Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Grzegorz Rudnicki, Sędziowie sędzia WSA Bogusław Cieśla, sędzia WSA Renata Nawrot (spr.), Protokolant ref. staż. Kamil Mazański, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 października 2018 r. sprawy ze skargi M. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą "[...]" na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta z dnia [...] maja 2018 r. znak [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oddala skargę

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest skarga M. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą "M. K. [...]" na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta z [...] maja 2018 r. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej.

Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Rzecznik Praw Pacjenta decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r., Nr [...] wydaną na podstawie art. 68 w związku z art. 65, art. 70, art. 71 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz w związku z art. 104 § 1 i 2 ustawy z dnia 19 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) nałożył na M. K., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą: "M. K. [...], zwaną dalej: "Przychodnią", karę pieniężną w wysokości 30 000 (słownie: trzydzieści tysięcy) złotych, płatną do budżetu państwa, za niepodjęcie działań polegających na wykonaniu nakazu zaniechania stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów określonej w decyzji Rzecznika Praw Pacjenta z dnia [...] września 2015 r. (znak: [...]) poprzez rozpoczęcie udostępniania pacjentom odpisów, wypisów lub kopii dokumentacji medycznej bez konieczności składania pisemnego wniosku przez osobę uprawnioną.

Wydanie powyższej decyzji zostało poprzedzone decyzją z dnia [...] września 2015 r., którą Rzecznik Praw Pacjenta (znak: [...]) uznał praktyki stosowane w Przychodni, polegające na udostępnianiu pacjentom odpisów, wypisów lub kopii dokumentacji medycznej jedynie na pisemny wniosek osoby uprawnionej oraz załatwianiu wniosków w sprawie udostępnienia dokumentacji medycznej w przeciągu 7 dni roboczych od daty jego złożenia, mające na celu ograniczenie prawa pacjentów do dokumentacji medycznej, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta

i Rzeczniku Praw Pacjenta w związku z § 78 ust 1 rozporządzenia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, za naruszającą zbiorowe prawa pacjentów i nakazał jej zaniechanie.

Dodatkowo w powyższej decyzji zobowiązał Przychodnię do złożenia informacji

o stopniu realizacji działań niezbędnych do zaniechania stosowania rzeczonych praktyk, które naruszają zbiorowe prawa pacjentów w nieprzekraczalnym trzydziestodniowym terminie, licząc od dnia otrzymania niniejszej decyzji oraz nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

W związku z nie przekazaniem Rzecznikowi Praw Pacjenta, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia ww. decyzji, informacji o podjęciu działań polegających na wykonaniu nakazu zaniechania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów (działań niezbędnych do zaniechania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów), poprzez rozpoczęcie udostępniania pacjentom odpisów, wypisów lub kopii dokumentacji medycznej bez konieczności składania pisemnego wniosku przez osobę uprawnioną, Rzecznik pismem z dnia 31 grudnia 2015 r. zawiadomił Przychodnię

o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia na nią kary pieniężnej.

Rozpoznając skargę strony na decyzję z [...] czerwca 2016 r. o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 30 000 zł, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie

w sprawie VII SA/WA 17 69/16, wyrokiem z 21 czerwca 2017 r. oddalił skargę.

Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie II OSK 2864/17, wyrokiem z 21 lutego 2018 r. rozpoznając skargę kasacyjną od wyroku Sądu I instancji, złożoną przez stronę, uchylił zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję Rzecznika Praw Pacjenta

z dnia [...] czerwca 2016 r.

W uzasadnieniu wyroku NSA uznał za usprawiedliwiony zarzut naruszenia art. 70 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Wywiódł, iż z wartości do których odsyła art. 70 ustawy ww. wynika reguła miarkowania przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej. Oznacza to uwzględnienie wysokości dochodu, który stanowi o realnej sytuacji podmiotu leczniczego, a równocześnie spełnia funkcje przypisane karze pieniężnej.

Jednocześnie NSA za niezasadny uznał zarzut skarżącej dotyczący naruszenia art. 68 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, Rzecznik Praw Pacjenta decyzją z [...] maja 2018 r., Nr [...] wydaną na podstawie art. 68 w związku z art. 65, art. 70, art. 71 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ( dalej ustawa) oraz w związku

z art. 104 § 1 i 2 k.p.a. nałożył na M. K., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą: "M. K. [...], zwaną dalej: "Przychodnią", karę pieniężną w wysokości 16 800 zł, płatną do budżetu państwa, za niepodjęcie działań polegających na wykonaniu nakazu zaniechania stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów określonej w decyzji Rzecznika Praw Pacjenta z dnia [...] września 2015 r. (znak: [...]) poprzez rozpoczęcie udostępniania pacjentom odpisów, wypisów lub kopii dokumentacji medycznej bez konieczności składania pisemnego wniosku przez osobę uprawnioną.

Uzasadniając swoje stanowisko Rzecznik Praw Pacjenta wskazał, że podstawą do nałożenia kary pieniężnej na podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych albo organizatora strajku na podstawie art. 68 ustawy, jest niepodjęcie działań określonych

w decyzji, o której mowa w art. 64 ust. 1, w terminie w niej określonych. Jak podał organ, Przychodnia w terminie trzydziestu dni nie poinformowała Rzecznika o stopniu realizacji działań niezbędnych do zaniechania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów, który upłynął w dniu 4 listopada 2015 r.

Jedynym działaniem Przychodni w powyższym terminie było złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na ww. decyzję, która to skarga została oddalona w sprawie VII SA/Wa 1769/16. Również w skardze zdaniem organu Przychodnia również nie wskazała, że podjęła działania w celu udostępniania dokumentacji medycznej bez konieczności składania przez nich pisemnych wniosków. Działania Przychodni sprowadzały się jedynie do polemiki z organem w kwestii ustalenia stanu faktycznego.

Przychodnia poinformowała, że wykonała w pełni decyzję Rzecznika Praw Pacjenta, podejmując w tym zakresie działania, tj. usunęła z "Regulaminu Udostępnienia Dokumentacji Medycznej w Praktyce Lekarza Rodzinnego M.K." kwestionowane przez Rzecznika Praw Pacjenta zapisy.

W kolejnym piśmie z dnia 18 marca 2016 r. Przychodnia przesłała pełną wersję Regulaminu Udostępniania Dokumentacji Medycznej obowiązującego od dnia 6 października 2015 r. W treści regulaminu został usunięty zapis dotyczący terminu 7 dni roboczych na udostepnienie dokumentacji medycznej. Niemniej jak wskazuje Rzecznik Przychodnia powieliła poprzedni zapis dotyczący udostępnienia dokumentacji medycznej na pisemny wniosek. Powyższy regulamin stwierdza: "dokumentację medyczną udostępnia się na pisemny wniosek uprawnionego". Ponadto kolejne zapisy ww. Regulaminu również sugerują, że Przychodnia wymaga formy pisemnej wniosku

o udostępnienie dokumentacji medycznej.

Zgodnie z jego treścią: "wniosek o wydanie kopii dokumentacji medycznej powinien zawierać:

pełną nazwę zakładu opieki zdrowotnej adres jego siedziby

informację umożliwiającą wyszukanie żądanej dokumentacji medycznej, czyli /imię i nazwisko pacjenta, pesel, adres zamieszkania i zameldowania, czas w jaki pacjent leczył się w placówce/".

Powyższe sugeruje to, że ww. dane mają znaleźć się na pisemnym wniosku

o udostępnienie dokumentacji.

Rzecznik Praw Pacjenta uznał pismo M. K. z dnia 14 stycznia 2016 r. za próbę wprowadzenia Rzecznika w błąd co do podjęcia działań mających na celu wykonanie nakazu zaniechania stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjenta.

Ponadto Rzecznik zaznaczył, iż jego decyzja z dnia [...] września 2015 r. (znak: [...]) nakładała rygor natychmiastowej wykonalności. Tym samym Przychodnia natychmiast po jej otrzymaniu powinna podjąć działania niezbędne do zaniechania stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, tj. wykonać nakaz zaniechania tych praktyk.

Dalej Rzecznik wyjaśnił, iż z wykładni przepisu art. 68 ustawy wynika, że karę pieniężną nakłada się za niepodjęcie działań określonych w decyzji, o której mowa

w art. 64 ust. 1, w terminie w niej wskazanym. Skoro zatem działanie polegające na zmianie ww. Regulaminu nie zostało wykonane natychmiast (z uwagi na rygor natychmiastowej wykonalności), obliguje to Rzecznika Praw Pacjenta do nałożenia ww. kary. Rzecznik zaznaczył, iż nie ma podstaw do umorzenia postępowania.

Powołał się przy tym na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 lutego 2018 r., w którym Sąd wyraźnie wskazał, że "w świetle zapisu Regulaminu od 6 października 2015 r., który wprost stanowił o pisemnej formie wniosku o udostępnienie dokumentacji medycznej nie ma podstaw do stwierdzenia niewłaściwego zastosowania art. 68 w związku z art. 64 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Jednocześnie Rzecznik uznał, że nie do przyjęcia jest argumentacja o oczywistej omyłce, skoro zapis wymaga zachowania formy pisemnej.

W konkluzji ponownie rozpoznając sprawę, po wyroku NSA ( II OSK 2864/17), Rzecznik stwierdził, iż jedynym trafnym zarzutem jaki Przychodnia podniosła wobec decyzji z dnia [...] czerwca 2016 r. był brak uwzględnienia dochodu tego podmiotu leczniczego przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej.

Wobec tego jak podał Rzecznik w tym zakresie materiał dowodowy został uzupełniony o deklarację podatkową (PIT-36L) wskazującą na wysokość uzyskanego dochodu w 2017 r. Z uwag na fakt, że ponowna decyzja o nałożeniu kary pieniężnej jest wydawana w 2018 r. Rzecznik Praw Pacjenta uwzględnił wysokość dochodu uzyskanego przez Przychodnię w 2017 r., tj. w roku poprzedzającym wydanie niniejszej decyzji.

Uwzględniając zapisy art. 70 ustawy, Rzecznik wyjaśnił, że ustalenie wysokości kary pieniężnej w przedmiotowej sprawie miało charakter kilkuetapowy, co spowodowane było zaistnieniem w postępowaniu okoliczności mających wpływ na jej wysokość. W pierwszej kolejności Rzecznik Praw Pacjenta dokonał oceny niepodjętych działań wskazanych w decyzji, o której mowa w art. 64 ust. 1 ustawy, określając stopień naruszenia przepisów ustawy i na tej podstawie ustalił kwotę bazową, stanowiącą podstawę do dalszych ustaleń wysokości kary, a następnie - w oparciu o zaistniałe

w sprawie okoliczności mające wpływ na wysokość kary - dokonał gradacji ustalonej kwoty bazowej. Przy tym kwotę bazową ustala się za każde niepodjęte działanie określone w decyzji o uznaniu stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów.

Rzecznik wyróżnił trzy stopnie naruszenia przepisów ustawy i w zależności od stopnia naruszenia za zasadne uznał zastosowanie schematu obliczeń kwot bazowych:

50 000 - 150 000 dla naruszeń bardzo poważnych;

10 000 - 50 000 dla naruszeń poważnych;

1 000 - 10 000 dla naruszeń pozostałych.

Następnie Rzecznik podał uwzględnienie wysokości dochodu bądź poniesioną stratę w roku poprzedzającym wydanie decyzji o nałożeniu kary i na tej podstawie jak wywiódł zwiększa się lub zmniejsza wysokość kwoty bazowej. W dalszej części co do okoliczności wynikających z art. 70 ustawy, wskazał okres trwania naruszenia, co skutkuje zwiększeniem kwoty bazowej w przypadku długotrwałości stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów, przy czym jako długotrwałe traktowane są naruszenia trwające dłużej niż rok.

Natomiast jako okoliczności łagodzące Rzecznik podał zaniechanie przez podmiot praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów przed wydaniem decyzji

o nałożeniu kary pieniężnej, czy też dobrowolne usunięcie skutków naruszenia po wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia kary, w tym dobrowolna rekompensata szkody poniesionej przez pacjentów. Okoliczności obciążające według Rzecznika to znaczny zasięg terytorialny naruszenia czy też brak zaniechania stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów przed wydaniem decyzji w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej.

W rezultacie naruszenie prawa do dokumentacji medycznej w postaci udostępniania jej na pisemny wniosek osoby uprawnionej kwalifikuje się zdaniem Rzecznika jako naruszenie poważne, zatem kwota bazowa (wyjściowa) ustalona została w wysokości 10 000 - 50 000 zł.

Uwzględniając upływ czasu od wydania pierwotnej decyzji w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oraz poprzedzającej jej decyzji o uznaniu stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów oraz zmianę zapisów Regulaminu Udostępniania Dokumentacji Medycznej przez Przychodnię (informacja o aktualnej wersji ww. Regulaminu wpłynęła do Rzecznika Praw Pacjenta po wydaniu decyzji z dnia [...] czerwca 2016 r. w przedmiocie nałożenia kary), Rzecznik Praw Pacjenta ustalił kwotę bazową w wysokości 15 000 zł. Stwierdził jednocześnie, że kwota ta nie może być określona w najniższym wymiarze (tj. 10 000 zł), z uwagi na okoliczność usiłowania wprowadzenia w błąd Rzecznika Praw Pacjenta co od zaniechania stosowania praktyk przed wydaniem decyzji z dnia [...] czerwca 2016 r. Rzecznik przedstawił metodologię ustalenia wysokości nałożonej kary pieniężnej.

Zaznaczył, że przy ustaleniu wysokości kary pieniężnej wziął pod uwagę dochód Przychodni za 2017 r., który wyniósł 164 756,72 zł (dochód do opodatkowania, dane z PIT 36 L), co uzasadnia zmniejszenie kwoty bazowej o 20 %. Kwota bazowa po gradacji wynosi 12 000 zł.

Długotrwałość naruszenia - powoduje zwiększenie kwoty bazowej o 100 %. Wysokość kwoty po zmianie wynosi 24 000, zaniechanie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów określonych w decyzji z dnia [...]września 2015 r., powoduje, że kwota bazowa ulega zmniejszeniu o 30 % i po gradacji wynosi 16 800 zł.

W ocenie Rzecznika ustalona na poziomie kwota kary 16 800 zł, mieści się

w granicach wyznaczonych przez art. 68 ustawy i jednocześnie stanowi ok. 10,19 % dochodu osiągniętego przez Przychodnię w 2017 r. oraz 3,36 % wysokości możliwej do wymierzenia kary maksymalnej. Ponadto spełnia ona funkcje represyjną i stanowi dolegliwość dla strony niniejszego postępowania. Ma także wymiar edukacyjny

i wychowawczy zastosowanego środka i jest adekwatna do okresu, stopnia oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję wniosła Przychodnia, wnosząc o jej uchylenie.

Skarżąca zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

I naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy:

1.art. 6 k.p.a., 7 k.p.a., 8 k.p.a., 77 § 1 k.p.a., 80 k.p.a., art. 189a k.p.a., art. 189b k.p.a., art. 189c k.p.a. art. 189d k.p.a., art. 189f k.p.a. w zw. z art. 16 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 poz. 935) poprzez przeprowadzenie postępowania administracyjnego bez dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego

w zakresie dyrektyw uzasadniających zastosowanie kary pieniężnej i wyciągnięcie nieprawidłowych oraz wybiórczych wniosków z zebranego materiału dowodowego,

a także dokonanie dowolnej jego oceny, co w konsekwencji doprowadziło do:

(i) ustalenia wysokości kary pieniężnej w sposób abstrakcyjny, na podstawie nieskodyfikowanych zasad przedstawionych przez organ, przy pominięciu przepisów k.p.a. odnoszących się do administracyjnych kar pieniężnych;

(ii) ustalenia wysokości kary pieniężnej na kwotę 16 800 zł, w rażąco wygórowanej wysokości, tj. 12,36% rocznego dochodu skarżącej op opodatkowaniu osiągniętego w 2017 r. jako niewspółmiernie represyjnej do stwierdzonego naruszenia prawa;

(iii) pominięcia przez organ okoliczności łagodzących wpływających na obniżenie wysokości kary pieniężnej;

(iv) uwzględnienie jedynie okoliczności obciążających, wpływających na zwiększenie kwoty kary umownej;

(v) pominięciu faktu, że w kwestionowanym okresie żaden z pacjentów nie wnioskował o wydanie dokumentacji medycznej przez podmiot leczniczy;

(vi) nie wskazania jaki wpływ na wysokość nałożonej kary pieniężnej miał stopień naruszenia przepisów ustawy oraz brak wcześniejszego naruszenia zbiorowych prawa pacjenta;

(vii) braku uzasadnienie z jakich przyczyn organ uznał za niezasadne odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej i poprzestaniu na pouczeniu wobec spełnienia przesłanek z art. 189f k.p.a.;

(viii) wadliwą ocenę wniosku z dnia 2 marca 2018r. skarżącej o umorzeniu postępowania;

2. art. 189a k.p.a., art. 189b k.p.a., art. 189c k.p.a. art. 189d k.p.a., art. 189f k.p.a. w zw. z art. 16 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 poz. 935) poprzez:

i) ich niezastosowania w niniejszym postępowaniu;

ii) nie wydanie postanowienie i wyznaczenie skarżącej terminu do przedstawienia dowodów na okoliczność usunięcia naruszenia prawa (art. 189f §2 k.p.a.)

iii) brak ustaleń organu w przedmiocie odstąpienia od możliwości nałożenia na skarżącą pouczenia zamiast kary pieniężnej (art. 189f § 1 k.p.a.)

3. art. 190 ustawy p.p.s.a. polegające na niezastosowaniu się do wiążącej wykładni dokonanej przez Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 21 lutego 2018 r. poprzez pozorne abstrakcyjne ustalenie wysokości kary pieniężnej bez uwzględnienia dyrektyw wynikających ustawy i k.p.a.

II. naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

1. wadliwą wykładnię art. 68 ustawy poprzez uznanie, że organ jest zobligowany do nałożenia kary pieniężnej i pominięcie treści art. art. 189a -189f k.p.a.;

2. art. 70 ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i ustalanie wysokości kary pieniężnej w oparciu o nieskodyfikowane kryteria organu (bez wskazania przy tym uzasadnienia zastosowania tych dyrektyw) zamiast o przesłanki wynikające z art. 70 ustawy w zw. z art. 189d k.p.a., co w konsekwencji doprowadziło do nałożenia na skarżącą rażąco wygórowanej kary pieniężnej,

3. art. 107 § 1 pkt 4 k.p.a. poprzez wydanie decyzji w oparciu o nieskodyfikowane dyrektywy wymiaru kary pieniężnej;

4. art. 7 Konstytucji RP w zw. z art. 70 ustawy i w zw. z art. 189b k.p.a., art. 189f k.p.a. poprzez uznaniowe ustalenie wysokości kary pieniężnej niespełniające standardu konstytucyjnej określoności kary administracyjnej.

W uzasadnieniu skarżąca szczegółowo odniosła się do postawionych zarzutów, akcentując w szczególności brak uwzględnienia w tym postępowaniu obowiązujących od dnia 1 czerwca 2017 r. przepisów ustawy Kodeks postępowania administracyjnego Dział IVa Administracyjne kary pieniężne, tj. art. 189a k.p.a. – 189 k k.p.a.

Zdaniem Przychodni nałożona kara w kwocie 16 800 zł jest rażąco wygórowana

i niewspółmierna do stwierdzonych naruszeń.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozpoznając powtórnie niniejszą sprawę Sąd w pierwszej kolejności miał na uwadze normę prawną wynikającą z art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 - dalej P.p.s.a.). Artykuł 190 P.p.s.a. ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że ani organ administracji publicznej, ani sąd, orzekając ponownie w tej samej sprawie, nie mogą nie uwzględnić wykładni prawa dokonanej przez NSA w jego wcześniejszym orzeczeniu, gdyż są nimi związane. Nieprzestrzeganie tego przepisu w istocie podważałoby obowiązującą w demokratycznym państwie prawnym zasadę sądowej kontroli nad aktami i czynnościami organów administracji i prowadziło do niespójności działania systemu władzy publicznej. Związanie oceną prawną wyrażoną w wyroku (uzasadnieniu orzeczenia) NSA oraz wynikającymi z niej wskazaniami co do dalszego postępowania oznacza, że Sąd I instancji, ani organy nie mogą formułować nowych ocen prawnych, sprzecznych z wyrażonym wcześniej poglądem, lecz obowiązani są do podporządkowania się jemu w pełnym zakresie oraz konsekwentnego reagowania

w razie stwierdzenia braku zastosowania się do wskazań w zakresie dalszego postępowania przed organem administracji publicznej (wyrok NSA z dnia 30 lipca 2009 r. sygn. akt II FSK 451/08, Lex nr 526493; z dnia 23 września 2009 r., sygn. akt I FSK 494/09, Lex nr 594010; z dnia 13 lipca 2010 r., sygn. akt I GSK 940/09, Lex nr 594756; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 14 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Wr 1591/09, Lex nr 559604).

Reasumując, ratio legis art. 190 P.p.s.a. sprowadza się do przyspieszenia postępowania administracyjnego, czy sądowo administracyjnego poprzez uznanie, że pomimo uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania

(w tym także uchylenia decyzji), pewne kwestie sporne zostały już ostatecznie przesądzone. Powoduje to w konsekwencji zawężenie granic ponownego rozpoznania sprawy (wyrok NSA z 2 grudnia 2014 r., I FSK 1448/13, CBOSA).

Przypomnieć zatem należy, że w niniejszej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny, wyrokiem z 21 lutego 2018 r., w sprawie II OSK 2864/17, uchylił zaskarżony wyrok (w sprawie VII SA/Wa 1769/16) oraz zaskarżoną decyzję Rzecznika Praw Pacjenta z [...]czerwca 2016 r.

Kontrolowana przez Sąd decyzja w niniejszym postepowaniu została wydana po wyroku NSA.

W kontekście zarzutów skargi celowym uznać należy, przypomnienie argumentów NSA wynikających z uzasadnienia wyroku.

Otóż po pierwsze, NSA stwierdził, że skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionej podstawie naruszenia art. 70 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. NSA przytaczając treść art. 70 ustawy, stwierdził, iż przepis ten stanowiąc o wartościach, które przesądzają o ustaleniu wysokości kary nie zamyka ich wyliczenia, oznacza to, że w tym zakresie mają zastosowanie wartości wynikające

z zasad ogólnych postępowania administracyjnego wyznaczających reguły wykładni norm materialnego prawa administracyjnego.

Przypomnieć jedynie należy, że niewątpliwie skarżący podmiot naruszył zbiorowe prawa pacjentów i fakt ten nie może być kwestionowany w świetle decyzji Rzecznika Praw Pacjenta z dnia [...]września 2015 r. (znak: [...]) oraz faktu oddalenia na nią skargi wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 marca 2016 r., sygn. akt VII SA/Wa 2766/15.

Przechodząc do omówienia, kwestii nałożonej kary, to przy ustaleniu wysokości kary pieniężnej nie można uwzględnić wyłącznie formalistycznej oceny niewykonania decyzji o naruszeniu praw pacjentów. Wymaga to uwzględnienia również interesu indywidualnego skarżącej. Nie można bowiem uznać za uwzględnienie indywidualnego interesu, przy miarkowaniu wysokości kary, wyłączne uwzględnienia wysokości przychodu podmiotu leczniczego. Takie rozpoznanie w oparciu o przychód z tytułu umów z NFZ nie indywidualizuje miarkowania wysokości kary pieniężnej. Dla wysokości kary pieniężnej okolicznością faktyczną, którą organ obowiązany jest uwzględnić należy przyjąć wysokość dochodu. Indywidualizuje to w dostatecznym stopniu wartość miarkującą dolegliwość kary pieniężnej. Podmiot leczniczy dla realizacji w takim ujęciu miarkowania kary pieniężnej powinien podjąć ochronę, w pełni przedstawiając swoją sytuację co do wysokości dochodu.

Ponadto wywiódł, że z wartości, do których odsyła art. 70 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wynika reguła miarkowania przy ustaleniu wysokości kary pieniężnej. Oznacza to uwzględnienie wysokości dochodu, który stanowi o realnej sytuacji podmiotu leczniczego, a równocześnie spełnia funkcje przypisane karze pieniężnej. Rzecznik Praw Pacjenta naruszył zatem art. 70 ustawy

o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a ma to istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Omawiając wytyczne NSA, należy wskazać, iż Sąd ten wyraźnie zaznaczył, iż nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 68 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Wracając zatem na grunt przedmiotowej sprawy Sąd w składzie orzekającym zwraca uwagę, że w sprawie znajduje zastosowanie powołany art. 70 ustawy i w tym zakresie Sąd I instancji jest związany wytycznymi NSA.

Zdaniem Sądu, organ oceniając zakres i okres naruszenia przepisów ustawy nie dopuścił się naruszenia prawa. Wyjaśnił wyczerpująco powody nałożenia kary

w zastosowanej wysokości oraz wyjaśnił sposób naliczenia każdej z kar.

Ustalając wymiar kary pieniężnej Rzecznik Praw Pacjenta dokonał oceny stopnia naruszenia przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta i na tej podstawie ustalił kwotę bazową, stanowiącą podstawę do dalszych ustaleń wysokości kary, a następnie w oparciu o zaistniałe w sprawie okoliczności, mające wpływ na wysokość kary, dokonał gradacji ustalonej kwoty bazowej.

Dyspozycja art. 70 ustawy nie zawiera jakichkolwiek przesłanek definiujących pojęcie stopnia naruszenia praw pacjenta. Przepis ten zawiera jedynie nakaz kierowania się kryteriami miarkującymi wysokość kary, jednak same kryteria miarkowania nie są zawarte w przepisach. Na organie spoczywał zatem obowiązek szczegółowego przedstawienia motywów, które legły u podstaw nałożenia kary, mieszczących się w ramach przyznanych przez prawodawcę. Z tej przyczyny zasadnie organ odniósł się do stwierdzonych naruszeń, opisując je indywidualnie

z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, w tym również zachowania Przychodni i okresu trwania stanu sprzecznego z przepisami.

Co istotne Rzecznik Praw Pacjenta ustalając w sprawie wymiar kary pieniężnej, nie ustalił jej w sposób abstrakcyjny, a dokonał oceny stopnia stwierdzonych naruszeń w oparciu o własne zasady niemniej, skutkują one właściwym określeniem wysokości kary. Organ wskazał bowiem, które okoliczności uznał za przyczyniające się do zwiększenia wysokości kwoty bazowej jak również te, które powodują jej zmniejszenie, a jako okoliczności łagodzące, potraktował przede wszystkim zaniechanie przez podmiot praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów oraz fakt, iż uprzednio podmiot leczniczy nie był adresatem innej decyzji o uznaniu praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów niż decyzja z [...]września 2015 r.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem Rzecznika wyrażonym w zaskarżonej decyzji, że naruszenie prawa do dokumentacji medycznej w postaci udostępniania jej na pisemny wniosek osoby uprawnionej kwalifikuje się jako naruszenie poważne

i wobec tego kwota bazowa została adekwatnie wskazana. Również uzasadniono

w decyzji przyjęcie długotrwałego naruszenia praktyk udostępniania dokumentacji medycznej na pisemny wniosek, która to praktyka trwał dłużej niż rok. Skala stwierdzonych naruszeń została należycie uzasadniona.

W tej sytuacji nie budzi wątpliwości Sądu, że zastosowana kara jest również adekwatna do okresu, stopnia oraz okoliczności naruszenia wymienionych przepisów ustawy. Organ w sposób jasny wskazał motywy i przesłanki, które miał na uwadze przy określaniu jej wysokości. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ podał w jaki sposób dokonał jej miarkowania. Nie ma zatem powodu, aby argumentację organu powtarzać. Rzecznik rozpatrzył materiał dowodowy z należytą starannością dokonując wszechstronnej oceny, a zaskarżona decyzja nie uchybia prawu.

Zgodnie z wytycznymi NSA Rzecznik wymierzając karę wziął pod uwagę dochód skarżącej i zmniejszył karę o 50% - stanowi ona 3,36% wysokości możliwej do wymierzenia kary maksymalnej.

Odnosząc się do zarzutów skargi Sąd stwierdza, że są one chybione, Rzecznik nie uchybił ani przepisom postępowania ani przepisom prawa materialnego. Swoje stanowisko należycie uzasadnił w zaskarżonej decyzji. Przyjęcie kwoty bazowej przy miarkowaniu kary przyjęte już było w innych wyroku NSA, a mianowicie w wyroku z 5 września 2017 r. w sprawie II OSK 1255/17. Również w tym wyroku NSA wyraźnie zaakcentował iż dla ustalenia wysokości kary podstawowe znaczenie ma regulacja art. 70 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku praw pacjenta.

Sąd nie był związany wnioskiem o umorzenie postępowania.

Za chybione Sąd uznaje zarzuty odnoszące się do naruszenia przepisów działu IVa k.p.a. Zauważenia tu wymaga, że wymienione przepisy k.p.a. zgodnie z art. 16 k.p.a. ustawy nowelizującej stosuje się wyłącznie do postępowań rozpoczętych od 1 czerwca 2017 r. Ponadto treść art. 189a § 2 k.p.a., wyraźnie wskazuje, że jeżeli przesłanki wymiaru administracyjnej kary pieniężnej uregulowane są w przepisach odrębnych – przepisów działu IVa w tym zakresie nie stosuje się. Wreszcie kluczowe było związanie Sądu wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, co do zastosowania art. 70 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

W tej sytuacji zarzuty skargi odnoszące się do naruszenia art. 189a k.p.a., art. 189b k.p.a., art. 189c k.p.a. art. 189d k.p.a., art. 189f k.p.a. w zw. z art. 16 ustawy

z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw - są nietrafione i nie zasługują na uwzględnienie.

Bezspornie skarżący podmiot naruszył zbiorowe prawa pacjentów i fakt ten nie może być kwestionowany w świetle decyzji Rzecznika Praw Pacjenta z dnia [...] września 2015 r. (znak: [...]) oraz faktu oddalenia na nią skargi wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 marca 2016 r., sygn. akt VII SA/Wa 2766/15.

Zaskarżona decyzja w tym zakresie nie uchybia zatem prawu.

W tej sytuacji, skoro ocena prawna dokonana w sprawie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie potwierdza uwzględnienie przesłanki określone w art. 70 ww. ustawy, w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów, zarzuty niniejszej skargi nie mogły odnieść zamierzonego skutku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 151 P.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł jak w sentencji.