Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 10 marca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Gorski (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Alina Dominiak, Sędzia WSA Felicja Kajut, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Kinga Czernis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 marca 2011 r. sprawy ze skargi L. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia 3 listopada 2010 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie oddala skargę.

Decyzją z dnia 26 maja 2010 r. Prezydent Miasta, na podstawie art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, skierował L. S. na badania lekarskie.

W uzasadnieniu organ wskazał, że postępowanie wszczęto na wniosek Prokuratora Rejonowego w G. celem stwierdzenia przeciwwskazań lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowanie pojazdami mechanicznymi, z uwagi na nasuwające się zastrzeżenia co do stanu zdrowia wyżej wymienionego. Wnioskodawca powoływał się na sądową opinię psychiatryczno-psychologiczną z dnia 26 czerwca 2009 r. stwierdzającą uzależnienie strony od alkoholu. W myśl art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy – Prawo o ruchu drogowym starosta w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia, kieruje na badanie lekarskie przeprowadzane w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. Organ podkreślił, że z powołanej opinii wynika, że L. S. jest uzależniony od alkoholu i wymaga leczenia odwykowego w zakładzie niestacjonarnym. Zgodnie z art. 87 ust. 1 w/w ustawy, kierującym może być osoba, która m.in. jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym. Natomiast prawo jazdy nie może być wydane osobie, u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywną formę uzależnienia od alkoholu lub środka działającego podobnie jak alkohol (art. 91 pkt 1 w/w ustawy). Organ stwierdził, że strona winna zgłosić się na badania do wskazanej jednostki medycznej w terminie 30 dni od doręczenia prawomocnej decyzji.

W odwołaniu strona podniosła, że decyzja została wydana z naruszeniem art. 77 § 1 k.p.a. W szczególności organ oparł się na opinii z dnia 26 czerwca 2009 r. nie przeprowadzając żadnych innych dowodów. Strona wniosła również o przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w G. z dnia 12 lutego 2010 r. sygn. akt Ca 428/09, na okoliczność braku zastrzeżeń co do stanu zdrowia strony. Postępowanie to dotyczyło zastosowania wobec strony obowiązku leczenia w stacjonarnym zakładzie leczenie odwykowego w trybie art. 27 ust. 1 w zw. z art. 24 i art. 28a ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Sąd Okręgowy wydał postanowienie w sprawie i oddalił wniosek Prokuratora uznając go za niezasadny. Opinia na którą powoływał się organ pierwszej instancji została wydana właśnie w tym postępowaniu sądowym.

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 3 listopada 2010 r. utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu niższej instancji.

Organ odwoławczy podzielił stanowisko i argumentację Prezydenta Miasta podkreślając, że podstawę wydania decyzji o skierowaniu na badania stanowią okoliczności, które z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazują na istotne zmniejszenie się sprawności kierującego pojazdem, a przy tym są wiarygodne.

Zdaniem organu odwoławczego z opinii psychologiczno-psychiatrycznej jednoznacznie wynika, iż L. S. jest uzależniony od alkoholu, co nasuwa wątpliwości w zakresie jego sprawności w kierowaniu pojazdami. W opinii tej zawarto rozpoznanie: "zespół zależności alkoholowej". Nie ulega wątpliwości, że niedomagania zdrowotne kierowcy są ważnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

W odniesieniu do zarzutów strony organ podkreślił, że innymi przesłankami kieruje się sąd rozpatrujący sprawę zastosowania wobec osoby uzależnionej obowiązku leczenia odwykowego, a innymi organ administracji, który rozstrzyga o zasadności skierowania na badania lekarskie w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. W tym ostatnim przypadku każda przesłanka, która wskazuje na zmniejszenie się sprawności kierującego pojazdem, uzasadnia skierowanie na badania lekarskie. Za taką przesłankę niewątpliwie należy uznać rozpoznanie zawarte w opinii z dnia 26 czerwca 2009 r.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku L. S. domagał się uchylenia decyzji obu instancji, zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych oraz dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii lekarza sądowego na okoliczność tego, czy jest osobą uzależnioną od alkoholu.

Skarżący zarzucił decyzji organu odwoławczego naruszenia przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 7 k.p.a. w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 78 § 1 k.p.a. oraz art. 136 k.p.a. poprzez nieuwzględnienie wniosku dowodowego skarżącego o przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy zakończonej prawomocnym postanowieniem wydanym przez Sąd Okręgowy w G. II Wydział Cywilny Rodzinny w dniu 12 lutego 2010 r. w sprawie o sygn. akt II Ca 428/09;

- art. 12 k.p.a. oraz art. 77 § 4 i art. 6 k.p.a. poprzez brak wnikliwego, logicznego i spójnego zanalizowania zebranego materiału dowodowego, w szczególności poprzez błędną i wykraczającą poza kompetencję organu interpretację opinii sądowej załączonej do wniosku Prokuratora.

W uzasadnieniu skarżący stwierdził, że Sąd Okręgowy orzekł, iż nie wymaga on przymusowego leczenia w związku z jego rzekomym uzależnieniem od alkoholu. Opinia psychiatryczna-psychologiczna, na którą powoływały się organy nie stwierdza, że skarżący jest uzależniony od alkoholu. Powtórzył, że opinia została wydana w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w G., w którym sąd nie dopatrzył się przesłanek uzasadniających przymusowe skierowanie go na leczenie. Ponadto z uwagi na upływ czasu, organy powinny podejść do jej oceny z najwyższą ostrożnością. Zdaniem skarżącego organ orzekający winien samodzielnie przeprowadzić szersze postępowanie dowodowe w przedmiotowej sprawie, gdyż decyzja wydana jedynie na podstawie nieaktualnej obecnie opinii sądowej nie może być decyzją wydaną zgodnie z wymogami Kodeksu postępowania administracyjnego.

W jego ocenie organy administracyjne dopuściły się zbyt daleko idącej interpretacji opinii sądowej. Opinia ta wydana została jedynie w przedmiocie ewentualnego uzależnienia skarżącego od alkoholu i nie leżało w kompetencji biegłych ocenianie ewentualnego wpływu stwierdzonej jednostki chorobowej na zdolność kierowania przez skarżącego pojazdem mechanicznym. Biegli, zgodnie z dyspozycją sądu, nie dokonali żadnych stwierdzeń w tym przedmiocie.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko w sprawie. Organ dodał, że nieprzeprowadzenie dowodu z akt postępowania sądowego nie miało żadnego wpływu na wynik postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Skarga jest niezasadna.

W myśl art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) – w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to kontrolę rozstrzygnięć organów administracji publicznej w zakresie ich zgodności z prawem materialnym i procesowym.

Zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega kierujący pojazdem skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia. Dość lakoniczna treść tego przepisu wskazuje, że przesłanką materialnoprawną skierowania na badania lekarskie jest zastrzeżenie co do stanu zdrowia kierowcy (a ściślej osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdami). Ustawa nie precyzuje o jaki rodzaj schorzeń chodzi, nie wylicza ich nawet przykładowo. W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że mogą to być jakikolwiek ułomności fizyczne lub umysłowe, a nawet cechy charakteru dyskwalifikujące daną osobę jako kierowcę. Można przykładowo wymienić tutaj chorobę psychiczną, zaburzenia w krążeniu, choroby prowadzące do nagłych utrat przytomności, choroby zmniejszające szybkość reakcji i koordynacji ruchów, niektóre wady wzroku i słuchu. Istotne jest również, że ustawa nie wymaga aby dane schorzenie było stwierdzone przez określony podmiot w określonej procedurze. Powyższy przepis określa jedynie, że organ musi mieć zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy i muszą one wynikać z ujawnionych w toku postępowania faktów, które mogą wskazywać na istnienie przeciwwskazań natury zdrowotnej do kierowania pojazdem.

Oczywistym jest również, że uzależnienie od alkoholu jest przeciwwskazaniem do kierowania pojazdami. Jak słusznie zauważył organ pierwszej instancji art. 91 pkt 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym przewiduje, że prawo jazdy nie może być wydane osobie u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywną formę uzależnienia od alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Analogicznie § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 2, poz. 15) stanowi, że w wyniku badania lekarskiego uprawniony lekarz stwierdza u osoby badanej istnienie lub brak m.in. objawów wskazujących na uzależnienie od środków o działaniu podobnym do alkoholu lub ich nadużywanie. Można dodać, że prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości stanowi przestępstwo określone w art. 178a k.k.

W niniejszej sprawie decydującym dowodem była opinia sądowo-psychiatryczna i sądowo-psychologiczna z dnia 26 czerwca 2009 r. sygn. akt III RNs. 123/09. Została ona sporządzona przez biegłych sądowych lekarzy o wymienionych specjalnościach. W ocenie Sądu jest ona poprawna pod względem formalnym oraz wiarygodna. Na podstawie dokumentacji, badań i wywiadu biegli rozpoznali u skarżącego zespół zależności alkoholowej, a dalej stwierdzili, że jest on uzależniony od alkoholu i wymaga przymusu leczenia w warunkach niestacjonarnych. W tym kontekście niezasadne są zarzuty skarżącego, że organy zbyt pochopnie i nie dość wnikliwie oceniły w/w opinię sądową.

Sąd podziela pogląd organu odwoławczego, że czym innym jest sądowe postępowanie w sprawie przymusowego leczenia osób uzależnionych od alkoholu, a czym innym administracyjne postępowanie w sprawie skierowania na badania celem stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. To pierwsze postępowanie regulują przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473). Nie można przyjąć, że brak skierowana na przymusowe leczenie (w niniejszej sprawie postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 12 lutego 2010 r. II Ca 428/09) obliguje organ do odstąpienia od skierowania na badania. Treść opinii z dnia 26 czerwca 2009 r. sama w sobie powoduje, że istnieją podstawy do skierowania skarżącego na wskazane badania. Należy zgodzić się z tezą wyroku z dnia 6 sierpnia 2009 r. I OSK 1074/08 (baza Lex nr 552270), że okoliczności ustalone przez organ muszą z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazywać, iż w stosunku do kierującego mogą występować przeciwwskazania zdrowotne co do jego dalszego udziału w ruchu w takim charakterze (por. też wyrok WSA w Szczecinie z dnia 22 kwietnia 2009 r. II SA/SZ 913/2008, baza LexPolonica nr 2305521).

Odnosząc się do zarzutów skarżącego Sąd stwierdza, że w sprawie nie nastąpiło naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. W szczególności art. 78 § 1 k.p.a. stanowi, że żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd przychyla się do stanowiska organu odwoławczego, że dodatkowe postępowanie dowodowe nie było konieczne. Jak wspomniano wyżej sądy powszechne rozstrzygając o przymusowym leczeniu osoby uzależnionej od alkoholu kierują się innymi przesłankami. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy był wystarczający do podjęcia decyzji o skierowaniu skarżącego na badania.

Na marginesie należy zwrócić uwagę, że skierowanie na badania nie przesądza o ich wyniku. W kwestii uzależnienia skarżącego do alkoholu oraz jego zdolności do kierowania pojazdami wypowiedzą się dopiero uprawnieni lekarze w trybie określonym przepisami prawa (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 16 grudnia 2009 r. VII SA/Wa 1616/2009, baza LexPolonica nr 2315746).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., rozstrzygnął jak w sentencji.