Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Ewa Marcinkowska (spr.) Sędzia WSA Joanna Kube Sędzia WSA Adam Lipiński Protokolant Elwira Sipak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2010 r. sprawy ze skargi J. W. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w przedmiocie ochrony danych osobowych I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] sierpnia 2009 r. w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego K. S., II. stwierdza, że zaskarżona decyzja w części określonej w pkt I niniejszego wyroku nie podlega wykonaniu.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją nr [...] z dnia [...] listopada 2009 r., wydaną w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję z dnia [...] sierpnia 2009 r. umarzającą postępowanie w sprawie skargi J. W. na przetwarzanie jego danych osobowych przez K. S. na stronie internetowej [...] oraz przez A. B. na stronie internetowej [...]

Do wydania powyższych decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 25 sierpnia 2008 r. do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynęła skarga J. W. zam. w M. przy ul. [...], na przetwarzanie jego danych osobowych przez K, S, zam. w P, przy ul. [...], na stronie internetowej [...] oraz przez A, B, zam. w W, przy ul. [...], na stronie internetowej [...] W swojej skardze J, W, wskazał, iż na forum internetowym na stronie [...] w dziale [...] zostały udostępnione jego dane osobowe w zakresie imienia, nazwiska oraz wizerunku. Ponadto na forum tym "wklejono" dodatkowo informacje o nim i jego hodowli pochodzące z forum [...] Wobec powyższego zwrócił się do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych o wydanie decyzji administracyjnej nakazującej usunięcie z for internetowych [...] oraz [...] tematów z jego nazwiskiem.

Na wezwanie organu skarżący w piśmie z dnia 24 września 2008 r. sprecyzował swoje żądanie wskazując, iż żąda od Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych podjęcia działań przywracających stan zgodny z prawem, a w szczególności: usunięcia jego danych osobowych z for internetowych, sprawdzenia czy administrator danych dopełnił obowiązku rejestracji zbioru danych zgodnie z przepisami ustawy, zastosowania przez administratora środków zabezpieczających dane osobowe, nałożenia na administratora innych przewidzianych prawem środków zapobiegających powtórzeniu się takich działań w przyszłości. Jednocześnie wskazał, iż administratorem forum znajdującego się na stronie internetowej [...] jest K. S. zam. w P. przy ul. [...] oraz, że nie udało mu się ustalić administratora forum zawartego na stronie [...].

W toku prowadzonego postępowania administracyjnego Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zwrócił się do K. S. o złożenie wyjaśnień w przedmiotowej sprawie. Pomimo skutecznego doręczenia pism K. S. nie zajęła stanowiska w sprawie.

Pismem z dnia 9 lipca 2009 r. Burmistrz Miasta i Gminy O. poinformował organ, iż "w prowadzonej ewidencji działalności gospodarczej - Pani K. S. zam. w P. przy ul. [...] - nie figuruje i nigdy nie figurowała".

Ponadto Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ustalił, że właścicielem strony internetowej [...] jest A. B. zam. w W. przy ul. [...].

W złożonych pisemnych wyjaśnieniach A. B. wskazała, że strona [...] nie miała nic wspólnego z jej działalnością zarobkową ani zawodową, była tylko i wyłącznie jej hobby. Na jej stronach nigdy nie znajdowały się płatne reklamy ani też nie otrzymywała od nikogo żadnych funduszy na jej prowadzenie, także nie pobierała żadnych opłat za odwiedzanie, rejestrowanie się, ani jakiekolwiek inne działanie na stronie. Nie czerpała też żadnych korzyści materialnych z jej prowadzenia. Ponadto poinformowała, iż strona [...], a w związku z tym także forum, już od kilku miesięcy nie istnieją.

Powyższa informacja została potwierdzona przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wydrukiem z ww. strony internetowej.

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2009 r. wydaną na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. oraz art. 3 ust. 2 pkt 2, art. 12 pkt 2 i art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.) Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych umorzył postępowanie w sprawie ze skargi J. W. na przetwarzanie jego danych osobowych przez K. S. na stronie internetowej [...] oraz A. B. na stronie internetowej [...]

W uzasadnieniu decyzji, powołując się na treść art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych oraz zebrany w sprawie materiał dowodowy organ wskazał, iż przetwarzanie danych osobowych skarżącego przez K. S. na stronie internetowej [...] nie następuje w związku z jej działalnością zarobkową ani zawodową, a zatem przepisy ustawy o ochronie danych osobowych nie będą miały zastosowania w niniejszej sprawie. Brak w związku z tym podstaw do wydania przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych decyzji administracyjnej merytorycznie rozstrzygającej kwestię przetwarzania danych skarżącego na ww. stronie internetowej.

Odnosząc się natomiast do kwestii przetwarzania danych osobowych J. W. na stronie internetowej [...] organ podniósł, iż strona ta już od kilku miesięcy nie istnieje, a zatem przetwarzane na niej dane osobowe skarżącego zostały usunięte. Uznać zatem należy, że dalsze prowadzenie postępowania w tym zakresie byłoby bezprzedmiotowe.

Niezależnie od powyższego organ wskazał, iż skarżący może poszukiwać ochrony swoich praw na gruncie innych przepisów prawa, w szczególności dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych w trybie i na zasadach przewidzianych w przepisach ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Ponadto, skarżący może na zasadach określonych w przepisach ustawy Kodeks postępowania karnego wystąpić do organów ścigania z zawiadomieniem o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, jeżeli jego zdaniem powyższe przetwarzanie jego danych osobowych wypełnia znamiona czynu zabronionego.

J. W. wystąpił do organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. We wniosku tym stwierdził, iż w odniesieniu do przetwarzania jego danych osobowych na stronie internetowej [...] przez A. B., argumentacja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w zaskarżonej decyzji jest zasadna. Jednak w odniesieniu do kwestii przetwarzania jego danych osobowych na stronie internetowej [...] prowadzonej przez K. S., w jego ocenie organ nie uwzględnił całego kontekstu sprawy. Podniósł, iż administrator tego forum K. S. prowadzi hodowlę psów rasowych [...], której to rasie poświęcona jest strona [...]. Prowadzenie hodowli psów rasowych jest działalnością zarobkową i jest objęte opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Prowadzenie tej strony pozostaje zatem w związku z działalnością zarobkową administratora oraz niektórych uczestników forum. Strona zawiera banery reklamujące wprost inne hodowle i szczenięta, linki, odnośniki do indywidualnych stron hodowców, zestawienia — tematy promujące hodowle, szczenięta i reproduktory. W reklamowaniu własnych hodowli i szczeniąt niektórzy uczestnicy forum, w tym również administrator K. S., posunęli się natomiast tak daleko, że zaczęli stosować reklamę negatywną wobec innych konkurentów.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, decyzją z dnia [...] listopada 2009 r. wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 3 ust. 2 pkt 2, art. 12 pkt 2 i art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.) utrzymał w mocy swoją poprzednią decyzję z dnia [...] sierpnia 2009 r. w przedmiocie umorzenia postępowania.

W uzasadnieniu decyzji, powołując się na art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych organ podtrzymał swoją wcześniejszą argumentację, że strona internetowa [...] prowadzona przez K. S. stanowi jedynie narzędzie służące użytkownikom tego forum do wymiany opinii i informacji na temat hodowli psów. Treść zamieszczonych na ww. stronie wpisów wskazuje, iż strona ta nie jest prowadzona w celach komercyjnych, a jedynie w celach hobbystycznych. Wskazane przez skarżącego "banery reklamujące wprost inne hodowle i szczenięta, linki, odnośniki do indywidualnych stron hodowców" znajdują się zaś pod zamieszczanymi przez użytkowników wpisami na forum, stanowiąc podpis danego użytkownika, a zatem nie są to komercyjne banery reklamowe. Organ podkreślił też, iż ustalił w organie ewidencyjnym, że K. S. nie prowadzi zarejestrowanej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym, w ocenie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych dane osobowe skarżącego nie są przetwarzane na stronie internetowej [...] w związku z działalnością zarobkową K. S.. A zatem brak podstaw do wydania decyzji administracyjnej merytorycznie rozstrzygającej kwestię przetwarzania danych skarżącego na ww. stronie internetowej, bowiem przepisy ustawy o ochronie danych osobowych nie mają zastosowania w niniejszej sprawie.

W skardze na powyższą decyzję, w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego K. S., skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie J. W., powołując się na treść art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych podniósł, iż ustawodawca w tym przepisie nie odnosi się zupełnie do kwestii celów prowadzenia strony. Podkreśla jedynie związek pomiędzy przetwarzaniem danych osobowych, a działalnością zarobkową lub zawodową. Nie do przyjęcia jest zatem stwierdzenie organu, iż strona [...] stanowi jedynie narzędzie służące użytkownikom forum do wymiany opinii i informacji na temat hodowli psów.

Skarżący podkreślił, że po jego interwencji u Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych zmieniona została formuła tej strony, większość tematów nie jest ogólnodostępna, wymaga zarejestrowania się, część jednakże rejestracji nie wymaga. Do skargi załączył materiały pobrane z tej strony internetowej w dniu 29 sierpnia 2009 r. podkreślając, iż nie jest zasadne twierdzenie organu, że strona ta stanowi jedynie narzędzie służące do wymiany informacji na temat hodowli psów. To zaś, że baner znajduje się pod wypowiedzią użytkownika strony w niczym nie zmniejsza jego wagi reklamowej. Baner reklamowy, powtarzany przy każdej wypowiedzi, może być bowiem jednocześnie podpisem, znakiem identyfikującym użytkownika, może też zawierać wszystkie cechy reklamy. Zatem promowanie własnej hodowli to podstawa istnienia tego forum. Stwierdzenie organu, że według informacji uzyskanych w organie ewidencyjnym administrator nie prowadzi zarejestrowanej działalności gospodarczej, nie pozostaje natomiast w związku z meritum sprawy. Hodowla psów rasowych nie wymaga bowiem wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, co nie zmienia jednak faktu, że jest działalnością zarobkową.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując w całości argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutów skargi organ podkreślił, iż określony w art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych zarobkowy charakter działalności wiąże się ściśle z jej odpłatnością. Dostęp do forum zamieszczonego na stronie [...] wymaga zaś jedynie zarejestrowania się, natomiast nie wiąże się z jakąkolwiek opłatą nałożoną na użytkowników serwisu. Również banery i odnośniki do stron hodowli psów znajdujące się pod zamieszczanymi przez użytkowników wpisami na forum stanowią podpis danego użytkownik, a nie są to umieszczone odpłatnie komercyjne banery reklamowe. Ww. strona internetowa nie jest też stroną prowadzonej przez K. S. hodowli psów, natomiast treść zamieszczonych na tej stronie wpisów wskazuje, że jest ona prowadzona wyłącznie w celach hobbystycznych. Organ podkreślił też, że rozpoznając niniejszą sprawę oparł się na wydrukach ze strony internetowej [...] dołączonych do akt postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów Sąd stwierdził, że zasługuje ona na uwzględnienie, gdyż w sprawie doszło do naruszenia zarówno przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na prawidłowość dokonanego przez organ rozstrzygnięcia, jak też przepisu prawa materialnego, poprzez niewłaściwą jego interpretację.

Podstawą wydania przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych decyzji umarzającej postępowanie w sprawie skargi J. W. na przetwarzanie jego danych osobowych przez K. S. na stronie internetowej [...] był przepis art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.).

Przepis ten stanowi, że ustawę stosuje się również do osób fizycznych jeżeli przetwarzają dane osobowe w związku z działalnością zarobkową lub zawodową.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w związku z działalnością zarobkową lub zawodową" wskazuje, iż nie chodzi tu tylko o działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawa o ochronie danych osobowych nie ogranicza bowiem zastosowania jej przepisów do osób fizycznych, które mają zarejestrowaną działalność gospodarczą ale obejmuje swoim działaniem wszelkie przejawy aktywności związane z przetwarzaniem danych osobowych przez osobę fizyczną, które pozostają w związku z jej działalnością zarobkową lub zawodową. Przepisy ww. ustawy nie wymagają przy tym aby działalność zarobkowa była wykonywana w sposób ciągły i zorganizowany. Tym samym zakresem zastosowania ustawy będzie również objęta działalność zarobkowa o charakterze okresowym i sporadycznym. Pojęcie działalności zawodowej odnosi się natomiast do profesjonalnego wykonywania działalności opartej na posiadanych umiejętnościach lub wymaganych kwalifikacjach zawodowych. (vide: P. Barta, P. Litwiński - Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz. Wydawnictwo C.H. Beck 2009 str. 63).

W niniejszej sprawie problem nie sprowadzał się zatem do tego, jak przedstawił to organ w uzasadnieniu decyzji, czy K. S. prowadzi stronę internetową [...] w celach zarobkowych lub zawodowych, lecz czy przetwarzanie przez nią danych osobowych na tej stronie internetowej pozostaje w związku z jej działalnością zarobkową lub zawodową.

Ustawa o ochronie danych osobowych, w świetle sformułowania zawartego w jej art. 3 ust. 2 pkt 2, obejmuje swoim zastosowaniem wszelką działalność zarobkową. W tym kontekście nie bez znaczenia była zatem podnoszona przez skarżącego okoliczność, że K. S. prowadzi hodowlę psów rasowych [...]. Należy bowiem mieć na względzie, że hodowla psów rasowych nie musi być prowadzona w formie zarejestrowanej działalności gospodarczej ale może mieć cel zarobkowy, gdyż może wiązać się ze sprzedażą wyhodowanych psów rasowych, a zatem z odpłatnością.

Organ w toku postępowania nie podjął jednak żadnych czynności w celu ustalenia, czy K. S. faktycznie prowadzi hodowlę psów rasowych m. in. [...], a zatem, czy prowadzenie przez nią strony internetowej [...] na której znajduje się [...] i przetwarzane są dane osobowe hodowców psów rasowych, może pozostawać w związku z jej działalnością zarobkową.

Organ nie wyjaśnił tym samym okoliczności, mogących mieć istotne znaczenie dla prawidłowego i pełnego rozstrzygnięcia sprawy stosownie do wymogów art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a.

Zgodnie art. 22 ustawy o ochronie danych osobowych postępowanie w sprawach uregulowanych w niniejszej ustawie prowadzi się według przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej.

Jedną z naczelnych zasad postępowania administracyjnego jest zaś określona w art. 7 k.p.a. zasada dochodzenia prawdy obiektywnej, nakładająca na organy prowadzące postępowanie obowiązek wszechstronnego zbadania sprawy pod względem faktycznym i prawnym. Zasadę tę realizuje szereg przepisów szczegółowych, które nakładają na organ obowiązek wyczerpującego zebrania, rozpatrzenia i oceny całego materiału dowodowego. Jedynie bowiem na podstawie całokształtu materiału dowodowego organ może ocenić, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 77 § 1 i 80 k.p.a.).

Wydanie prawidłowej decyzji w każdym przypadku poprzedzać powinno więc dokładne ustalenie stanu faktycznego i prawnego istotnego w sprawie (stosownie do treści art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a.).

Pamiętać też należy, że treść uzasadnienia podjętej decyzji powinna dokumentować wypełnienie przez organ wymienionych obowiązków procesowych (art. 107 k.p.a.).

W ocenie Sądu zaskarżona decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych nie odpowiada powyższym wymogom.

Rozpoznając ponownie sprawę organ zobowiązany będzie zatem podjąć z urzędu czynności w celu wyjaśnienia, czy przetwarzanie danych osobowych przez K. S. na stronie internetowej [...] pozostaje w związku z jej działalnością zarobkową lub zawodową, a przy wydawaniu rozstrzygnięcia uwzględnić dokonaną przez Sąd w niniejszej sprawie wykładnię przepisu art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Organ rozpoznając ponownie sprawę powinien mieć też na względzie, na co zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 listopada 2009 r. sygn. akt I OSK 667/09 (opubl. http://orzeczenia.nsa.gov.pl), że "internet jako źródło informacji ma coraz większy zasięg i coraz większe znaczenie. Zapewnia dostęp do określonej informacji ogromnej liczbie osób i pozwala na dowolne jej przetwarzanie w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych. Równocześnie nie wykształciły się jeszcze właściwe mechanizmy dotyczące ochrony praw jednostki, jeśli prawa te zostały naruszone wskutek informacji ujawnionej w sieci internetowej. Tym większa zatem jest rola organów ochrony prawa, w tym Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w kształtowaniu praktyki przestrzegania obowiązujących przepisów prawa również w sieci internetowej".

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, jak w sentencji wyroku, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Stwierdzając, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu, Sąd działał na podstawie art. 152 p.p.s.a.