Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Robotowska (spraw), Sędziowie WSA Grażyna Śliwińska, Asesor WSA Andrzej Czarnecki, Protokolant Aleksandra Borowiec, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2004 r. sprawy ze skargi I. Spółki jawnej z/s w G. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] listopada 2002 r. Nr [...] w przedmiocie rejestracji znaku towarowego oddala skargę

Urząd Patentowy RP decyzją z dnia [...] listopada 2002r utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję z dnia [...] marca 2001r. odmawiającą rejestracji znaku towarowego słowno-graficznego ID.

W uzasadnieniu podano, iż decyzja odmowna została wydana na podstawie art. 8 pkt 6 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 roku o znakach towarowych oraz art. 6 ter Konwencji Paryskiej o Ochronie Własności Przemysłowej z dnia 20 maja 1883 roku, a organ uznał, iż zgłoszony znak jest kodem ustalonym normą międzynarodową ISO 3166:1993 opracowanym przez Biuro Statystyczne ONZ. Kody opracowane przez tę organizację reprezentują nazwy krajów, terytoriów zależnych i innych obszarów o szczególnym znaczeniu i są przeznaczone na potrzeby wymiany międzynarodowej. Pod nazwą państwa Indonezja widnieje dwuliterowy kod ID. Odwołując się do zarzutów podniesionych w odwołaniu UP wyjaśnił, że aczkolwiek ocena znaku towarowego zawsze traktowana jest w ujęciu całościowym, to w sytuacji, gdy dominującym elementem jest wyraz, litery lub cyfry należy analizować je w szczególny sposób biorąc pod uwagę wydźwięk znaczeniowy. W niniejszej sprawie grafika zgłoszonego znaku nie miała znaczenia przy ocenie znaczenia występującego w znaku skrótu.

W skardze na powyższą decyzję spółka I. domagała się

1. stwierdzenia jej nieważności, albowiem wydana została bez podstawy prawnej i z rażącym naruszeniem prawa,

2. lub w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku: jej uchylenia, gdyż została wydana z naruszeniem prawa materialnego.

W uzasadnieniu podniesiono, że skarżący oznaczone znakiem ID towary wprowadzają do obrotu gospodarczego od siedmiu lat. W tym okresie oznaczenie to nabrało zdolności odróżniającej, uzyskało renomę jakościową i odbiorcy towarów jednoznacznie kojarzą je z przedsiębiorcą "I." - poprzednio przedsiębiorcami występującymi jako spółka cywilna, obecnie działającymi w formie spółki jawnej.

Mimo legalnego wprowadzania do obrotu przez "I." towarów z przedmiotowym oznaczeniem i spełnienia podstawowego kryterium przeznaczenia znaku towarowego, to jest odróżnienia ich towarów od tego samego rodzaju towarów pochodzących od innych przedsiębiorców, Urząd Patentowy odmawia udzielenia prawa ochronnego jedynie na podstawie występowania w normie, służącej do celów statystycznych i informacyjnych, oznaczenia literowego "ID", co nie ma żadnego związku z obrotem gospodarczym tymi towarami. Decyzja ta narusza interes prawny przedsiębiorcy, uniemożliwiając potwierdzenie jego prawa do znaku – jako prawa podmiotowego, co stwarza poważne zagrożenie naruszenia tego prawa przez innych przedsiębiorców.

Dla oceny zdolności ochronnej przedmiotowego znaku Urząd Patentowy RP wskazał przepisy art. 8, pkt. 6 u.z.t. oraz art. 6 ter Konwencji. Skarżącym nie jest znane, który z ustępów i punktów tego przepisu powinien mieć według Urzędu zastosowanie w niniejszej sprawie. Stanowi to istotną wadę prawną skarżonej decyzji.

Skarżący podnoszą, że już w odwołaniu od decyzji Urzędu Patentowego z dnia [...] marca 2001 r. wskazano, że przywołane przez Urząd państwo - Republika Indonezji używa oficjalnej nazwy w indonezyjskim języku urzędowym: Bahasa Indonesia, zaś w języku angielskim: Republic of Indonesia. Państwo to nie używa sugerowanego przez Urząd oznaczenia w żadnych oficjalnych dokumentach na oznaczenie swojej państwowości.

Przepis art. 8 u.z.t. został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w celu aplikacji przepisu art. 6 ter Konwencji. Wykładnia celowościowa ostatniego z tych przepisów wskazuje, że jego celem było zapobieżenie rejestracji i używania oficjalnych nazw państw, ich herbów, flag i innych godeł oraz urzędowych oznaczeń i stempli, w celu przeciwdziałania ich naśladownictwu, co wynika z art. 6 ter ust. 1, pkt a.

Wykładnia celowościowa wskazuje, że zakaz taki ma zastosowanie jedynie wtedy, gdy podane wyżej oznaczenia byłyby przeznaczone do używania na towarach, czego egzemplifikacją jest ustalenie ust. 2 in fine art. 6 ter oraz ust. 1, pkt. c zdanie ostatnie.

Wykładnia literalna przepisu art. 8, ust. 6 u.z.t. wskazuje, że niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który zawiera nazwę, skrót lub symbole (herb, flagę, godło) państwa będącego członkiem Związku Paryskiego.

Skarżący podkreślają, że ich znak towarowy "ID" nie zawiera żadnego oficjalnego symbolu państwowego Republiki Indonezji, a ponadto nie jest on także symbolem, ani też skrótem nazwy międzynarodowej organizacji rządowej.

Należy także zważyć, że na terytorium Polski nie są znane żadne narzędzia ścierne pochodzące z Indonezji.

Skarżący używając i zgłaszając do ochrony znak towarowy ID działali w dobrej wierze, bez związku z symbolami państwowymi Republiki Indonezji oraz nieznaną w obrocie gospodarczym normą PN-ISO 3166.

Z tych względów skarżący podnoszą, że w niniejszej sprawie Urząd zastosował niewłaściwą, wynikającą z przywołanych przezeń przepisów normę prawną, gdyż stan faktyczny w sprawie nie odpowiada hipotezie tej normy.

Skarżący zgłosili żądanie by Sąd uznał, że przywołany przez Urząd środek dowodowy w postaci normy: PN - ISO 3166 został pozbawiony mocy dowodowej, gdyż nie odnosi się do zagadnień związanych z obrotem towarowym, a jedynie do celów statystycznych i informacyjnych występujących poza sferą stosunków prawnych objętych przepisami u.z.t i Konwencji.

Zdaniem skarżących zostali oni pozbawieni czynnego udziału w postępowaniu odwoławczym, gdyż Izba Odwoławcza nie powiadomiła strony o terminie posiedzenia, czym uniemożliwiła dalszą obronę swoich praw, pozbawiła możliwości przekonania organu co do zasadności swojego żądania. W ocenie skarżących organ uchybił przepisom art. 10 k.p.c. i to w sposób mający wpływ na wynik sprawy.

Nadto w składzie Izby Odwoławczej rozpoznającej odwołanie byli eksperci zatrudnieni w tej samej komórce, co osoby wydające decyzję w dniu [...] marca 2001r.

W odpowiedzi na skargę UP wnosił o jej oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się do podniesionych zarzutów Urząd wyjaśnił, że ogólne przepisy k.p.a. o czynnym udziale strony nie miały w tym postępowaniu zastosowania, gdyż na podstawie art. 277 ustawy Prawo własności przemysłowej, /zwanej dalej w tekście P.W.P./ sprawy w Izbie Odwoławczej rozpatrywane są w zespole orzekającym w składzie 3 osób, a art. 278 ust. 2 P.W.P. wyraźnie określa, iż przewodniczący zespołu orzekającego może skierować sprawę do rozpoznania na rozprawie, w szczególności, gdy jest to niezbędne do jej wyjaśnienia przy osobistym udziale strony lub biegłych. Organ podniósł, iż wykładnia celowości art. 6 ter Konwencji wskazuje, że jego celem było zapobieżenie rejestracji i używania oficjalnych nazw państw, ich kolorów flag i innych godeł oraz urzędowych oznaczeń i stempli, w celu przeciwdziałania ich naśladownictwu, co wynika z art. 6 ter ust. 1 pkt a.

Art. 8 u.z.t. został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w celu aplikacji przepisu 6 ter Konwencji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustawa - Prawo własności przemysłowej w art. 315 ust. 3 wyraża zasadę, w myśl której zdolność ochronną znaków towarowych zarejestrowanych lub zgłoszonych do rejestracji przed 22 sierpnia 2001r. ocenia się na podstawie dotychczasowych przepisów.

Stosownie do art. 318 ust. 3 tej ustawy sprawę rozpatrywano według dotychczasowych przepisów w Komisji Odwoławczej w wyniku zażaleń i odwołań w postępowaniu administracyjnym, przekazuje się do Urzędu Patentowego w celu rozpatrzenia w Izbie Odwoławczej w trybie przepisów o ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Z art. 316 ust. 4 ustawy wynika, iż przepisy proceduralne zawarte w Prawie własności przemysłowej mają zastosowanie do zgłoszeń dokonanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy i nierozpoznanych decyzją ostateczną. Izba Odwoławcza rozpoznaje sprawę na posiedzeniu. Zgodnie z art. 278 ust. 2 ustawy przewodniczący zespołu może w uzasadnionych przypadkach skierować sprawę do rozpatrzenia na rozprawie w szczególności, gdy jest to niezbędne dla jej wyjaśnienia przy osobistym udziale strony lub biegłych.

Z treści przepisu wynika, iż rozpoznanie sprawy na rozprawie pozostawione zostało uznaniu organu.

Nie można więc stwierdzić, iż organ nie wyznaczając rozprawy naruszył przepis art. 10 k.p.a. i to w sposób mający istotny wpływ dla rozstrzygnięcia sprawy. Organ miał możliwość sam ocenić, czy zawarty w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający, jak również, czy stan faktyczny jest w pełni wyjaśniony.

Również nietrafny jest zarzut naruszenia art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. Skarżący podniósł, iż zaskarżona decyzja została podjęta na posiedzeniu zespołu orzekającego Izby Odwoławczej, w skład którego wchodzili eksperci Urzędu Patentowego zatrudnieni w tej samej komórce organizacyjnej urzędu, która wydała decyzję odmawiającą rejestracji przedmiotowego znaku.

Podstawy wyłączenia pracownika organu administracji od udziału w postępowaniu w sprawie uregulowane zostały w art. 24 k.p.a. Przypadki wyłączenia pracownika są enumeratwynie wymienione. Podniesiona przez pełnomocnika skarżącego okoliczność nie mieści się w powyższym katalogu. Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił przepis art. 8 pkt 6 ustawy z dnia 31 stycznia 1985r. o znakach towarowych.

Zgodnie z tym przepisem niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który zawiera nazwę lub skrót nazwy państwa albo symbole (herb, flagę, godło) państwa będącego członkiem Związku Paryskiego Ochrony Własności Przemysłowej, nazwę lub skrót nazwy albo symbole międzynarodowej organizacji rzędowej, której członkami są jedno lub więcej państw należących do tego Związku oraz symbol olimpijski o ile zgłaszający nie wykaże, że jest uprawniony do używania takiego znaku w obrocie gospodarczym. Organ zasadnie przyjął, iż ocena znaku musi być dokonana całościowo, ale w sytuacji, gdy elementem dominującym, jak w tym przypadku, są litery należy ten znak analizować z uwzględnieniem wydźwięku znaczeniowego. Strona nie kwestionuje iż norma międzynarodowa ISO 3166:1993 dotycząca kodów krajów zawiera kod ID pod nazwą państwo Indonezje.

Kody dwuliterowe zgodnie z zasadami normy zapewniają wizualne skojarzenia ze skróconą nazwą kraju, bez odwoływania się do jego statusu geograficznego czy geopolitycznego. Kody te reprezentują nazwy krajów, terytoriów zależnych i innych obszarów o szczególnym znaczeniu i są przeznaczone na potrzeby wymiany międzynarodowej.

Potrzeba istnienia kodów nazw krajów przeznaczonych do powszechnego stosowania jest oczywista.

Kody zawarte w normie międzynarodowej PN-ISO 3166:1998 obowiązują nie tylko w Polsce. Podkreślić należy, że powyższa norma międzynarodowa jest przeznaczona do stosowania we wszelkich przypadkach wymagających wyrażania nazw krajów w postaci zakodowanej.

W tym stanie rzeczy nie można zarzucić organowi naruszenia przepisów ustawy o znakach towarowych, w tym art. 8 pkt 6, który zasadnie stanowił podstawę do odmowy udzielenia prawo ochronnego na zgłoszony znak słowno-graficzny ID.

Mając powyższe na względzie sąd na zasadzie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.