Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Matan, Sędzia WSA Artur Żurawik, , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 września 2016 r. sprawy ze skargi H. P. na postanowienie Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania w sprawie umorzenia postępowania o odszkodowanie za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną oddala skargę.

Postanowieniem z dnia [...] r. Nr [...] wydanym na podstawie art. 57 § 5 art. 129 oraz art. 134 Kpa po rozpatrzeniu odwołania H. P. od decyzji Starosty [...] z [...] r. nr [...] o umorzeniu jako bezprzedmiotowego postępowania w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną powiatową stanowiącą działkę nr [...] o pow. 0, 0283 ha położoną w P., Wojewoda [...] stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania.

W uzasadnieniu tego postanowienia stwierdził, że od decyzji wydanej w I instancji H. P. złożył odwołanie za pomocą poczty e-mail, wysłanej 30 września 2015r. na adres kanceIaria@[...].pl, w którym zwrócił się o uchylenie decyzji Starosty [...] i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Dalej podniósł, że zgodnie z art. 129 Kpa odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję w terminie 14 dni od dnia doręczenia albo ogłoszenia decyzji stronie. Jeżeli w postępowaniu ustalony był pełnomocnik i decyzja była mu prawidłowo doręczona, to od daty doręczenia pełnomocnikowi decyzji rozpoczyna bieg termin do wniesienia odwołania. Wniesienie odwołania po upływie terminu jest bezskuteczne.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca ustanowił pełnomocnika ds. doręczeń, gdyż zgodnie z obowiązującym do 31 października 2015r. art. 40 § 4 Kpa strona zamieszkała za granicą lub mająca siedzibę za granicą, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w kraju, była obowiązana wskazać w kraju pełnomocnika do doręczeń, chyba że doręczenie następowało za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W piśmie z 12 marca 2014r. wnioskodawca wskazał pełnomocnika ds. doręczeń na terenie Polski. Decyzja organu I instancji została doręczona pełnomocnikowi H. P. 17 września 2015r., zatem ostatni dzień czternastodniowego terminu uprawniającego do wniesienia odwołania upłynął 1 października 2015r. Odwołanie od decyzji H. P. złożył za pomocą wiadomości e-mail 30 września 2015r. Dodatkowo przesłał odwołanie w wersji papierowej, które zostało dostarczone do organu I instancji 9 października 2015 r.

Dalej Wojewoda wskazał, że zgodnie z art. 57 § 5 Kpa termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało wysłane do organu administracji publicznej w formie dokumentu elektronicznego, za pomocą profilu zaufanego, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru. Nie miało to jednak miejsca w rozpatrywanej sprawie gdyż odwołanie H. P. złożył za pomocą wiadomości e-mail, a zatem nie w formie przewidzianej w art. 57 § 5 Kpa. Nadto, przepis art. 57 § 5 Kpa nie wiąże skutku zachowania terminu z nadaniem pisma w urzędzie pocztowym za granicą. Za datę wniesienia pisma nadanego w zagranicznym urzędzie pocztowym uważa się datę przekazania przesyłki przez ten urząd polskiemu urzędowi pocztowemu. Stąd też, przewidziana w art. 40 § 4 Kpa rola pełnomocnika do doręczeń w kraju służy usprawnieniu udziału w postępowaniu strony zamieszkałej za granicą. Instytucja ta pozwala na skrócenie drogi doręczenia korespondencji stronie zamieszkałej za granicą i daje pewność stronie, że zostanie niezwłocznie poinformowana o otrzymaniu przesyłki, tak by strona mogła w odpowiednim czasie podjąć stosowne - ze względu na tok postępowania - czynności.

Odwołanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno być uwierzytelnione przy użyciu mechanizmów określonych w art. 20a ust. 1 albo ust. 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (art. 63 § 3a pkt 1 Kpa). Organ administracji weryfikuje bowiem, kierowaną do niego korespondencję między innymi na podstawie podpisu wnioskodawcy. Jego brak uniemożliwia wywołanie skutku prawnego wniesionego podania. W razie wniesienia podania przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu, podanie opatrzone musi być bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym lub profilu zaufania ePUAP. W powyższej sprawie odwołanie od decyzji organu I instancji zostało wniesione drogą elektroniczną w formie wiadomości e-mail, która nie spełnia tych wymogów. Wnioskodawca nie opatrzył bowiem odwołania bezpiecznym podpisem elektronicznym i nie skorzystał z profilu zaufanego elektronicznej platformy usług administracji publicznej, dlatego też w ocenie Wojewody odwołanie wniesione w ten sposób nie wywołuje skutków pranych.

Natomiast odwołanie, przesłane w wersji papierowej, jak wynika z informacji przekazanych w piśmie z 12 stycznia 2016r., wpłynęło do polskiej placówki pocztowej w dniu 7 października 2015r., a więc z uchybieniem terminu.

W skardze do sądu administracyjnego na powyższe postanowienie Wojewody [...] H. P. wniósł o jego uchylenie i "przekazanie sprawy do dalszego procedowania". Zarzucił, że postanowienie to zostało wydane z naruszeniem art. 57 Kpa poprzez błędne ustalenie iż uchybił terminowi do złożenia odwołania. Odwołanie zostało bowiem wysłane pocztą elektroniczną w dniu 30 września 2015 r., a nadto w dniu 1 października 2015 r. zostało nadane w placówce pocztowej w [...]. Termin został zatem zachowany. Podniósł, że przy doręczeniu mu na adres pełnomocnika do doręczeń decyzji organu pierwszej instancji, nie został pouczony o sposobie wniesienia odwołania, w sytuacji gdy Starosta [...] wiedział, iż zamieszkuje on poza granicami Polski. Nie został też pouczony, że w przypadku wniesienia odwołania drogą elektroniczną powinno ono zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem. W sytuacji wniesienia odwołania poprzez e-mail powinien zostać wezwany do uzupełnienia braków odwołania przez jego podpisanie, czego organ nie uczynił.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem prawa dającym podstawę do jego wzruszenia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., zwanej dalej ustawa p.p.s.a.).

Skarżący nie kwestionuje, że decyzja organu pierwszej instancji została mu doręczona do rąk ustanowionego przez niego pełnomocnika do doręczeń w dniu 17 września 2015 r. Zgodnie z treścią art. 129 § 2 Kpa termin do wniesienia od niej odwołania upływał zatem 1 października 2015 r. Zachowanie terminu reguluje treść art. 57 § 1 Kpa. W stanie faktycznym niniejszej sprawy do rozstrzygnięcia pozostaje zatem kwestia czy doszło i kiedy do wniesienia odwołania w sposób określony w pkt 1 lub 2 tego przepisu tj. czy odwołanie zostało wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie jego odbioru, względnie czy i kiedy zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.

Skarżący złożył odwołanie w dwojaki sposób. Dnia 30 września 2015 r. przesłał je za pomocą wiadomości e-mail, a więc w sposób nie wymieniony w art. 57 § 1 Kpa. Wiadomość e-mail nie jest bowiem wysyłana w formie dokumentu elektronicznego o jakim mowa w art. 57 § 1 pkt 1 Kpa. Wiadomość wysłana w ten sposób nie jest oparzona bezpiecznym podpisem elektronicznym i nie jest przesyłana przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej o jakiej mowa w art. 63 § 1 Kpa. Z tego też powodu nie może ona być też uwierzytelniona bezpiecznym podpisem elektronicznym (w związku z treścią art. 63 § 3 pkt 1 Kpa). W takim też przypadku w ogóle nie wchodzi w rachubę możliwość uzupełnienia tak wniesionego odwołania takim podpisem w następstwie wezwania o jakim mowa w art. 64 § 2 Kpa, co bezpodstawnie zarzuca skarżący. Oznacza to, że tak wniesione odwołanie nie mogło w ogóle zostać potraktowane jako środek odwoławczy o jakim mowa w art. 127 i następne Kpa. Wyklucza to też przyjęcie, że zostało ono wniesione w terminie.

Gdy zaś chodzi o odwołanie przesłane przez skarżącego w wersji papierowej to zgodnie z treścią art. 57 § 5 pkt 2 Kpa określony w art. 129 § 2 Kpa termin do jego wniesienia mógł być liczony od dnia jego nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego, a nie na terenie [...], w placówce pocztowej innego państwa. Chociaż zatem skarżący nadał to odwołanie na terenie [...] 1 października 2015 r. (więc w ostatnim dniu terminu do jego wniesienia) to do polskiej placówki pocztowej wpłynęło ono dopiero w dniu 7 października 2015 r., więc po upływie ustawowego terminu do jego wniesienia. Wobec powyższego zasadnie uznał Wojewoda [...], że odwołanie zostało złożone po terminie, co obligowało ten organ do stwierdzenia w drodze postanowienia uchybienia terminu do wniesienia odwołania, a to zgodnie z treścią art. 134 Kpa.

Skoro właśnie takiej treści wyrzeczenie zawiera zaskarżone postanowienie to skarga jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy p.p.s.a.

W związku z zarzutami skargi należy dodatkowo stwierdzić, że w świetle treści art. 134 Kpa w zw. z art. 129 § 1 i § 2 Kpa i w zw. z art. 57 § 5 Kpa nie ma znaczenia czy strona znała przepisy dotyczące dopuszczalnych sposobów wniesienia odwołania i liczenia terminu do wniesienia odwołania oraz czy była w tej kwestii dokładnie przez organ orzekający pouczona. Kwestia ta wymagałaby rozstrzygnięcia ewentualnie w sprawie o przywrócenie terminu, gdyby strona powołując się na te okoliczności wniosła o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.