn miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz przyznanie od Prezydenta Olsztyna na rzecz Spółki sumy pieniężnej w wysokości połowy maksymalnej kwoty grzywny określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a., alternatywnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy WSA w Olsztynie do ponownego rozpoznania, a także zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 277 skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym. Termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. Natomiast w myśl art. 280 § 1 p.p.s.a., sąd bada na posiedzeniu niejawnym, czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednej z tych wymagań sąd skargę o wznowienie odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę.

W rozpoznawanej sprawie jako podstawę wznowienia postępowania strona wskazała przesłankę z art. 271 pkt 1 p.p.s.a., tj. nieważność postępowania, jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona.

Wobec tego Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że skład sądu rozpoznającego sprawę o sygn. akt. I GSK 206/20 był znany stronie skarżącej w dniu doręczenia wyroku Sądu I instancji pełnomocnikowi Spółki tj. 26 października 2020 r. Zatem od dnia doręczenia wyroku należy liczyć trzymiesięczny termin do wniesienia skargi o wznowienia postępowania. W niniejszej sprawie termin ten został zachowany.

Po wniesieniu skargi o wznowienie postępowania obowiązkiem Sądu jest dokonanie jej kontroli z punktu widzenia zachowania warunków formalnych określonych w art. 279 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), dalej p.p.s.a. Chodzi zatem o oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, wskazanie jednej z podstaw wznowienia wymienionych w art. 271 – 273 p.p.s.a., uzasadnienie podstawy wznowienia, a także okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Obowiązkiem Sądu jest też zbadanie, czy skarga jest wzniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wymagań sąd skargę odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę.

Sąd administracyjny zobowiązany jest odrzucić skargę o wznowienie postępowania, która nie opiera się na jednej z podstaw wznowienia opisanych w przepisach działu VII p.p.s.a.

Zgodnie z art. 271 pkt 1 p.p.s.a. wznowienia postępowania można żądać z powodu nieważności, jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia.

Mając na uwadze regulacje ustrojowe sądownictwa administracyjnego, osobą nieuprawnioną jest osoba niebędąca sędzią, a więc ten, kto nie posiada kwalifikacji sędziowskich i nie został powołany na stanowisko sędziego sądu administracyjnego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2167) lub ten, kto wprawdzie posiada kwalifikacje sędziowskie, jednak nie został powołany na stanowisko sędziego, a także osoba, która zgodnie z ustawą nie ma uprawnień do orzekania w danym sądzie administracyjnym. Uprawnienia do orzekania w składach danego sądu administracyjnego wynikają z faktu otrzymania nominacji na określone stanowisko we wskazanym sądzie administracyjnym lub delegacji do orzekania w określonym sądzie. Przez akt powołania osoba staje się sędzią, czyli jest uprawniona do orzekania. Akt powołania jest aktem kształtującym status sędziego – osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania w określonym sądzie (vide postanowienie NSA z 19 października 2007 r., I OSK 1543/07).

Zgodnie z art. 179 Konstytucji RP, Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na czas nieoznaczony. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nie jest organem administracji publicznej w rozumieniu art. 5 § 2 pkt 3 K.p.a. Pozycja ustrojowa Prezydenta RP została określona w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucja zalicza wprawdzie Prezydenta do organów władzy wykonawczej (art. 10 ust. 2 Konstytucji RP), ale nie oznacza to, że należy on do organów administracji publicznej.

W zakresie, w jakim Prezydent RP działa jako głowa Państwa Polskiego, symbolizując majestat Państwa, jego suwerenność, wykracza poza sferę działalności administracyjnej. Kompetencja Prezydenta RP określona w art. 179 Konstytucji traktowana jest jako uprawnienie osobiste (prerogatywa) Prezydenta, a zarazem sfera jego wyłącznej gestii i odpowiedzialności (vide: wyrok TK z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt K 18/09, OTK-A 2012/6/63; postanowienia NSA z 17 października 2012 r.: sygn. akt I OSK 1876/12, I OSK 1877/12, I OSK 1889/12).

Powoływanie sędziów przez Prezydenta RP nie jest uprawnieniem z zakresu administracji publicznej lecz stosowaniem norm konstytucyjnych. Jest to rozstrzygnięcie dyskrecjonalne Prezydenta PR, mieszczące się w zakresie jego osobistej prerogatywy. Spełnienie przez kandydata wymogów określonych w przepisach prawa nie oznacza uprawnienia do powołania przez Prezydenta RP na stanowisko sędziego.

W ramach kompetencji Prezydenta RP z art. 179 Konstytucji RP mieści się uprawnienie do odmowy uwzględnienia wniosku KRS. W orzecznictwie sądów administracyjnych nie ma sporu co do tego, że prawo odmowy powołania sędziego powinno być rezultatem wykonywania przez Prezydenta zadań, jakie postawiła przed nim Konstytucja, a więc czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji, stania na straży suwerenności państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Jak to wyżej podniesiono Prezydent RP ma prawo odmowy uwzględnienia wysuniętych przez KRS wniosków, jeżeli sprzeciwiłaby się one wartościom, na straży których postawiła go Konstytucja (vide: wyrok TK z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt K 18/09, Paweł Sarnecki [w:] "Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz", pod red. L. Garlickiego, pkt 10 do art. 126).

Autor skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego pominął tą okoliczność, że sędzia Elżbieta Kowalik-Grzanka nie objęła urzędu po zaprzysiężeniu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 4 lutego 2019 r., zgodnie z uchwałą Krajowej Rady Sądownictwa nr 530/2018 z dnia 8 listopada 2018 r. Tym samym brak jest podstawy by uznać, że sędzia Elżbieta Kowalik-Grzanka uzyskała rekomendację Krajowej Rady Sądownictwa, o której mowa w art. 179 Konstytucji RP.

17 sierpnia 2004 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski wręczył Elżbiecie Kowalik-Grzance akt powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Następnie Sędzia po delegacji w Naczelnym Sądzie Administracyjnym dostała nominację do pełnienie urzędu sędziego w NSA.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro Prezydent RP powołał w 2004 r. Elżbietę Kowalik-Grzankę do pełnienia urzędu sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, to nie może być osobą nieuprawnioną, o której mowa w art. 271 pkt 1 p.p.s.a.

Względem do sędzi Elżbiety Kowalik-Grzanki nie mają odniesienia uwagi autora skargi o wznowienie postępowania sądowowadministracyjnego dotyczące nowego statusu Krajowej Rady Sądownictwa oraz jej aktualnego składu oraz rozważania płynące w tej mierze z wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r.

Zatem w wydaniu orzeczenia zaskarżonego skargą o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem z 28 sierpnia 2020 r., sygn. akt I GSK 206/20, nie uczestniczyła osoba nieuprawniona, o której mowa w art. 271 pkt 1 p.p.s.a. Skarga o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego nie została, zatem oparta na ustawowej przesłance wznowienia, o której mowa w art. 271 pkt 1 p.p.s.a., i jako taka podlegała odrzuceniu na posiedzeniu niejawnym.

Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 280 § 1 p.p.s.a., orzekł jak w postanowieniu

Ponadto, na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 w zw. z art. 193 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił zwrócić skarżącej uiszczony wpis od skargi o wznowienie postępowania sądowego w wysokości 100 zł