Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 23 kwietnia 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Renata Owczarzak Sędziowie: sędzia WSA Wojciech Jarzembski sędzia WSA Małgorzata Włodarska (spr.) Protokolant: Krzysztof Cisewski po rozpoznaniu w II Wydziale na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2013 roku sprawy ze skargi [...] Spółka z o.o. w B. na zarządzenie pokontrolne [...] Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w [...] z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie sporządzenia harmonogramu prac związanych z ograniczeniem emisji niezorganizowanej pyłów węglowych do powietrza oddala skargę.

Inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w B. (WIOŚ) w dniach od [...] do [...] przeprowadzili kontrolę w skarżącej Sp. M. z o.o., z siedzibą w B., na terenie składu węgla zlokalizowanego przy ul. [...] w B.

W wyniku przeprowadzonej kontroli organ ustalił, iż ww. skład węgla jest źródłem emisji niezorganizowanej pyłów, wykraczającej poza teren prowadzonej działalności oraz że emisja niezorganizowana pyłów węglowych powoduje uciążliwość w postaci nadmiernego zapylenia okolicznych terenów. Powyższe stwierdzenie sformułowane zostało w oparciu o wyniki oględzin wykonanych w toku kontroli, których ustalenia zostały poparte dokumentacją fotograficzną. Kontrolujący zaobserwowali, że pył węglowy unosił się ponad eksploatowanymi na terenie przedmiotowego składu urządzeniami krusząco-sortującymi wraz z współpracującymi z nimi taśmociągami, ponadto emisję niezorganizowaną pyłów powodowały ładowarki i inne pojazdy poruszające się po terenie placu magazynowego składu węgla, którego powierzchnia pokryta była znaczną warstwą pyłów i miałów węglowych.

Zarządzeniem pokontrolnym z dnia [...] nr [...] K. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w B. zarządził skarżącej sporządzić i przedstawić szczegółowy harmonogram prac związanych z ograniczeniem emisji niezorganizowanej pyłów węglowych do powietrza atmosferycznego w terminie do dnia [...].

Pismem z dnia [...] skarżąca Spółka wezwała organ do usunięcia naruszenia prawa poprzez uchylenie zarządzenia pokontrolnego zarzucając jego niewłaściwe doręczenie oraz wydanie go bez przeprowadzenia odpowiedniego postępowania dowodowego. Skarżąca podniosła, że skład węgla graniczy m.in. z firmami P. oraz K. W jej ocenie obie te firmy są źródłem emisji pyłów, które wykraczają poza teren prowadzonej przez nie działalności i powodują zapylenie okolicznych terenów graniczących z terenem składu. Ponadto skarżąca stwierdziła, że wydane zarządzenie zawiera uchybienia merytoryczne, które uniemożliwiły jego wykonanie.

Pismem z dnia [...] K. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w B. udzielając odpowiedzi na ww. pismo skarżącej podał, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska na podstawie ustaleń kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska może wydać zarządzenie pokontrolne do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej. Postępowanie kontrolne nie jest sprawą administracyjną w rozumieniu art. 1 ust. 1 kpa, w związku z tym nie znajdują w nim zastosowania rozwiązania wymienione w art. 32 kpa. Ponownie wyjaśnił, że ustalenie, że przedmiotowy skład węgla stanowi źródło emisji niezorganizowanej pyłów zostało sformułowane w oparciu o wyniki oględzin wykonanych w toku kontroli, których ustalenia zostały poparte dokumentacja fotograficzną.

W skardze do tutejszego Sądu skarżąca Spółka wniosła o uchylenie zarządzenia pokontrolnego, zarzucając, że jest ono wydane w wyniku błędnego ustalenia stanu faktycznego.

Podobnie jak w piśmie z dnia [...]. Skarżąca podniosła, że skład węgla graniczy m.in. z firmami P. oraz K. W jej ocenie oba te podmioty są źródłem emisji pyłów, które wykraczają poza teren prowadzonej przez nie działalności i powodują zapylenie okolicznych terenów graniczących z terenem składu. W uznaniu skarżącej zwłaszcza K., która na sąsiedniej działce składuje znaczne ilości węgla, jest źródłem emisji pyłów węglowych. Zdaniem skarżącej nie jest możliwe faktyczne wykonanie zarządzenia, gdyż brak w nim określenia normy emisji niezorganizowanej pyłów dla nieruchomości. Skarżąca nie wie jakie standardy ma osiągnąć w sytuacji, gdy prowadzona przez nią działalność jest zgodna z prawem.

W odpowiedzi na skargę K. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w B. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Odnosząc się do zawartych w skardze zarzutów dotyczących sąsiedztwa firm P. oraz K., organ nie kwestionował, iż w przedmiotowym rejonie zlokalizowane są inne podmioty, których działalność również może stanowić źródło emisji pyłów do powietrza. Jednakże wydając przedmiotowe zrządzenie jako jego podstawę przyjął ustalenia dokonane w toku kontroli składu węgla Sp. M. z o.o., w tym przede wszystkim oględziny urządzeń, dróg i placów zlokalizowanych na jego terenie.

Ponadto wskazał, że do Inspektoratu w trakcie wielolecia nie wpłynęły od użytkowników okolicznych posesji żadne sygnały dotyczące uciążliwości w postaci zapylenia powodowanego działalnością innych podmiotów, natomiast w licznych zgłoszeniach interwencyjnych kierowanych do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w B. skład węgla prowadzony przez skarżącą Spółkę wskazywany jest jako jedyny sprawca zanieczyszczenia pyłami węglowymi okolicznych terenów. Żaden z wniosków o interwencję nie zawierał informacji o zanieczyszczeniach emitowanych przez P. czy K..

Organ podkreślił, iż w obecnie obowiązującym systemie prawnym nie zostały określone normy dotyczące ograniczenia wielkości emisji niezorganizowanej. Fakt ten nie wyklucza jednak, iż emisja taka może występować lub występuje oraz że może ona stanowić niepożądany skutek wykonywania działalności gospodarczej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wstępnie Sąd zauważa, iż zgodnie z art. 184 Konstytucji RP w związku z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a.) lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone rozstrzygnięcie nie narusza prawa w sposób powyżej wskazany.

Przedmiotem kontroli Sądu jest zarządzenie pokontrolne wydane w oparciu o przepis art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r., Nr 44, poz. 287 ze zm.), dalej powoływanej jako: ustawa. Sąd orzekający podziela stanowisko ugruntowane w orzecznictwie sądów administracyjnych co do tego, że zarządzenie takie nie jest decyzją administracyjną, lecz jest aktem o jakim mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. i może być zaskarżone do sądu administracyjnego po wyczerpaniu procedury wezwania do usunięcia naruszenia prawa określonej w art. 52 § 3 tej ustawy i w terminie określonym w art. 53 § 2 ustawy. Warunki te zostały w sprawie spełnione, wobec czego skarga podlegała rozpoznaniu (vide: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4.07.2008r., II OSK 972/08, lex nr 506005).

Z przedłożonych sądowi akt administracyjnych wynika, że w dniu [...] inspektorzy WIOS przeprowadzili na terenie należącym do Sp. M. z o.o. - skarżącej, w B., przy ul. [...] kontrolę problemową interwencyjną pozaplanową. Celem kontroli było ustalenie przestrzegania wymogów ochrony środowiska w związku ze zgłoszeniami interwencyjnymi dotyczącymi zapylenia i nadmiernego hałasu powodowanymi działalnością na tym terenie składu węgla. W wyniku kontroli, w zakresie emisji pyłów ustalono, że na terenie składnicy prowadzi się działalność polegającą na rozładunku węgla z wagonów kolejowych, sortowanie/kruszenie węgla na frakcje, składowanie węgla na pryzmach i załadunek węgla na pojazdy ciężarowe/dostawcze. Według informacji dyrektora ds. finansów i logistyki R. R., praca na terenie składu obywa się w godzinach od 8.00 do 18.00, sporadycznie do 22.00. Stwierdzono, że skład węgla jest źródłem emisji niezorganizowanej pyłów węglowych do powietrz atmosferycznego, która występuje podczas przeładunku, kruszenia, sortowania i transportu węgla oraz przy przemieszczaniu się i pracy pojazdów i maszyn po terenie placu magazynowego składu węgla – powierzchnia placu magazynowego pokryta jest warstwą miału i pyłu węglowego oraz, że pryzmy, na których magazynowany jest węgiel i powierzchnia placu pokryta miałem i pyłem węglowym są źródłem wtórnej emisji niezorganizowanej pyłów węglowych. Na podstawie oględzin terenu poza obrębem prowadzonej przez skarżącą działalności ustalono występowanie na ogrodzeniu z siatki stalowej, śladów silnego wyraźnego zanieczyszczenia pyłami węglowymi. Także roślinność oraz gleba na terenie leśnym zlokalizowanym w bezpośrednim sąsiedztwie składnicy węgla pokryte były warstwą pyłów węglowych. Droga dojazdowa do badanego terenu oraz teren firmy H. sp. z o.o. (parapety, okna, podłogi, posadzki) graniczący z drogą od strony badanego terenu także nosiły ślady zanieczyszczenia i zalegania pyłów węglowych. Powyższe doprowadziło kontrolujących do wniosku, że skład węgla należący do skarżącej spółki i przez nią eksploatowany jest źródłem emisji niezorganizowanej pyłów węglowych do powietrza atmosferycznego, wykraczającej poza teren prowadzonej działalności i powoduje uciążliwość w postaci nadmiernego zapylenia okolicznych terenów i graniczących z terenem przedmiotowego składu (vide: k 40 – 42 i 45 akt administracyjnych). Wnioski te potwierdzone zostały ustaleniami poczynionymi w trakcie oględzin instalacji składnicy węgla przeprowadzonych także w dniu [...] (vide: k 68 – 69 akt) Ustalono mianowicie, że na terenie składnicy eksploatowane są: trzy maszyny sortująco-kruszące, pięć ładowarek, pięć taśmociągów i jedna koparka. Powierzchnia placu pokryta jest warstwą zmielonych pyłów węglowych oraz miału węglowego. Urządzenia do sortowania, kruszenia oraz taśmociągi nie są wyposażone w zraszacze, ani w inne systemy ograniczające pylenie. Podczas eksploatacji maszyn w czasie oględzin pracowały dwie ładowarki i jeden sortownik - kruszarka i występowała emisja pyłów o umiarkowanym natężeniu. Pojazdy poruszające się po powierzchni placu także powodowały emisję pyłów o umiarkowanym natężeniu. Wyniki oględzin zostały potwierdzone dokumentacją fotograficzną (vide: k 70 – 74 akt). Powyższe ustalenia nie budzą wątpliwości i zdaniem sądu uzasadniają wydanie zarządzenia pokontrolnego zobowiązującego skarżącą spółkę do sporządzenia harmonogramu prac związanych z ograniczeniem emisji niezorganizowanej pyłów węglowych do powietrza atmosferycznego. Podstawą materialno-prawną tego zarządzenia jest, jak to już wyżej wskazano, art. 12 ustawy (cyt. na wstępie). Zgodnie z tym przepisem wojewódzki inspektor ochrony środowiska na podstawie ustaleń kontroli może wydać zarządzenie pokontrolne do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej ( ust. 1 pkt 1 art. 12), a osoby te, w terminie wyznaczonym w zarządzeniu pokontrolnym, mają obowiązek poinformowania wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o zakresie podjętych i zrealizowanych działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń (ust. 2 art. 12). W tym miejscu warto wskazać, że w dniu [...] wpłynęło do WIOŚ pismo Prezesa Zarządu skarżącej spółki zawierające szczegółowy harmonogram prac związanych z ograniczeniem emisji niezorganizowanej pyłów węglowych do powietrza atmosferycznego. Przewidziano w nim, że do końca [...]:

- stworzony zostanie plan dostaw węgla w sposób ograniczający emisję poprzez zmianę częstotliwości,

- prowadzenie rozładunku i załadunku węgla szczególnie w porze dziennej, z ograniczeniem rozładunku i załadunku w porze nocnej,

- ograniczenie rozładunku węgla w przypadku niskiej wilgotności powietrza (vide: k- 21 akt sądowych).

Z pisma WIOŚ z dnia [...] wynika, że spółka przedstawiając ten harmonogram wypełniła nałożony na nią zaskarżonym zarządzeniem obowiązek (vide: k- 20 akt sądowych).

Mając powyższe na uwadze należy ponadto wskazać, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska należy między innymi kontrola podmiotów korzystających ze środowiska w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, z późn. zm., zwanej dalej w skrócie) w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie środowiska. W związku z tym należy, tak jak WIOŚ zwrócić uwagę na przepis art. 6 Prawa ochrony środowiska zawierający zasady ogólne ochrony środowiska, których to zasad skarżąca spółka korzystając ze środowiska powinna przestrzegać. Zgodnie z tym przepisem kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu (ust. 1). Kto zaś podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze (ust. 2). Zaskarżone zarządzenie, w ocenie sądu znajduje umocowanie w powyżej przytoczonych przepisach prawa. Ponadto, jak to wyżej przedstawiono oparte jest na nie budzących wątpliwości ustaleniach kontrolnych. Podkreślić należy, że ustaleń tych skarżąca spółka skutecznie nie podważyła. Jest bowiem bezsporne w niniejszej sprawie, na co zwrócili uwagę kontrolujący, że w sąsiedztwie skarżącej mieszczą się firmy P. i K., których działalność może także być źródłem emisji pyłów wykraczających poza teren prowadzonej przez nie działalności. Nie oznacza to jednak, że działalność skarżącej nie powoduje emisji pyłów w zakresie ustalonym podczas kontroli, wiążącym się z koniecznością podjęcia próby jej zmniejszenia w celu ochrony środowiska. Ustalenie przez kontrolujących inspektorów WIOŚ innych niż działalność skarżącej spółki źródeł emisji pyłów w tym rejonie może skutkować koniecznością nałożenia także na inne podmioty obowiązków tak, jak na skarżącą spółkę, ale nie daje podstaw do odstąpienia od wydania zarządzenia pokontrolnego w stosunku do skarżącej. Podnieść należy, że skarżąca stwierdzając w uzasadnieniu skargi cyt.: " ... zanieczyszczenie okolicznych terenów pyłem węglowym może mieć źródło nie tylko w działalności skarżącej lecz także na terenie innych podmiotów zlokalizowanych w sąsiedztwie..." potwierdziła, że jej działalność jest źródłem emisji pyłów, ale prawdopodobnie nie jedynym.

Mając na uwadze powyższe, uznając, że zaskarżone zarządzenie, wbrew zarzutom skargi nie zostało wydane arbitralnie i że było możliwe jego wykonanie, co potwierdziła sama skarżąca wykonując je pismem z dnia [...], oraz, że przede wszystkim odpowiada prawu orzeczono o oddaleniu skargi na podstawie art. 151 p.p.s.a.