Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Sędziowie sędzia NSA Grzegorz Czerwiński sędzia del. WSA Piotr Korzeniowski (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Tomasz Godlewski po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] S.A. z siedzibą w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 sierpnia 2016 r. sygn. akt IV SA/Wa 915/16 w sprawie ze skargi [...] S.A. z siedzibą w G. na zarządzenie pokontrolne [...] Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie wymagań z zakresu ochrony środowiska oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z 3 sierpnia 2016 r. sygn. IV SA/Wa 915/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: Sąd I instancji), po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 sierpnia 2016 r. sprawy ze skargi P. S.A. z siedzibą w G. (dalej: Spółka, skarżąca Spółka) na zarządzenie pokontrolne [...] Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (dalej: [...] WIOŚ) z [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie wymagań z zakresu ochrony środowiska oddalił skargę.

Wyrok zapadł na tle następujących okoliczności sprawy:

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ust. 2 ustawy z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 686 ze zm.), oraz ustaleń kontroli przeprowadzonej w okresie od 25 września 2015 r. do 9 października 2015 r. w P. S.A. z siedzibą w G. w zakresie oczyszczalni wód deszczowych i roztopowych przy ul. K. w W., stanowiącej część Systemu Odprowadzania Wód Deszczowych (SOWD) na terenie Miasteczka W. WIOŚ wydał w dniu [...] listopada 2015 r. zarządzenie pokontrolne skierowane do Zarządu spółki P. S.A. z siedzibą w G., w którym polecił:

1) wystąpić do Prezydenta W. w celu uregulowania stanu formalnoprawnego w zakresie odprowadzania do Rowu [...] mieszaniny ścieków deszczowych i roztopowych z wodami z odwodnienia wykopów budowlanych z terminem realizacji do 31 grudnia 2015 r.,

2) wprowadzać mieszaninę ścieków deszczowych i roztopowych z wodami z odwodnienia wykopów budowlanych do wód Rowu [...] w taki sposób aby nie powodować w tych wodach zmiany barwy i formowania się osadów z terminem realizacji od dnia otrzymania zarządzenia pokontrolnego,

3) naliczyć i wnieść z należnymi odsetkami za zwłokę opłaty podwyższone za odprowadzanie ścieków deszczowych i roztopowych do Rowu [...] bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego w 2013 r. (od dnia 4 listopada) oraz 2014 r. na konto Urzędu Marszałkowskiego Województwa [...] w W. z terminem realizacji 14 dni od daty otrzymania zarządzenia pokontrolnego,

4) prowadzić ewidencję zawierającą informacje o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane są wody opadowe lub roztopowe, ujęte w systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni z terminem realizacji od dnia otrzymania zarządzenia pokontrolnego,

5) przedkładać Marszałkowi Województwa [...] wykazy zawierające informacje i dane o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu z którego odprowadzane są wody opadowe lub roztopowe ujęte w systemy kanalizacyjne pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni z terminem realizacji od dnia otrzymania zarządzenia pokontrolnego.

Jednocześnie [...] WIOŚ wyznaczył termin przesłania pisemnych informacji o zakresie podjętych działań służących wyeliminowaniu naruszeń wskazanych w zarządzaniu odpowiednio do dnia 10 stycznia 2016 r. (dla pkt 1) oraz do dnia 4 grudnia 2015 r. (dla pkt 2,3,4 i 5).

Strona skarżąca wezwała organ do usunięcia naruszenia prawa wskazując na uchybienia w zarządzeniu pokontrolnym obejmujące naruszenie przepisów prawa.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z 3 grudnia 2015 r. organ nie podzielił argumentacji strony i podtrzymał swoje stanowisko wyrażone ww. zarządzeniu.

Na powyższe zarządzenie Spółka złożyła skargę, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania: zarzucając naruszenie:

1. art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym poprzez nałożenie na giełdową spółkę deweloperską z akcjonariatem prywatnym obowiązku zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w postaci usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych pomimo, że obowiązek ten jest zadaniem własnym m. W.,

2. art. 31 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków poprzez brak uwzględnienia okoliczności, że zgodnie ze wskazanym przepisem na m. W. lub MPWiK ciąży obowiązek przejęcia od skarżącego w drodze umowy urządzeń systemu odprowadzania wód deszczowych w miasteczku W., który to obowiązek strona publiczna od kilku lat bezprawnie ignoruje, zaś skutkami tego bezprawnego zaniechania organ obarczył skarżącego.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że pierwotnie właścicielem oczyszczalni była Spółka P. [...] S.A. która wybudowała obiekt. Własność przedmiotowej oczyszczalni P. S.A. nabyła od P. [...] S.A. na mocy umowy z 4 listopada 2013 r. Wcześniej P. [...] S.A. uzyskała na mocy decyzji Prezydenta m. W. z [...] grudnia 2008 r. pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do rowu natolińskiego wód opadowych i roztopowych odpływających z oczyszczalni przy ulicy K.. Skarżąca podniosła, że przedmiotowa oczyszczalnia służy w rzeczywistości dobru wspólnemu, gdyż odprowadza wody opadowe i roztopowe z silnie zurbanizowanych terenów miasta w tym z dróg publicznych. Skarżąca nie odnosi zaś w związku z utrzymywaniem tej infrastruktury w sprawności technicznej żadnych korzyści lecz wyłącznie ponosi koszty, ciężary i obciążenia.

Wszystkie elementy SOWD wybudowane przez P. [...] S.A. oraz przez P. S.A. zostały oddane do użytkowania i służą do realizacji zadań własnych samorządu gminnego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku z 3 sierpnia 2016 r., sygn. IV SA/Wa 915/16 wskazał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Według Sądu I instancji, zaskarżone zarządzenie pokontrolne z 18 listopada 2015 r. nie narusza przepisów prawa, bowiem określone w nim obowiązki znajdują podstawę we wskazanych przepisach ustawy Prawo wodne i ustawy Prawo ochrony środowiska.

Zdaniem Sądu I instancji, obowiązki te wynikają z ustalonego w trakcie kontroli stanu faktycznego i mają na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie przestrzegania wymagań ochrony środowiska. W ocenie Sądu I instancji, organ ustalił prawidłowo stan faktyczny. Ustalenia te nie zostały zakwestionowane przez kontrolowaną Spółkę. Sąd I instancji wskazał, że inspektorzy ustalili, że na podstawie umowy sprzedaży z 4 listopada 2013 r. P. [...] S.A. zbył urządzenia związane z systemem odprowadzania i oczyszczania ścieków deszczowych i roztopowych z terenu miasteczka W. na rzecz skarżącej Spółki. Spółka ta przed terminem nabycia urządzeń nie wystąpiła do Prezydenta m. W. o przeniesienie praw i obowiązków wynikających z decyzji z [...] grudnia 2008r. na jej rzecz.

W związku z powyższym ustalono, że od daty przejęcia oczyszczalni wód deszczowych i roztopowych tj. od dnia 4 listopada 2013 r. skarżąca spółka nie posiada pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie do Rowu [...] w km 0+386 wód opadowych i roztopowych, odpływających z oczyszczalni przy ul. K.. Ustalono także, że w decyzji z [...] czerwca 2015 r. Prezydent m. W. z urzędu stwierdził wygaszenie pozwolenia wodnoprawnego z 30 grudnia 2008 r. udzielonego spółce P. [...] S.A. na wprowadzanie do Rowu [...] w km 0+386 wód opadowych i roztopowych, odpływających z oczyszczalni przy ul. K..

Zdaniem Sądu I instancji, niewątpliwie wskazane w zarządzeniu pokontrolnym obowiązki odpowiadają stwierdzonym naruszeniom i mają na celu ich wyeliminowanie na przyszłość. Znajdują podstawę w podanych przez organ przepisach prawa materialnego. Według Sądu I instancji, wynikający z pkt 1 zarządzenia pokontrolnego obowiązek uregulowania stanu formalnoprawnego w zakresie odprowadzania do Rowu [...] mieszaniny ścieków deszczowych i roztopowych z wodami z odwodnienia wykopów budowlanych, który oznacza w istocie obowiązek wystąpienia o wydanie pozwolenia wodnoprawnego jest zasadny.

Skoro skarżąca Spółka będąca właścicielem oczyszczalni wód deszczowych i roztopowych, eksploatuje ją i przy użyciu instalacji faktycznie korzysta ze środowiska, czego nie kwestionuje, to niewątpliwie obowiązana jest uzyskać pozwolenie wodnoprawne na ten szczególny rodzaj korzystania z wód. Z działaniem polegającym na korzystaniu ze środowiska wiąże się zagadnienie obowiązku ponoszenia stosownych opłat.

Z uwagi na to, że przeprowadzona kontrola wykazała, że Spółka nie naliczała i nie uiszczała opłat podwyższonych za korzystanie ze środowiska bez pozwolenia za okres od 4 listopada 2013r., organ mógł zobowiązać Spółkę do podjęcia działań związanych z naliczaniem i wnoszeniem wymaganych przez przepisy prawa opłat.

Zdaniem Sądu I instancji, stanowisko skarżącej Spółki nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżone zarządzenie pokontrolne nie narusza wskazanych przepisów prawa materialnego, a więc art. 7 ust 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, jak też art. 31 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Nie nakłada na skarżącą obowiązku zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w postaci usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, a więc obowiązku publicznoprawnego stanowiącego zadanie własne gminy.

Sąd I instancji wyjaśnił, że wskazane w zarządzeniu pokontrolnym przepisy ustaw Prawo wodne i Prawo ochrony środowiska stanowiące podstawę wskazanych w nim obowiązków określają wymóg uzyskania pozwolenia wodnoprawnego dla określonego rodzaju korzystania ze środowiska tj. wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz ponoszenia opłat w związku z tymi działaniami.

Z punktu widzenia wymagań określonych przez przepisy tych ustaw nie ma znaczenia czy podmiot korzystający ze środowiska prowadząc takie działania realizuje obowiązki własne czy innego podmiotu, bowiem istotne jest jedynie to czy korzysta ze środowiska i w jakim stopniu. Według Sądu I instancji, nie ma więc znaczenia z punktu widzenia tych przepisów prawa materialnego czy odprowadzanie ścieków z terenu miasteczka W. przez skarżącą Spółkę stanowi faktycznie zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w tym zakresie, który to obowiązek co do zasady jest zadaniem własnym gminy.

Sąd I instancji wskazał również, że oddalił wniosek skarżącej Spółki o zawieszenie postępowania z uwagi na wystąpienie przez nią z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji o wygaszeniu pozwolenia wodnoprawnego z 30 grudnia 2008 r. udzielonego P. [...] S.A. z siedzibą w G., bowiem zagadnienie to nie miało wpływu na ocenę legalności zaskarżonego zarządzenia pokontrolnego. W dacie jego wydania skarżąca nie posiadała pozwolenia wodnoprawnego. Sąd I instancji wyjaśnił, że bezpośrednim skutkiem zaskarżonego zarządzenia jest obowiązek poinformowania organu przez spółkę o podjętych działaniach służących wyeliminowaniu wskazanych w zarządzeniu naruszeń. O ile więc stan faktyczny i prawny ulegnie zmianie, spółka poinformuje o wykonaniu lub ewentualnych przyczynach niewykonania obowiązków.

W skardze kasacyjnej P. S.A. z siedzibą w G. (dalej: skarżąca kasacyjnie) reprezentowana przez adw. R. G., z substytucji którego działa adw. P. K. zaskarżyła w całości wyrok Sądu I instancji.

Zaskarżonemu wyrokowi, na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a., zarzucono naruszenie przepisu postępowania w postaci art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a., poprzez oddalenie wniosku skarżącej o zawieszenie postępowania sądowoadministracyjnego w niniejszej sprawie, pomimo że rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania administracyjnego toczącego się przed Dyrektorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. z wniosku P. S.A. o stwierdzenie nieważności decyzji Nr [...] Prezydent m. W. z [...] czerwca 2015 r. w przedmiocie wygaszenia pozwolenia wodnoprawnego.

Według skarżącej kasacyjnie, w przypadku bowiem stwierdzenia przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej nieważności ww. decyzji ze skutkiem wstecznym (ex tunc), powstanie stan, w którym pozwolenie wodnoprawne dla przedmiotowej oczyszczalni ścieków przy ul. K. nigdy nie zostało wygaszone i funkcjonowało w obrocie prawnym w dniu wydania "zarządzeń pokontrolnych nr [...]".

Skarżąca kasacyjnie wskazała, że rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w niniejszej sprawie zostało oparte na przesłance braku istnienia pozwolenia wodnoprawnego w dniu wydania zarządzeń pokontrolnych. Wynik wskazanego postępowania administracyjnego ma zatem kluczowy wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy sądowoadministracyjnej.

Na podstawie art. 176 p.p.s.a. w związku z art. 185 § 1 p.p.s.a., wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

Wniesiono także o zasądzenie na rzecz "skarżącej" zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych prawem.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że w ocenie skarżącej kasacyjnie, w przedmiotowej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dopuścił się rażącego naruszenia przepisu postępowania w postaci art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a., które miało istotny wpływ na wynik sprawy. Uchybienie to polegało na wydaniu na rozprawie w dniu 3 sierpnia 2016 r. postanowienia o oddaleniu wniosku o zawieszenia postępowania do czasu zakończenia ww. postępowania administracyjnego w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji stwierdzającej wygaszenie pozwolenia wodnoprawnego. W ocenie skarżącej kasacyjnie, uznanie przez Sąd I instancji, że w przedmiotowej sprawie nie występują przesłanki zawieszenia postępowania nosi znamiona zupełnej dowolności.

Według skarżącej kasacyjnie, Sąd I instancji wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że; "w dacie wydania zarządzeń pokontrolnych, skarżąca nie posiadała pozwolenia wodnoprawnego". Taka argumentacja Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego dowodzi, że oddalając wniosek pełnomocnika skarżącej o zawieszenie postępowania, Sąd I instancji nie wziął pod uwagę faktu, że decyzja która zapadnie w wyniku postępowania administracyjnego prowadzonego przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. pod sygn. akt [...], jeśli będzie stwierdzała nieważność decyzji stwierdzającej wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego, będzie miała skutek ex tunc. W takim przypadku powstanie zatem stan fikcji prawnej, w którym wygaśniecie pozwolenia wodnoprawnego nigdy nie nastąpiło i pozwolenie to cały czas pozostawało w obrocie prawnym. To z kolei zniweczy podstawową okoliczność, na której oparł się Sąd I instancji wydając zaskarżony wyrok, to znaczy fakt braku istnienia pozwolenia wodnoprawnego dla oczyszczalni ścieków przy ul. K. w dacie wydania, będących przedmiotem skargi, "zarządzeń pokontrolnych [...] WIOŚ". Postępowanie niniejsze oraz ww. postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji są zatem ze sobą ściśle powiązane i spełniają wskazane wyżej kryterium bezpośredniości.

Według skarżącej kasacyjnie, uzasadnienie wyroku w kwestii oddalenia wniosku o zawieszenie postępowania pozwala domniemywać, że Sąd I instancji nie przeanalizował w wystarczająco wnikliwy sposób oraz nie rozważył powiązania postępowań, znaczenia rozstrzygnięcia oraz celu zawieszenia.

Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w dniu 19 marca 2019 r. w sprawie sygn. II OSK 1175/17 pełnomocnik skarżącej kasacyjnie adw. A. W. z substytucji adw. R. G. złożyła odpis decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. z [...] stycznia 2017 r. w sprawie stwierdzenia nieważności pozwolenia wodnoprawnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę tylko w granicach skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, dalej: p.p.s.a.), z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania, co oznacza związanie przytoczonymi w skargach kasacyjnych jej podstawami, określonymi w art. 174 p.p.s.a. Nadto zgodnie z treścią art. 184 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną, jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. Jeżeli zatem nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 p.p.s.a., (a w rozpoznawanej sprawie przesłanek tych brak), to Sąd związany jest granicami skargi kasacyjnej.

W skardze kasacyjnej powołano podstawę kasacyjną uregulowaną w art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Istota niniejszej sprawy sprowadza się do oceny, czy Sąd I instancji prawidłowo dokonał kontroli sprawy ze skargi P. S.A. z siedzibą w G. na zarządzenie pokontrolne [...] WIOŚ z [...] listopada 2015 r. nr [...]. Należy stwierdzić, że ocena Sądu I instancji była prawidłowa.

Skarżąca kasacyjnie w skardze kasacyjnej zarzuciła jedynie naruszenie art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. i w uzasadnieniu skargi kasacyjnej koncentruje swoje stanowisko głównie wokół naruszenia art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Odnosząc się do tego zarzutu skargi kasacyjnej wskazać należy, że w niniejszej sprawie nie wystąpiły podstawy do zastosowania art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. i zawieszenia postępowania.

Przepis ten ma zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy sąd orzekający nie jest władny samodzielnie rozstrzygnąć zagadnienia wstępnego, jakie wyłoniło się lub powstało w toku postępowania sądowego. Rozstrzygnięcie tego zagadnienia musi być istotne z punktu widzenia realizacji celu postępowania sądowoadministracyjnego oraz powinno mieć bezpośredni wpływ na wynik tego postępowania (zob. wyrok NSA z 27 listopada 2018 r., sygn. II FSK 3154/16, LEX nr 2595795).

Według Naczelnego Sądu Administracyjnego, w przedmiotowej sprawie przesłanki te nie zostały spełnione, bowiem rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie nie było uzależnione od rozstrzygnięcia w sprawie postępowania administracyjnego toczącego się przed Dyrektorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. z wniosku P. S.A. o stwierdzenie nieważności decyzji Nr [...] Prezydenta m. W. z [...] czerwca 2015 r. w przedmiocie wygaszenia pozwolenia wodnoprawnego. Fakultatywne uprawnienie Sądu do zawieszenia postępowania administracyjnego jest uzależnione od oceny, czy istnieją względy celowościowe dla zawieszenia postępowania, przy czym sąd powinien wziąć pod uwagę, wyrażoną w art. 7 p.p.s.a., zasadę szybkości postępowania nakazującą sądowi jak najszybsze zakończenie postępowania.

W sytuacji, w której Sąd I instancji z urzędu posiadał wiadomości pozwalające mu na prowadzenie postępowania i wydanie orzeczenia - brak było podstaw do zawieszenia postępowania (zob. wyrok NSA z 6 marca 2018 r., sygn. I OSK 2836/17, LEX nr 2495757).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznanie przewidziane w art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a., które zastosował Sąd I instancji oddalając wniosek skarżącej o zawieszenie postępowania z uwagi na wystąpienie przez nią z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji o wygaszeniu pozwolenia wodnoprawnego z 30 grudnia 2008 r. udzielonego P. [...] S.A. z siedzibą w G. (dalej: P. [...] S.A.) nie miało dowolnego charakteru. Z uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd I instancji rozważył, czy w niniejszej sprawie celowe jest wstrzymanie biegu sprawy.

Merytorycznie powiązanie rozpoznawanej sprawy jak i sprawy dotyczącej stwierdzenia nieważności decyzji Nr [...] Prezydenta m. W. z [...] czerwca 2015 r. nie oznacza automatycznie zasadności wniosku o zawieszenie postępowania sądowego na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

Odnosząc się do stanowiska skarżącej kasacyjnie przedstawionego w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, że Sąd I instancji nie wziął pod uwagę faktu, że decyzja która zapadnie w wyniku postępowania administracyjnego prowadzonego przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. pod sygn. akt [...], jeśli będzie stwierdzała nieważność decyzji stwierdzającej wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego, będzie miała skutek ex tunc. W takim przypadku zdaniem skarżącej kasacyjnie, powstanie stan fikcji prawnej, w którym wygaśniecie pozwolenia wodnoprawnego nigdy nie nastąpiło i pozwolenie to cały czas pozostawało w obrocie prawnym. To z kolei zniweczy podstawową okoliczność, na której oparł się Sąd I instancji wydając zaskarżony wyrok, to znaczy fakt braku istnienia pozwolenia wodnoprawnego dla oczyszczalni ścieków przy ul. K. w dacie wydania, będących przedmiotem skargi, "zarządzeń pokontrolnych [...] WIOŚ" wskazać należy w pierwszej kolejności, że Sąd I instancji kontrolował sprawę ze skargi P. S.A. z siedzibą w G. na jedno zarządzenie pokontrolne [...] WIOŚ z [...] listopada 2015 r., nr [...], a nie jak błędnie wskazano w uzasadnieniu skargi kasacyjnej na "zarządzenia pokontrolne".

W drugiej kolejności wyjaśnić należy, że art. 190 p.o.ś. w brzmieniu obowiązującym na dzień zawarcia umowy z 4 listopada 2013 r. przenoszącej własność przedmiotowej oczyszczalni ścieków ze Spółki P. [...] S.A. na rzecz Spółki P. S.A. przewidywał szczególną procedurę związaną z przenoszeniem pozwolenia emisyjnego z jednego podmiotu na inny. Podmiot zainteresowany nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji mógł złożyć wniosek o przeniesienie na niego praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących tej instalacji. Było to zatem uprawnienie podmiotu zainteresowanego nabyciem instalacji, z którego mógł on skorzystać o ile był zainteresowany przeniesieniem na niego praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących tej instalacji.

Zarówno takie przeniesienie, jak i jego odmowa następowała w drodze decyzji wydanej przez organ właściwy do wydania samego pozwolenia. Nabywca przejmował wówczas wszystkie obowiązki ciążące w związku z eksploatacją instalacji na poprzednio prowadzącym instalację, wynikające zarówno z pozwolenia, jak i bezpośrednio z przepisów ustawowych. W stanie prawnym obejmującym obowiązywanie art. 190 p.o.ś. (w brzmieniu na dzień 4 listopada 2013 r.) w orzecznictwie NSA ugruntowany był pogląd, według którego z art. 190 p.o.ś. wynikała reguła, że przeniesienie pozwolenia wodnoprawnego dotyczącego eksploatacji instalacji następowało zawsze w formie decyzji wydawanej na wniosek podmiotu zainteresowanego nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji, jeśli dawał on rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z pozwolenia. Ponadto, taki sam charakter miała też regulacja, że nabywca instalacji przejmował wszystkie obowiązki ciążące w związku z eksploatacją instalacji na poprzednio prowadzącym instalację.

Przepisy art. 190 p.o.ś. wskazywały na warunki, na których następuje przeniesienie praw i obowiązków oraz formę prawną przeniesienia. I tylko w takim zakresie miały one stosowane na gruncie ustawy Prawo wodne do rozstrzygnięć dotyczących przeniesienia pozwolenia wodnoprawnego dotyczącego eksploatacji instalacji (por. wyrok NSA z 27 maja 2011 r., sygn. II OSK 934/10, LEX nr 1081960).

Art. 190 p.o.ś. został uchylony przez art. 1 pkt 40 ustawy z 11 lipca 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) zmieniającej ustawę p.o.ś. z dniem 5 września 2014 r. Art. 190 ust. 1 p.o.ś. przed jego uchyleniem regulował zatem możliwość zastosowania tzw. cesji administracyjnej, czyli przeniesienia praw i obowiązków wynikających z decyzji na inny podmiot, a więc zmiany adresata decyzji. Art. 189 p.o.ś. został zmieniony przez art. 1 pkt 39 ustawy z 11 lipca 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) zmieniającej ustawę p.o.ś. z dniem 5 września 2014 r. Ustawa z 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) nie zawiera przepisów przejściowych.

Zgodnie z art. 189 ust. 1 p.o.ś., podmiot, który staje się prowadzącym instalację lub jej oznaczoną część, przejmuje prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń dotyczących tej instalacji lub jej oznaczonej części. Podmiot, o którym mowa w ust. 1, występuje niezwłocznie z wnioskiem o zmianę pozwoleń w zakresie oznaczenia prowadzącego instalację (art. 189 ust. 2 p.o.ś.). Przepisy zawarte w art. 189 p.o.ś. uzyskały w ramach nowelizacji z 11 lipca 2014 r. nową treść, z czym wiązało się również uchylenie przepisów art. 190 i 191 p.o.ś. Przepis art. 189 ust. 2 p.o.ś. zobowiązuje nowego prowadzącego instalację do podjęcia pewnych czynności zmierzających do uaktualnienia treści pozwolenia co do jego adresata, czyli wystąpienia z wnioskiem o zmianę pozwolenia w zakresie oznaczenia prowadzącego instalację (zob. M. Górski, [w:] Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa 2014, s. 599). Powinno to się stać niezwłocznie. Ustawodawca nie przewidział jednocześnie żadnych konsekwencji w przypadku niedopełnienia tego obowiązku.

W pkt 1 zarządzenia pokontrolnego z [...] listopada 2015 r., znak [...][...] WIOŚ zarządził wystąpienie do Prezydenta m. W. w celu uregulowania stanu formalnoprawnego w zakresie odprowadzania do Rowu [...] mieszaniny ścieków deszczowych i roztopowych z wodami z odwodnienia wykopów budowlanych przedkładając wymagane dokumenty. Termin wykonania tego nakazu określono do dnia 31 grudnia 2015 r.

W dniu wydania przedmiotowego zarządzenia pokontrolnego (18 listopada 2015 r.) jak również w dacie wydania wyroku przez Sąd I instancji (3 sierpnia 2016 r.) w obrocie prawnym pozostawała ostateczna decyzja Prezydenta m. W. z [...] czerwca 2015 r., [...], w której z urzędu stwierdzono wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego udzielonego Spółce P. [...] S.A. w decyzji Prezydenta m. W. z [...] grudnia 2008 r. Oznacza to, że zarówno w dacie wydania zarządzenia pokontrolnego jak i w dacie wydania wyroku przez Sąd I instancji w obrocie prawnym nie istniało pozwolenie wodnoprawne udzielone na rzez Spółki P. [...] S.A.

Podkreślenia w okolicznościach niniejszej sprawy wymaga, że skarżąca kasacyjnie nie wystąpiła przed podpisaniem umowy z 4 listopada 2013 r. z wnioskiem o przeniesienie na Spółkę praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego udzielonego Spółce P. [...] S.A. na Spółkę P. S.A., oraz nie funkcjonowała w obrocie prawnym decyzja wydawana na wniosek Spółki P. S.A. jako podmiotu zainteresowanego nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji (art. 190 ust. 3 p.o.ś.).

Wskazać należy, że do 5 września 2014 r. obowiązywał art. 190 p.o.ś., który przewidywał cesję administracyjną. W skardze kasacyjnej skarżąca kasacyjnie na str. 3 w pierwszym akapicie podnosi, że "Na mocy umowy z dnia 4 listopada 2013 r. własność przedmiotowej oczyszczalni podobnie jak własność całego systemu SOWD na terenie Miasteczka W., nabyła od spółki P. [...] S.A. skarżąca spółka P. S.A.".

W stanie prawnym obowiązującym na dzień 4 listopada 2013 r., zgodnie z art. 190 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 ze zm.), Spółka P. S.A. jako zainteresowana nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji powinna przed przeniesieniem prawa własności instalacji złożyć wniosek o przeniesienie na Spółkę praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących tej instalacji udzielonych Spółce P. [...] S.A. (art. 190 ust. 1 p.o.ś.). Przeniesienie praw i obowiązków było możliwe tylko wtedy, gdy nabywca dawał rękojmię prawidłowego wykonania tych obowiązków (art. 190 ust. 2 p.o.ś.). Według art. 190 ust. 3 p.o.ś., przeniesienie lub odmowa przeniesienia praw i obowiązków następowało w drodze decyzji.

Z akt sprawy nie wynika, aby Spółka P. S.A. jako zainteresowana nabyciem instalacji wystąpiła przed datą 4 listopada 2013 r. z wnioskiem o przeniesienie na Spółkę P. S.A. praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących tej instalacji udzielonych wcześniej Spółce P. [...] S.A. (art. 190 ust. 1 p.o.ś.) oraz, że przeniesienie to nastąpiło w drodze decyzji.

Stwierdzenie nieważności decyzji Prezydenta m. W. z [...] czerwca 2015 r., w której z urzędu stwierdzono wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego z 30 grudnia 2008 r. udzielonego Spółce P. [...] S.A. z siedzibą w G. nie stanowi przesłanki wynikającej z art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. wobec braku wniosku Spółki P. S.A. o przeniesienie na skarżącą kasacyjnie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia dotyczącego przedmiotowej instalacji (art. 190 ust. 1 p.o.ś.). W stanie prawnym obowiązującym na dzień 4 listopada 2013 r., art. 134 ust. 2 ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.) przewidywał, że "Jeżeli pozwolenie wodnoprawne dotyczy eksploatacji instalacji, przejęcie praw i obowiązków wynikających z pozwolenia następuje na zasadach określonych w ustawie - Prawo ochrony środowiska". W dacie nabycia przez skarżącą kasacyjnie prawa własności przedmiotowej oczyszczalni obowiązywała zatem konstrukcja normatywna dotycząca zasad przejścia praw i obowiązków wynikających z pozwolenia wodnoprawnego zgodnie z treścią art. 190 p.o.ś.

W niniejszej sprawie nie wystąpiła sytuacja, w której uprzednie rozstrzygnięcie zagadnienia w postaci stwierdzenia nieważności decyzji wygaszającej z urzędu pozwolenie wodnoprawne, może wpływać na wynik toczącego się postępowania. W rezultacie zasadnie Sąd I instancji nie znalazł podstaw do wstrzymania czynności w postępowaniu sądowoadministracyjnym do czasu rozstrzygnięcia ww. kwestii związanej ze stwierdzeniem nieważności decyzji.

Z treści art. 190 ust. 1 p.o.ś. oraz art. 134 ust. 2 p.w. w stanie prawnym obejmującym przeniesienie własności przedmiotowej oczyszczalni ścieków (4 listopada 2013 r.) wynikało, że aby podmiot zainteresowany nabyciem tytułu prawnego całej instalacji, nabył prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń dotyczących instalacji, związanych z ochroną środowiska, a także pozwoleń wodnoprawnych dotyczących eksploatacji instalacji, winien wcześniej wnieść o przeniesienie praw i obowiązków wynikających z pozwoleń, o których mowa. Skarżąca kasacyjnie z możliwości jaką przewidywał art. 190 p.o.ś. nie skorzystała. W dniu 4 listopada 2013 r. (data umowy przenoszącej własność przedmiotowej oczyszczalni ścieków) nie obowiązywały jeszcze omówione wyżej przepisy ustawy z 11 lipca 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) zmieniającej ustawę p.o.ś. z dniem 5 września 2014 r., w której wprowadzono nową konstrukcję przejścia praw i obowiązków wynikających z pozwolenia. Ustawa z 11 lipca 2014 r. wprowadziła istotną zmianę w procedurze przenoszenia pozwolenia wodnoprawnego, dotyczącego eksploatacji instalacji, wprowadzając automatyzm takiej sukcesji. Oznacza to, że zaistnienie zdarzeń opisanych w hipotezie art. 189 ust. 1 p.o.ś. powoduje zmianę po stronie adresata decyzji bez udziału organu administracji publicznej (zob. A. Ciesielska, K. Jasman, Wybrane aspekty przeniesienia pozwolenia wodnoprawnego, Przegląd Prawa Ochrony Środowiska 2014 r., nr 3, s. 82). Skarżąca kasacyjnie w dacie zawarcia umowy z 4 listopada 2013 r. przenoszącej własność przedmiotowej oczyszczalni ścieków nie mogła skorzystać z konstrukcji prawnej przewidzianej w art. 189 ust. 1 p.o.ś., gdyż przepis ten nie przewidywał przed zmianą wprowadzoną z dniem 5 września 2014 r. automatyzmu takiej sukcesji bez udziału organu administracji publicznej. W dacie przenoszącej własność przedmiotowej oczyszczalni ścieków cytowane wyżej przepisy wymagały, aby Spółka P. S.A. jako zainteresowana przeniesieniem takiego pozwolenia najpierw złożyła wniosek o jego przeniesienie oraz uzyskała decyzję administracyjną, a następnie dopiero uzyskała tytuł prawny do całej instalacji. Skarżąca kasacyjnie nie skorzystała z tej procedury i w konsekwencji nie doszło do skutecznego przeniesienia na rzecz Spółki P. S.A. pozwolenia wodnoprawnego udzielonego Spółce P. [...] S.A.

A zatem konkludując, wobec przedstawienia nieusprawiedliwionych zarzutów skargi kasacyjnej, brak było podstaw do jej uwzględnienia. Dlatego też, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.