Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Gliniecki Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz ( spr. ) Sędzia del. WSA Zbigniew Ślusarczyk Protokolant starszy inspektor sądowy Elżbieta Maik po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] Spółdzielni [...] z siedzibą w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 grudnia 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 1937/11 w sprawie ze skargi [...] Spółdzielni [...] z siedzibą w K. na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] lipca 2011 r. znak [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 1937/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę [...] Spółdzielni [...] z siedzibą w K. na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] lipca 2011 r. znak [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu.

Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 K.p.a., Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego po rozpatrzeniu zażalenia [...] Spółdzielni [...] z siedzibą w K. utrzymał w mocy postanowienie Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] maja 2011 r., znak [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do uzupełnienia braków odwołania.

W uzasadnieniu organ wskazał, że decyzją z dnia [...] listopada 2001 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego Powiatu Nowosądeckiego zobowiązał [...] Spółdzielnię [...] w K. do wykonania wskazanych w jej treści obowiązków.

Od powyższej decyzji [...] Spółdzielnia [...], pismem z dnia 21 listopada 2001 r., wniosła odwołanie do Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Pismem z dnia 10 lutego 2011 r., Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wezwał [...] Spółdzielnię [...] w K. do uzupełnienia braków formalnych dotyczących powyższego odwołania z dnia 21 listopada 2001 r. Wezwanie to zostało przez Spółdzielnię odebrane w dniu 21 lutego 2011 r., a odpowiedź została udzielona przy piśmie z dnia 28 lutego 2011 r. (3 marca 2011 r. – data nadania w Urzędzie Pocztowym).

Jednakże, wobec nieuzupełnienia braków formalnych odwołania w zakreślonym siedmiodniowym terminie, Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego pismem z dnia 6 kwietnia 2011 r. poinformował Spółdzielnię o pozostawieniu przedmiotowego odwołania bez rozpoznania.

W związku z powyższym Spółdzielnia złożyła wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania.

Postanowieniem z dnia [...] maja 2011 r. Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego odmówił Spółdzielni przywrócenia uchybionego terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania z dnia 21 listopada 2001 r.

Na skutek wniesionego zażalenia zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy zakwestionowane postanowienie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazano, że termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania upłynął z dniem 21 kwietnia 2011 r., natomiast wniosek ten Spółdzielnia złożyła w dniu 22 kwietnia 2011 r., a więc już po terminie przewidzianym do skutecznego wniesienia takiego wniosku. Nadto wskazano, że Spółdzielnia nie uprawdopodobniła braku winy w uchybieniu terminu do dokonania czynności.

Z powyższym postanowieniem nie zgodziła się Spółdzielnia, zaskarżając je do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i domagając się jego uchylenia. We wniesionej skardze zarzucono zaskarżonemu postanowieniu naruszenie art. 58 § 1 i 2 K.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że w sprawie nie zaszły przesłanki do przywrócenia terminu do uzupełnienia braków odwołania, a w szczególności, że skarżąca nie uprawdopodobniła braku winy w niedochowaniu terminu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że wniesiona skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż kontrolując zakwestionowany akt Sąd nie dopatrzył się naruszeń prawa mogących skutkować jego uchyleniem.

W uzasadnieniu Sąd powołał się na przepis art. 58 K.p.a. i wskazał, że – jego zdaniem – organ prawidłowo ustalił, iż wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wymaganych przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego dokumentów, został złożony przez skarżącą pismem z dnia 22 kwietnia 2011 r. Tymczasem z akt administracyjnych sprawy wynika, że skarżąca Spółdzielnia dowiedziała się o uchybieniu terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania w dniu 14 kwietnia 2011 r., tj. w dniu doręczenia jej pisma informującego o pozostawieniu odwołania bez rozpoznania wobec nieuzupełnienia w terminie jego braków formalnych. Tę zatem datę, tj. 14 kwietnia 2011 r., zdaniem Sądu, należało potraktować jako dzień, w którym ustąpiła przyczyna uchybienia terminu. Okoliczności tej skarżąca nie zakwestionowała. Nadto Sąd podniósł, że w uzasadnieniu zażalenia, a następnie skargi, Spółdzielnia wskazała jedynie na okoliczności uzasadniające, jej zdaniem, przywrócenie terminu. W związku z powyższym Sąd powołał się na przepis art. 58 § 1 K.p.a. i wyjaśnił, kiedy przyjmuje się, że uchybienie terminowi nastąpiło bez winy strony.

W ocenie Sądu słusznie stwierdził organ, że skarżąca uchybiła siedmiodniowemu terminowi, o którym mowa w art. 58 § 2 K.p.a., a w konsekwencji niezależnie od innych przyczyn należało odmówić jej przywrócenia terminu. Sąd przyznał również rację organowi, że nie mógł mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy fakt, że organ znacznie uchybił terminowi o którym mowa w art. 36 K.p.a. - pierwsze czynności przez organ odwoławczy zostały podjęte w dniu 23 grudnia 2008 r. (7 lat od złożenia odwołania). W tym zakresie Sąd pierwszej instancji postanowieniem z dnia 4 stycznia 2012 r. w oparciu o przepis art. 155 P.p.s.a. –zawiadomił Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego o istotnym naruszeniu prawa.

Nadto na marginesie wskazano, że rację ma organ również co do tego, że Spółdzielnia nie uprawdopodobniła braku winy w niezachowaniu terminu. W niniejszej sprawie takie okoliczności nie wystąpiły, a władze Spółdzielni nie wskazały na obiektywne przesłanki, które wskazywałyby na zachowanie należytej staranności przy dokonywaniu czynności procesowych.

Dlatego Sąd uznał, że zarzuty skargi nie znajdują oparcia w przepisach prawa. W związku z powyższym, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.", wniesioną skargę oddalono.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wywiodła skarżąca Spółdzielnia, zaskarżając go w całości. Zakwestionowanemu wyrokowi zarzucono:

- naruszenie art. 3 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 58 § 1 i 2 K.p.a. poprzez uznanie, że w przypadku skarżącej nie zachodzą przesłanki uzasadniające przywrócenie terminu do uzupełnienia braków odwołania z dnia 21 listopada 2001 r., a w szczególności, że skarżąca nie uprawdopodobniła braku swojej winy w niedochowaniu terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania, które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy.

W związku z powyższym wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i zasądzenie na rzecz skarżącej zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 34 zł uiszczonej tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu wskazano, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie przyjął, iż organ nie naruszył przepisu art. 58 § 1 i 2 K.p.a. W ocenie Spółdzielni w sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki do przywrócenia terminu. Zdaniem Spółdzielni przytoczone przez nią okoliczności, tj. zaskoczenie wezwaniem do uzupełnienia braków formalnych odwołania z 2001 r. z uwagi na znaczny upływ czasu od daty złożenia tego odwołania przez Spółdzielnię oraz brak kontaktu z ówczesnym prezesem zarządu i jego członkami, a także brak wiedzy co do toczącego się postępowania przez aktualny zarząd, uprawdopodabniają brak winy w uchybieniu terminu. Nadto wskazano, że skarżąca Spółdzielnia spełniła również pozostałe przesłanki do skutecznego złożenia wniosku o przywrócenie terminu, w tym także dochowała terminu do wniesienia prośby o przywrócenie terminu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie dopatrzono się zaistnienia przesłanek nieważności postępowania, enumeratywnie wymienionych w § 2 tego przepisu, zatem wniesioną skargę kasacyjną należało rozpoznać w granicach zakreślonych podniesionymi w jej treści zarzutami. Zaś tak rozpoznawana skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Niniejsza skarga kasacyjna oparta została na zarzucie naruszenia art. 3 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 58 § 1 i 2 K.p.a. poprzez uznanie, że w stosunku do skarżącej Spółdzielni nie zachodzą przesłanki uzasadniające przywrócenie terminu do uzupełnienia braków odwołania, a w szczególności, że skarżąca nie uprawdopodobniła braku swojej winy w niedochowaniu terminu do uzupełniania tych braków.

Przepis art. 58 § 1 i 2 K.p.a. statuuje cztery przesłanki przywrócenia terminu, które muszą wystąpić łącznie. Są to: 1/ wniesienie przez osobę zainteresowaną prośby o przywrócenie terminu, 2/ dochowanie terminu do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu, 3/ uprawdopodobnienie przez stronę zainteresowaną braku winy w uchybieniu terminu oraz 4/ dopełnienie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu czynności dla której określony był termin. Kumulatywne zaistnienie powyższych przesłanek oznacza po stronie organu obowiązek pozytywnego załatwienia podania. Zaś niespełnienie którejkolwiek z nich powoduje, że tego typu wniosek nie może zostać przez organ uwzględniony.

Jak wynika z lektury zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji uznał, że kontrolowane postanowienie utrzymujące w mocy postanowienie Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] maja 2011 r. odmawiające przywrócenia terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania, jest zgodne z prawem. U podstaw tego stanowiska legły następujące powody: po pierwsze - Sąd pierwszej instancji przyznał rację Głównemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w tym, że skarżąca Spółdzielnia uchybiła siedmiodniowemu terminowi do złożenia prośby o przywrócenie terminu, o którym mowa w art. 58 § 2 K.p.a., a po wtóre - iż nie wykazała braku winy w jego uchybieniu.

Przepis art. 58 § 2 K.p.a. stanowi, że prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Zatem z przepisu tego wynika, że termin do wniesienia przedmiotowego wniosku rozpoczyna swój bieg dopiero od dnia ustania przeszkody i licząc od tego dnia wynosi siedem dni. Termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu jest, decyzją ustawodawcy, nieprzywracalny (§ 3 art. 58 K.p.a.). Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w niniejszej sprawie trafnie Sąd pierwszej instancji stwierdził, że prawidłowo organy przyjęły za dzień w którym ustała przyczyna uchybienia terminu 14 kwietnia 2011 r., tj. dzień w którym doręczono skarżącej pismo z dnia 6 kwietnia 2011 r. informujące o pozostawieniu odwołania bez rozpoznania, w treści którego wskazano, że uchybiono terminowi do uzupełnienia braków formalnych odwołania. Skarżąca Spółdzielnia nie zakwestionowała powyższego ustalenia, ograniczając się do wymienienia w treści skargi kasacyjnej przesłanek przywrócenia terminu i konkluzji, że cyt. "w ocenie skarżącej spełniła ona powyżej wymienione przesłanki przywrócenia terminu do uzupełnienia braków odwołania z dnia 21.11.2001 r.". Nadto na str. 4 środka odwoławczego podniesiono, że przyczyny, dla których skarżąca uchybiła terminowi do uzupełnienia braków formalnych odwołania cyt. "(...) trwały cały czas w trakcie biegu terminu na usunięcie braków." Zatem uprawniona jest konkluzja, że w dacie doręczenia pisma informującego o pozostawieniu odwołania bez rozpoznania przyczyna uchybienia terminu ustała. W tej sytuacji słusznie stwierdzono, że złożenie wniosku o przywrócenie terminu w dniu 22 kwietnia 2011 r. (data stempla pocztowego) nastąpiło dzień po terminie, który upłynął z dniem 21 kwietnia 2011 r. W tej sytuacji kwestia braku winy w uchybieniu terminu nie ma już znaczenia dla oceny prawidłowości zaskarżonego wyroku, albowiem wobec złożenia wniosku o przywrócenie terminu już po terminie wynikającym z treści art. 58 § 2 K.p.a., nawet gdyby pozostałe przesłanki zostały spełnione, prośba ta nie mogłaby zostać załatwiona pozytywnie.

Niemniej jednak, skoro cały wywód skargi kasacyjnej skupia się na wykazaniu wadliwości stanowiska Sądu pierwszej instancji co do winy skarżącej w uchybieniu terminu, stwierdzić należy, że pogląd zaprezentowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w tym zakresie zasługuje na aprobatę. W ocenie Sądu pierwszej instancji Spółdzielnia uchybiła terminowi do dokonania czynności nie bez swojej winy. Zdaniem Sądu skarżąca nie wskazała na okoliczności które uzasadniałyby twierdzenie, że dokonano należytej staranności przy podejmowaniu czynności procesowej. Sąd ten stwierdził także, że w sprawie nie wystąpiły okoliczności w postaci powodzi, pożaru, przerwy w komunikacji, nagłej choroba czy im podobnym, a które to okoliczności w orzecznictwie przyjmowane są jako uzasadniające przyjęcie braku winy w uchybieniu terminu.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżąca wskazała, że za brakiem jej winy w uchybieniu terminu przemawiają następujące okoliczności: brak wiedzy co do złożonego przez Spółdzielnię odwołania w 2001 r. i zaskoczenie związane z wezwaniem do uzupełnienia jego braków formalnych, brak kontaktu z ówczesnym prezesem zarządu bądź jego członkami, który spowodował, że uzyskanie informacji co do złożonego odwołania i próba usunięcia braków w zakreślonym terminie nie była możliwa.

W orzecznictwie przyjmuje się, że jako kryterium przy ocenie winy w uchybieniu terminu procesowego należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Przywrócenie terminu nie jest więc możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. A contrario zatem przywrócenie to może mieć miejsce wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (por. B. Adamiak [w:] B. Adamiak, J. Borkowski: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, str. 281). Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że trafnie Sąd pierwszej instancji przyjął, że podane przez skarżącą okoliczności nie mogą zostać uznane za niedającą się usunąć przeszkodę. Zwrócić bowiem należy uwagę, że niezależnie od zmian składu osobowego zarządu spółdzielnia jest nadal tym samym podmiotem. Faktem jest, że wezwanie do uzupełnienia braków formalnych nastąpiło po kilku latach od złożenia odwołania, niemniej jednak wystarczyło przejrzeć akta sprawy w siedzibie organu, by uzyskać informacje o sprawie, w sytuacji gdy skarżąca nie posiadała, bądź nie mogła odnaleźć własnej dokumentacji związanej ze sprawą. Zaś usunięcie braków formalnych w postaci przedłożenia dokumentów potwierdzających, że na dzień wniesienia odwołania R.P. był uprawniony do reprezentacji Spółdzielni oraz aktualnego odpisu KRS Spółdzielni, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie wymagało kontaktu z ówczesnym prezesem zarządu Spółdzielni czy pozostałymi członkami zarządu, a jedynie przedłożenia konkretnych dokumentów, którymi Spółdzielnia powinna dysponować. Zresztą w dalszej części wezwania do usunięcia braków wskazano, że w przypadku niemożności potwierdzenia umocowania R.P. do działania w imieniu Spółdzielni odwołanie winno zostać podpisane przez aktualnego przedstawiciela Spółdzielni. W tym celu załączono także kopię złożonego przez Spółdzielnię odwołania. Tym samym stwierdzić należy, że w okolicznościach tej konkretnej sprawy nie można przyjąć, by Spółdzielnia uchybiła terminu do uzupełnienia braków formalnych odwołania nie ze swojej winy.

Zatem, mając na uwadze powyższe rozważania nie można skutecznie zarzucić Sądowi pierwszej instancji naruszenia art. 3 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 58 § 1 i 2 K.p.a.

Dlatego też, wobec przedstawienia nieusprawiedliwionych zarzutów skargi kasacyjnej, na podstawie art. 184 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.