Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Zawadzka Sędziowie WSA Bożenna Blitek WSA Janusz Bociąga (spr.) Protokolant sekretarz sądowy Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2018 r. sprawy ze skargi B. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 29 stycznia 2018 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie I. skargę oddala, II. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz radcy prawnego K. G. - Kancelaria Radcy Prawnego ul. [...] tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych podwyższoną o podatek od towarów i usług przewidziany dla tego rodzaju czynności.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 29 stycznia 2018 r po rozpoznaniu odwołania B. Z., od decyzji Prezydenta Miasta z [...] 2014 r. o skierowaniu B. Z. na badania lekarskie, działając na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b w zw. z art. 99 ust. 2 pkt 1 lit. c ustawy o kierujących pojazdami utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Organy ustaliły następujący stan faktyczny i prawny sprawy.

Decyzją Prezydenta Miasta z [...] 2014 r. orzeczono o skierowaniu B. Z. na badania lekarskie z powodu otrzymania od lekarza orzecznika ZUS zawiadomienia o uzasadnionych zastrzeżeniach, co do staniu zdrowia kierowcy. Prezydent Miasta zawiadomienie w sprawie otrzymał 17 września 2014 r. od Głównego Lekarza Orzecznika ZUS. Zobowiązany był zatem do wydania decyzji o skierowaniu odwołującego się na badanie lekarskie.

Od powyższej decyzji B. Z. złożył odwołanie, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Odwołujący się zarzucił zaskarżonej decyzji wadliwość polegającą na tym, że została ona wydana na skutek zawiadomienia ZUS o zastrzeżeniach w stanie jego zdrowia podczas gdy w dniu 14 października 2014r. została wydana przez ZUS decyzja nr [...] o braku przeciwwskazań zdrowotnych w charakterze kierowcy oraz o możliwości podjęcia przez niego pracy. Odwołujący się podniósł, iż same wątpliwości lekarza orzecznika ZUS co do stanu jego zdrowia jako kierowcy nie wystarczają do skierowania go na kosztowne i czasochłonne badania. Nadto z wykształcenia jest kierowcą i praca w tym charakterze jest jedynym jego rodziny źródłem utrzymania. Posiada aktualne badania z orzeczeniami lekarzy specjalistów, jak też przez 10 lat pracy nie spowodował żadnego wykroczenia drogowego. ZUS uznał go za zdrowego i pozostawił bez środków do życia, a na dodatek wysyła go na kosztowne badania. Dołączył do odwołania orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS nr [...] z dnia 6 października 2014r. oraz decyzję ZUS z dnia 14 października 2014r. o odmowie przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy pozostającej w związku z wypadkiem przy pracy.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, iż podniesione w odwołaniu argumenty nie zasługują na uwzględnienie. Utrzymało decyzję Prezydenta Miasta w mocy.

Organ odwoławczy wskazał, że podstawą prawną do wydania decyzji w przedmiotowej sprawie są przepisy art. 99 ust.1 pkt 2 lit. b w związku z art. 99 ust.1 lit. c ustawy z dnia 5.01.2011 r. o kierujących pojazdami, zgodnie z którymi, Starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu na badania lekarskie na podstawie zawiadomienia właściwych organów orzekających o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy - w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b, tj. w przypadku wystąpienia uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia.

Zdaniem organu redakcja powyższego przepisu nie pozostawia wątpliwości interpretacyjnych, a zatem w sytuacji, w której Starosta otrzyma zawiadomienie od lekarza orzecznika ZUS o zastrzeżeniach w stanie zdrowia kierowcy mogących powodować istotną przeszkodę do prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu publicznym, jest zobowiązany do wydania decyzji o skierowaniu na badania lekarskie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy. Zgodnie bowiem z § 11 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 17.07.2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz. U z 2014r., poz. 949 ) badania te wykonywane są w wojewódzkich ośrodkach medycyny pracy. Celem wskazanego przepisu jest zagwarantowanie bezpieczeństwa ruchu, przy równoczesnym zachowaniu praw podmiotowych osób, które na te badania są kierowane, przy czym ustawa nie określa bliżej, o jakie zastrzeżenia co do stanu zdrowia chodzi, ani bliżej ich nie definiuje.

Podstawą do wydania decyzji jest wiarygodna informacja o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia, nie jest natomiast wymagane ustalenie, czy w istocie rozpoznane zmiany stanowią o niezdolności do prowadzenia pojazdów. Zastrzeżeniach co do stanu zdrowia kierowcy stanowi wystarczającą przesłankę do podjęcia decyzji o skierowaniu na badania lekarskie.

Podkreślić przy tym należy, iż przepis prawa (art. 99 ustawy o kierujących pojazdami) nie wymaga, aby organ przesyłał dokumentację medyczną, czy też wskazywał na opis schorzeń kierowcy, ale posługuje się ogólnym określeniem wskazując na stwierdzone "uzasadnione" i "poważne " okoliczności w stanie zdrowia osoby uprawnionej do kierowania pojazdami, mogące powodować istotną przeszkodę do prowadzenia pojazdów mechanicznych, a takiej treści zawiadomienie w sprawie otrzymał 17.09.2014 r. Prezydent Miasta od Głównego Lekarza Orzecznika ZUS, a zatem zobowiązany był do wydania decyzji o skierowaniu odwołującego się na badanie lekarskie.

Organy administracyjne w toku postępowania nie podejmują czynności mających na celu ustalanie przyczyn wystąpienia okoliczności mogących powodować istotną przeszkodę do prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu publicznym, dlatego też nawet gdyby odwołujący się przedstawił dokumentację lekarską, to nie mogłaby ona stanowić przedmiotu oceny przez organ I instancji, bowiem według ustalonego poglądu w orzecznictwie sądów administracyjnych - organy administracji nie mogą samodzielnie dokonywać wiążącej oceny stanu zdrowia odwołującego się. Organy administracyjne nie badają merytorycznie tej kwestii, (zob. wyrok NSA z 2011-12-09 I OSK 52/11).

W ocenie organu odwoławczego bez znaczenia dla wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pozostaje subiektywne przekonanie odwołującego się o braku podstaw do kierowania go na badanie lekarskie, z tego względu, że ZUS uznał go za zdrowego i zdolnego do podjęcia pracy. Z dołączonych do akt sprawy wraz z odwołaniem dokumentów tj. z decyzji ZUS z dnia 14.10.2014r., nr [...] o odmowie przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy pozostającej w związku z wypadkiem przy pracy nie wynika, że odwołujący się może wykonywać pracę w charakterze kierowcy. Podkreślić należy, iż decyzja powyższa została wydana w przedmiocie odmowy przyznania renty, a w jej uzasadnieniu wskazano, że Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 6 października 2014r. ustaliła, że odwołujący się nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. A zatem wbrew twierdzeniom podniesionym w odwołaniu, z dokumentów na które wskazuje strona nie wynika brak przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na stanowisku kierowcy, a jedynie stwierdzenie, że odwołujący się nie jest niezdolny do pracy.

Zakres pojęciowy zdolności do pracy, a zakres pojęciowy braku istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami w ruchu publicznym nie jest tożsamy, dlatego też nie można podzielić poglądu odwołującego się, że skoro ZUS uznał go za zdolnego do pracy to nadużyciem i działaniem wbrew przepisom prawa jest kierowanie go na badanie lekarskie mające na celu weryfikację jego stanu zdrowia w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniósł B. Z. podnosząc, że jest ona dla niego krzywdząca. Stwierdził również, że posiada wszystkie aktualne badania potrzebne do kierowania pojazdami.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie podtrzymując przy tym argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., zwanej dalej w skrócie P.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie. Kontrola sądu polega na zbadaniu, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do rażącego naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia nieważności, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, zgodnie z dyspozycją art. 134 § 1 P.p.s.a. Sąd administracyjny nie rozstrzyga, więc merytorycznie, lecz ocenia zgodność decyzji z przepisami prawa.

Dokonując oceny zaskarżonej decyzji w ramach tak zakreślonej kognicji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie nie dopatrzył się naruszeń przepisów prawa materialnego, czy też postępowania, skutkujących koniecznością uchylenia lub stwierdzenia nieważności przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie jest decyzja organu odwoławczego utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta z 9 października 2014r o skierowaniu B. Z. na badania lekarskie,

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowił w niniejszej sprawie przepis art. 99 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2014 r., poz. 600, zwanej dalej ustawą ). Ustawa ta weszła w życie z dniem 19 stycznia 2013 r., za wyjątkiem przepisów wymienionych w art. 139 pkt 1, 2 i 3 tej ustawy.

Zgodnie z art. 99 ust. 2 pkt 1 lit. a uprawniony organ wydaje decyzję administracyjną, o której mowa w ust. 1 z urzędu na podstawie informacji i ustaleń stanu faktycznego uzyskanych w ramach wykonywania zadań własnych - w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. b. Z kolei stosownie do art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, zwanemu dalej "badaniem lekarskim", podlega, z zastrzeżeniem ust. 4 osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu jej zdrowia.

Powołane powyżej regulacje prawne nie wskazują precyzyjnie, jakie zastrzeżenia są wystarczające do skierowania danej osoby na badania lekarskie. Mowa w nich jedynie o tym, że muszą być one "uzasadnione" i "poważne" oraz, że informacja o nich musi być wiarygodna. Są to zatem stwierdzenia dość ogólne, pozostawiające właściwemu organowi administracji możliwość dokonania oceny, czy w konkretnym wypadku zastrzeżenia są właśnie tego rodzaju. Zwrot "uzasadnione zastrzeżenia" należy interpretować zgodnie z celem ustawy, którym jest zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Jedną z istotnych przesłanek bezpieczeństwa ruchu jest stan zdrowia kierowcy. Od dyspozycji zdrowotnej kierowcy w dużym stopniu zależy bowiem bezpieczeństwo ruchu, a niedomagania kierowcy w tym zakresie są czynnikiem wpływającym na zagrożenie bezpieczeństwa ruchu.

W piśmiennictwie podkreśla się, że podstawę wydania decyzji o skierowaniu na badania mogą stanowić konkretne i uzasadnione okoliczności świadczące o pogarszającym się stanie zdrowia strony. Zachowanie świadczy o możliwości obniżenia sprawności psychofizycznej kierowcy, o ile bezpośrednio wskazują na objawy chorobowe, upośledzenia, zaburzenia psychiczne czy osobowe – a więc zagrożenia medyczne, psychiczne lub osobowe. Zatem zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy powinny dotyczyć tego rodzaju aspektów zdrowia, które mogłyby mieć wpływ na zdolność do bezpiecznego prowadzenia pojazdów. Sformułowanie "zastrzeżenia uzasadnione" oznacza, że są one oparte na słusznych i usprawiedliwionych podstawach.

Zaznaczyć przy tym trzeba, że wydanie decyzji na podstawie tego przepisu nie musi być poprzedzone wykazaniem pewności istnienia przeciwwskazań zdrowotnych kierowcy do prowadzenia pojazdami. Nie jest zatem konieczne udowodnienie przez organ istnienia takich przeciwwskazań, lecz wystarcza wysokie prawdopodobieństwo istnienia takich przeciwwskazań. (por. wyrok NSA z dnia 7.09.2016r. o sygn. akt I OSK 1051/16). Jednocześnie ocena przesłanek uzasadniających wydanie danej osobie skierowania musi być dokonana każdorazowo przez pryzmat ewentualnego zagrożenia dla ruchu.

Z powyższego wynika, że decyzja o skierowaniu na badania lekarskie może zapaść wówczas, gdy organ uzyska informacje, że stan zdrowia kierowcy świadczy o istnieniu przeciwwskazań do kierowania pojazdami, a źródło uzyskania tego typu informacji jest wiarygodne.

W rozpoznawanej sprawie informację o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia skarżącego organ I instancji powziął na podstawie zawiadomienie, które otrzymał 17 września 2014r. od Głównego Lekarza Orzecznika ZUS. W ocenie Sądu, wiadomości zawarte w zawiadomieniu Głównego Lekarza Orzecznika ZUS jak i opinie z 1 sierpnia 2014 r. lek. med R. C. (k-51) udostępnionej sądowi stanowią wiarygodną informację – co nie tylko może, ale i musi stanowić podstawę do wydania decyzji w przedmiocie skierowania skarżącego na badania lekarskie w trybie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy. Wyjaśnić przy tym trzeba, że skierowanie na badania lekarskie może nastąpić już wówczas, gdy jest prawdopodobne, że stan zdrowia kierowcy świadczy o istnieniu przeciwwskazań do kierowania pojazdami. Nie jest natomiast wymagana pewność w tym zakresie. Ostateczne rozstrzygnięcie w tej kwestii powierzone zostało uprawnionym do tego lekarzom, którzy przeprowadzą w trybie art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy stosowne badania i ocenią, czy skarżący jest zdolny do prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Podsumowując, organy obu instancji prawidłowo uznały, że istniała podstawa do wydania decyzji w przedmiocie skierowania na badania lekarskie. Ponownie podkreślić należy, że decyzja o skierowaniu na badania lekarskie nie przesądza o istnieniu przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów w przypadku konkretnego kierowcy. Służy ona tylko do wyjaśnienia istniejących w tym względzie uzasadnionych zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonego badania może się więc okazać, że zastrzeżenia te nie zostaną potwierdzone, a zatem, że nie istnieją żadne przeciwwskazania do prowadzenia pojazdów. Celem badań jest bowiem jedynie weryfikacja powziętych przez organ wątpliwości.

Odnosząc się do podnoszonej w skardze dokumentacji medycznej, to jest dołączonych do akt sprawy orzeczenia Komisji Lekarskiej z dnia 6 października 2014 r. i decyzji ZUS z dnia 14 października 2014r.o odmowie przyznania skarżącemu renty z tytułu niezdolności do pracy pozostającej w związku z wypadkiem przy pracy to zdaniem Sądu słusznie organ odwoławczy uznał, że z tych dokumentów nie wynika, że wówczas odwołujący się może wykonywać pracę w charakterze kierowcy. Decyzja z dnia [...] 2014 r. została wydana w przedmiocie odmowy przyznania renty, a w jej uzasadnieniu wskazano, że Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 6 października 2014r. ustaliła, że odwołujący się nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. A zatem wbrew twierdzeniom podniesionym w odwołaniu, z dokumentów, na które wskazuje skarżący nie wynika brak przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na stanowisku kierowcy, a jedynie stwierdzenie, że odwołujący się nie jest niezdolny do pracy.

Skoro zatem podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod uwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie na podstawie art. 151 P.p.s.a. orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Na podstawie art. 250 P.p.s.a. Sąd przyznał wyznaczonemu z urzędu pełnomocnikowi skarżącego– koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości wynikającej z § 21 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2016 r., poz. 1715 ze zm.), orzekając, jak w punkcie II sentencji wyroku.