Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Królikowska-Przewłoka (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka Protokolant st. ref. Eliza Mroczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2011 r. sprawy ze skargi M. Sp. z o.o. z siedzibą w Z. na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za wprowadzenie na rynek produktów niespełniających wymagań bezpieczeństwa z jednoczesnym zakazem wprowadzenia ich na rynek oraz nakazem wycofania z rynku produktów już wprowadzonych oddala skargę

Zaskarżoną decyzją Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] stycznia 2011 r. zakazującą przedsiębiorcy M. spółka z o.o. z siedzibą w Z. (skarżącej w niniejszej sprawie) wprowadzania na rynek rowerów [...] model [...] i nakazującą natychmiastowe wycofanie z rynku tych produktów oraz nakładającą karę pieniężną w wysokości 15 000 zł.

Do wydania powyższych decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W dniu [...] kwietnia 2010 r. inspektorzy [...] Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w [...] przeprowadzili kontrolę u przedsiębiorcy D. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą "[...] ". W toku kontroli ocenie bezpieczeństwa poddano 2 sztuki rowerów [...] model [...] o długości 735 mm (odległość między osiami obu kół roweru) i wysokości 770 mm (odległość podłoża od najwyższego punktu kierownicy) występujących w kilku zestawach kolorystycznych. Ramy rowerów w sposób widoczny i trwały oznakowane były w dolnej części w pobliżu korby wytłoczonym numerem. Na mufach rowerów zamieszczony był trwały napis o treści: "[...] ", a bezpośrednio na produkcie znajdowało się trwałe oznakowanie: "[...] ", "[...] "', www. [...].com., "[...] " oraz "[...] ". Skontrolowane rowery posiadały na osłonach łańcucha, siodełkach i ramach zdobienia w kształcie kwiatków z uśmiechniętą buzią, a do uchwytów kierownicy doczepione były ozdoby w postaci błyszczących frędzli. Nad przednim kołem, do kierownicy doczepiony był za pomocą opaski zaciskowej z tworzywa sztucznego, koszyczek wykonany z tworzywa sztucznego. Ponadto rowery posiadały zamontowane kółka pomocnicze. W badanych produktach odległość pionowa od podłoża do górnej powierzchni siodełka, ze wspornikiem ustawionym w położeniu minimalnej głębokości osadzenia wynosiła 657 mm, natomiast odległość pionowa od podłoża do powierzchni siodełka, ze wspornikiem ustawionym w położeniu maksymalnej głębokości osadzenia wynosiła 575 mm. Rowery wyposażone były w osłonę łańcucha, która nie osłaniała w pełni zewnętrznej powierzchni bocznej łańcucha tj. dolnego zarysu na długości 50 mm, a także w całości tylnego koła łańcuchowego. Do rowerów dołączona była karta gwarancyjna i instrukcja użytkowania obsługi rowerów sporządzona w języku polskim.

Badania przeprowadzone przez inspektorów Inspekcji Handlowej wykazały, że nieosłonięcie tylnego kola łańcuchowego oraz - na znacznej długości - łańcucha napędowego może spowodować zagrożenie dla bezpieczeństwa dziecka korzystającego z roweru [...] model [...]. polegające na wkręceniu się w zespół napędowy roweru elementów ubrania tj. sznurówki, tasiemki, ściągacze lub palców dłoni dziecka, co może skutkować przewróceniem się dziecka i uszkodzeniem ciała, stłuczeniem, czy złamaniem kończyn. Załączona instrukcja obsługi rowerów nie posiadała także ostrzeżeń o zagrożeniach występujących podczas jazdy z kółkami pomocniczymi, a także informacji:

- o sposobie montażu, nastawieniu i usunięciu kółek pomocniczych;

- o dopuszczalnej masie całkowitej rowerzysty oraz o masie całkowitej (rower + rowerzysta + bagaż) dla tego modelu roweru;

- o roli rodziców lub opiekunów którzy powinni nauczyć dzieci jak użytkować rower, a w szczególności jak używać hamulca nożnego.

Prezes UOKiK, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego wszczętego z urzędu w sprawie ogólnego bezpieczeństwa roweru [...] model [...] wprowadzonego na polski rynek przez przedsiębiorcę M. spółka z o.o. z siedzibą w Z. decyzją z dnia [...] stycznia 2011 r. nr [...], na podstawie art. 24 ust. 4 pkt 1 lit. b) i pkt 2 lit. b), w związku z art. 10 ust. 1. art. 5 ust. 1. art. 4 ust. 1 oraz art. 13 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2003 r., Nr 229, poz. 2275 z późń zm.) stwierdził, że ze względu na nieposiadanie osłony łańcucha osłaniającej całkowicie zewnętrzną powierzchnię boczną łańcucha, jak również tylne koło łańcuchowe, a także braki w instrukcji dołączonej do produktu, polegające na nieumieszczeniu informacji dotyczących dopuszczalnej masy całkowitej rowerzysty i bagażu oraz maksymalnej masy całkowitej oraz sposobu montażu, nastawienia i usunięcia kółek pomocniczych, a także roli rodziców w nauce użytkowania roweru produkt ten nie jest bezpieczny i:

- w przypadku rowerów [...] model [...], będących przedmiotem postępowania, które nie zostały wprowadzone na rynek – zakazał skarżącej wprowadzania tych produktów na rynek i nakazał podjęcie czynności niezbędnych do zapewnienia przestrzegania tego zakazu (pkt I 1),

- w przypadku rowerów [...] model [...], będących przedmiotem postępowania wprowadzonych na rynek nakazał skarżącej natychmiastowe wycofanie z rynku tych produktów (pkt I 2).

Na podstawie art. 24 ust. 12 powołanej ustawy zobowiązał skarżącą do wykonania decyzji w powyższym zakresie w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna (pkt II) i na podstawie art. 33a ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 13 ustawy za wprowadzenie na rynek produktów niespełniających wymagań bezpieczeństwa ww. produktów nałożył na skarżącą karę pieniężną w wysokości 15 tys. złotych.

W uzasadnieniu organ odwołał się do art. 10 ust. 1 ustawy stwierdzając, że podstawowe znaczenie w sprawie ma ustalenie, dla jakiej grupy (kategorii wiekowej) konsumentów są przeznaczone rowery będące przedmiotem niniejszego postępowania. Od tego rozstrzygnięcia bowiem zależy, w oparciu o wymagania której normy można oceniać bezpieczeństwo tych produktów.

Zdaniem skarżącej, rowery [...] model [...] są rowerami miejskimi i wycieczkowymi, bo o kategorii konsumentów dla których te produkty są przeznaczone nie decyduje ich wygląd (w tym przypadku ozdoby które są atrakcyjne dla dzieci czy kółka pomocnicze) lecz jedynie maksymalna wysokość siodełka.

Organ nie podzielił tego stanowiska. Podkreślił, że ocena bezpieczeństwa produktu uwzględnia w pierwszym rządzie wymagania określone w przepisach ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Ustawa ta określa, jakie elementy należy uwzględnić przy ocenie bezpieczeństwa produktu. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego. Art. 4 ust. 2 ustawy wskazuje, które elementy należy uwzględnić przy ocenie bezpieczeństwa produktu. Są to m.in.: cechy produktu, wygląd produktu, w tym jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje, a także kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, produkt, który nie spełnia wymagań określonych w art. 4 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów nie jest produktem bezpiecznym.

W opinii Polskiego Komitetu Normalizacyjnego a także Polskiego Związku Kolarskiego, którą podzielił Prezes UOKiK, konsumenci dokonując zakupu roweru [...] model [...], ze względu na wygląd tego produktu mogą uznać, że rower ten jest przeznaczony dla dzieci. To dla tej grupy konsumentów produkt jest bowiem atrakcyjny z uwagi na posiadane cechy fizyczne, wygląd jak również elementy dekoracyjne (w postaci błyszczących frędzli doczepionych do uchwytów kierownicy oraz plastikowego koszyczka). Z tego też względu organ uznał, iż konsumenci mają prawo oczekiwać, iż rowery [...] model [...] będą oceniane jak rowery dla dzieci i w konsekwencji powinny spełniać wymagania stawiane dla takich produktów. Zdaniem organu rzeczywiste przeznaczenie produktu powinno mieć pierwszeństwo przed deklaracjami producenta w tym zakresie.

Za tym, że produkt będący przedmiotem postępowania jest przeznaczony dla dzieci przemawia także posiadania przez rower [...] model [...] kółek pomocniczych, których zadaniem jest ułatwienie nauki jazdy właśnie dzieciom. Z tego względu wymagania bezpieczeństwa odnośnie tego elementu roweru zawarte są tylko w normie PN-EN 14765:2007. Strona postępowania nie przedstawiła żadnych dowodów które świadczyły by o tym, że te elementy roweru są bezpieczne, nie przekazała także konsumentom informacji, w jaki sposób należy użytkować te elementy.

Organ nadto podniósł, że przy ocenie bezpieczeństwa produktów analizuje się także informacje, które konsumenci otrzymują od przedsiębiorców, mające im zapewnić bezpieczne i prawidłowe korzystanie z produktu. Jako dowód w niniejszej sprawie potraktowano zatem również informacje, które strona postępowania przekazuje konsumentom na swojej stronie internetowej www. [...], z których wynika, że rowery będące przedmiotem postępowania są przeznaczone dla dzieci - przedsiębiorca informuje bowiem, że rowery [...] należy do grupy: "dziecięce – hardtail". Na stronie tej znajdują się także następujące informacje: "[...] przeznaczone są dla dzieci w grupach wiekowych od 3-4 (rowerek o 12" kołach i 7,5" ramie) poprzez rowerki dla 4-7 latków (rozmiar kół 16" i ramy 8" oraz 9,5") po 7-9 latków (na 20" kołach i ramach: 9,5;10" oraz 13")". Ponadto, na mufach rowerów zamieszczono napis "kiddy" (ang. dzieciak). Prezes UOKiK uznał zatem, że w przekazie skierowanym do konsumentów przedsiębiorca będący stroną postępowania deklaruje, że wprowadzane przez niego na rynek produkty są przeznaczone dla dzieci.

Dowodem, który w opinii strony postępowania świadczy o tym, że wprowadzone przez nią na polski rynek produkty są bezpieczne są przekazane przez nią wyniki badań na zgodność z normą EN-14764:2007. Ponieważ Prezes UOKiK nie podzielił opinii strony postępowania, że rowery [...] są rowerami miejskimi i wycieczkowymi, to jak podał, nie weryfikował, czy rzeczywiście rowery te spełniają wymagania (zwłaszcza wytrzymałościowe) określone w tej normie. Dodatkowo jednak podniósł, że badania przekazane przez stronę postępowania zostały przeprowadzone przez samego wytwórcę roweru - [...] Inc. i z uwagi na fakt, iż nie brała w nich udziału żadna niezależna jednostka, nie mogą zostać uznane za w pełni wiarygodne.

Prezes UOKiK uznał zatem, iż rowery [...] model [...] ze względu na nieposiadanie osłony łańcucha osłaniającej całkowicie zewnętrzną powierzchnie boczną łańcucha, jak również tylne koło łańcuchowe, a także braki w instrukcji dołączonej do produktu, polegające na nieumieszczeniu informacji dotyczących dopuszczalnej masy całkowitej rowerzysty i bagażu oraz maksymalnej masy całkowitej (rower + rowerzysta + bagaż) oraz sposobu montażu, nastawienia i usunięcia kółek pomocniczych a także roli rodziców w nauce użytkowania roweru nie są bezpieczne w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów.

Ze względu na zagrożenia stwarzane przez rowery [...] model [...], Prezes UOKiK uznał, iż niezbędne jest ich natychmiastowe wycofanie z rynku oraz zaprzestanie wprowadzania ich na rynek i nałożył na skarżącą karę pieniężną za wprowadzenie na rynek produktu niespełniającego wymagań bezpieczeństwa.

Organ stwierdził, że na wysokość kary wpłynęła ocena całokształtu okoliczności sprawy. Działalność strony postępowania ma charakter profesjonalny (zawodowy), co oznacza, że konsumenci mają prawo oczekiwać, iż wprowadzane przez tego przedsiębiorcę na rynek produkty będą spełniały wymagania bezpieczeństwa.

Za okoliczność obciążającą organ nadzoru uznał fakt, że produkt będący przedmiotem postępowania stwarza zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia dzieci, czyli kategorii konsumentów, która w świetle ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów znajduje się pod szczególną ochroną.

Jako okoliczność obciążającą Prezes UOKiK potraktował również fakt, iż strona nie podjęła współpracy z organem nadzoru w celu eliminacji zagrożeń stwarzanych przez produkty będące przedmiotem postępowania. Wbrew wezwaniu Prezesa UOKiK zawartemu w postanowieniu z dnia [...] maja 2010 r. - nie przedstawiła istotnych w sprawie informacji, takich jak: liczba produktów będących przedmiotem postępowania i okres, w którym były wprowadzane na rynek, dowodów potwierdzających ich zakup, informacji dotyczących reklamacji. Prezes UOKiK dysponował jedynie dowodami które zgromadziła Inspekcja Handlowa w trakcie kontroli i w oparciu o nie ustalił osiągniętą przez stronę postępowania korzyść majątkową.

Prezes UOKiK, jak podał, nie mógł również pominąć faktu, że nie jest to pierwsze naruszenie przepisów ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów przez tego przedsiębiorcę. W 2006 r. prowadził już bowiem postępowanie dotyczące roweru [...], które zakończyło się wydaniem decyzji nr [...].

W postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, kryterium pomocniczym przy określeniu wysokości kary pieniężnej stanowi wysokość korzyści majątkowej osiągniętej przez stronę postępowania ze sprzedaży produktów będących jego przedmiotem. Wartość ta jest określona jako iloczyn liczby produktów wprowadzonych na rynek i ceny sprzedaży jednej sztuki produktu. W niniejszej sprawie, z uwagi na brak współpracy strony postępowania określenie korzyści majątkowej w sposób wskazany powyżej nie było możliwe. Strona postępowania - mimo tego że Prezes UOKiK zwrócił się do niej o przekazanie danych dotyczących ilości produktów przez nią zakupionych a następnie wprowadzonych na polski rynek takich informacji nie przekazała. Przy ustalaniu ceny sprzedaży jednej sztuki produktu Prezes UOKiK oparł się więc na znajdującej się w aktach sprawy fakturze VAT nr [...] z dnia [...] lutego 2010 r. świadczącej o sprzedaży 8 egzemplarzy rowerów [...] model [...] za cenę jednostkową 409,02 zł. Natomiast liczba produktów wprowadzonych na polski rynek została ustalona na podstawie przekazanych Inspekcji Handlowej przez stronę postępowania przy piśmie z dnia [...] kwietnia 2010 r. faktur zakupu z dnia [...] listopada 2009 r. oraz [...] grudnia 2009 r. Zgodnie z nimi, strona postępowania łącznie zakupiła 1 500 rowerów [...] model [...]. Obliczona w ten sposób korzyść majątkowa wynosi 613 503 zł. Prezes UOKiK za znaczną uznał także znaną mu liczbę produktów prowadzonych na polski rynek przez stronę postępowania (1 500 sztuk).

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżąca wniosła o uchylenie ww. decyzji. Podniosła, że [...] model [...] z uwagi na wysokość siodełka został zaliczony do rowerów miejskich, do których zastosowanie ma Norma Polska PN-EN 14764. Ww. norma jest polską wersją Normy Europejskiej EN 14764:2005, w której określono wymagania z zakresu bezpieczeństwa i cech użytkowych, dotyczące konstrukcji, montażu i badania rowerów i ich podzespołów przeznaczonych do użytkowania na drogach publicznych oraz podano wytyczne dotyczące instrukcji użytkowania i konserwacji takich rowerów. Niniejszą normę stosuje się do rowerów, w których maksymalna wysokość siodełka wynosi 635 mm lub jest większa i są przeznaczone do użytkowania na drogach publicznych. Wymogi bezpieczeństwa rowerów dziecięcych, do których odnosi się organ zawarte są w normie PN-EN 14765, która nie ma zastosowania do roweru [...] model [...] z uwagi na jego rozmiar.

Parametry takie jak: wygląd, kolor, ozdoby w postaci frędzli, koszyczka czy dodatkowe kółka boczne nie są, zdaniem strony, kryterium przynależności roweru do określonej grupy rowerów, a tym samym do zastosowania właściwych norm. Z punktu widzenia normy, do roweru dziecięcych zaliczane są rowery w których maksymalna wysokość ustawienia siodła jest mniejsza niż 635 mm i większa niż 435 mmm, niezależnie od tego czy posiadają kółka pomocnicze czy nie. Skarżąca przedstawia zdjęcia dostępnych na rynku rowerów, których rozmiar nie uzasadnia uznania ich za rowery dziecięce, a są one wyposażone w koszyczek, frędzle i kółka boczne. Posiadają również kolory mogące być atrakcyjne dla dzieci. Jej zdaniem organ bezzasadnie przyjął za niewiarygodne badania roweru na zgodność z normą EN-14764:2007 przeprowadzone przez wytwórcę [...] Inc, ponieważ jak sam wskazał nie weryfikował opinii producenta, nie wskazał zatem żadnych konkretnych uchybień czy braków, które mogły świadczyć o nieprawidłowościach badań producenta. Organ nie wykazał zatem, że rower [...] model [...] nie spełnia wymagań normy PN-EN 14764.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. Prezes UOKiK na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 k.p.a.oraz art. 24 ust. 4 pkt 1 lit. b, pkt 2 lit. b i art. 33a ust. 2 pkt 2 w związku z art. 10 ust. 1 oraz art. 13 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów utrzymał dotychczasową decyzję w mocy.

Organ stwierdził, iż bezpieczeństwo produktu ocenia się w pierwszym rzędzie pod kątem przepisów ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. W niniejszej sprawie Prezes UOKiK uznał, iż elementy mające wpływ na bezpieczeństwo produktu - roweru [...] model [...], uzasadniają twierdzenie, iż jest to produkt przeznaczony dla dzieci. W zaskarżonej decyzji organ stanął bowiem na stanowisku, iż cechy fizyczne tego roweru (tj. jego wygląd, wyposażenie w postaci kolorowych frędzli, plastikowego koszyczka oraz zamontowanych kółek pomocniczych, a także ozdoby w postaci kwiatków z uśmiechniętą buzią) jak również sposób prezentowania produktu konsumentom (tj. określanie ww. roweru jako produktu przeznaczonego dla dzieci na stronie internetowej skarżącej oraz trwały napis umieszczony na jego mufie "[...]") uzasadniają dokonywanie oceny bezpieczeństwa tego produktu pod kątem jego rzeczywistego przeznaczenia. Zdaniem organu normy mają jedynie charakter posiłkowy, co podkreśla również sama strona, nie deklarując zgodności wprowadzanego przez siebie na polski rynek roweru z żadną konkretną normą, o czym świadczy brak oznakowania produktu w tym zakresie. Uznanie roweru [...] za produkt dziecięcy czyni nieuprawnionym powoływanie się przez skarżącą na domniemanie bezpieczeństwa produktu spełniającego wymagania wynikające z Polskich Norm, bowiem domniemanie to jest aktualne jedynie w sytuacji, gdy produkt zgodny jest z wymaganiami tej normy, w oparciu o którą powinno dokonywać się oceny jego bezpieczeństwa.

Organ podniósł ponadto, że na ocenę bezpieczeństwa produktu dokonaną przez Prezesa UOKiK w decyzji z dnia [...] stycznia 2011 r. wpływ miała okoliczność, iż strona postępowania nie przekazuje indywidualnym odbiorcom kwestionowanych rowerów informacji istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa użytkowania tych produktów. Tak bowiem, należy potraktować nieumieszczenie w instrukcji obsługi rowerów oznaczeń wskazujących na dopuszczalną masę całkowitą rowerzysty i bagażu oraz maksymalną masę całkowitą (rower + rowerzysta + bagaż), które z jednej strony, umożliwiają prawidłowe dopasowanie roweru do wagi użytkownika, mając w szczególności na uwadze wytrzymałość produktu, z drugiej zaś - obok wskazywanej przez stronę maksymalnej wysokości siodełka - stanowią kryterium uwzględnione w normie PN EN 14765:2007. Organ wskazał, iż zakresem tej normy objęte są rowery przeznaczone dla dzieci, których typowa waga wynosi ok. 30 kg. Nie można bowiem nie mieć na względzie okoliczności, iż przy wyborze roweru konsumenci kierują się przede wszystkim jego wyglądem, posiadanymi cechami fizycznymi oraz informacjami udostępnianymi im przez producenta.

Prezes UOKiK wskazał, iż wymagania bezpieczeństwa odnośnie kółek pomocniczych zawarte są w normie PN-EN 14765:2007 (zmiana A1:2008), podczas gdy norma PN-EN 14764:2007 w ogóle nie przewiduje występowania tego elementu w rowerach, które zgodnie z jej nomenklaturą należą do kategorii rowerów miejskich i wycieczkowych. Organ zauważył ponadto, iż powoływany przez stronę "Raport z wykonania badań rynku rowerków dziecięcych, badań laboratoryjnych 15 rowerków dziecięcych w akredytowanym laboratorium oraz sporządzenie ekspertyzy" sporządzony przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. jest dokumentem prezentującym ocenę rynku rowerów dziecięcych w Polsce i nie jest dokumentem obowiązującym, gdyż nie ma charakteru źródła prawa. Ponadto raport ten odnosi się do wymagań normy PN-ISO 8098+A1:1996, która przestała obowiązywać w dniu 15 kwietnia 2006 r.

Pismem z dnia [...] maja 2011 r. skarżąca złożyła skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o jej uchylenie oraz uchylenie decyzji poprzedzającej z dnia [...] stycznia 2011 r.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła obrazę art. 6 ust 2 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów poprzez nieuwzględnienie, iż produkt spełniający wymagania wynikające z norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej, będących transpozycją norm europejskich uznanych przez Komisję Europejską za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów korzysta z domniemania produktu bezpiecznego w zakresie wymagań objętych tymi normami; oraz bezpodstawne przyjęcie że ocena wyglądu roweru stanowi o stosowaniu określonej normy z pominięciem stosowania zakresu tej normy; - art. 4 ust 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów poprzez przyjęcie, że ocena wyglądu roweru oraz wyposażenie w dodatkowe elementy (kółka boczne) z pominięciem oceny wymagań technicznych produktu i zakresu stosowanej normy może uzasadniać twierdzenie, iż rower [...] model [...] nie jest produktem bezpiecznym;

- naruszenie przepisów o postępowaniu w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, poprzez pominięcie w zakresie oceny zebranego materiału dowodowego wyników badań laboratoryjnych produktu z [...] listopada 2009 r. pomimo, że wyniki tychże badań były pozytywne z punktu widzenia wymagań określonych w normie PN-EN 14764:2007 co potwierdza, że rower [...] model [...] jest produktem bezpiecznym.

W uzasadnieniu skargi strona wskazała m.in., że rower [...] model [...] z uwagi na wysokość siodełka został zaliczony do rowerów miejskich, co do których zastosowanie ma Norma Polska PN-EN 14764. Norma ta jest polską wersją Normy Europejskiej EN 14764:2005, w której określono wymagania z zakresu bezpieczeństwa i cech użytkowych, dotyczące konstrukcji, montażu i badania rowerów i Ich podzespołów przeznaczonych do użytkowania na drogach publicznych oraz podano wytyczne dotyczące instrukcji użytkowania i konserwacji takich rowerów. Niniejszą normę stosuje się do rowerów, w których maksymalna wysokość siodełka wynosi 635 mm lub jest większa i są przeznaczone do użytkowania na drogach publicznych.

Zdaniem skarżącej organ bezpodstawnie przyjął, iż w zakresie wymagań technicznych i bezpieczeństwa produktu do roweru [...] należy stosować normę PN-EN 14765 pomijając zakres normy, z którego jednoznacznie wynika, iż normę tę stosuje się do rowerów w których maksymalna wysokość ustawienia siodła jest mniejsza niż 635 mm i większa niż 435 mmm. Rower [...] model [...] z uwagi na rozmiar siodełka spełnia kryterium zaliczenia go do rowerów miejskich i wycieczkowych, do których stosuje się Normę Polską PN-EN 14764. Skarżąca od samego początku produkowała przedmiotowy rower z wysokością siodełka 635 mm i powyżej co oznacza, że nie zastosował wybiegu zwiększenia wysokości siodełka celem uniknięcia stosowania normy dla rowerów dziecięcych. Strona nie zgadza się z twierdzeniem organu, że o przynależności roweru do określonej grupy rowerów a tym samym o zastosowaniu właściwych norm stanowią takie parametry jak wygląd, kolor, napisy czy ozdoby. Zdaniem skarżącej o rowerach dziecięcych stanowi przede wszystkim wysokość siodełka i to właśnie kryterium zostało wyeksponowane w normie polskiej i europejskiej. Skarżąca wskazała, że żaden przepis nie stanowi o zakazie stosowania kółek pomocniczych w rowerach innych niż te, które posiadają siodełka mniejsze niż 635 mm i większa niż 435 mm.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowa argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym ta kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd rozstrzyga przy tym w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zw. p.p.s.a. – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Badając skargę wg tych kryteriów Sąd nie stwierdził naruszenia prawa uzasadniającego w świetle art. 145 § 1 p.p.s.a. uwzględnienie skargi. Skarga podlega zatem oddaleniu.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

Przy ocenie bezpieczeństwa produktu uwzględnia się:

- cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, a także instrukcję instalacji i konserwacji;

- oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami;

- wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu;

- kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.

Art. 6 ust. 2 powołanej ustawy wprowadza domniemanie, zgodnie z którym produkt spełniający wymagania wynikające z norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej, będących transpozycją norm europejskich uznanych przez Komisję Europejską za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów, do których odniesienia Komisja Europejska opublikowała w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, jest produktem bezpiecznym w zakresie wymagań objętych tymi normami. Jednak w pierwszej kolejności należy ustalić, dla jakiej kategorii konsumentów przeznaczony jest dany produkt, a dopiero potem - która norma jest właściwa dla przeprowadzenia oceny jego bezpieczeństwa.

Z norm które określają wymagania bezpieczeństwa dla rowerów wyraźnie wynika podział tych produktów m.in. na rowery dziecięce oraz rowery miejskie i wycieczkowe.

W przypadku produktów dla dzieci wymagania są z reguły ostrzejsze niż określone dla produktów przeznaczonych dla dorosłych. Wynika to z faktu, iż dzieci nie są w stanie ocenić wielu zagrożeń. Jak pokazują statystyki z europejskiej bazy danych o obrażeniach (Injury Database - IDB) 37% obrażeń doznanych przez rowerzystów w Unii Europejskiej dotyczyło dzieci w wieku 5-9 lat.

Produkt, który jest z reguły bezpieczny dla osoby dorosłej, może stwarzać zagrożenie dla dziecka. Kryterium jakim posługują się normy wprowadzając ten podział jest wysokość siodełka. W przypadku oceny bezpieczeństwa rowerów wprowadzonych na rynek przez skarżącą wysokość siodełka nie może być jedynym i decydującym kryterium, w oparciu o które powinno się określać, dla jakiej kategorii konsumentów jest on przeznaczony. Konsumenci mając na uwadze ich wygląd, ozdoby w postaci kolorowych frędzli, zdobienia w kształcie kwiatków, wyposażenie w plastikowy koszyczek, czy też boczne kółka, będą mieli prawo oczekiwać, że są to produkty przeznaczone dla dzieci, a więc że spełniają ostrzejsze wymagania bezpieczeństwa. Konsument dokonując zakupu kieruje się nie tylko informacjami jakie uzyskuje od producenta, lecz także wyglądem produktu.

Rowery [...] model [...], co trafnie ustalił organ, posiadają cechy, które w powszechnym przekonaniu są znakiem rozpoznawczym rowerów dla dzieci. Ponadto jak wynika z informacji zamieszczonych przez producenta na stronie internetowej www. [...] - rower [...] zakwalifikowany jest do kategorii rowerów dziecięcych.

Zasadnie zatem organ uznał, iż produkt podlega ocenie z punktu widzenia normy EN 14765, a nie jak uznaje skarżąca EN 14764.

Podkreślić należy, że skarżąca w żaden sposób nie informuje konsumentów, że jej produkty są rowerami miejskimi lub wycieczkowymi, nie ostrzega ich także, że produkty te nie powinny być użytkowane przez dzieci. Biorąc pod uwagę, że rowery wyposażone są w kółka pomocnicze oczywiste jest, że produkty te będą kupowane dla dzieci, które dopiero uczą się jeździć na rowerze, w związku z czym wzrasta prawdopodobieństwo doznania przez nie urazów.

Norma PN-EN 14765 dotyczy rowerów w których maksymalna wysokość siodełka jest mniejsza niż 635 mm. Rowery wprowadzone przez skarżącą na polski rynek (w położeniu minimalnej głębokości osadzenia) mają wysokość zaledwie o 22 mm większą. Nie można oczekiwać, by przeciętny konsument znał określoną w normie maksymalną wysokość siodełka i mierzył ją by sprawdzić, z jakim rowerem ma do czynienia.

Sąd dokonując prawidłowości oceny bezpieczeństwa produktu wprowadzonego przez skarżącą na rynek podzielił stanowisko organu, że o przeznaczeniu decydować powinien wygląd produktu i jego rzeczywiste przeznaczenie, a nie deklaracja przedsiębiorcy. Produkt ma być bezpieczny w zwykłych lub innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć warunkach jego używania. Rowery wprowadzone przez skarżącą posiadają takie cechy i wygląd, które sprawiają, iż ich użytkownikami będą dzieci. Bezsporne jest, że rowery te nie zostały wyposażone przez producenta w zabezpieczenia gwarantujące bezpieczne użytkowanie przez dzieci.

Podnieść przy tym należy, iż strona nie podważa oceny dokonanej wg normy dla rowerów dziecięcych. Jedynie podważa zasadność jej zastosowania ale, jak wyżej wskazano, podstaw do uznania zarzutu w tym zakresie za trafny nie ma. Natomiast w związku z zarzutem naruszenia art. 6 ust. 2 powołanej ustawy podnieść należy, iż przepis ten wprowadza domniemanie, iż produkt spełniający wymagania wynikające z norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej będących transpozycją norm europejskich uznanych przez Komisję Europejską za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów jest produktem bezpiecznym w zakresie wymagań objętych tymi normami.

Dla przyjęcia domniemania nie jest jednak, na co trafnie zwrócił uwagę organ, wystarczające przeprowadzenie badania produktu na zgodność z jakąkolwiek normą. Istotne w tym względzie jest zastosowanie, w celu dokonania oceny bezpieczeństwa produktu, właściwej normy, a taki stan rzeczy w sprawie nie zachodzi. Dokonanie oceny bezpieczeństwa przedmiotowego produktu wymagało bowiem zastosowania normy wskazanej przez organ.

Trafnie przy tym organ podniósł, że uprzedniego ustalenia, w niniejszej sprawie, wymaga ustalenie kategorii konsumentów, dla których produkt jest przeznaczony. Ustalenia w tym zakresie stanowią bowiem podstawę do przyporządkowania właściwej normy wg której przeprowadzona zostanie ocena bezpieczeństwa produktu. Organ trafnie zakwalifikował przedmiotowy produkt jako rower dziecięcy wskazując szczegółowo z zachowaniem wymogów art. 107 § 3 kpa, okoliczności, decydujące o takiej kwalifikacji. Opinie osób trzecich w tym Stowarzyszeń, których pismo z dnia [...] listopada 2011 r. stanowiące odpowiedź na pismo skarżącej z dnia [...] października 2011 r. strona przedstawiła na rozprawie w dniu [...] listopada 2011 r. wnioskując o przeprowadzenie dowodu na okoliczność, że istotnym dla ustalenia normy jest wysokość siodełka nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia. Nie mogą być zatem uznane za niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości. Z tego względu wniosek jako niespełniający przesłanki z art. 106 § 3 ppsa Sąd oddalił. W przedstawionym wyżej stanie rzeczy organ trafnie uznał, iż zachodzą podstawy do nałożenia kary pieniężnej na podstawie art. 33a ust. 2 pkt 2 powołanej ustawy. Ustalając jej wysokość na kwotę 15.000 zł organ wskazał na okoliczności, uzasadniające wymierzenie kary w tej wysokości i ocenie organu w tym zakresie nie można zarzucić dowolności.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, iż zaskarżona decyzja nie nosi znamion wadliwości w rozumieniu art. 145 § 1 ppsa i orzekł, na podstawie art. 151 ppsa, jak w sentencji.