Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Danuta Szydłowska Sędzia WSA Andrzej Wieczorek Protokolant Katarzyna Smaga po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 czerwca 2010 r. sprawy ze skargi K. z siedzibą w E., H. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia patentu na wynalazek oddala skargę

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r., znak [...] Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, wskutek wniosku K. z siedzibą w E., H. (zwany dalej jako "zgłaszający, skarżący") o ponowne rozpatrzenie sprawy utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] sierpnia 2007r., nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia patentu na wynalazek pod tytułem "Sposób i urządzenie do odtwarzania nośnika danych", nr [...].

Do wydania powyższej decyzji doszło na podstawie następujących ustaleń:

Zgłoszenie międzynarodowe oznaczone nr [...] pt.: "Nośnik danych, urządzenie i sposób odtwarzania nośnika danych oraz sposób wytwarzania nośnika danych" weszło w fazę krajową w dniu [...] sierpnia 2000 r. Zostało ono dokonane w imieniu K., H. oraz S., J. Ponadto zostało uznane za wynalazek i uzyskało ochronę patentową na mocy Europejskiej Konwencji Patentowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 79, poz. 737), dalej: "Konwencja", udzielonej przez Europejski Urząd Patentowy (w skrócie: EUP) w postaci patentu europejskiego [...].

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2007 r. Urząd Patentowy RP odmówił udzielenia patentu na wynalazek pt. "Sposób i urządzenie do odtwarzania nośnika danych" uznając, że przedmiot zgłoszenia nie jest rozwiązaniem technicznym. Decyzja została wydana na podstawie art. 10 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (Dz. U. z 1993 r., Nr 26, poz. 117 z późn. zm.), mającej zastosowanie na podstawie art. 315 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 z późn. zm., zwana dalej: "P.w.p.") oraz art. 49 ust. 1 P.w.p.

Ponownie rozpatrując sprawę, na skutek złożonego przez skarżącego wniosku, Urząd Patentowy utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Została ona wydana w oparciu o art. 10 ustawy o wynalazczości w zw. z art. 315 ust. 3 P.w.p. oraz na podstawie art. 245 ust. 1 P.w.p. W ocenie organu, przedmiot zgłoszenia nie ujawniał rozwiązania technicznego. Polegało ono bowiem na manipulowaniu fragmentami informacji, w wyniku których abstrakcyjny obraz jest przetwarzany inaczej niż dotychczas – czego nie można uznać za wynalazek, gdyż skutki te nie wnoszą wkładu technicznego. Gdyby zastosowanie owych odmiennych metod przetwarzania informacji pociągało za sobą zmiany sprzętowe, to takie zmiany, jako wynalazki, mogłyby podlegać opatentowaniu. Spełnienie przez wynalazek ustawowych wymogów patentowalności wymagało, aby zawierał on techniczne wykorzystanie praw przyrody lub formuł matematycznych, a nie jedynie ich sformułowanie. Z tego względu sposób postępowania, czy jego analogi opisane w formie urządzenia lub sygnału, nie mogą być wynalazkiem, jeśli jedynym jego nowym elementem był abstrakcyjny sposób postępowania, czyli algorytm. Wymogi zdolności patentowej (nowość, nieoczywistość) powinien spełniać cały proces postępowania, a nie tylko abstrakcyjny algorytm. W niniejszej sprawie przedmiot zgłoszenia polegał na przetworzeniu strumienia informacyjnego danych. Operacje, które są potrzebne do tego przedsięwzięcia mają charakter niematerialny. Zdaniem organu, w przedmiocie zgłoszenia nie było niczego odrębnego od stanu wiedzy, poza naszkicowaniem wykorzystania znanych środków technicznych do innej obróbki informacji. Procesy fizyczne związane wprawdzie były z tymi procedurami traktowania strumieni danych informacyjnych. Jednak skarżący ani w zastrzeżeniach patentowych, ani w opisie nie podał żadnych charakterystycznych danych na ten temat. Wskazane przez stronę czynności nie miały charakteru technicznego, bo – w ocenie organu – nie było w nich niczego specyficznego w "oddziaływaniu na materię". Organ wskazał, że udziela praw wyłącznych na wykorzystanie rozwiązań technicznych. W przypadku, gdy sfera techniczna (materialna) przeplata się z nietechniczną (niematerialną), oryginalność i nowość części nietechnicznej nie może wpłynąć na ocenę dokonaną przez organ. Gdy atrybutami rozwiązania są zarówno elementy techniczne – natury materialnej, jak i nietechniczne –abstrakcyjno – logiczne, wszystkie one powinny być przedmiotem łącznego zainteresowania. Organ stwierdził, że rozwiązanie jest patentowalnym wynalazkiem tylko wtedy, gdy w obszarze technicznym jest przynajmniej jeden nowy, nieoczywisty element. Patentowalnymi są wyłącznie rozwiązania problemów technicznych, natomiast innowacja, która nie wnosi wkładu technicznego do stanu techniki nie stanowi wynalazku w znaczeniu prawa patentowego. Organ ocenił, że w przedstawionej dokumentacji nie wskazano niczego charakterystycznego odnośnie fizycznych właściwości sprzętu, jakim trzeba się posługiwać (co jest niezbędne aby rozwiązanie uznać za patentowalne). Odrębność w stosunku do znanych rozwiązań dotyczyła – zdaniem organu – wyłącznie cech nietechnicznych. Organ wskazał, że nowy sposób przetwarzania danych czy informacji, przy pomocy znanego sprzętu nie jest rozwiązaniem technicznym, czyli wynalazkiem. W przedmiocie zgłoszenia nie znalazł niczego odrębnego do stanu wiedzy poza naszkicowaniem wykorzystania znanych środków technicznych do innej obróbki informacji.

Odnosząc się do zarzutów skarżącego organ stwierdził m.in., że polski prawodawca wymaga, aby zastrzeżenia patentowe określały zakres żądanej ochrony przez podanie cech technicznych wynalazku zgodnie z art. 33 ust. 3 P.w.p. Przepis ten zastąpił występujące w art. 26 ustawy o wynalazczości wymaganie, że zgłaszający powinien ujawnić istotę rozwiązania. W obu przypadkach wymaga się, aby w części znamiennej zastrzeżenia patentowego występowały środki techniczne do realizacji przedmiotu zgłoszenia. W toku postępowania skarżący w zastrzeżeniach niezależnych różnych kategorii sformułował tę samą cechę znamienną: druga część programu sterującego zawiera dane pomocnicze, definiujące dodatkowe cechy wizualne obiektu graficznego, jak kolor, położenie lub orientacja obiektu graficznego, a układ generowania grafiki jest dostosowany do wytwarzania wizualnej odpowiedzi zwrotnej przez odtworzenie odwzorowania pikselowego obiektu graficznego z przyporządkowaniem dodatkowych cech wizualnych do obiektu graficznego, wykorzystując zarówno dane główne, jak i dane pomocnicze. Zdaniem organu, w wymienionym zakresie żądanej ochrony (wkład wynalazczy) wystąpiły jedynie cechy nietechniczne.

Organ odniósł się także do argumentów skarżącego, że wynalazek stanowi kompletne, działające rozwiązanie wykonujące zdefiniowane czynności w sensie oddziaływania na materię i ze swej natury jest tworem abstrakcyjnym, wartością niematerialną, często spostrzeżeniem, które dotyczy przedmiotów materialnych, techniki. Urząd Patentowy wskazał w tym zakresie, że jest to wyłącznie własny pogląd strony, nie znajdujący potwierdzenia w rzeczywistości. O wynalazku można mówić jedynie wtedy, gdy "abstrakcyjny, niematerialny pomysł" zostanie przekształcony w twór materialny, czyli gdy zostanie opracowana i ujawniona jego realizacja techniczna. Opracowanie i ujawnienie realizacji technicznej wymaga przedstawienia środków technicznych, właściwych dla zastrzeganej kategorii zgłoszenia. Ochrona patentowa jest udzielana na rozwiązania określone w znamiennej części zastrzeżeń niezależnych. Rozwiązanie w zastrzeżeniu niezależnym powinno być zrozumiałe i zupełne, tzn. bez potrzeby odwoływania się do informacji z innych części zgłoszenia, a części znamienne powinny mieć formę właściwą dla wybranej przez zgłaszającego kategorii wynalazku.

Z kolei zajmując stanowiskowo do relacji procedury prowadzonej przez Urząd Patentowy RP oraz procedury prowadzonej przez Europejski Urząd Patentowy w aspekcie uzyskania patentu europejskiego na przedmiotowe zgłoszenie, a ponadto powołanego przez stronę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 stycznia 2007 r., sygn. akt II GSK 239/06, w którym zawarto pogląd, że dla oceny zdolności patentowej wynalazku nie może być obojętnym, że na zgłoszone rozwiązanie został udzielony patent europejski, organ zauważył, że poglądy prezentowane w orzecznictwie Technicznej Izby Odwoławczej Europejskiego Urzędu Patentowego odnośnie etapu na którym dokonuje się oceny wkładu wynalazczego zmieniały się na przestrzeni lat. Pod koniec lat 90-tych nastąpił zwrot i zaczęto oceniać wkład wynalazczy w stosunku do stanu techniki podczas analizowania nowości i nieoczywistości, a nie na wcześniejszym etapie podczas oceny czy rozwiązanie ma charakter techniczny. Organ podkreślił, że organy orzecznicze Wielkiej Brytanii, Niemiec i Francji nie dostosowały się do wcześniejszej rozszerzającej interpretacji technicznego charakteru rozwiązania co świadczy o braku wyjątkowości Polski w kwestionowaniu takiego aspektu metodyki EUP, który dotyczy rozpatrywania zgłoszeń patentowych pod kątem weryfikacji technicznego charakteru rozwiązania. Organ stwierdził, że nie jest urzędem rejestrującym patenty udzielone przez EUP i ma swobodę w ustalaniu warunków zdolności patentowej.

Na powyższą decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] kwietnia 2008 r. K. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Decyzję zaskarżył w całości. Skarżący zarzucił m.in. naruszenie przez organ art. 10 ustawy o wynalazczości mającej zastosowanie na podstawie art. 315 ust 3 P.w.p - poprzez nieprawidłową wykładnię pojęcia "charakter techniczny wynalazku" i w konsekwencji bezzasadne przyjęcie, że zgłoszone rozwiązania nie są wynalazkami patentowanymi w rozumieniu cytowanego przepisu. Zarzucił także naruszenie art. 7 i 77 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm., zwany; k.p.a.") w związku z art. 252 P.w.p. - poprzez brak wszechstronnego i dokładnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy i w konsekwencji wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o błędne założenia natury faktycznej i prawnej.

W uzasadnieniu skargi wskazał m.in. na błędną, w jego ocenie, wykładnię art. 10 ustawy o wynalazczości i bezpodstawne zawężenie pojęcia: "charakteru technicznego wynalazku". Zdaniem skarżącego, wskazówkę co do tego, jak należy rozumieć charakter techniczny rozwiązania, można znaleźć w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. w sprawie dokonywania i badania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych (Dz. U. Nr 102, poz. 1119 z późn. zm., zwane dalej: "rozporządzenie"). Przepis art. 10 ustawy o wynalazczości uznaje za wynalazek rozwiązanie o charakterze technicznym, zaś § 32 ust. 1 rozporządzenia stwierdza, że wynalazek dotyczy technicznego sposobu oddziaływania na materię. Z powyższego wynika, że rozwiązaniem o charakterze technicznym jest takie rozwiązanie, które dotyczy technicznego sposobu oddziaływania na materię. W ocenie skarżącego, jako techniczne oddziaływanie na materię należy rozumieć oddziaływanie przy posłużeniu się kontrolowanymi siłami natury, w odróżnieniu od naturalnie niekontrolowanych sił natury w postaci zjawisk przyrodniczych. Do osiągnięcia celu przedmiotowego wynalazku, to jest uzyskania obrazu niezbędne jest jego wygenerowanie, co oznacza, że według wynalazku generuje się sygnał obrazu o określonych parametrach fizycznych. Proces generowania obrazu leży poza sferą intelektualnego oddziaływania człowieka, tj. spełnia jedną z przesłanek uznania rozwiązania za wynalazek o charakterze technicznym. Skarżący wskazał, że w rozpatrywanej sprawie Urząd Patentowy dokonał zawężającej wykładni pojęcia charakteru technicznego, ograniczając je wyłącznie do samej czynności posługiwania się siłami przyrody i nadając mu znaczenie sprowadzające się do przyjęcia, że rozwiązaniem o charakterze technicznym jest takie rozwiązanie, które samo w sobie stanowi sposób oddziaływania na materię.

Uchylając obie decyzje Urzędu Patentowego, tj. z dnia [...] kwietnia 2008 r. oraz z dnia [...] sierpnia 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 stycznia 2009 r., sygn. akt VI SA/Wa 1139/08 wskazał m.in., że w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia art. 7 i 77 k.p.a. poprzez brak wszechstronnego i dokładnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz szczegółowego uzasadnienia stanowiska organu, co w konsekwencji uniemożliwiało sądowi dokonanie kontroli legalności zaskarżonej decyzji. Zdaniem Sądu I instancji, pogłębiona argumentacja organu i wnikliwe odniesienie się do twierdzeń skarżącego było szczególnie pożądane, bowiem skarżący zarzucił organowi brak zrozumienia istoty zgłaszanego wynalazku. Sąd wskazał na pominięcie przez organ okoliczności, iż w orzecznictwie Komisji Odwoławczej EPO wkładem technicznym do poprzedniego stanu sztuki (techniki) może być albo techniczny problem do rozwiązania albo techniczny efekt uzyskiwany przez rozwiązanie. W świetle uzasadnienia, wydanie decyzji odmawiającej udzielenia patentu nie zostało poprzedzone wezwaniem strony do poprawienia zastrzeżeń patentowych, zaś organ przed przystąpieniem do badania merytorycznego ma obowiązek oceny prawidłowości zgłoszenia. Sąd stwierdził, iż w niniejszej sprawie tego rodzaju czynności organ nie dokonał. W ocenie Sądu, nienależyte ujawnienie wynalazku stanowiło naruszenie art. 26 ustawy o wynalazczości, a nie art. 10 tej ustawy. Dlatego też podnoszone przez organ argumenty dotyczące wadliwości sformułowania zastrzeżeń patentowych były obarczone błędem i świadczyły o niekonsekwencji rozumowania organu, który z jednej strony nie uznaje przedmiotu za wynalazek a z drugiej dokonuje oceny przedmiotu tego wynalazku. Sąd wskazał, że używanie przez organ zamiennie pojęć dotyczących art. 10 i 26 ustawy o wynalazczości prowadzi do wniosku, że organ niejednoznacznie podaje powód odmowy udzielenia patentu, choć w podstawie prawnej decyzji wskazuje art. 10 ustawy o wynalazczości. Sąd podkreślił, iż odmawiając udzielenia patentu Urząd Patentowy zasadniczo nie może poprzestać jedynie na własnym przekonaniu, co do przedmiotu zgłoszenia, ale powinien dążyć do zebrania odpowiednich dowodów na poparcie swojego stanowiska. W ocenie Sądu, w grę mogło wchodzić dopuszczenie dowodu z opinii biegłego specjalisty z danej dziedziny. Brak przeprowadzenia wszechstronnego postępowania dowodowego i oparcie przez organ rozstrzygnięcia na własnym przekonaniu w zakresie uznania co stanowi przedmiot zgłoszenia, uzasadnia zarzut naruszenia w zaskarżonej decyzji art. 7, 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Sąd nie uznał ponadto jako przekonującej argumentacji organu odnoszącej się do kwestii udzielenia na przedmiotowe rozwiązanie patentu europejskiego. Podzielił wprawdzie pogląd, iż Urząd Patentowy RP nie jest organem dokonującym mechanicznego zatwierdzenia udzielonych przez EUP patentów. Jednocześnie również stwierdził, że sądy danego państwa są zobowiązane w sposób jednolity traktować patent wydany przez krajowy urząd patentowy i patent europejski. Oznacza to, że określenie zakresu ochrony patentu w aspekcie przedmiotowym powinno być dokonane według tych samych zasad.

Określając wytyczne, które powinien przyjąć organ ponownie rozpoznając sprawę Sąd nakazał, aby organ ustalił niebudzący wątpliwości stan faktyczny sprawy oraz zajął stanowisko, czy zgłoszone rozwiązanie zostało dostatecznie ujawnione, a jeżeli tak, to dopiero wówczas dokonał dalszych rozważań w zakresie jego patentowalności. Sąd nakazał w tym zakresie, aby organ uwzględnił, że jednym z elementów oceny zdolności patentowej wynalazku jest charakter techniczny rozwiązania będącego przedmiotem zgłoszenia. Z uwagi na brak legalnej definicji pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym" oceniając charakter techniczny przedmiotowego wynalazku Sąd wskazał, że obowiązkiem organu będzie określenie, co kryje się pod tym pojęciem. Urząd miał dokonać oceny charakteru technicznego zgłoszonego wynalazku i w tym aspekcie odnieść się do argumentów skarżącego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł skarżący, który domagał się jego uchylenia w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz zasądzenia kosztów postępowania.

Zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 141 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm., zwane: "p.p.s.a.") w związku z art. 133 § 1 p.p.s.a. – poprzez nieuwzględnienie przez sąd w toku wyrokowania i nieustosunkowanie się w uzasadnieniu wyroku do zarzutów skarżącego, dotyczących błędnej interpretacji przez Urząd Patentowy RP pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym", wynikającego z art. 10 ustawy o wynalazczości, mającego zastosowanie do oceny zdolności patentowej wynalazku w sprawie na podstawie art. 315 ustawy P.w.p.

Zarzucił również naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 153 p.p.s.a. poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyroku wiążących instrukcji co do sposobu rozumienia treści normy prawnej wynikającej z art. 10 ustawy o wynalazczości.

Ponadto wniósł o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego co do zgodności § 32 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w zakresie, w jakim formułuje warunki, które musi spełniać rozwiązanie (przedmiot zgłoszenia), aby mogło być uznane za wynalazek z art. 93 P.w.p. i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rp.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący podał, że nieustosunkowanie się przez Wojewódzki Sąd Administracyjny do podnoszonej przez skarżącego w toku postępowania kwestii wadliwej interpretacji pojęcia "rozwiązania o charakterze technicznym" oraz problemów związanych z rozumieniem tego pojęcia przez organ i pozostawienie poza zakresem rozstrzygnięcia sądu tej kwestii stanowi o istotnej wadliwości postępowania sądowoadministracyjnego, o której mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a, poprzez naruszenie przez sąd art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 133 § 1 i art. 153 p.p.s.a. Takie postępowanie nie pozwala bowiem stronom na poznanie oceny prawnej sądu w tym zakresie, jak i na skontrolowanie poprawności stanowiska sądu I instancji przez Naczelny Sąd Administracyjny.

W zakresie wniosku o skierowanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego skarżący wskazał, że rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. zostało wydane w oparciu o art. 93 P.w.p. Zakres delegacji ustawowej wynikający z art. 93 P.w.p. ogranicza się do określenia szczegółowych wymogów, jakim powinno odpowiadać zgłoszenie wynalazku oraz szczegółowego zakresu i trybu badania zgłoszeń w Urzędzie Patentowym. Zdaniem strony, delegacja art. 93 P.w.p. wyraźnie wskazuje o obowiązku uregulowania w odrębnym akcie procedury dotyczącej zakresu i trybu badania zgłoszenia, natomiast nie daje w żadnym punkcie delegacji do określania warunków, jakimi ma się posługiwać organ przy ocenie przedmiotu zgłoszenia. W ocenie skarżącego, treść § 32 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia wykracza poza zakres delegacji ustawowej wynikającej z art. 93 P.w.p., a tym samym narusza art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Rozporządzenie wykonawcze Prezesa Rady Ministrów do art. 93 P.w.p., jako akt rangi podustawowej, nie może regulować tak istotnej kwestii, jak definiowanie ustawowych przesłanek zdolności patentowej wynalazku.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ podał, że WSA faktycznie nie przedstawił swojego stanowiska w związku z pojęciem "rozwiązanie o charakterze technicznym". Zdaniem organu, wyłączna ocena zdolności patentowej należy do kompetencji Urzędu Patentowego. Pojęcie "rozwiązanie o charakterze technicznym" nie powinno i na ogół nie budzi wątpliwości w środowisku zajmującym się wynalazczością. W praktyce Urzędu Patentowego znalazło wyjaśnienia w znanych, stałych i ustalonych od dawna zasadach formułowania cech technicznych dla poszczególnych kategorii wynalazków. W ocenie organu, brak cech technicznych w zastrzeżeniach patentowych to brak rozwiązania o charakterze technicznym.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 17 lutego 2010 r., sygn. akt II GSK 406/09 uchylił zaskarżone orzeczenie i sprawę przekazał Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania oraz zasądził od organu na rzecz skarżącego koszty postępowania kasacyjnego.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do wniosku skarżącego o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego w zakresie zgodności § 32 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z art. 93 P.w.p. i art. 92 ust. 1 Konstytucji RP nie uwzględnił tego wniosku. Uznał, że skoro przepisy rozporządzenia nie mogły znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie, tym samym nie można uznać za konieczną ocenę ich zgodności z przepisami ustawy P.w.p. oraz Konstytucji RP przez Trybunał Konstytucyjny.

Uznał zaś za zasadne argumenty skarżącego dotyczące naruszenia przez WSA przepisów postępowania. Podkreślił, że rozpoznawał sprawę jedynie w granicach skargi kasacyjnej, zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. i dlatego kontroli wyroku sądu I instancji została dokonano tylko z punktu widzenia przepisów procesowych. Dotyczyła wyłącznie kwestii niezdefiniowania przez Sąd pojęcia "rozwiązania o charakterze technicznym", a nie polegała na ocenie prawidłowości rozstrzygnięcia merytorycznego w zakresie stosowania przepisów prawa materialnego.

Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko skarżącego, że Sąd I instancji nie odniósł się do pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym", o którym mowa w art. 10 ustawy o wynalazczości. Sąd I instancji, w zawartych w końcowej części uzasadnienia wytycznych skierowanych do organu nakazał, aby ten – z uwagi na brak legalnej definicji pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym" – oceniając charakter techniczny wynalazku, wskazał co kryje się pod tym pojęciem. W tym zakresie Sąd również nakazał, aby organ dokonał oceny charakteru technicznego wynalazku i odniósł się do argumentów skarżącego, jeśli wykładnia tego pojęcia będzie różniła się od stanowiska skarżącego. Takie stwierdzenia Sądu I instancji naruszają wymienione powyżej przepisy art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a., jak i art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 153 p.p.s.a. w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zauważył, że w toku postępowania administracyjnego Urząd Patentowy prezentował własne rozumienie pojęć: "technika", "charakter techniczny", "rozwiązanie o charakterze technicznym". W ocenie organu, jeśli wkład wynalazczy leży wyłącznie w obszarze nietechnicznym rozwiązanie należy uznać za niepatentowalne". Zatem jako rozwiązanie patentowalne, o charakterze technicznym organ przyjmuje wytwór materialny. Stanowisko powyższe organ szerzej uzasadnił w uzasadnieniu powoływanej decyzji z dnia [...] kwietnia 2008 r. Odnosząc się do rozwiązań technicznych przedstawionych w przedmiocie zgłoszenia organ wskazał cytowany § 32 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia. Ponadto odwołał się do treści § 35 ust. 1 pkt 2 zarządzenia Prezesa Urzędu Patentowego z dnia 23 marca 1993 r. w sprawie ochrony wynalazków i wzorów użytkowych (M.P. Nr 18, poz. 179), zgodnie z którym Urząd Patentowy wydaje decyzję o odmowie udzielenia patentu w przypadkach, o których mowa w § 34, a także jeżeli stwierdzi, że rozwiązanie nie zostało przedstawione w sposób dostatecznie ujawniający wszystkie istotne dane potrzebne do jego zrealizowania albo w zastrzeżeniach patentowych zgłaszający nie określił żądanej ochrony przez wskazanie choćby jednej cechy technicznej odnoszącej się do przedmiotu zgłoszenia (art. 26).

Urząd Patentowy wskazał, że cecha określona przez skarżącego dotycząca zgłoszonego urządzenia nie ujawnia środków technicznych ani w kategorii urządzenia (nie odnosi się do budowy urządzenia) ani w kategorii sposobu (brak czynności technicznego oddziaływania na materię). Oceniając przedmiot zgłoszenia organ powołał się także na publikację "Poradnik wynalazcy – Metodyka badania zdolności patentowej wynalazków i wzorów użytkowych", w której oznaczono wynalazek w kategorii wytworu materialnego zdeterminowanego przestrzennie (k.13 uzasadnienia).

Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że odwoływanie się przez Urząd Patentowy do w/w przepisów oraz publikacji wskazywało na niebudzące wątpliwości rozumienie przez ten organ pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym". Sąd kasacyjny zauważył, że zasadnie skarżący wskazał, iż Urząd Patentowy odwołuje się w tym względzie do przepisów wykonawczych – a zwłaszcza § 32 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. W świetle powyższego można było wysnuć wniosek, ze zdaniem organu wynalazek musi mieć postać materialną (dotyczyć wytworu materialnego), cechy techniczne muszą odnosić się do budowy i składu urządzenia, a urządzenie musi oddziaływać na materię. Takie stanowisko organu w istocie wynikało z uzasadnienia decyzji. Zatem niezasadnie Sąd I instancji nakazał organowi jego dookreślenie, skoro ten wyjaśnił, jak rozumie pojęcie "charakteru technicznego wynalazku". W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny powinien był wypowiedzieć się w kwestii pojęcia rozwiązania o charakterze technicznym i zajęcia stanowiska co do rozbieżnych poglądów skarżącego i organu.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że najbardziej istotną kwestią w niniejszej sprawie jest rozstrzygnięcie problemu czy wynalazek nadający się do opatentowania musi mieć postać materialną, czy też może mieć cechy niematerialne. Rozstrzygnięcie tej kwestii jest szczególnie istotne w tego rodzaju sprawach, w których przedmiotem zgłoszenia są programy komputerowe bądź innowacyjne rozwiązania technologiczne odnoszące się np. do transmisji danych, przetwarzania obrazów, dźwięków itp. Sąd ten zasygnalizował, że w obecnym orzecznictwie Europejskiego Urzędu Patentowego występuje tendencja do liberalizacji pojęcia technicznego charakteru wynalazku, uzyskanego za pomocą komputera. komentarzach, nr 2/2009). Odniesienie się do tej kwestii jest w niniejszej sprawie rolą Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, bowiem stanowiska stron w tym zakresie zostały już zaprezentowane.

W konsekwencji Sąd kasacyjny przyjął, że WSA w sposób nieprawidłowy sformułował wytyczne w odniesieniu do organu i – przez brak odniesienia się do przedstawionego przez Urząd poglądu odnoszącego się do pojęcia rozwiązania o charakterze technicznym – nie rozpoznał istoty sprawy. Sąd ten podkreślił, że zawarte w wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego uchylającym decyzje są niezwykle istotne. Zgodnie bowiem z art. 141 § 4 p.p.s.a, jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno zawierać wskazania, co do dalszego postępowania. Wskazania te powinny być konkretne i jednoznacznie sformułowane, tak aby w ponowionym na skutek wyroku postępowaniu umożliwić organowi administracji usunięcie wszystkich uchybień, z powodu których Sąd uchylił zaskarżoną decyzję oraz – w następstwie tego – doprowadzenie do zgodnego z prawem rozstrzygnięcia. Powołał się w tym zakresie na ugruntowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 września 2005 r., FSK 2033/04, LEX nr 173169, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 listopada 2006 r. II OSK 1334/05, LEX nr 315087). Uznał w konsekwencji, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie wykonał tego obowiązku w niniejszej sprawie i orzekł jak w wyroku na mocy art. 185 p.p.s.a., zatem skargę kasacyjną należało uznać jako zasadną. Zalecił Sądowi I instancji, aby przy ponownym orzekaniu w sprawie odniósł się do stanowisk stron w zakresie pojęcia rozwiązania o charakterze technicznym.

Na rozprawie w dniu 24 czerwca 2010 r. skarżący podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. W piśmie procesowym złożonym na rozprawie zauważył ponadto, że przy ustalaniu zakresu pojęcia: "techniczny charakter wynalazku" należy kierować się także art. 94 P.w.p. (ma identyczne brzmienie jak art. 77 ustawy o wynalazczości), który zawiera definicję wzoru użytkowego. W tej definicji wymóg materialności zawarty jest wprost. Zatem nie można twierdzić, że wynalazek powinien charakteryzować się materialnością, skoro nie wynika to ze sformułowań art. 10 ustawy o wynalazczości. Ponownie wskazał na liberalne stanowisko w tym zakresie EUP.

Pełnomocnik organu zajął stanowisko dotychczasowe i wnosił o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne sprawują więc kontrolę aktów i czynności z zakresu administracji publicznej pod względem ich zgodności z obowiązującym w dacie ich wydania prawem materialnym i przepisami procesowymi.

Jednocześnie na mocy art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm., dalej: "p.p.s.a.") rozpoznając sprawę ponownie, po uchyleniu przez NSA wyroku I instancji, Wojewódzki Sąd Administracyjny jest związany wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez NSA.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w sprawie zasadne były zarzuty kasacji dotyczące naruszenia prawa procesowego przez WSA, tj. art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a. oraz art. 144 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 153 p.p.s.a. poprzez nieodniesienie się do pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym", o którym mowa w art. 10 ustawy o wynalazczości, a w konsekwencji brak stanowiska czy wynalazek nadający się do opatentowania musi mieć postać materialną, czy też może mieć cechy niematerialne.

Badając skargę wg powyższych kryteriów Sąd uznał, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja i decyzja utrzymana nią w mocy nie naruszają prawa w sposób uzasadniający ich uchylenie.

Na wstępie należy zauważyć, że podstawą materialnoprawną zaskarżonej decyzji był art. 10 ustawy o wynalazczości, mający zastosowanie na mocy

art. 315 ust. 3 P.w.p. Przepis art. 10 ustawy o wynalazczości stanowił, że wynalazkiem podlegającym opatentowaniu jest nowe rozwiązanie o charakterze technicznym, nie wynikające w sposób oczywisty ze stanu techniki i mogące się nadawać do stosowania.

Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny, spór między organem a skarżącym sprowadzał się do zakresu definicji pojęcia: "rozwiązanie o charakterze technicznym", o którym mowa w art.10 ustawy o wynalazczości.

Zgodnie z "Komentarzem do prawa wynalazczego" S. Sołtysiński, A. Szajkowski, T. Szymanek (Instytut Prawa Przedsiębiorstw S.A. W.Pr. Warszawa 1990 s. 33 i 34) w art.10 ustawy o. wynalazczości chodziło o rozwiązanie przez wynalazcę pewnego problemu o charakterze technicznym. "Technika" zaś, to ogół znanych metod i sposobów oddziaływania na materię służących zaspokojeniu praktycznych potrzeb człowieka. Wynalazek polega na znalezieniu nowego sposobu wykorzystania materii. Jak piszą komentatorzy sfera techniki nie wykracza poza domenę mechaniki, fizyki i chemii, a jej przedmiotem jest wykorzystanie materii nieożywionej. Nie są rozwiązaniami o charakterze technicznym pomysły o charakterze abstrakcyjno - myślowym. Kategoria ta obejmuje projekty, których przedmiotem jest przede wszystkim rozwiązanie problemu intelektualnego, a nie zwiększenie arsenału sposobów wykorzystania materii. Typowym przykładem pomysłów należących do tej klasy są algorytmy, szyfry, sztuczne języki itp. Ich wspólną cechą jest okoliczność, że rozwiązanie problemu może nastąpić w zasadzie bez oddziaływania na materię. Stanowisko to znajdowało potwierdzenie w art. 12 ustawy o wynalazczości, który w pkt 4 wyłączał spod ochrony patentowej programy do maszyn cyfrowych.

Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w Prawie własności przemysłowej. Komentarzu pod red. Piotra Kostańskiego, Wydawn. C.H.Beck, W-wa 2010, s. 164(dalej jako: "Komentarz") i "Prawie własności przemysłowej" pod red. U. Promińskiej, Difin 2005, s. 43-44, z tym że pod pojęciem techniki przyjęto metody i sposoby oddziaływania na nieożywioną lub ożywioną materię, które służą zaspokajaniu praktycznych potrzeb człowieka. Techniczny charakter mają rozwiązania, które dotyczą jednej z dziedzin techniki, odnoszą się do zagadnień technicznych, są scharakteryzowane poprzez cechy techniczne.

Odnosząc powyższe do wynalazku, należy przyjąć, że, w świetle prawa polskiego, musi on wiązać się z oddziaływaniem na materię poprzez jej nowe techniczne wykorzystanie, a rezultatem wynalazku musi być wytwór materialny o nowej budowie lub składzie albo nowy sposób technicznego oddziaływania na materię. Wynalazki mogą być dokonywane we wszystkich dziedzinach techniki, ale jednak ciągle muszą mieć charakter techniczny. W ustawie o wynalazczości określenie "rozwiązanie o charakterze technicznym" stanowiło genus definicji wynalazku podlegającego opatentowaniu (por. Aurelia Nowicka "Programy komputerowe w systemie prawa patentowego" wykład na Konferencji Jubileuszowej "Polski i Europejski system ochrony własności przemysłowej" 3 października 2008 r. publikowany na stronie internetowej Urzędu Patentowego RP). Wynalazek to jest rozwiązanie techniczne, które oczywiście jest poprzedzone przez pomysł, ale istotą wynalazku jest przedstawienie precyzyjnego sposobu realizacji tego pomysłu przy pomocy oddziaływania na materię, tak aby znawca mógł go w sposób powtarzalny realizować i otrzymać określony w wynalazku rezultat (także Komentarz, s. 164).

Skład orzekający w pełni podziela stanowisko WSA w wyroku z dnia 20 kwietnia 2004 r., sygn. akt II SA 3937/02 (powoływał się na niego także organ, jako potwierdzające jego stanowisko), że "wynalazkiem jest rozwiązanie problemu przy posłużeniu się zdatnymi do opanowania siłami przyrody dla osiągnięcia przyczynowo przewidywalnego rezultatu leżącego poza sferą intelektualnego oddziaływania człowieka. Technika jest sferą działalności człowieka, której bazą teoretyczną są stosowane nauki przyrodnicze wymagające weryfikacji eksperymentalnej. Poza sferą techniki pozostają obszary działalności ludzkiej, których bazą teoretyczną są takie nauki jak matematyka, lingwistyka, programowanie wymagające wyłącznie weryfikacji logicznej. Dla oceny rozwiązania należy rozłożyć je na elementy składowe, wśród których są zarówno elementy techniczne jak i nietechniczne. Rozwiązanie jest patentowalnym wynalazkiem o ile w obszarze technicznym jest przynajmniej jeden nowy nieoczywisty element. Jeśli wkład wynalazczy leży wyłącznie w obszarze nietechnicznym rozwiązanie należy uznać za niepatentowalne."

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania tego stanowiska, jak to czynił skarżący, gdyż odnosiło się do pojęcia wynalazku jako takiego.

Ponadto w zarządzeniu Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 marca 1993 r. w sprawie ochrony wynalazków i wzorów użytkowych (M. P. Nr 18, poz. 179) w § 34 pkt 1 stwierdzano, że nie uznaje się przedmiotu za rozwiązanie charakterze technicznym, w szczególności jeśli nie dotyczy ono żadnego wytworu materialnego określonego za pomocą cech technicznych odnoszących się do jego budowy lub składu ani określonego sposobu technicznego oddziaływania na materię.

Pomocniczo można zauważyć, że na podstawie obecnych uregulowań za wynalazek nie zostanie uznane żadne rozwiązanie, jeżeli nie dotyczy ono żadnego wytworu materialnego nadającego się do wykorzystania, określonego za pomocą cech technicznych odnoszących się do jego budowy lub składu ani określonego sposobu technicznego oddziaływania na materię bądź nowego zastosowania substancji stanowiącej część stanu techniki (A. Nowicka, tamże).

Mając powyższe na uwadze skład orzekający w pełni podzielił stanowisko organu w tym zakresie.

Kwestia ustalenia sposobu rozumienia "charakteru technicznego" wynalazku jest istotna, gdyż test technicznego charakteru jest samodzielnym kryterium uznania rozwiązania za wynalazek w rozumieniu wyżej powołanego przepisu i poprzedza badanie dalszych przesłanek charakteryzujących wynalazek (wynikających także z art. 10 ustawy o wynalazczości), to jest: nowości, nieoczywistości i stosowalności. Przesłanki te są badane dopiero po stwierdzeniu, że zgłoszone rozwiązanie ma charakter techniczny.

Taką metodę postępowania przyjął Urząd Patentowy. W ocenie Sądu była ona prawidłowa, gdyż wynikała z treści art. 10 ustawy o wynalazczości.

Co do wymogów zgłoszenia wynalazku, kwestie tę regulował art. 26 ustawy o wynalazczości. Stanowił on, że zgłoszenia wynalazku dokonuje się przez wniesienie do Urzędu podania wraz z opisem wynalazku ujawniającym jego istotę, zastrzeżeniami patentowymi, skrótem opisu i w razie potrzeby rysunkami. Zgłaszający winien w zgłoszeniu ujawnić wynalazek w sposób umożliwiający zbadanie przesłanek z art. 10 ustawy o wynalazczości (tak: Komentarz, s.165) .Zawartość poszczególnych elementów zgłoszenia doprecyzowywało powołane wyżej zarządzenie Prezesa Urzędu Patentowego w § 3-11. Istotne znaczenie miały zastrzeżenia patentowe, które w myśl § 6 ust. 1 zarządzenia, powinny określać zastrzegany wynalazek przez podanie, w sposób wyczerpujący i odpowiedni dla przedmiotu żądanej ochrony, wszystkich koniecznych cech technicznych rozwiązania. Zastrzeżenia nie powinny podawać, jakich cech wynalazek nie posiada. Nie powinny one też zawierać sformułowań mających charakter oceny wynalazku lub oceny poszczególnych jego cech. Każde zastrzeżenie, zgodnie z ust. 2 powołanego §, powinno być ujęte w jednym zdaniu, sformułowane jasno i zwięźle. Spośród zastrzeżeń najważniejsze były zastrzeżenie niezależne, które na podstawie § 7 ust. 1 powinno zawierać:

1) część nieznamienną, podającą zespół cech technicznych zastrzeganego wynalazku, niezbędny do określenia przedmiotu żądanej ochrony i w całości traktowany jako stan techniki; część nieznamienna powinna rozpoczynać się od tytułu wynalazku lub od tej części tytułu wynalazku, która dotyczy wynalazku zastrzeganego danym zastrzeżeniem, a w uzasadnionym przypadku może ograniczać się tylko do tytułu wynalazku lub odpowiedniej jego część,

2) część znamienną, poprzedzoną wyrazami "znamienny tym, że", podającą zwięźle te cechy techniczne (cechy znamienne) zastrzeganego wynalazku, które mają go wyróżniać spośród innych rozwiązań technicznych mających zespół cech określonych w części nieznamiennej.

Prawidłowa redakcja znamiennej części zastrzeżeń niezależnych rozwiązania decydowała o ochronie patentowej i jej zakresie.

Sąd podzielił stanowisko organu w tym zakresie, tym bardziej, że tak samo ujmuje tę kwestię zasada 29 Regulaminu wykonawczego do Konwencji o udzielaniu patentów europejskich, stanowiącego integralną część powołanej Konwencji, mówiąca w ust. 1, że zastrzeżenia określają przedmiot wnioskowanej ochrony zgodnie z technicznymi cechami wynalazku. Zastrzeżenia zawierają odpowiednio:

a) stwierdzenie określające przedmiot wynalazku i te cechy techniczne, które są niezbędne do zdefiniowania zastrzeganego przedmiotu wynalazku, ale które w połączeniu stanowią część stanu techniki;

b) część znamienną - poprzedzoną wyrażeniem "znamienny tym, że" albo "znamienny przez to, że" - przedstawiającą cechy techniczne, które pragnie się chronić w połączeniu z cechami przedstawionymi w (a).

Z powołanego zapisu wynika także, że zastrzeżenia mają określać przedmiot wynalazku i te cechy techniczne, które są niezbędne do zdefiniowania zastrzeganego przedmiotu wynalazku.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy, należy przypomnieć, że zgodnie z zastrzeżeniem patentowym 1. – przedmiotem wynalazku jest urządzenie do odtwarzania nośnika danych, a zgodnie z zastrzeżeniem 11. – sposób odtwarzania nośnika danych.

Zgodnie z "Uniwersalnym Słownikiem języka polskiego" PWN 2006 s .275 "urządzenie w znaczeniu technicznym to mechanizm lub zespół mechanizmów służący do wykonania określonych czynności, ułatwiający pracę; przyrząd, maszyna". Zasadny jest więc pogląd wyrażony w decyzji, iż w zastrzeżeniach patentowych w kategorii "urządzenia" należy podawać strukturę wewnętrzną urządzenia określoną przez wzajemne usytuowanie i połączenie części lub podzespołów tworzących łącznie zwartą całość przestrzennie ukształtowaną zdolną do osiągnięcia ustalonego góry przeznaczenia wynalazku. Jak jednak wynika z opisu oraz powołanych zastrzeżeń 1 i od 2 do 10, nie zostały wykazane żadne cechy konstrukcyjne zgłoszonego do opatentowania urządzenia. Organ prawidłowo zauważył, opierając się na dokonanym zgłoszeniu, że budowa urządzenia nie uległa żadnej modyfikacji, a przynajmniej modyfikacja taka nie została ujawniona. Tym samym w części zastrzeżeń znamiennych brak jest rozwiązania technicznego.

Organ odniósł się także do wskazywanego przez skarżącego funkcjonalnego ujęcia urządzenia w zastrzeżeniach. Stanął na stanowisku, że zastrzeżenia nie są jednoznaczne i precyzyjne i nie dostarczają fachowcowi dostatecznie jasnych wskazówek do wprowadzenia ich w życie bez nadmiernego wysiłku. Nie podzielił poglądu skarżącego, że w zastrzeżeniu patentowym nr 1 jako cechę techniczną urządzenia w sensie strukturalnym należy traktować układ generowania grafiki. Nie kwestionując charakteru technicznego tego elementu, po analizie zastrzeżenia niezależnego przyjął, że nie posiada on cechy nowości. Jest bowiem elementem znanym. Sam zgłaszający bowiem w zastrzeżeniu przed słowami "znamienny tym, że" wśród znanych elementów urządzenia wymienił także znany układ generowania grafiki. Stanowisko organu znalazło potwierdzenie w opisie wynalazku, w którym skarżący charakteryzował znane urządzenie do odtwarzania nośnika danych (strona 1 opisu) oraz urządzenie będące przedmiotem zgłoszenia (str. 5 opisu). W tej ostatniej charakterystyce określił, że "urządzenie jest dostosowane do generowania wizualnego sprzężenia zwrotnego", nie wyjaśniając na czym polega to dostosowanie. Ponadto należy zauważyć, że zgłaszający argument, że cechą techniczną w zastrzeżeniu nr [...] jest układ generowania grafiki podniósł dopiero na etapie rozpatrywania przez organ wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy - w piśmie z dnia [...] marca 2008 r. Nie mógł być więc ten zarzut rozpatrywany przez organ przy wydawaniu decyzji z dnia [...] sierpnia 2007 r. Nie ma też w tym zakresie sprzeczności między obiema decyzjami Urzędu Patentowego w sytuacji, gdy stwierdził w decyzji z dnia [...] sierpnia 2007 r., że zgłoszone rozwiązanie nie ma charakteru technicznego, by w następnej decyzji orzec co do układu generowania grafiki, że jest rozwiązaniem technicznym, ale nie nowym i należy do stanu techniki.

Z kolei co do zgłoszonego przez skarżącego w zastrzeżeniu [...] i [...] – [...] sposobu odtwarzania nośnika danych, organ podniósł, że sposób powinien być scharakteryzowany przez zespół czynności, operacji jednostkowych bądź procesów technologicznych, rozumianych jako oddziaływanie na materię bądź na sygnały (poprzez zmianę stanu lub postaci), uporządkowanych według ustalonej z góry kolejności, jak również przez środki techniczne do ich realizacji. W omawianym zaś rozwiązaniu zastrzeżenie niezależne zostało sformułowane prawie tak samo jak zastrzeżenie nr [...] (zawiera tę samą treść, mimo że dotyczy innej kategorii), a nadto nie wskazywało jakichkolwiek czynności technicznych i środków materialnych do ich realizacji. Sąd podzielił tę argumentację jako znajdującą oparcie w ustawie o wynalazczości.

Nie można podzielić także stanowiska skarżącego zaprezentowanego w piśmie z dnia [...] czerwca 2010 r., iż wynalazek nie musi mieć charakteru materialnego. Odwołał się przy tym do racjonalności ustawodawcy poprzez wskazanie, że wymóg materialności został wprost zawarty w art. 94 P.w.p. (wcześniej w art. 77 ustawy o wynalazczości), czego nie ujęto za to w art. 10 ustawy o wynalazczości. Należy jednak zauważyć, że ustawodawca wskazuje, że wzorem użytkowym może być nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Należy zauważyć, że ustawodawca nie wyjaśnił w tym przepisie pojęcia rozwiązania technicznego. Wydzielił jedynie z rozwiązań o charakterze technicznym rozwiązania o wymienionych cechach, niezbędnych do udzielenia prawa ochronnego na wzór użytkowy.

Odnosząc się następnie do argumentacji skarżącego, że rozwiązanie powinno mieć udzielony patent w Polsce, skoro został udzielony patent [...] przez EUP na podstawie Konwencji, której Polska jest stroną.

Przede wszystkim należy zauważyć, że z mocy art. 315 ust. 3 P.w.p. do oceny ustawowych warunków do uzyskania patentu omawianego zgłoszenia miało zastosowanie prawo o wynalazczości. Ustawa ta została uchylona z dniem 22 sierpnia 2001 r. na mocy art. 327 P.w.p. Wobec Polski zaś Konwencja weszła w życie dnia 1 marca 2004 r., na mocy oświadczenia rządowego z dnia 27 stycznia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 79, poz. 738) czyli już po uchyleniu ustawy o wynalazczości.

Ponadto na mocy art. 52 (1) Konwencji patenty europejskie udzielane są na wszelkie wynalazki we wszystkich dziedzinach techniki pod warunkiem, że są one nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania. Należy zauważyć, że brzmienie tego przepisu uległo zmianie z dniem 13 grudnia 2007 r. na mocy art. 1 pkt 17 Aktu z 29 listopada 2000 r. rewidującego niniejszą Konwencję (Dz. U. z 2007 r. Nr 236, poz. 1736). Dodano wówczas sformułowanie "we wszystkich dziedzinach techniki". Jednocześnie nie wykreślono z ust.2, wymieniającego rozwiązania nie uznawane za wynalazki, m.in. metod matematycznych (a), schematów, zasad i metod przeprowadzania procesów myślowych, rozgrywania gier lub prowadzenia działalności gospodarczej oraz programów komputerowych (c). W niezmienionym brzmieniu pozostawiono ust. 3, stanowiący, że postanowienia ust. 2 wykluczają zdolność patentową przedmiotu lub działalności, o których w nim mowa, jedynie o tyle, o ile europejskie zgłoszenie patentowe lub patent europejski dotyczą takiego przedmiotu lub działalności jako takich.

Należy zatem przyjąć, że w rozumieniu Konwencji wynalazek patentowalny musi mieć także charakter techniczny (tak: A. Nowicka, tamże). Wymóg ten potwierdzają zasady 27 i 29 Regulaminu wykonawczego stanowiącego integralną część Konwencji.

Zatem brak jest podstaw do twierdzenia, że wynalazek według Konwencji może nie być rozwiązaniem technicznym. Pojęcia: "rozwiązanie o charakterze technicznym’" ani "technika" nie są także zdefiniowane w Konwencji. Zatem kształtowanie tych pojęć zależy od praktyki EUP. Nie budzi wątpliwości, że w praktyce EUP stosowane są obecnie, znacznie bardziej liberalne kryteria oceny zdolności patentowej wynalazków realizowanych przy pomocy komputera aniżeli w początkowym okresie obowiązywania tego Aktu. Jednakże stanowisko to nie zostało zaakceptowane przez wszystkie strony Konwencji. Ponadto Rozszerzona Izba Odwoławcza w dniu 12 maja 2010 r. (jak wynika z pisma skarżącego z dnia [...] czerwca 2010 r.) odmówiła rozstrzygnięcia problemu przedstawionego przez Prezesa EUP, dotyczącego wykładni wyłączenia programów komputerowych "jako takich" w kontekście kryteriów patentowalności wynalazków związanych z programami komputerowymi, pozostawiając te kwestię praktyce. Można więc wnioskować, że wskazywana praktyka liberalizacji kryteriów oceny zdolności patentowej wynalazków realizowanych przy pomocy komputera nie została zaakceptowana przez wszystkie składy orzekające EUP. Zdarzają się przypadki, że na tle tych samych przepisów Konwencji zapadają rozbieżne orzeczenia EUP, a także przypadki, iż niemal identyczne zapisy Konwencji i ustaw krajowych są interpretowane, odpowiednio przez organy EUP bądź organy krajowe w odmienny sposób (A. Nowicka, tamże).

W świetle powyższych rozbieżności w praktyce EUP w rozumieniu przepisów Konwencji (a nie rozbieżności w samych uregulowaniach Konwencji) udzielenie patentu przez EUP na omawiane rozwiązanie nie oznacza, że automatycznie ma zostać udzielony patent przez Urząd Patentowy RP.

Ponadto, jak zaznaczył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 stycznia 2007 r., sygn. akt II GSK 239/06, przystąpienie Polski do Konwencji nie wyłącza ustawodawstwa krajowego.

W tym stanie rzeczy zarzuty skargi dotyczące błędnej wykładni art. 10 ustawy o wynalazczości i błędnego uznania, że przedstawione rozwiązanie nie jest rozwiązaniem o charakterze technicznym w kategorii "urządzenie" i "sposób" Sąd uznał za nieusprawiedliwione.

Nie są uzasadnione zarzuty naruszenia art. 7 i art. 77 k.p.a. poprzez brak wszechstronnego zbadania sprawy. Urząd szczegółowo przeanalizował treść wszystkich zastrzeżeń patentowych i nie tylko w rozbiciu na poszczególne zastrzeżenia, ale także jako całość rozwiązania, bowiem poszukiwał w zgłoszonym rozwiązaniu "urządzenia" i "sposobu" o charakterze technicznym. W świetle tej analizy trafny jest wniosek organu, że na podstawie zgłoszonych zastrzeżeń patentowych nie jest możliwe skonstruowanie "urządzenia do odtwarzania nośnika danych", a w oparciu o "sposób" odtworzenie czynności technicznych czy środków technicznych potrzebnych do realizacji. Nie umieszczono w nim także wielkości technicznych ani parametrów technicznych tych wielkości. Nie jest kwestionowane, że rozwiązanie przedstawione przez skarżącego jako całość, stanowi rozwiązanie problemu, ale nie jest to rozwiązanie o charakterze technicznym.

Co do konieczności powołania biegłego na mocy art. 84 § 1 k.p.a. żądanie skarżącego pojawiło się dopiero w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Podniósł wówczas, że prawidłowa ocena przedmiotu zgłoszenia wymagała wiadomości specjalnych z zakresu techniki audio wideo. Skarżący nie określił na czym miałyby polegać wiadomości specjalne, a których nie posiadałby ekspert, uprawniony do orzekania w sprawach udzielania patentu, w myśl art. 269 P.w.p.

Zważywszy powyższe Sąd uznał, że brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonych decyzji, gdyż zarzuty skargi są nieusprawiedliwione, zatem działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.