drukuj    zapisz    Powrót do listy

6191 Żołnierze zawodowi, Inne, Rektor Uniwersytetu/Politechniki/Akademii, Oddalono skargi kasacyjne, I OSK 1559/10 - Wyrok NSA z 2011-03-09, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1559/10 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2011-03-09 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-09-06
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Irena Kamińska /przewodniczący/
Iwona Kosińska /sprawozdawca/
Janina Antosiewicz
Symbol z opisem
6191 Żołnierze zawodowi
Hasła tematyczne
Inne
Sygn. powiązane
IV SA/Wr 52/10 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2010-05-12
Skarżony organ
Rektor Uniwersytetu/Politechniki/Akademii
Treść wyniku
Oddalono skargi kasacyjne
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 141 § 4, art. 183 § 1, art. 184
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2005 nr 164 poz 1365 art. 169 ust. 10
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Irena Kamińska, Sędzia NSA Janina Antosiewicz, Sędzia del. WSA Iwona Kosińska (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Rektora - Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu, T. R. Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 maja 2010r. sygn. akt IV SA/Wr 52/10 w sprawie ze skargi T. R. Ł. na decyzję Rektora - Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu z dnia [...] czerwca 2008r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia do studium oficerskiego oddala skargi kasacyjne

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 12 maja 2010 r. sygn. akt IV SA/Wr 52/10, po rozpatrzeniu skargi T. Ł. na decyzję Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu z dnia [...] czerwca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia do studium oficerskiego stwierdził wydanie decyzji przez organ I i II instancji z naruszeniem prawa oraz zasądził od Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu na rzecz skarżącego T. Ł. kwotę 1751 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:

Komisja Rekrutacyjna Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r. nr [...], na podstawie wyników postępowania kwalifikacyjnego, odmówiła T. Ł. przyjęcia do 3-miesięcznego Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu. W uzasadnieniu tej decyzji organ stwierdził, że zgodnie z zasadami rekrutacji na wskazaną wyżej uczelnię w 2008 r. i otrzymanym limitem miejsc, strona nie została przyjęta z powodu braku miejsc.

Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem T. Ł. złożył odwołanie. W jego uzasadnieniu zakwestionował prawidłowość przeprowadzonego postępowania rekrutacyjnego, zarzucając w szczególności :

- naruszenie przepisu art. 107 kpa, poprzez brak ustawowego elementu decyzji administracyjnej, jakim jest uzasadnienie faktyczne motywów rozstrzygnięcia, niewskazanie podstawy prawnej, tj. aktu organu uchwałodawczego uczelni ustalającego zasady i kryteria naboru oraz poprzez brak ustawowego elementu decyzji administracyjnej, jakim jest uzasadnienie prawne podstawy rozstrzygnięcia;

- naruszenie art. 11³, 18³a i 18³b Kodeksu pracy w związku z art. 36 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 1001), poprzez rażące złamanie zasady zakazu pośredniej dyskryminacji ze względu na płeć;

- niekonstytucyjność uchwały Senatu Uczelni Nr 16/2007 z dnia 24 maja 2007 r. ustalającej zasady i kryteria naboru, w części dotyczącej testu sprawności fizycznej w zakresie, jakim różnicuje kandydatów ze względu na płeć;

- naruszenie warunków trybu rekrutacji, poprzez niezachowanie wymogu przewidzianego w art. 68 § 2 kpa, bowiem proces rekrutacji w części dotyczącej testu sprawności - w ocenie odwołującego - powinien zakończyć się sporządzeniem protokołu, którego treść powinna być odczytana i podpisana przez wszystkich zdających.

Po rozpatrzeniu złożonego odwołania Rektor Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu decyzją z dnia [...] czerwca 2008 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W motywach decyzji organ odwoławczy wskazał, że postępowanie kwalifikacyjne do Studium Oficerskiego przeprowadzone zostało zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 66, poz. 614, ze zm.) oraz ustalonymi na tej podstawie przez Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Lądowych i zatwierdzonymi przez Ministerstwo Obrony Narodowej zasadami rekrutacji. Według organu II instancji zasady oraz kryteria kwalifikacji kandydatów znane były przed przystąpieniem do egzaminu i nie były kwestionowane, a uchwałę Senatu Uczelni z dnia 24 maja 2007 r. nr 16/2007 określającą warunki i tryb przyjęć kandydatów na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w WOSWL w roku akademickim 2008/2009 podano do publicznej wiadomości na stronie internetowej Szkoły. Zdaniem Rektora Komisja Rekrutacyjna, działając w oparciu o przydzielony limit miejsc, dokonała prawidłowej weryfikacji kandydatów spełniających wymagania określone w warunkach rekrutacji i zasadnie odmówiła przyjęcia odwołującego do Studium Oficerskiego w korpusie osobowym obsługi prawnej. Również zgodnie z art. 107 § 3 kpa w decyzji organu I instancji odniesiono się do faktycznego powodu odmowy przyjęcia strony do 3-miesięcznego Studium Oficerskiego WSOWL w korpusie osobowym obsługi prawnej, zaś uzasadnienie tej decyzji jest zwięzłe i bezpośrednio wskazuje na faktyczną przyczynę rozstrzygnięcia. Organ II instancji odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 11³, 18³a i 18³b Kodeksu pracy w związku z art. 36 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy poprzez rażące złamanie zasady zakazu pośredniej dyskryminacji ze względu na płeć stwierdził, że to właśnie zarzucane zróżnicowanie daje równe prawa kobietom ubiegania się o przyjęcie do zawodów przypisanych wcześniej mężczyznom i jest oznaką konstytucyjnego równouprawnienia. Jako niezasadny ocenił również Rektor zarzut naruszenia warunków trybu rekrutacji, poprzez niezachowanie wymogu przewidzianego w art. 68 § 2 kpa. Według organu odwoławczego odwołujący błędnie za protokół z postępowania kwalifikacyjnego uznał listę uczestników przystępujących do poszczególnych etapów postępowania kwalifikacyjnego.

Decyzja Rektora Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z [...] czerwca 2008 r. stała się przedmiotem skargi wniesionej przez T. Ł. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (uzupełnionej w piśmie procesowym z dnia 5 stycznia 2009 r.), w której skarżący wniósł o uchylenie obu decyzji wydanych w sprawie, domagając się jednocześnie orzeczenia o nakazaniu przyjęcia go do 3-miesięcznego Studium Oficerskiego w WSOWL we Wrocławiu. Skarga oparta została na tych samych zarzutach co odwołanie.

W odpowiedzi na skargę Rektor Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko i argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 17 lutego 2009 r. sygn. akt 413/08 stwierdził nieważność decyzji I i II instancji. W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia Sąd uznał, że Minister Obrony Narodowej istotnie naruszył przepis art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, gdyż nie ustalił w drodze własnego aktu prawnego warunków i trybu przyjęcia na studia (studium) w roku akademickim 2008/2009 w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych, tylko "zaakceptował" uchwałę Senatu, do czego nie miał upoważnienia ustawowego. Natomiast z konstytucyjnej zasady praworządności (art. 7) wynika, że zadania i kompetencje, sposób ich wykonania oraz więzi między podmiotami administracji publicznej są uregulowane prawnie. Realizując kompetencję organ musi uwzględniać treść normy ustawowej. Odstąpienie od tej zasady z reguły stanowi istotne naruszenia prawa. Naczelną zasadą prawa administracyjnego jest zakaz domniemania kompetencji a ponadto normy kompetencyjne (upoważniające) powinny być interpretowane w sposób ścisły, literalny. Jednocześnie zakazuje się dokonywania wykładni rozszerzającej przepisów kompetencyjnych oraz wyprowadzania kompetencji w drodze analogii. Przeprowadzając postępowanie rekrutacyjne do studium oficerskiego w roku akademickim 2008/2009 w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych bez wymaganego prawem zarządzenia Ministra Obrony Narodowej o ustaleniu warunków i trybu przyjmowania kandydatów na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w roku akademickim 2008/2009, organy działały bez podstawy prawnej, a zatem z rażącym naruszeniem prawa.

Od tego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu Rektor Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Skarga kasacyjna oparta została na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez jego niewłaściwe zastosowanie, bowiem w postępowaniu rekrutacyjnym do Studium Oficerskiego nie ma zastosowania wskazany jako podstawa stwierdzenia nieważności obu decyzji art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365), lecz wyłącznie mają zastosowanie przepisy ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych z dnia 11 września 2003 r. w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji oraz rozporządzenia wykonawczego Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych obowiązującym na dzień wydania decyzji (Dz. U. Nr 66, poz. 641), oraz naruszenia przepisów postępowania poprzez nieustalenie, że Studium Oficerskie prowadzone przez Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Lądowych nie jest studiami wyższymi w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym lecz ma wyłącznie oparcie w art. 5 tej ustawy, tj. statusie tej szkoły jako jednostki wojskowej. W odpowiedzi na skargę kasacyjną skarżący wniósł o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09 uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Sąd ten uznał zasadność skargi kasacyjnej tylko w zakresie, w jakim kwestionuje ona brak podstawy prawnej do wydania decyzji w przedmiocie odmowy przyjęcia do studium oficerskiego. Za słuszne uznał natomiast stanowisko Sądu I instancji, że Minister Obrony Narodowej był zobowiązany do wydania stosownego zarządzenia zgodnie z art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym ustalającego warunki i tryb przyjęcia na studia kandydatów na żołnierzy zawodowych. Jednak zarządzenie to w ocenie Sądu, jako akt wewnętrzny, nie mogło stanowić podstawy prawnej decyzji dotyczącej przyjęcia na studia. Podstawę taką stanowiły bowiem przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750, ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 66, poz. 614, ze zm.), a także przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. W tej sytuacji Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny powinien ocenić charakter naruszenia prawa i rozważyć, czy jest to zwykłe naruszenie, które mogło lub też nie mogło mieć istotnego wpływu na wynik sprawy, czy też naruszenie to ma charakter kwalifikowany i stanowi rażące naruszenie prawa. W przypadku gdyby Sąd uznał, że ma ono charakter rażącego naruszenia prawa, rozważenia w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego wymagać będzie kwestia, czy nie zachodzi negatywna przesłanka do stwierdzenia nieważności decyzji określona w art. 156 § 2 kpa, tj. czy zaskarżona decyzja nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych biorąc pod uwagę fakt, że zarządzenie wydawane w trybie art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym powinno regulować kwestie związane z przyjęciem do Studium Oficerskiego w danym roku akademickim, a szkolenie w tym studium trwa 3 miesiące i w roku akademickim 2008/2009 zostało już zakończone.

Rozpoznając ponownie niniejszą sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu wydanego orzeczenia wyjaśnił, że kognicja sądu administracyjnego ogranicza się wyłącznie do badania legalności zaskarżonych aktów administracyjnych, rozumianej jako zgodność z przepisami prawa materialnego i procesowego, o czym stanowi przepis art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, ze zm.). Z przepisu tego wynika zasada, według której sąd administracyjny nie rozstrzyga spraw administracyjnych należących do kompetencji organów administracji publicznej, a jedynie kontroluje legalność ich aktów i czynności. A zatem przepisy określające zasady sądowej kontroli decyzji administracyjnych nie pozwalają na bezpośrednie kształtowanie przez sąd administracyjny praw i obowiązków stron. Wobec tego uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd, następuje tylko w przypadku istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy, co wynika z art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu podkreślił, że w wydanym w niniejszej sprawie wyroku Naczelny Sąd Administracyjny dokonał wykładni prawa mającego zastosowanie w sprawie, którą to wykładnią zgodnie z art. 190 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Wojewódzki Sąd Administracyjny przy ponownym rozpoznaniu sprawy jest związany. Oznacza to, że w świetle treści art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) Minister Obrony Narodowej zobowiązany był do wydania stosownego zarządzenia ustalającego warunki i tryb przyjęcia na studia kandydatów na żołnierzy zawodowych. Jednakże zarządzenie to, jako akt wewnętrzny, nie mogło stanowić podstawy prawnej decyzji administracyjnej dotyczącej przyjęcia na studia. Podstawę taką stanowiły bowiem przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych, ponieważ to przepisy wyżej wymienionych aktów prawnych regulują kwestie związane m.in. z warunkami i trybem powołania do służby kandydackiej oraz warunkami i trybem przyjmowania do szkół wojskowych, tak w zakresie m.in. naboru, przeprowadzanych egzaminów wstępnych, składu komisji rekrutacyjnej, jak i trybu odwoławczego, a zarządzenie, o jakim mowa w art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, winno jedynie zwierać regulacje niezbędne do przyjmowania kandydatów na szkolenie w danym roku akademickim. Powołany wyżej przepis prawa stanowi podstawę przyjmowanych w danym roku akademickim rozwiązań organizacyjnych przy naborze do danej uczelni wojskowej. W świetle powyższego, to Minister Obrony Narodowej posiadał, stosownie do art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, kompetencje do ustalenia warunków i trybu przyjęcia kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu w roku akademickim 2008/2009. Kompetencji takich nie miał natomiast Senat tejże uczelni. Oceniając charakter naruszenia prawa wskutek niezachowania w niniejszej sprawie sposobu procedowania przez Ministra Obrony Narodowej, określonego przepisem art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznający po raz wtóry niniejszą sprawę uznał, że forma procedowania przez Ministra Obrony Narodowej była co prawda wadliwa, skoro Minister Obrony Narodowej zamiast wydać zarządzenie w przedmiocie ustalenia warunków i trybu przyjęcia kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009, jak tego wymaga powołany przepis art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, zaakceptował jedynie przedłożoną mu w powyższym przedmiocie przez Senat Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu Uchwałę Senatu z dnia 24 maja 2007 r. nr 16/2007, jednakże owa wadliwość w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego pozostawała bez wpływu na wynik niniejszej sprawy. Czynność Ministra Obrony Narodowej aprobująca uchwałę Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu podjętą w przedmiocie warunków i trybu przyjmowania kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu, w ocenie Sądu I instancji daje podstawę do przyjęcia, że zostały w sprawie spełnione przesłanki z art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Akceptacja bowiem przez Ministra Obrony Narodowej przedłożonej przez Senat Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu uchwały w sprawie ustalenia warunków i trybu przyjmowania kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego daje podstawę do przyjęcia, że to Minister Obrony Narodowej ustalił warunki i tryb przyjmowania kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w roku akademickim 2008/2009 w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Uczynił to wprawdzie w wadliwej formie ale w ocenie Sądu I instancji powyższa okoliczność nie miała jednak wpływu na wynik sprawy. Nawet bowiem gdyby Minister Obrony Narodowej działał w formie właściwej, to jest w formie zarządzenia, to i tak to zarządzenie, jak wskazał w uzasadnieniu wydanego w sprawie wyroku Naczelny Sąd Administracyjny, jako akt nie mieszczący się w określonym w art. 93 ust. 2 Konstytucji katalogu źródeł prawa, nie mogło stanowić podstawy prawnej decyzji administracyjnej w sprawie rekrutacji kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w roku akademickim 2008/2009 w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny ponownie rozpoznający sprawę nie stwierdził, by Minister Obrony Narodowej uchybił w sposób istotny procedurze określonej przepisem art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Następnie Sąd I instancji przeszedł do oceny zasadności dalszych podniesionych w skardze zarzutów. Sąd ten przywołał treść art. 126 i art. 137 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750, ze zm.) oraz § 6 ust. 3 i § 9 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 66, poz. 614, ze zm.) i wyjaśnił, że zgodnie z tymi przepisami do przeprowadzenia egzaminów wstępnych komendant powołuje komisję egzaminacyjną w składzie: przewodniczący komisji, od trzech do pięciu członków oraz sekretarz komisji. Organem właściwym do wydania po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego decyzji o przyjęciu bądź odmowie przyjęcia do szkoły wojskowej jest komisja rekrutacyjna. Komisja ta jest ciałem kolegialnym, innymi słowy zespołem ludzi oddelegowanym z większego grona, powołanym specjalnie do wykonywania jakiegoś zadania. Taki też kierunek rozumowania organów wojskowych w niniejszej sprawie odzwierciedlają akta sprawy, bowiem znajduje się w nich rozkaz Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia 31 marca 2008 r. nr 10 w sprawie przeprowadzenia rekrutacji kandydatów do trzymiesięcznego Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku 2008, którego pkt 1 przewiduje, że do przeprowadzenia weryfikacji kandydatów powołuje Komisję Rekrutacyjną (zdanie pierwsze). Skład Komisji, zespołów do przyjęcia kandydatów oraz przeprowadzenia egzaminów zawiera załącznik Nr 1 (zdanie drugie), w którym określono personalnie skład Komisji Rekrutacyjnej, powołując do niej siedem osób, w tym przewodniczącego ppłk dr A. W., sekretarza komisji mjr dypl. K. G. oraz pięciu członków. Tymczasem jak wynika z materiału aktowego sprawy, pod wydaną w sprawie decyzją pierwszoinstancyjną Komisji Rekrutacyjnej widnieje podpis wyłącznie jednej osoby, a mianowicie ppłk dr M. K., nie będącego członkiem tej Komisji, o czym świadczy treść załącznika Nr 1 do Rozkazu Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych z dnia 31 marca 2008 r. nr 10. Wojewódzki Sąd Administracyjny przypomniał, że zgodnie z art. 107 § 1 kpa podpis pod decyzją jest niezbędnym składnikiem struktury każdej decyzji administracyjnej. Podpis taki składa osoba piastująca funkcję organu administracyjnego, osoba działająca z jego upoważnienia udzielonego na mocy art. 268a kpa albo przepisów odrębnych. Prawne i praktyczne znaczenie "podpisu" decyzji administracyjnej polega na tym, że podpis decyzji pozwala na identyfikację osoby (lub osób) sprawującej (lub sprawujących) funkcję danego organu administracji publicznej, za wiedzą i wolą której (których) konkretne rozstrzygnięcie zostało przyjęte. Tym samym daje to wszystkim zainteresowanym podmiotom (w szczególności zaś adresatowi rozstrzygnięcia oraz właściwym organom sprawującym kontrolę prawną decyzji administracyjnych, w tym sądom) możliwość weryfikacji lub falsyfikacji autentyczności tego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji wskazał, że podpisywanie decyzji administracyjnych nie jest tylko sprawą określonego podziału pracy wewnątrz danego organu, czy też kwestią przekazania kompetencji organu poza taki urząd. Kwestia podpisywania decyzji administracyjnych wiąże się bezpośrednio z ustawowym uprawnieniem do wydawania decyzji. W przypadku więc, gdy decyzja podjęta została przez organ kolegialny, jakim niewątpliwie jest Komisja Rekrutacyjna, cechą charakterystyczną takiej decyzji jest między innymi to, że musi ona zostać podpisana przez wszystkie osoby uczestniczące w jej przyjęciu. W odniesieniu do organu kolegialnego warunek ten zostaje spełniony przez złożenie pod decyzją podpisów przez wszystkich członków takiej komisji. Decyzja organu kolegialnego podpisana przez inne osoby lub przez niektórych tylko członków składu orzekającego rażąco narusza prawo. Nie można również uznać, zdaniem tego Sądu, że warunek wydania decyzji przez organ kolegialny jest spełniony, gdy tylko przewodniczący składu podpisuje decyzję wraz z uzasadnieniem. W przypadku więc decyzji wydanych przez komisję rekrutacyjną, o której mowa we wskazanych przepisach, decyzje powinny być podpisywane przez wszystkich członków komisji, bowiem poza sporem pozostaje, że decyzja wydana przez organ kolegialny stanowi wyraz woli członków składu orzekającego, którzy tworząc całość są nie tylko upoważnieni, ale i zobowiązani do jej podpisania (wyrok WSA w Warszawie sygn. I SA/Wa 1235/04, Lex 192956). W ocenie Sądu I instancji podpis jest przesłanką istnienia decyzji, stanowiąc zarazem istotny jej element. W rozpatrywanej sprawie organ I instancji naruszył wskazane przepisy, bowiem nie dość, że pod decyzją pierwszoinstancyjną brak jest podpisu całego składu komisji rekrutacyjnej, to jednocześnie sygnowana ona jest podpisem osoby, która nie była jej członkiem, co pozwala na stwierdzenie, że naruszenie to ma charakter rażącego naruszenia przepisu art. 107 § 1 kpa, określającego istotne elementy decyzji. W ocenie Sądu I instancji za rażące naruszenie prawa należy uznać również aprobatę organu odwoławczego, który utrzymał w mocy decyzję podpisaną przez osobę nieupoważnioną i niepodpisaną przez cały skład komisji rekrutacyjnej. Stwierdzenie zaistnienia przesłanki rażącego naruszenia prawa w badanej sprawie obliguje Sąd do zbadania, czy nie występują negatywne przesłanki określone kompleksowo w przepisie art. 156 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego, które wykluczają możliwość stwierdzenia nieważności decyzji dotkniętej kwalifikowaną wadą prawną, a których wystąpienie daje podstawę do orzeczenia stwierdzającego wydanie decyzji z naruszeniem prawa. Taką negatywną przesłanką jest nieodwracalność skutków prawnych decyzji, co oznacza sytuację, w której poprzedni stan prawny nie może być przywrócony, gdyż przestał istnieć przedmiot, którego prawo dotyczyło lub też podmiot, któremu prawo przysługiwało, utracił zdolność do zachowania tego prawa albo wygasła instytucja będąca źródłem tego prawa. W tym zakresie nie ulega wątpliwości w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że w rozpatrywanej sprawie wystąpiła negatywna przesłanka stwierdzenia nieważności obu wydanych w niej decyzji, polegająca na wystąpieniu nieodwracalnych skutków prawnych. Do powyższego stwierdzenia upoważnia fakt, że decyzje będące przedmiotem kontroli w postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczyły rekrutacji i przyjęcia kandydatów do trzymiesięcznego Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku 2008/2009. Po upływie zatem dwóch lat od zakończenia rekrutacji organ administracji nie ma obiektywnej możliwości przeprowadzenia kolejnego postępowania dotyczącego czasu, którego rekrutacja dotyczyła, czyli roku 2008/2009, bowiem żaden przepis prawa materialnego, ani też przepis procesowy, stanowiące podstawę działania organów w tej sprawie, nie czynią organu właściwym do cofnięcia zaistniałego skutku przez wydanie nowej decyzji. W szczególności żaden przepis prawa nie umocowuje organów działających w niniejszej sprawie do wydania decyzji o przyjęciu skarżącego na kurs organizowany w innym terminie, jakkolwiek nic nie stoi na przeszkodzie, aby skarżący pretendował o przyjęcie w kolejnych konkursach, które jak twierdzi są i będą prowadzone w ramach Studium Oficerskiego. W tym zakresie będzie to jednak nowa sprawa administracyjna, w której organy zobowiązane będą do wydania nowej decyzji administracyjnej.

Dodatkowo Sąd I instancji zauważył, że poczynione wyżej uwagi, w części dotyczącej podpisania dokumentu przez wszystkich członków komisji rekrutacyjnej, można odnieść również do protokołów z dnia [...] kwietnia 2008 r. z procesu kwalifikacyjnego absolwentów szkół wyższych do trzymiesięcznego Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w dniu [...] kwietnia 2008 r. Wbrew twierdzeniom organu odwoławczego w tym zakresie, pod przedmiotowymi protokołami widnieje podpis ppłk dr M. K., który opatrzył je podpisem jako przewodniczący Komisji Rekrutacyjnej, której w istocie, zgodnie z wymienionym wyżej rozkazem Komendanta Szkoły, członkiem nie był. Poza tym pod protokołem sporządzonym z procesu rekrutacji w grupie osobowej obsługi prawnej podpisał się wyłącznie sekretarz komisji, zaś pod protokołem procesu rekrutacji do wszystkich korpusów podpisali się poza wyżej wymienionymi osobami Kierownicy zespołów do przeprowadzania rozmów kwalifikacyjnych. Powołując się na pogląd wyrażony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lipca 2005 r. sygn. akt II SA/Wa 155/05 (Lex nr 227649) Sąd I instancji wskazał, że protokół, o którym mowa w § 6 ust. 4 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej, stanowi integralną część procesu decyzyjnego oraz podstawę do wydania decyzji i jako taki spełnia funkcje sformalizowanego dowodu. Zatem może być traktowany jako podlegający art. 67 § 1 kpa. Skoro tak, to w myśl art. 68 § 2 kpa powinien on być podpisany przez wszystkich członków komisji, a brak jakiegokolwiek podpisu powinien być omówiony w protokole. Nadto Sąd I instancji uznał za prawidłowy zarzut pod adresem obu organów orzekających w sprawie naruszenia przepisu art. 107 § 3 kpa w zakresie braku uzasadnienia faktycznego podjętego rozstrzygnięcia, które jest niezbędnym elementem prawidłowo podjętej decyzji. Sąd przypomniał, że obowiązek organów administracji należytego i wyczerpującego informowania stron w uzasadnieniu rozstrzygnięcia o okolicznościach faktycznych i prawnych, którymi kierowały się te organy w toku załatwiania spraw związany jest z jednej strony z obowiązującą w postępowaniu administracyjnym zasadą przekonywania (art. 11 kpa), a z drugiej strony z koniecznością umożliwienia sądowi administracyjnemu, do którego kierowana jest skarga, przeprowadzenia kontroli legalności. Strony mają prawo znać argumenty i przesłanki podejmowanych decyzji. Brak tego elementu decyzji odbiera stronie postępowania możliwości obrony swoich interesów oraz prowadzenia polemiki z organem, zarówno w odwołaniu, jak też w skardze do sądu. Motywy decyzji powinny odzwierciedlać rację decyzyjną i wyjaśnić tok rozumowania prowadzący do zastosowania konkretnego przepisu prawa materialnego do rzeczywistej sytuacji faktycznej. Motywy decyzji powinny być tak ujęte, aby strona mogła zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, którymi kierował się organ przy załatwianiu sprawy. Na gruncie niniejszej sprawy jako elementy istotne stanu faktycznego, który powinien znaleźć się w prawidłowo uzasadnionej decyzji, uznać należy informacje dotyczące co najmniej wyników z poszczególnych etapów procesu rekrutacyjnego wyrażone w przyjętych w tym procesie wskaźnikach oraz miejsce związane z ich osiągnięciem w ramach prowadzonego przez organ rankingu. Tymczasem organ I instancji w zakresie stanu faktycznego dotyczącego kwestii istotnych z punktu widzenia podjętego rozstrzygnięcia nie wskazał żadnych konkretnych okoliczności faktycznych, ograniczając się do lakonicznego stwierdzenia, że skarżący nie został przyjęty z powodu braku miejsc. Z kolei organ II instancji, mimo dotyczących tej kwestii zarzutów odwołania, uznał uzasadnienie decyzji pierwszoinstancyjnej za kompletne w zakresie uzasadnienia faktycznego, nie dopatrując się uchybień. W ocenie Sądu I instancji takie stanowisko organu odwoławczego zasługuje na dezaprobatę, albowiem organ ten działał jedynie jako kontroler decyzji organu I instancji (o czym świadczy odniesienie się w decyzji ostatecznej wyłącznie do zarzutów odwołania) i nie rozpoznał po raz drugi sprawy, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi wynikającemu z przepisu art. 138 § 1 pkt 1 kpa oraz wbrew zasadzie wyrażonej w przepisie art. 11 kpa. Wskazanie istotnych elementów stanu faktycznego sprawy pojawiło się dopiero w szczątkowej formie w treści odpowiedzi na skargę, jednakże nie może ona stanowić uzupełnienia zaskarżonej decyzji przez zamieszczenie w niej ustaleń, rozważań, czy ocen, które zgodnie z art. 107 § 3 kpa powinno zawierać jej uzasadnienie faktyczne i prawne. Odzwierciedlenie poczynienia przez organ ustaleń faktycznych powinno być dokonane nie później niż w momencie wydania decyzji rozstrzygającej sprawę, a motywy rozstrzygnięcia mają wynikać z uzasadnienia decyzji, jako jej integralnej części (art. 107 § 3 kpa).

Niezasadny natomiast, w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, był podniesiony w skardze zarzut niekonstytucyjności Uchwały Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia 24 maja 2007 r. nr 16/2007 ustalającej warunki i tryb przyjmowania kandydatów na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009 w części dotyczącej testu sprawności fizycznej w zakresie, w jakim różnicuje kandydatów ze względu na płeć, jak również zarzut naruszenia powołanych w skardze przepisów Kodeksu pracy oraz pozostającego z nimi w związku, w ocenie skarżącego, przepisu art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, ze zm.) przez rażące, zdaniem skarżącego, złamanie zakazu pośredniej dyskryminacji ze względu na płeć. Wbrew odmiennemu w tym względzie stanowisku skarżącego powołane w skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przepisy Kodeksu pracy oraz przywołany w niej przepis art. 36 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w ogóle nie miały zastosowania w sprawie. Ubiegając się o przyjęcie na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu w roku akademickim 2008/2009 skarżący nie starał się zatrudnić jako pracownik cywilny na podstawie umowy o pracę, lecz starał się o powołanie do służby kandydackiej, w związku z czym, mimo że w chwili ubiegania się o przyjęcie na w/w szkolenie nie był jeszcze żołnierzem, to zastosowanie w sprawie miały przepisy ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych, co także podkreślił w uzasadnieniu wydanego w sprawie wyroku Naczelny Sąd Administracyjny, wskazując podstawę prawną decyzji dotyczącej przyjęcia na studia kandydatów na żołnierzy zawodowych.

Za niezasadny Sąd Wojewódzki uznał również pogląd skarżącego, że Uchwała Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia 24 maja 2007 r. ustalająca warunki i tryb przyjmowania kandydatów na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009 w części dotyczącej testu sprawności fizycznej w zakresie, w jakim różnicuje kandydatów ze względu na płeć, narusza wynikającą z art. 32 Konstytucji zasadę równości oraz wynikającą z art. 33 Konstytucji zasadę równouprawnienia płci. Zróżnicowanie wymogów dotyczących sprawności fizycznej na żołnierzy zawodowych w zależności od płci wynika bowiem z różnicy zdolności motorycznych kobiet i mężczyzn, który to fakt jest faktem notoryjnym. Zarzucane zróżnicowanie daje równe prawa kobietom ubiegania się o przyjęcie do zawodów przypisanych wcześniej mężczyznom i jest oznaką konstytucyjnego równouprawnienia. W tej sytuacji zróżnicowanie w Uchwale Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia 24 maja 2007 r. wymagań w części testu sprawności fizycznej ze względu na płeć jest zasadne i w niczym nie narusza wskazanych w skardze zasad, a niezależnie od powyższego znajduje, w ocenie Sądu, potwierdzenie w art. 50 a ust. 4 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Wprawdzie przepis ten został dodany przez art. 1 pkt 30 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. zmieniającej ustawę o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych z dniem 1 stycznia 2008 r. (Dz. U. Nr 176, poz. 1242), to jednak okoliczność ta w ocenie Sądu nie ma znaczenia z uwagi na to, że kwestionowana Uchwała Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu nr 16/2007, mimo że podjęta została w dniu 24 maja 2007 r., to jednak była realizowana w roku 2008 i dotyczyła naboru kandydatów na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009, to jest w czasie obowiązywania tego przepisu.

Podsumowując Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uznał, że skoro zaskarżone decyzje z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zostały podjęte z rażącym naruszeniem prawa, a wystąpiła w sprawie negatywna przesłanka stwierdzenia nieważności obu wydanych w niej decyzji, polegająca na wystąpieniu nieodwracalnych skutków prawnych, to Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stwierdził wydanie decyzji przez organ I i II instancji z naruszeniem prawa. Sąd ten nie orzekł w przedmiocie wykonania zaskarżonej decyzji z uwagi na bezprzedmiotowość orzekania w powyższym zakresie. O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd wyjaśnił, że na koszty w orzeczonej kwocie składają się wydatki poniesione przez skarżącego w związku z toczącym się postępowaniem sądowo-administracyjnym, czyli wpis od skargi w kwocie 200 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, opłaty pocztowe w kwocie 8,15 zł, 600 zł wynagrodzenia dla pełnomocnika, kwota 350 zł kosztów noclegu pełnomocnika (tj. kwoty wskazane w spisie kosztów złożonym przez pełnomocnika do akt sprawy, k. 69) oraz koszty dwukrotnego przejazdu do Sądu pociągiem IC II klasy na trasie Gdańsk-Wrocław-Gdańsk, tj. 2 x 288 zł, przy czym kwota 288 zł stanowi koszt biletu kolejowego na tej trasie.

Skargi kasacyjne od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wnieśli Rektor Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu oraz T. Ł.

Rektor Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu w złożonej skardze kasacyjnej zarzucił kwestionowanemu rozstrzygnięciu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 107 § 1 kpa i bezpodstawne przyjęcie, że decyzja Komisji Rekrutacyjnej Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia [...] kwietnia 2008 r. oraz utrzymująca ją w mocy decyzja Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia [...] czerwca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia skarżącego do studium oficerskiego zostały wydane z naruszeniem prawa. Skarżący stwierdził, że jako podstawę uzasadniającą wydany wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, iż decyzja Komisji Rekrutacyjnej Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych nie została podpisana przez wszystkich członków Komisji lecz wyłącznie przez jej przewodniczącego i to nie będącego formalnie członkiem Komisji, a wadliwość ta w toku postępowania przed organem II instancji Rektorem Komendantem Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych nie została usunięta, co skutkowało utrzymaniem decyzji I instancji w mocy. Zdaniem skarżącego kasacyjnie literalne brzmienie art. 107 § 1 kpa wskazuje, że decyzja administracyjna obejmuje między innymi podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby uprawnionej do wydania tej decyzji. Nie ma, zdaniem skarżącego kasacyjnie, w przepisach rangi ustawowej, w tym i kodeksu postępowania administracyjnego, odmiennych uregulowań składających na organ o charakterze kolegialnym, jakim jest niewątpliwie Komisja Rekrutacyjna Szkoły, obowiązku podpisywania decyzji przez wszystkich członków. Obowiązek ten został wyartykułowany w orzecznictwie administracyjnym lecz nie w tego rodzaju sprawach, jak ta objęta skargą kasacyjną. Błędnym jest, zdaniem skarżącego kasacyjnie, twierdzenie Sądu I instancji jakoby ppłk dr M. K. nie był wyznaczony na przewodniczącego Komisji Rekrutacyjnej, bowiem fakt ten potwierdza odpowiedni rozkaz Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych, załączony do skargi kasacyjnej.

Wobec powyższego skarżący kasacyjnie Rektor wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i w oparciu o art. 188 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oddalenie skargi, zasądzenie na rzecz wnoszącego skargę kasacyjną kosztów postępowania wg norm przepisanych. Równocześnie skarżący podniósł, że jego zdaniem przyznane skarżącemu przez Sąd I instancji koszty postępowania naruszają art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Przede wszystkim wątpliwości budzi przyznanie pełnomocnikowi skarżącego wynagrodzenia w kwocie 600 zł. Skarga będąca przedmiotem sprawy nie uzyskała, zdaniem Rektora, akceptacji Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w żadnym z jej punktów, a nadto skarga ta została wniesiona przez stronę radcę prawnego T. R. Ł. Zatem w ocenie autora skargi kasacyjnej, stosownie do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. Nr 163, poz. 1348), z tytułu późniejszego wstąpienia do sprawy adwokata Adama Jaroszewskiego powinien otrzymać on stawkę minimalną. W ocenie skarżącego kasacyjnie stan prawny i faktyczny w niniejszej sprawie ze skargi radcy prawnego T. Ł. i jego pełnomocnika A. J., jak i w sprawie o sygn. akt IV SA/Wr 31/10, gdzie skarżącym jest adwokat A. J. a jego pełnomocnikiem radca prawny T. R. Ł. jest identyczny. Obie sprawy były rozpatrywane w zasadzie łącznie i w związku z tym, w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, wynagrodzenie oraz kwoty kosztów z tytułu zastępstwa procesowego strony są nienależne. Wobec powyższego wnoszący skargę kasacyjną wniósł o stosowne obniżenie nagrodzenia pełnomocnika skarżącego.

T. Ł. w złożonej skardze kasacyjnej zarzucił natomiast kwestionowanemu rozstrzygnięciu naruszenie przepisów:

1. postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

- art. 145 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) w związku z art. 156 § 2 kpa in fine w związku z art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez bezzasadne zastosowanie skutkujące stwierdzeniem wydania decyzji przez organ I i II instancji z naruszeniem prawa, co stanowi podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

- art. 145 § 1 pkt 2 w związku z art. 141 § 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz w związku z art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez niezastosowanie skutkujące brakiem stwierdzenia nieważności decyzji organu I i II instancji oraz błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy (art. 141 § 4), co stanowi podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

- art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez brak rozpoznania wszystkich zarzutów podniesionych w skardze skarżącego, co stanowi podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

2. prawa materialnego, tj.

- art. 11³ art. 18³a oraz art. 18³b w zw. z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, ze zm.) oraz art. 32 i 33 Konstytucji RP poprzez błędną wykładnię skutkującą niezastosowaniem rzeczonych przepisów w ustalonym w sprawie stanie faktycznym, co stanowi podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

- art. 50 a ust. 4 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych poprzez bezzasadne zastosowanie w ustalonym w sprawie stanie faktycznym, co stanowi podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,

- art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) w związku z art. 93 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz art. 137 ust. 1 pkt 2 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych z dnia 11 września 2003 r.(Dz. U. Nr 179, poz. 1750) poprzez błędną wykładnię i zastosowanie, co stanowi podstawę kasacyjną z art. 174 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o art. 185 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) skarżący kasacyjnie wniósł o:

1. uchylenie zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 maja 2010 r. wydanego w sprawie o sygn. akt IV SA/Wr 52/10 w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

2. zasądzenie od Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu na rzecz Skarżącego wszelkich kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, według norm przepisanych oraz na mocy art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zwrotu kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw według spisu przedłożonego na rozprawie kasacyjnej.

W bardzo obszernym i szczegółowym uzasadnieniu strona skarżąca przedstawiła argumenty na poparcie zasadności postawionych w skardze kasacyjnej zarzutów.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod uwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. Naczelny Sąd Administracyjny kontroluje zgodność zaskarżonego orzeczenia z prawem materialnym i procesowym w granicach skargi kasacyjnej. W przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania określone w art. 183 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Obie złożone w rozpatrywanej sprawie skargi kasacyjne nie posiadają usprawiedliwionych podstaw. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu przy ponownym rozpatrzeniu sprawy dokonał bowiem właściwej i prawidłowej wykładni przepisów prawa powołanych w uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia oraz nie naruszył powołanych w skardze kasacyjnej przepisów postępowania.

Za najważniejszą w niniejszej sprawie uznać należy okoliczność, że zaskarżony obecnie skargami kasacyjnymi wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 maja 2010 r. sygn. akt IV SA/Wr 52/10 został wydany po uprzednim uchyleniu przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09 wyroku Sądu I instancji z dnia 17 lutego 2009 r. sygn. akt 413/08. Sąd odwoławczy w wyroku uchylającym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 17 lutego 2009 r. sygn. akt 413/08 jednoznacznie stwierdził, że skarga kasacyjna złożona wówczas przez Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych ma uzasadnioną podstawę tylko w zakresie, w jakim kwestionuje brak podstawy prawnej do wydania przedmiotowej decyzji. Sąd odwoławczy wyjaśnił, że Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdzając nieważność decyzji obu instancji w przedmiocie odmowy przyjęcia do studium wojskowego uznał, że zostały one wydane bez podstawy prawnej. Natomiast w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonej w wyroku z dnia 14 grudnia 2009 r. wbrew twierdzeniom ówczesnej skargi kasacyjnej, to właśnie powołany art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) stanowi podstawę przyjętych w danym roku akademickim rozwiązań organizacyjnych przy naborze do danej uczelni wojskowej. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji prawidłowo uznał, że stosownie do treści art. 169 ust. 10 ustawy o szkolnictwie wyższym, to Minister Obrony Narodowej posiadał kompetencje do ustalenia warunków i trybu przyjęcia kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w roku akademickim 2008/2009. Natomiast takich kompetencji nie miał Senat Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Gen. Tadeusza Kościuszki. Sąd odwoławczy podkreślił jednak, że zarządzenie jako akt wewnętrzny nie mogło stanowić podstawy prawnej decyzji dotyczącej przyjęcia do tego studium, co nie oznacza, że jego wydanie z naruszeniem przepisów kompetencyjnych nie mogło mieć wpływu na tę decyzję. Podstawę prawną wydania decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750, ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 66, poz. 614, ze zm.), a także przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. To przepisy tych aktów prawnych regulują kwestie związane m. in. z warunkami i trybem przyjmowania do szkół wojskowych tak w zakresie m.in. naboru, przeprowadzanych egzaminów wstępnych, składu komisji rekrutacyjnej, jak i trybu odwoławczego. Zarządzenie, o którym mowa w art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym winno jedynie zawierać regulacje niezbędne do przyjmowania kandydatów na szkolenie w danym roku akademickim przez daną uczelnię wojskową. W tej sytuacji Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że ponownie rozpatrując sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu powinien ocenić charakter naruszenia prawa i rozważyć, czy jest to zwykłe naruszenie, które mogło lub też nie mogło mieć istotnego wpływu na wynik sprawy, czy też naruszenie to ma charakter kwalifikowany i stanowi rażące naruszenie prawa. W przypadku gdyby Sąd Wojewódzki uznał, że ma ono charakter rażącego naruszenia prawa, rozważenia wymagać będzie dodatkowo kwestia, czy zachodzi negatywna przesłanka do stwierdzenia nieważności decyzji określona w art. 156 § 2 kpa. W myśl art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Sąd I instancji ponownie orzekając w sprawie związany był wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu prawidłowo wywiązał się z tego obowiązku i w całej rozciągłości respektował ocenę prawną dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny zarówno w sferze stosowania przepisów prawa materialnego, jak i procesowego. Ponownie rozpatrując sprawę Sąd ten uznał bowiem, że w świetle powołanych przez Naczelny Sąd Administracyjny regulacji prawnych, to Minister Obrony Narodowej posiadał, stosownie do art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, kompetencje do ustalenia warunków i trybu przyjęcia kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu w roku akademickim 2008/2009. Kompetencji takich nie miał natomiast Senat tejże uczelni. W związku z tym oceniając charakter prawny naruszenia prawa wskutek niezachowania w rozpatrywanej sprawie sposobu procedowania przez Ministra Obrony Narodowej, określonego przepisem art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, prawidłowo Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uznał, że forma procedowania przez Ministra Obrony Narodowej była wadliwa, skoro Minister Obrony Narodowej zamiast wydać zarządzenie w przedmiocie ustalenia warunków i trybu przyjęcia kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. Gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu w roku akademickim 2008/2009 jedynie zaakceptował przedłożoną mu w powyższym przedmiocie przez Senat Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu Uchwałę Senatu z dnia 24 maja 2007 r. nr 16/2007, jednakże owa wadliwość pozostawała bez wpływu na wynik niniejszej sprawy. Zasadnie Sąd I instancji uznał, że czynność Ministra Obrony Narodowej aprobująca uchwałę Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu podjętą w przedmiocie warunków i trybu przyjmowania kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu daje podstawę do przyjęcia, że zostały w sprawie spełnione przesłanki z art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Akceptacja bowiem przez Ministra Obrony Narodowej przedłożonej przez Senat Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu uchwały daje podstawę do przyjęcia, że to Minister Obrony Narodowej ustalił warunki i tryb przyjmowania kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w roku akademickim 2008/2009 w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Uczynił to wprawdzie w wadliwej formie, jednak powyższa okoliczność nie miała wpływu na wynik sprawy. Nawet gdyby Minister Obrony Narodowej działał w formie właściwej, to jest w formie zarządzenia, to i tak zarządzenie to, jako akt niemieszczący się w określonym w art. 93 ust. 2 Konstytucji RP katalogu źródeł prawa, nie mogło stanowić podstawy prawnej decyzji administracyjnej w sprawie rekrutacji kandydatów na szkolenie w ramach Studium Oficerskiego w roku akademickim 2008/2009 w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu.

W swojej skardze kasacyjnej Rektor Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu zarzucił kwestionowanemu rozstrzygnięciu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 107 § 1 kpa i bezpodstawne przyjęcie, że decyzja Komisji Rekrutacyjnej Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia [...] kwietnia 2008 r. oraz utrzymująca ją w mocy decyzja Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu z dnia [...] czerwca 2008 r. w przedmiocie odmowy przyjęcia T. Ł. do studium oficerskiego zostały wydane z naruszeniem prawa. Przede wszystkim wyjaśnić należy, że zarzut ten został wadliwie sformułowany. Sądy administracyjne nie stosują przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, ponieważ postępowanie przed sądami administracyjnymi zostało uregulowane w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd I instancji nie mógł zatem naruszyć przepisu, którego nie stosował. Prawidłowo sformułowany zarzut skargi kasacyjnej w tym zakresie winien był zatem zarzut naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego jednoznacznie powiązać z zarzutem naruszenia przez Sąd konkretnego przepisu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który stanowił podstawę orzekania Sądu w niniejszej sprawie. Poza tym wyjaśnić należy, że naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe jego zastosowanie (art. 174 pkt 1) dotyczy jedynie naruszenia przez Sąd I Instancji przepisów prawa materialnego. Przepisami materialnoprawnymi są przepisy, które regulują bezpośrednio stosunki administracyjnoprawne oraz roszczenia wynikające z tych stosunków. Natomiast przepisami procesowymi są normy instrumentalne, które określają drogę i sposób dochodzenia uprawnień wynikających z norm materialnoprawnych. Przepis art. 107 § 1 kpa został umieszczony w kodeksie postępowania administracyjnego, a więc akcie prawnym zawierającym przepisy procedury administracyjnej i niewątpliwie posiada on walor przepisu proceduralnego. Nie jest on przepisem prawa materialnego, zatem zarzut naruszenia art. 107 § 1 kpa w powiązaniu z odpowiednim przepisem ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi mógł być skutecznie podniesiony jedynie jako zarzut naruszenia przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, czyli w zakresie przesłanki określonej w art. 174 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skarga kasacyjna jest sformalizowanym środkiem zaskarżenia określonych orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych. Z uwagi na te wymagania, stosownie do art.175 § 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skarga kasacyjna, z zastrzeżeniem przypadków przewidzianych w § 2 i 3 art.175 tej ustawy, musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Wprowadzenie tzw. przymusu adwokacko-radcowskiego opiera się na założeniu, że powierzenie omawianych czynności prawnikom z profesjonalną znajomością prawa zapewni konstruowanie skarg kasacyjnych stosownie do wymogów przewidzianych w art. 176 i art. 174 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Złożona przez Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych skarga kasacyjna nie spełnia tych wymogów. Powyższy błąd skargi kasacyjnej w świetle kontekstu jej treści oraz uzasadnienia nie uniemożliwia jednak merytorycznego rozpoznania skargi. Z uzasadnienia złożonej skargi kasacyjnej wynika bowiem, że Rektor Komendant Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych zarzuca Sądowi I instancji naruszenie art. 145 § 1 pkt 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, polegające na błędnym uznaniu przez Sąd I instancji, że w rozpatrywanej sprawie organ I instancji rażąco naruszył art. 107 § 1 kpa ze względu na fakt, że pod decyzją tego organu kolegialnego brak jest podpisu całego składu komisji rekrutacyjnej i jednocześnie sygnowana ona jest podpisem osoby, która nie była członkiem tej komisji. Odnosząc się do oceny zarzutu w wyżej rozumianym znaczeniu Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zarzut ten jest niezasadny. Co prawda upoważnienie dla ppłk dr M. K. do pełnienia funkcji przewodniczącego Komisji Rekrutacyjnej rzeczywiście zostało potwierdzone w treści dokumentu zatytułowanego "Rozkaz dzienny nr [...]" z dnia [...] kwietnia 2008 r., jednakże nie można nie zauważyć, że ten tak istotny dla sprawy dokument został nadesłany do akt sądowych sprawy dopiero na etapie złożenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego przez Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych drugiej skargi kasacyjnej, czyli w dniu [...] czerwca 2010 r. Oznacza to, że nie był on znany Sądowi I instancji w dniu orzekania. Dokumentu tego nie ma w nadesłanych przez organ wraz ze skargą aktach administracyjnych sprawy, mimo że organ administracji ma obowiązek przekazać do sądu wraz ze skargą całość akt sprawy (dokumentów), na podstawie których podejmował zaskarżone orzeczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 133 § 1 zdanie 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy, chyba że organ nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 54 § 2. Jeśli zatem w nadesłanych przez Rektora aktach sprawy nie ma kluczowych dla jej rozstrzygnięcia dokumentów, to odpowiedzialność za taki stan ponosi organ, który przysłał do sądu niekompletne akta administracyjne. Czynienie w tej sytuacji Sądowi I instancji zarzutu z zawinionego przez organ braku w dokumentacji akt sprawy budzi co najmniej zdziwienie i dezaprobatę. Nie zmienia to jednak faktu, że w świetle nadesłanego dokumentu z dnia [...] kwietnia 2008 r. uznać należy, że ustalenie Sądu I instancji, iż decyzja organu I instancji sygnowana jest podpisem osoby, która nie była członkiem Komisji Rekrutacyjnej okazał się niezasadny. Fakt ten nie ma jednak wpływu na ocenę prawidłowości wydanego przez Sąd I instancji wyroku. Słusznie bowiem Sąd I instancji uznał, że brak pod decyzją pierwszoinstancyjną podpisów całego składu Komisji Rekrutacyjnej stanowi rażące naruszenie art. 107 § 1 kpa. Stosownie do treści § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 66, poz. 614, ze zm.) do przeprowadzenia egzaminów wstępnych komendant powołuje komisję egzaminacyjną w składzie: przewodniczący komisji, od trzech do pięciu członków oraz sekretarz komisji. Według § 9 powołanego rozporządzenia organem właściwym do wydania, po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego, decyzji o przyjęciu bądź odmowie przyjęcia do szkoły wojskowej jest komisja rekrutacyjna. Zgodnie z treścią art. 107 § 1 kpa, który określa składniki decyzji administracyjnej, decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. Decyzja, która nie zawiera wszystkich składników określonych w art. 107 § 1 lub w przepisach szczególnych, jest decyzją wadliwą. Brak istotnych składników decyzji, a takim jest podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji, powoduje że pismo takie traci charakter decyzji administracyjnej. Oznacza to, że brak prawidłowego podpisu decyzji, jako czynnika istotnego i koniecznego, jest podstawą do stwierdzenia wady kwalifikowanej tej decyzji. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w odniesieniu do członków organu kolegialnego, jakim jest komisja rekrutacyjna, warunek wynikający z art. 107 § 1 kpa (podpis osoby upoważnionej) zostanie spełniony przez złożenie pod decyzją podpisów wszystkich członków składu orzekającego, którzy uczestniczyli w wydaniu decyzji. Decyzja administracyjna, która wydana jest przez organ kolegialny stanowi wyraz woli przejawiany przez zespół osób fizycznych pełniących na podstawie określonych procedur prawnych funkcję posiadaczy tych praw i obowiązków, które ustawa przypisuje organowi kolegialnemu. Decyzje wydawane przez organ kolegialny stanowią wyraz woli członków składu orzekającego, którzy tworząc całość są nie tylko upoważnieni, ale i zobowiązani do podpisywania decyzji zgodnie z art. 107 § 1 kpa. W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1992 r. sygn. akt III AZP 17/92 (OSNCP 1993/3/25), a także w bogatym w tej kwestii orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w tym m.in. w wyroku z 2 marca 1988 r. sygn. akt SA/Ka 1187/87 (ONSA 1998/2/58) przyjmuje się, że niezgodny z przepisami prawa procesowego lub ustrojowego skład kolegialnego organu administracji powoduje, że decyzję administracyjną wydaną przez taki skład organu uznać należy za wydaną z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 kpa). W wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 października 2000 r. sygn. akt I SA 1109/00 i z dnia 27 lutego 2003 r. sygn. akt II SA 455/02 (Wokanda 2003/7-8/76), a także w wyroku Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2003 r. sygn. akt III RN 135/03 (OSNP 2004/16/274) uznano, że z uwagi na to, że organ kolegialny działa in corpore, podpis powinien być złożony przez wszystkich członków organu kolegialnego. A zatem w rozpatrywanej sprawie prawidłowo Sąd I instancji uznał, że decyzja komisji rekrutacyjnej, jako decyzja organu kolegialnego podpisana tylko przez niektórych jej członków jest dotknięta wadą nieważności (art. 156 § 1 pkt 2 kpa). Oznacza to, że w przypadku decyzji wydanych przez komisję rekrutacyjną, o której mowa w przepisach rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych, powinny być one podpisywane przez wszystkich członków komisji rekrutacyjnej biorących udział w ich wydaniu. Prawidłowo również w tej sytuacji Sąd I instancji uznał, że zaskarżona decyzja utrzymując w mocy decyzję wadliwą narusza przepisy art. 138 § 1 pkt 1 kpa i z tych względów decyzja ta podlegała uchyleniu. Na marginesie dodać należy, że prawidłowo także Sąd I instancji uznał, że rozważania te dotyczą również protokołów z dnia [...] kwietnia 2008 r. z procesu kwalifikacyjnego absolwentów szkół wyższych do trzymiesięcznego Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w dniu [...] kwietnia 2008 r. Protokół, o którym mowa w § 6 ust. 4 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych, stanowi bowiem integralną część procesu decyzyjnego oraz podstawę do wydania decyzji i jako taki spełnia funkcje sformalizowanego dowodu. Zatem może być traktowany jako podlegający art. 67 § 1 kpa, a zatem zgodnie z treścią art. 68 § 2 kpa powinien on być podpisany przez wszystkich członków komisji rekrutacyjnej, a brak jakiegokolwiek podpisu powinien być omówiony w protokole.

Zasadnie także Sąd I instancji uznał, że organ I instancji wydając w niniejszej sprawie w dniu [...] kwietnia 2008 r. decyzję naruszył przepis art. 107 § 3 kpa w zakresie braku prawidłowego uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia, które jest niezbędnym elementem podjętej decyzji. Obowiązkiem organu jest bowiem uzasadnienie faktyczne decyzji, które powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz uzasadnienie prawne, które winno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. Nie ulega wątpliwości, że strony mają prawo znać argumenty i przesłanki podejmowanych decyzji, zaś brak prawidłowego uzasadnienia decyzji odbiera stronie postępowania możliwości obrony swoich interesów oraz prowadzenia polemiki z organem zarówno w odwołaniu, jak też w skardze do sądu. W rozpatrywanej sprawie całe uzasadnienie decyzji organu I instancji zawarte jest w jednym zdaniu. Takie uzasadnienie decyzji odmownej nie spełnia żadnych standardów prawnych i stoi w całkowitej sprzeczności z dyspozycją art. 107 § 3 kpa. Zaakceptowanie zaś takiej decyzji przez organ II instancji narusza podstawowe zasady postępowania administracyjnego oraz przepisy art. 138 § 1 pkt 1 kpa.

Nie sposób również nie zauważyć braku klarowności zasad przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego, który ujawnia porównanie zapisów w załączniku do Uchwały Senatu z dnia 24 maja 2007 r. nr 16/2007 zatytułowanym "Warunki i tryb przyjmowania kandydatów na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009" z zapisami zawartymi w załączniku nr 3 do rozkazu Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych z dnia 31 marca 2008 r. nr 10 zatytułowanym "Zasady rekrutacji do 3-miesięcznego Studium Oficerskiego w roku 2008". Zgodnie z treścią pkt 3.2 załącznika do Uchwały Senatu na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej komisja rekrutacyjna przyznaje 50 pkt kandydatowi, który wykazuje predyspozycje do szkolenia oficerskiego w określonej grupie osobowej oraz posiada motywacje do zawodu oficera lub przyznaje 0 pkt kandydatowi, który nie posiada predyspozycji do szkolenia oficerskiego w określonej grupie osobowej lub motywacji do zawodu oficera. Natomiast z pkt II ppkt 1 Etap III załącznika nr 3 do rozkazu Komendanta z dnia 31 marca 2008 r. nr 10 wynika, że na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej komisja rekrutacyjna przyznaje kandydatowi do 50 pkt. Kwestia zasad przyznawania punktów jest jednym z najistotniejszych elementów procesu rekrutacji. Winna być ona zatem jasna i nie budząca jakichkolwiek wątpliwości zarówno dla prowadzących ten proces, jak i dla biorących w nim udział.

Całość zgromadzonych w niniejszej sprawie dokumentów wskazuje, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, że zasady prowadzenia rekrutacji na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009 nie zostały określone w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa, dostatecznie jawny i klarowny. W konsekwencji rozstrzygnięcia zawarte w zaskarżonych decyzjach są dla ich adresatów nieczytelne i budzą uzasadnione obawy co do sposobu, zasad i kryteriów ich podjęcia.

Za niezasadny Sąd uznał zawarty w złożonej skardze kasacyjnej zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.). Zgodnie z tym przepisem w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. W przepisie tym ograniczono zwrot kosztów na rzecz skarżącego, któremu uwzględniono skargę, do kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Zakres kosztów niezbędnych określa art. 205 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Jednakże niezbędność oraz celowość kosztów postępowania podlega ocenie sądu i jest uwarunkowana konkretnymi okolicznościami sprawy. To Sąd orzekający rozważa, czy poniesione koszty związane były z czynnością celową z punktu widzenia dochodzenia przez skarżącego jego praw do uruchomienia kontroli legalności zaskarżonego aktu lub czynności albo braku działania organu. W rozpatrywanej sprawie Sąd poczynił niezbędne rozważania, które znalazły swój odpowiedni wyraz w końcowej części uzasadnienia wydanego orzeczenia oraz zebranym w tej sprawie materiale dowodowym. Brak jest zatem podstaw do kwestionowania prawidłowości oceny dokonanej w tej sprawie przez Sąd I instancji.

Biorąc powyższe pod uwagę Naczelny Sąd Administracyjny uznał złożoną przez Rektora Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych skargę kasacyjną za całkowicie nieuzasadnioną.

W tej sytuacji do rozważenia pozostały zarzuty zawarte w skardze kasacyjnej T. Ł. W pierwszej kolejności odnieść należy się do zarzutów określonych w art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, czyli zarzutów naruszenia przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 145 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) w związku z art. 156 § 2 kpa in fine w związku z art. 156 § 1 pkt 2 kpa, art. 145 § 1 pkt 2 w związku z art. 141 § 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz w związku z art. 156 § 1 pkt 2 kpa oraz art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Wszystkie te zarzuty Naczelny Sąd Administracyjny uznał za nieuzasadnione. Podzielić bowiem należy stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, że stwierdzenie zaistnienia przesłanki rażącego naruszenia prawa w badanej sprawie obliguje Sąd I instancji do zbadania, czy nie występują negatywne przesłanki określone kompleksowo w przepisie art. 156 § 2 kpa, które wykluczają możliwość stwierdzenia nieważności decyzji dotkniętej kwalifikowaną wadą prawną, a których wystąpienie daje podstawę do orzeczenia stwierdzającego wydanie decyzji z naruszeniem prawa. Taką negatywną przesłanką jest nieodwracalność skutków prawnych decyzji, co oznacza sytuację, w której poprzedni stan prawny nie może być przywrócony, gdyż przestał istnieć przedmiot, którego prawo dotyczyło lub też podmiot, któremu prawo przysługiwało, utracił zdolność do zachowania tego prawa albo wygasła instytucja będąca źródłem tego prawa. W tym zakresie nie ulega wątpliwości, że znaczenie ma jedynie pierwotny, bezpośredni skutek prawny decyzji, nie zaś dalsze, pośrednie skutki związane z jej istnieniem w obrocie prawnym. Zasadnie Sąd I instancji uznał, że w rozpatrywanej sprawie wystąpiła negatywna przesłanka stwierdzenia nieważności obu wydanych w niej decyzji, polegająca na wystąpieniu nieodwracalnych skutków prawnych. Decyzje będące przedmiotem kontroli w postępowaniu sądowo-administracyjnym dotyczyły bowiem rekrutacji i przyjęcia kandydatów do trzymiesięcznego Studium Oficerskiego w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych w roku akademickim 2008/2009. Biorąc zatem pod uwagę fakt, że skarżący nie uzyskał pozytywnego wyniku postępowania rekrutacyjnego, zaś od procesu rekrutacji upłynęły już dwa lata, to obecnie żaden organ administracji nie ma możliwości przeprowadzenia kolejnego postępowania dotyczącego roku akademickiego, którego rekrutacja dotyczyła, czyli roku 2008/2009, bowiem żaden przepis prawa materialnego, ani też przepis procesowy, stanowiące podstawę działania organów w tej sprawie, nie czynią ich właściwymi do cofnięcia zaistniałego skutku przez przeprowadzenie ponownego egzaminu i wydanie nowej decyzji. W szczególności żaden przepis prawa nie umocowuje organów działających w niniejszej sprawie do wydania decyzji, w sytuacji niezdania przez skarżącego przeprowadzonego egzaminu, o przyjęciu skarżącego na kurs organizowany w innym terminie. Zasadnie także Wojewódzki Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby skarżący ponownie starał się o przyjęcie do Studium Oficerskiego w kolejnych konkursach, które jak twierdzi są i będą prowadzone. W tym zakresie będzie to jednak nowa sprawa administracyjna, w której organy zobowiązane będą do wydania nowej decyzji administracyjnej. W ocenie Naczelnego sądu Administracyjnego rozstrzygając podniesioną kwestię zaistnienia nieodwracalnych skutków prawnych w przywołany sposób Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu postąpił zgodnie z zaleceniami zawartymi w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09, w którym Sąd odwoławczy zalecił Sądowi I instancji, by przy ponownym rozpoznaniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny ocenił charakter naruszenia prawa i rozważył, czy jest to zwykłe naruszenie, które mogło lub też nie mogło mieć istotnego wpływu na wynik sprawy, czy też naruszenie to ma charakter kwalifikowany i stanowi rażące naruszenie prawa. W przypadku zaś gdyby Sąd I instancji uznał, że ma ono charakter rażącego naruszenia prawa, Sąd odwoławczy uznał, że rozważenia wymaga kwestia, czy nie zachodzi negatywna przesłanka do stwierdzenia nieważności decyzji określona w art. 156 § 2 kpa, tj. czy zaskarżona decyzja nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych. Należy bowiem wziąć pod uwagę fakt, że zarządzenie wydawane w trybie art. 169 ust. 10 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym powinno regulować kwestie związane z przyjęciem do Studium Oficerskiego w danym roku akademickim, a szkolenie w tym studium trwa 3 miesiące i w roku akademickim 2008/2009 zostało już zakończone. Ponadto zauważyć należy, że zgodnie z treścią ust. 4 decyzji Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 listopada 2010 r. nr 431/MON (Dz. Urz. MON nr 22, poz. 294, ze zm.) w sprawie naboru kandydatów do uczelni wojskowych obecnie możliwy jest jedynie nabór do 12-miesięcznego i 24-miesięcznego studium oficerskiego, 8,5-miesięcznego studium oficerskiego dla cywilnych absolwentów szkół wyższych lub 6-miesięcznego studium oficerskiego dla podoficerów zawodowych. Oznacza to, że obecnie nie ma już trzymiesięcznego studium oficerskiego (za wyjątkiem studium oficerskiego dla korpusów osobowych medycznego i duszpasterstwa).

Z tych względów postawione w tym zakresie zarzuty skargi kasacyjnej uznać należało za chybione.

Za niezasadny Naczelny Sąd Administracyjny uznał także zarzut naruszenia art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z tym przepisem Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skarżący zarzucając naruszenie tego przepisu wskazał, że miałoby ono polegać na braku rozpoznania wszystkich zarzutów podniesionych w skardze skarżącego. Z uzasadnienia tego zarzutu wynika, że winien on być oparty raczej na naruszeniu treści art. 141 § 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno ponadto zawierać wskazania co do dalszego postępowania. Jednakże niezależnie od formalnej prawidłowości postawionego zarzutu stwierdzić należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu nie naruszył wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów. W uzasadnieniu wydanego orzeczenia Sąd ten odniósł się do wszystkich istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy zarzutów podniesionych w skardze. Treść wydanego orzeczenia i jego uzasadnienie pozwala jednoznacznie ustalić przesłanki, jakimi kierował się Wojewódzki Sąd Administracyjny podejmując zaskarżone orzeczenie i pozwala na pełną kontrolę kasacyjną tego orzeczenia. Sąd I instancji zbadał legalność decyzji, mając na uwadze wszystkie przepisy mające zastosowanie w sprawie. Przypomnieć przy tym należy, że z powołanej regulacji prawnej nie wynika ustawowy obowiązek sądu do ustosunkowania się do wszystkich zarzutów podniesionych w skardze.

Oznacza to, że Naczelny Sąd Administracyjny nie stwierdził naruszenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazanych w skardze kasacyjnej T. Ł. przepisów postępowania, które mogłoby mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tej sytuacji do rozważenia pozostały zawarte w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia prawa materialnego. Badając zasadność powołanych podstaw kasacyjnych z treścią wykładni zawartej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w odniesieniu do zarzutu naruszenia prawa materialnego, czyli art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) w związku z art. 93 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz art. 137 ust. 1 pkt 2 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych z dnia 11 września 2003 r. (Dz. U. Nr 179, poz. 1750), wiążąco wypowiedział się już Naczelny Sąd Administracyjny, który szczegółowo wyjaśnił zajęte stanowisko w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09. W tej sytuacji wyjaśnić należy, że przywołany na wstępie niniejszego uzasadnienia przepis art. 190 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zdaniu drugim zawiera zakaz oparcia skargi kasacyjnej na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie uprzednio przez Naczelny Sąd Administracyjny. Związanie bowiem sądu administracyjnego w rozumieniu powołanego przepisu oznacza, że nie może on formułować nowych ocen prawnych sprzecznych z wyrażonym wcześniej przez Sąd odwoławczy poglądem, lecz zobowiązany jest do podporządkowania się mu w pełnym zakresie oraz konsekwentnego reagowania w razie stwierdzenia braku zastosowania się do wskazań w zakresie dalszego postępowania. Wobec powyższego podkreślić należy, że zarówno sąd I, jak i II instancji rozpatrując ponownie sprawę obowiązane są w pełni zastosować się do oceny prawnej zawartej w uzasadnieniu wcześniej zapadłego wyroku Sądu odwoławczego. W tej sytuacji przedstawione w skardze kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 maja 2010 r. sygn. akt IV SA/Wr 52/10 zarzuty naruszenia art. 169 ust. 10 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym uznać należy za pozostające w wyraźnej sprzeczności z wykładnią prawa przyjętą przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 613/09 a zatem niedopuszczalne.

Za całkiem niezasadne należy również uznać zawarte w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia art. 11³ art. 18³a oraz art. 18³b w zw. z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, ze zm.) oraz art. 32 i 33 Konstytucji RP i art. 50 a ust. 4 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Przede wszystkim wyjaśnić należy, że Sąd I instancji prawidłowo uznał, że zróżnicowanie wymogów dotyczących sprawności fizycznej kandydatów na żołnierzy zawodowych w zależności od płci wynika nie stanowi złamania zasad konstytucyjnych, lecz wynika z powszechnie znanych różnicy zdolności motorycznych kobiet i mężczyzn, który to fakt jest faktem obiektywnym a nie subiektywnym przekonaniem organu administracji czy Sądu. To właśnie takie zróżnicowanie daje dopiero kobietom równe prawa ubiegania się o przyjęcie do zawodów wykonywanych dotychczas przez mężczyzn i wbrew zawartemu w skardze kasacyjnej stanowisku, to właśnie takie zróżnicowanie jest oznaką konstytucyjnego równouprawnienia, a nie jego naruszeniem. W tej sytuacji zróżnicowanie ze względu na płeć w Uchwale Senatu Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu nr 16/2007 z dnia 24 maja 2007 r. ustalającej warunki i tryb przyjęcia kandydata na szkolenie oficerskie w ramach Studium Oficerskiego wymagań w części testu sprawności fizycznej jest zasadne i w niczym nie narusza wskazanych w skardze kasacyjnej zasad konstytucyjnych. Odwołanie się natomiast przez Sąd I instancji do nowej regulacji prawnej zawartej w art. 50 a ust. 4 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych uznać należy za dokonaną przez ten Sąd próbę pogłębionej argumentacji przedstawionego w uzasadnieniu stanowiska, a nie błędne zastosowanie nowej podstawy prawnej. W pełni należy również podzielić pogląd, że w rozpatrywanej sprawie organ (ani także Sąd I instancji) nie mogły naruszyć art. 11³ art. 18³a oraz art. 18³b w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ponieważ nie miały one w tej sprawie w ogóle zastosowania. Oznacza to, że postawione przez T. Ł. w skardze kasacyjnej zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego również okazały się niezasadne, a zatem nie mogły odnieść oczekiwanego przez autora skargi kasacyjnej skutku.

Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt