Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Kaja Angerman (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Grzegorz Rząsa Sędzia WSA Łukasz Krzycki po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 6 września 2016 r. sprawy ze skargi W. S. na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania do zagospodarowania odpadów 1. uchyla zaskarżone postanowienie i postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...], 2. zasądza od Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na rzecz skarżącego W. S. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska postanowieniem z dnia [...] lutego 2016r. po rozpatrzeniu zażalenia W. S., prowadzącego działalność gospodarczą pn. [...] na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] listopada 2015 r.

uchylił postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zobowiązujące W. S. do zastosowania procedur określonych w art. 24 ust. 3 rozporządzenia Nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów, poprzez zagospodarowanie odpadu o kodzie [...] w postaci uszkodzonego pojazdu marki [...], o numerze identyfikacyjnym nadwozia: [...], przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów, posiadającego decyzję właściwego organu w zakresie gospodarki odpadami, wymaganej w związku z prowadzeniem stacji demontażu pojazdów, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania postanowienia - w pkt 3 ww. postanowienia, tj. w części dotyczącej terminu jego wykonania i utrzymał w mocy w pozostałym zakresie oraz określił termin wykonania postanowienia jako nie dłuższy niż 30 dni od daty jego doręczenia.

Powyższe postanowienie było wynikiem następujących ustaleń faktycznych i oceny prawnej.

Pismem z dnia [...] lipca 2015 r., Naczelnik Urzędu Celnego w [...] powiadomił Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o ujawnieniu nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadu, w postaci uszkodzonego pojazdu marki [...], o numerze identyfikacyjnym nadwozia: [...]. Do ww. pisma załączono następujące dokumenty: kopię deklaracji AKC-U z dnia [...] maja 2015 r.; kopię dokumentu Salvage Certificate of Title nr [...]; kopię umowy kupna-sprzedaży z dnia [...] marca 2015 r.;

kopię dokumentów zgłoszenia celnego w [...] z dnia [...] kwietnia 2015 r.; kopię wydruku z aukcji internetowej; kopię protokołu z czynności sprawdzających z dnia [...] maja 2015 r.; kopię wyceny nr [...] z dnia [...] maja 2015r.

Po dokonaniu analizy ww. materiału dowodowego, w dniu 21 lipca 2015 r. Główny Inspektor Ochrony Środowiska wszczął z urzędu postępowanie administracyjne, w sprawie określenia sposobu gospodarowania odpadem o kodzie [...] w postaci uszkodzonego pojazdu marki [...]. przez W. S., będącego odbiorcą odpadu, odpowiedzialnym za jego nielegalne międzynarodowe przemieszczenie z terytorium [...] na terytorium Polski. W odpowiedzi na powyższe Strona wyjaśniła, że omawiany pojazd został zakupiony w [...], na aukcji internetowej, po czym został sprowadzony drogą morską do miejscowości [...] w [...]. Strona stwierdziła, że sporny pojazd został poddany odprawie celnej w [...] bez żadnych zastrzeżeń. W. S. poinformował ponadto, że po sprowadzeniu pojazdu do Polski zlecono wykonanie ekspertyzy rzeczoznawcy samochodowemu. Według Strony, po otrzymaniu oceny technicznej (nr [...] z dnia [...] maja 2015 r.), wszelkie niezbędne dokumenty zostały złożone w Urzędzie Celnym w [...], gdzie też opłacono podatek akcyzowy. W. S. stwierdził, że omawiany pojazd został naprawiony i została sporządzona kolejna opinia rzeczoznawcy (nr [...] z dnia [...] lipca 2015 r.), w której rzeczoznawca stwierdził, że pojazd nie posiada uszkodzeń powypadkowych, nie zagraża środowisku naturalnemu i może być dopuszczony do ruchu po uzyskaniu pozytywnego wyniku badania technicznego. Strona poinformowała, że pojazd uzyskał w dniu 28 lipca 2015 r. zaświadczenie o badaniu technicznym nr [...] oraz [...] z wynikiem pozytywnym. Wobec powyższego Strona stwierdziła, że omawiany pojazd nie stwarza zagrożenia dla środowiska naturalnego i nie stanowi odpadu w rozumieniu ustawy o odpadach. Ponadto, w korespondencji elektronicznej z dnia 16 września 2015 r., Strona przedstawiła inny [...] dokument, tj. dokument Certificate of Title wydany dla omawianego pojazdu przez władze [...] w dniu [...] września 2015 r.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska, po analizie zgromadzonego materiału dowodowego, w tym podniesionych przez Stronę w ww. piśmie argumentów w kwestii uznania ww. pojazdu za odpad, postanowieniem z dnia [...] listopada 2015 r., wezwał Stronę do zastosowania procedur określonych w art. 24 ust. 3 rozporządzenia Nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów, poprzez zagospodarowanie odpadu o kodzie [...] w postaci uszkodzonego pojazdu marki [...], o numerze identyfikacyjnym nadwozia: [...], przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ przytoczył okoliczności, które w ocenie organu dowodzą iż sporny pojazd stanowi odpad w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Ponadto organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 2 pkt 35a ww. rozporządzenia (WE) Nr 1013/2006, międzynarodowe przemieszczenie ww. odpadu jest przemieszczeniem nielegalnym.

Strona skorzystała z przysługującego jej uprawnienia i wniosła w terminie zażalenie na ww. postanowienie.

W ww. zażaleniu pełnomocnik Strony zarzucił organowi:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 76 § 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez przyjęcie, że ww. pojazd samochodowy stanowi odpad i winien zostać zagospodarowany przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów, w sytuacji kiedy dokument urzędowy w postaci zgłoszenia celnego/decyzji podatkowej organu celnego [...], to jest Urzędu Celnego w [...], znak: [...] z dnia [...] kwietnia 2015 r., wskazuje na to, że ww. pojazd otrzymał przeznaczenie celne w postaci objęcia procedurą celną dopuszczenia do swobodnego obrotu;

- art. 7 w związku z art. 77 § 1 i w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że ostatni właściciel ww. pojazdu na terytorium [...] nie dokonał niezbędnych napraw pojazdu;

- art. 7 w związku z art. 77 § 1 i w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że w chwili ostatniej sprzedaży na terytorium [...] omawiany pojazd był wycofany z eksploatacji;

- art. 7 w związku z art. 77 § 1 i w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że ostatni właściciel omawianego pojazdu na terytorium [...], zrzekł się wszelkich gwarancji co do przydatności ww. pojazdu, a tym samym pozbył się go;

- art. 7 w związku z art. 77 § 1 i w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez odstąpienie od ustalenia stanu fizycznego ww. pojazdu w chwili jego ostatniej sprzedaży na terytorium [...];

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 48, w związku z art. 58 ust. 1 i ust. 2 i w związku z art. 79 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny, poprzez nakazanie zagospodarowania towaru, który otrzymał przeznaczenie celne objęcia procedurą celną dopuszczenia do swobodnego obrotu na terytorium [...].

Po rozpatrzeniu sprawy i zarzutów zażalenia organ II instancji wskazał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 ze zm.), przez odpady rozumie się "każdą substancję łub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany". Powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 czerwca 2015 r. sygn. akt II OSK 2874/13, w którym wywiedziono, że "Fundamentalne znaczenie dla kwalifikacji danej substancji lub przedmiotu jako odpadu odgrywa zatem przesłanka pozbycia się, zaś już dalszą kwestią pozostaje zaliczenie odpadu do poszczególnej grupy. Przesłankę tę można stwierdzić wyłącznie na podstawie zachowania posiadacza przedmiotu (substancji), z uwzględnieniem okoliczności obiektywnych umożliwiających odtworzenie zamiarów, jaki mu przyświecał w stosunku do tego przedmiotu. Nie chodzi tu przy tym o utratę kontroli nad przedmiotem, lecz zasadniczą zmianę jego wykorzystania, odmienną od głównego przeznaczenia, do którego przestał on się nadawać, zwłaszcza gdy zmiana ta może spowodować negatywne następstwa dla człowieka lub środowiska ".

Organ podkreślił, że jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie ww. pojazd został sprowadzony z [...] na terytorium Polski w stanie uszkodzonym. Powyższe wynika z umowy kupna-sprzedaży pojazdu z dnia [...] marca 2015 r. (powypadkowy, uszkodzenia mechaniczne), wydruku z aukcji internetowej (uszkodzenie przez wodę/powódź), a także z wyceny nr [...] z dnia [...] maja 2015 r., sporządzonej przez rzeczoznawcę samochodowego Pana J. J. Pełnomocnik Strony stwierdził, że Strona nie zakupiła omawianego pojazdu w wyniku ww. aukcji oraz że organ nie zbadał czy stan techniczny pojazdu pomiędzy rozpoczęciem ww. aukcji, a faktycznym zakupem pojazdu przez Stronę, uległ zmianie. Organ II instancji podkreślił, że istotnie brak jest dowodu wskazującego na zakup omawianego pojazdu w wyniku ww. aukcji internetowej. Stan techniczny pojazdu również mógł ulegać zmianom na terenie [...]. Organ badał jednak stan spornego pojazdu w chwili jego sprowadzenia na terytorium Polski. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 października 2009 r., sygn. akt IV SA/Wa 982/09, Sąd stwierdził, iż decydujące znaczenie dla uznania danego przedmiotu za odpad ma jego stan w momencie sprowadzenia na terytorium Polski oraz wola jego poprzedniego posiadacza. W kontekście powyższego wyroku badanie ewentualnych zmian stanu pojazdu w momencie kiedy znajdował się jeszcze na terenie [...] pozostaje bez wpływu na podjęte przez organ rozstrzygnięcie. Omawiany pojazd w dacie przemieszczenia do Polski, bezsprzecznie był uszkodzony i znajdował się w stanie technicznym wskazanym przez rzeczoznawcę w ww. opinii nr [...]. Rzeczoznawca Pan K. W., w ww. opinii, stwierdził że omawiany pojazd został sprowadzony do Polski z uszkodzeniami takimi jak: brak możliwości obrotu wałem korbowym silnika; obudowa skrzyni biegów od dołu popękana i wgnieciona; dach nadwozia w części środkowej załamany do wnętrza; niesprawny komputer sterujący pracą silnika oraz niesprawne sterowniki od wyposażenia wewnętrznego pojazdu. Ponadto Pan inż. J. J. w ww. opinii ocenił zniszczenie nadwozia na 20 %, wyposażenia 40 %, silnika z osprzętem na 97 %, układu napędowego na 73 % oraz zawieszenia przedniego z układem kierowniczym na 31 %. Można zatem stwierdzić, że łącznie stwierdzone zostały rozległe uszkodzenia całego pojazdu. Organ wskazał, że zgodnie z ww. umową kupna-sprzedaży z dnia [...] marca 2015 r., pojazd został sprzedany za kwotę 4.600 dolarów amerykańskich, co odpowiada kwocie ok. 18.000 zł (zgodnie ze średnim kursem NBP w dniu 13 marca 2015 r.). Jak wykazał rzeczoznawca w ww. opinii, wartość pojazdu w stanie uszkodzonym oszacowano na 42.000 zł. Poprzedni właściciel sprzedał zatem omawiany pojazd na rzecz Strony znacznie poniżej jego wartości w stanie uszkodzonym. Taka kwota sprzedaży może oznaczać, że ostatni posiadacz pojazdu chciał odzyskać pewną wartość pojazdu, odzwierciedlającą wartość pozostałości z pojazdu. Ponadto, po dokonaniu analizy treści ww. opinii rzeczoznawcy stwierdził, że z uwagi na rozległość uszkodzeń jakie posiadał omawiany pojazd, nie można uznać, iż naprawa tego pojazdu odpowiadała drobnym naprawom według Wytycznych Korespondentów nr 9 w sprawie przemieszczania odpadów w postaci pojazdów. Powyższe Wytyczne wskazują 4 typy pojazdów używanych:

- typ 1: eksploatowany pojazd używany - niebędący odpadem;

- typ 2: pojazd używany nadający się do naprawy - niebędący odpadem; typ 2a: samochody i pojazdy zabytkowe - niebędące odpadami;

- typ 3: odpad w postaci pojazdu - oczyszczony z substancji szkodliwych - odpad inny niż niebezpieczny;

- typ 4: odpad w postaci wraku pojazdu - nieoczyszczony - odpad niebezpieczny.

Z uwagi na stwierdzone uszkodzenia omawianego pojazdu dokonano analizy jego stanu technicznego pod kątem zaklasyfikowania pojazdu do ww. typu 2 oraz typu 4. Wymagania jakościowe określone dla typu 2 pojazdu (pojazd niebędący odpadem) wiążą się z koniecznością przeprowadzenia tylko drobnych napraw, jak m. in.: pęknięta lub rozbita przednia szyba; rozbite lampy przednie lub tylne; silnik wystawiony na działanie czynników atmosferycznych ze względu na brak maski; konieczność wymiany klocków hamulcowych; uszkodzona nieistotna część pojazdu. Wymagania jakościowe wskazujące na pojazd typu 4 to m. in. obecność płynów i substancji niebezpiecznych; sprasowanie lub zgniecenie pojazdu; pojazd nie nadaje się do drobnej naprawy; istotne części lub fragmenty pojazdu (np. silnik, słupki, dach, oś, system wtrysku paliwa, mocowanie skrzyni biegów) są znacznie uszkodzone. Stwierdzoną w ww. opinii rzeczoznawcy konieczność wymiany takich elementów jak m. in. dachu, bloku silnika z tłokami, wałem korbowym i kołem zamachowym, głowicy silnika oraz wskazania procentowe zniszczenia poszczególnych zespołów pojazdów, należało uznać za uszkodzenia wymagające naprawy wykraczającej poza rozumienie terminu drobnej naprawy, charakteryzującej pojazd typu 2 wg ww. Wytycznych. Stwierdzony stan faktyczny pozwala zatem zaklasyfikować omawiany pojazd do pojazdu typu 4: odpad w postaci wraku pojazdu - odpad niebezpieczny, zgodnie z ww. Wytycznymi Korespondentów nr 9.

Wytyczne Korespondentów nr 9 w sprawie przemieszczania odpadów w postaci pojazdów nie są prawnie wiążące, ale biorąc pod uwagę wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 13 grudnia 1989 r. w sprawie C-322/88 należy wskazać, że w świetle akapitu piątego art. 189 Traktatu EWG, sądy krajowe są zobowiązane do uwzględnienia zaleceń (w tym wypadku - ww. Wytycznych), w celu rozstrzygania wniesionych do nich sporów, zwłaszcza gdy rzucają one światło na interpretację środków krajowych przyjętych w celu ich wdrożenia lub gdy są one przeznaczone do uzupełnienia wiążących przepisów wspólnotowych. Z uwagi na powyższe, organ uznał za uzasadnione kierowanie się w niniejszej sprawie m.in. wytycznymi zawartymi w ww. dokumencie, które to wytyczne przedstawiają, w jaki sposób, w rozumieniu wspólnym wszystkich państw członkowskich, powinno być interpretowane rozporządzenie (WE) Nr 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów.

W kontekście powyższego nie zgodził się z zarzutem pełnomocnika Strony, iż organ nie przeprowadził żadnego dowodu pozwalającego na ustalenie czy ostatni właściciel pojazdu na terenie [...] nie dokonał napraw pojazdu. Ostatni właściciel pojazdu tj. podmiot [...]., sprzedał ww. pojazd na rzecz Strony na podstawie umowy sprzedaży pojazdu z dnia [...] marca 2015 r., na której odnotowano, iż ,,pojazd sprzedany w stanie takim, w jakim się znajduje, powypadkowy, uszkodzenia mechaniczne". Ponadto, pełnomocnik strony stwierdził, że organ w sposób dowolny uznał, iż ostatni właściciel spornego pojazdu zrzekł się wszelkich gwarancji co do przydatności pojazdu. Jak wskazano w zaskarżonym postanowieniu, ww. umowa zawiera adnotację "niniejszy pojazd jest sprzedawany w stanie takim w jakim jest i diler niniejszym zrzeka się wszelkich gwarancji, zarówno wyrażonych jak i domniemanych, włączając wszelkie gwarancje domniemane dotyczące przydatności handlowej oraz przydatności do określonego celu". Powyższy zapis nie jest zatem dowolnym twierdzeniem organu, a subiektywnym stanowiskiem sprzedającego względem sprzedawanego przedmiotu.

Organ nie negował w żaden sposób prawa własności Strony do omawianego pojazdu. Pełnomocnik Strony pominął pozostałe dokumenty niezbędne do rejestracji pojazdu, tj. przede wszystkim dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany, który uwzględniono w art. 72 ust. 1 ww. ustawy Prawo o ruchu drogowym. Nadto organ wskazał, że zgodnie z art. 72 ust. 2a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.) w przypadku pojazdu sprowadzanego z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim zamiast dowodu rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, dopuszcza się przedstawienie innego dokumentu stwierdzającego rejestrację pojazdu, wydanego przez organ właściwy do rejestracji pojazdów w tym państwie. Organ zgodził się z twierdzeniem pełnomocnika Strony, iż w sprawie rejestracji pojazdu Strona może przedstawić dowolny dowód własności. Niewątpliwie takim dokumentem jest umowa kupna-sprzedaży pojazdu z dnia [...] marca 2015 r. W celu rejestracji pojazdu, który był rejestrowany, niezbędny jest również dowód rejestracyjny pojazdu. Przedstawiony przez Stronę dokument Salvage Certificate of Title nr [...] (wydany przez właściwy organ w [...]) posiadał zapis "nie akceptowalne do celów rejestracji", co jest jednoznaczną informacją i wskazówką właściwego organu w [...], co do statusu pojazdu. Organ I instancji prawidłowo wskazał, że nie można uznać, iż dokument posiadający powyższy zapis jest tożsamy z dokumentem o którym mowa w ww. art. 72 ust. 2a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Z uwagi na fakt, iż dokument posiada adnotację, iż nie uprawnia on do rejestracji pojazdu, należało przyjąć, iż pojazd ten nie może być zarejestrowany na terenie Polski, a tym samym nie może być użytkowany zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.

Organ wyjaśnił, że sprawy związane z transgranicznym przemieszczaniem odpadów są regulowane przez rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. WE L 190 z 12.07.2006 ze zm.) oraz ustawę z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz. U. nr 124, poz. 859 ze zm.), a nie przez Wspólnotowy Kodeks Celny. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, organem odpowiedzialnym za wykonanie rozporządzenia nr 1013/2006, w rozumieniu art. 53 tego rozporządzenia, jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska, który jest w szczególności organem właściwym w sprawach przywozu odpadów na teren kraju; wywozu odpadów poza teren kraju; tranzytu odpadów przez teren kraju. Ponadto, Główny Inspektor Ochrony Środowiska oraz Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, na mocy art. 1 i art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 686), zostali powołani do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania i oceny stanu środowiska, a którego ustawową kompetencją jest m.in. realizacja zadań określonych w przepisach o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów. Z uwagi na fakt przywozu uszkodzonego pojazdu z [...] do Polski, organy Inspekcji Ochrony Środowiska dokonują oceny ww. pojazdu w zakresie czy stanowi on odpad i są w tym zakresie organami właściwymi, uprawnionymi i wyspecjalizowanymi. Organ podkreślił, że [...] służby celne nie są organem uprawnionym do dokonywania oceny czy dany przedmiot stanowi odpad na terenie Polski czy też nie. Z analizy dokumentu nr [...] z dnia [...] kwietnia 2015 r. nie wynika, żeby funkcjonariusze Urzędu Celnego w [...] weryfikowali stan techniczny i prawny omawianego pojazdu. Decyzja [...] organu celnego o umożliwieniu wjazdu omawianego pojazdu na terytorium [...] nie jest wiążąca dla Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Zgodnie bowiem z art. 28 rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. WE L 190 z 12.07.2006 ze zm.), w sytuacji sporu, jeżeli właściwe organy wysyłki i miejsca przeznaczenia nie mogą dojść do porozumienia w zakresie zaklasyfikowania przedmiotu przemieszczenia jako odpadów lub nie, traktuje się go tak, jakby stanowił odpady. Przepis ten nie narusza uprawnień państwa przeznaczenia do traktowania przedmiotu przemieszczenia po jego dotarciu na miejsce zgodnie z przepisami krajowymi, pod warunkiem ich zgodności z prawem wspólnotowym i międzynarodowym. W warunkach niniejszej sprawy doszło do międzynarodowego przemieszczenia odpadu z terytorium [...] na terytorium Polski. Właściwym organem wysyłki jest więc organ [...], natomiast kraju przeznaczenia Główny Inspektor Ochrony Środowiska. [...], jako kraj tranzytu, w kontekście ww. przepisu, nie są stroną uprawnioną do formułowania stanowiska czy dany przedmiot stanowi odpad czy też nie.

W okolicznościach niniejszej sprawy niezbędne było również wskazanie, że w wyroku z dnia 18 czerwca 2015 r., sygn. akt II OSK 2874/13, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "nabycie przez pojazd statusu odpadu uzależnione jest od tego, czy w momencie przekroczenia granicy może on być wykorzystywany zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem, a zatem czy może on poruszać się po drogach. Z tej przyczyny w postępowaniu w sprawie dotyczącej międzynarodowego przemieszczania odpadów nie bada się możliwości przywróceniu pojazdowi stanu technicznego umożliwiającego dopuszczenie do ruchu drogowego. To, co stanie się w przyszłości z pojazdem, nie ma wpływu na uzyskany przez niego status odpadu". W kontekście powyższego wyroku, bez znaczenia dla sprawy pozostaje fakt, iż omawiany pojazd został naprawiony i spełnia wymagania techniczne, gdyż jak wykazano, ww. pojazd w momencie przywozu na terytorium Polski był uszkodzony i nie możliwe było jego użytkowanie.

Organ powołał się również na wyrok z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt II OSK 2793/12, w którym Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "w postępowaniach w przedmiocie międzynarodowego przemieszczania odpadów, dotyczących uszkodzonych pojazdów przewożonych przez granicę, pierwszoplanowe znaczenie mają dowody z dokumentów, pozwalające ustalić przede wszystkim zamiar poprzedniego posiadacza pojazdu oraz to, czy pojazd ten może poruszać się po drogach, czyli być użytkowany zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem". Materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że pojazd został sprowadzony do Polski, a sprowadzonemu pojazdowi towarzyszył dokument nieuprawniający do rejestracji tego pojazdu, zarówno w państwie wywozu, jak i w państwie przeznaczenia, a więc uniemożliwiający użytkowanie ww. pojazdu w sposób dotychczasowy.

W kontekście powyższego organ nie weryfikował statusu pojazdu na całym terytorium państwa wywozu, ponieważ, jak wskazano wyżej, pojazd został przemieszczony do Polski wraz z ww. dokumentem wskazującym na brak możliwości jego rejestracji. W związku z powyższym Główny Inspektor Ochrony Środowiska (jako właściwy organ na terenie Polski) dokonał analizy dokumentacji pojazdu, która towarzyszyła przemieszczeniu pojazdu na teren kraju.

W ocenie organu II instancji, organ I instancji prawidłowo uznał, że poprzedni posiadacze pojazdu, nie dokonali napraw umożliwiających użytkowanie omawianego pojazdu, nie uzyskali świadectwa pojazdu zrekonstruowanego umożliwiającego rejestrację pojazdu, a ostatni właściciel zbywał pojazd zrzekając się wszelkich gwarancji co do jego przydatności, a więc nie znajdując dla niego dalszego zastosowania, pozbył się go na rzecz W. S., przekazując jednocześnie dokument uniemożliwiający użytkowanie pojazdu zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem. Powyższe oznacza "pozbycie się" ww. pojazdu, co stanowi przesłankę do uznania pojazdu za odpad w myśl art. 3 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, zgodnie z którym przez odpady rozumie się "każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany". Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pojęcie odpadu nie wyłącza substancji i przedmiotów, które nadają się do dalszego gospodarczego wykorzystania (wyrok z dnia 15 stycznia 2004 r. w sprawie [...]). Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpadami są także materiały podlegające ponownemu gospodarczemu wykorzystaniu, będące przedmiotem transakcji lub wymienione na listach handlowych, nawet, gdy zostaną poddane procesom dezaktywacyjnym mającym na celu unieszkodliwienie potencjalnych zagrożeń (wyrok Trybunału z dnia 25 czerwca 1997 r. w połączonych [...], [...], [...], [...]).

W wyroku z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie [...] Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, iż "zakwalifikowanie substancji lub przedmiotu jako odpadu w rozumieniu art. 1 lit. a dyrektywy 75/442 w sprawie odpadów, zmienionej dyrektywą 91/156, wynika przede wszystkim z zachowania posiadacza i ze znaczenia pojęcia "usuwać". Pojęcia te należy interpretować nie tylko w świetle celu dyrektywy, którym zgodnie z motywem trzecim jest ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed szkodliwymi skutkami spowodowanymi przez zbieranie, transport, unieszkodliwianie, magazynowanie oraz składowanie odpadów, ale również w świetle art. 174 ust. 2 WE, który stanowi, że polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziom ochrony i że opiera się na zasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego. Wynika stąd, że pojęcia te, a co za tym idzie pojęcie "odpady" nie mogą być interpretowane w sposób zawężający. Fakt, że dana substancja jest rzeczywiście "odpadem" w rozumieniu art. 1 lit a dyrektywy 75/442 w sprawie odpadów, zmienionej dyrektywą 91/156, winien być potwierdzony w świetle wszystkich okoliczności, z uwzględnieniem celu tej dyrektywy i jej skuteczności, która nie może zostać podważona. Pewne okoliczności mogą zatem stanowić wskazówkę występowania działania polegającego na "usuwaniu", zamiaru "usunięcia" lub zobowiązania do "usunięcia" substancji lub przedmiotu w rozumieniu tego przepisu. [...] Jako że dyrektywa 75/442 w sprawie odpadów nie proponuje żadnego kryterium ujawnienia woli usunięcia substancji lub przedmiotów przez posiadacza, państwa członkowskie wobec braku przepisów wspólnotowych mają swobodę wyboru sposobu dowodzenia okoliczności zdefiniowanych w dyrektywach, których transpozycji dokonują o ile nie podważa to skuteczności prawa wspólnotowego. Państwa członkowskie mogą zatem dla przykładu określić rożne kategorie odpadów, zwłaszcza w celu ułatwienia organizacji i kontroli gospodarki odpadami, przy czym obowiązki wynikające z dyrektywy lub innych przepisów prawa wspólnotowego dotyczących odpadów winny być przestrzegane, a kategorie ewentualnie wyłączone z zakresu stosowania aktów dokonujących transpozycji obowiązków wynikających z dyrektywy, są wyłączone zgodnie z jej art. 2 ust. 1". Przywołana w ww. wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dyrektywa 75/442 w sprawie odpadów, zmieniona dyrektywą 91/156, w chwili obecnej nie jest aktem obowiązującym. Obecnie zagadnienia związane z gospodarką odpadami reguluje dyrektywa z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy. Ww. dyrektywa została przyjęta z uwzględnieniem Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską a w szczególności art. 175 ust. 1, który stanowi o tym, że Rada decyduje o działaniu służącym osiągnięciu celów określonych w art. 174, które ma być podjęte przez Wspólnotę. Głównym celem dyrektywy z 2008 r. w sprawie odpadów jest zmniejszenie negatywnych skutków wytwarzania odpadów i gospodarowania nimi. Zatem przytoczony wyżej wyrok Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma swoje zastosowanie także w odniesieniu do zapisów obecnie obowiązującej dyrektywy z 2008 r. w sprawie odpadów. W ocenie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, mając na uwadze wyżej przytoczony wyrok, a także wyżej przywołane dowody i okoliczności, w niniejszej sprawie została wypełniona przesłanka "pozbycia się", a tym samym przedmiotowy uszkodzony pojazd stanowił odpad w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach.

Z uwagi na fakt, iż omawiany pojazd, w dacie przemieszczenia, wyposażony był w jednostkę napędową zawierającą płyny eksploatacyjne oraz inne niebezpieczne elementy, nadające mu właściwości niebezpieczne, to zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1923) należało go zaklasyfikować do odpadu o kodzie [...] - "zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy". Odpady sklasyfikowane pod kodem [...] nie zostały sklasyfikowane pod żadnym kodem w załącznikach III, IHR, IV lub IVA do rozporządzenia WE Nr 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów. Zasady międzynarodowego przemieszczania odpadów określa rozporządzenie (WE) Nr 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów, które w art. 3 ust. 1 lit. b pkt iii mówi, iż procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody podlegają przemieszczenia odpadów niesklasyfikowanych pod żadnym kodem w załączniku III, HIB, IV lub IVA, jeżeli mają być poddane procesom odzysku. Odpady zużytych lub nienadających się do użytkowania pojazdów, posiadające właściwości niebezpieczne, nie są sklasyfikowane pod żadnym kodem w ww. załącznikach, zatem przemieszczenie odpadu w postaci omawianego pojazdu z terenu [...] na terytorium Polski winno odbyć się z zachowaniem ww. procedury uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody właściwych organów.

Według art. 2 pkt 35 lit. a ww. rozporządzenia, przemieszczenie odpadów dokonane bez zgłoszenia go wszystkim zainteresowanym właściwym organom stanowi przemieszczenie nielegalne. W związku z faktem, iż odpad w postaci ww. pojazdu został sprowadzony na terytorium Polski bez zastosowania ww. procedury, przemieszczenie to nosi znamiona przemieszczenia nielegalnego.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, w przypadku stwierdzenia nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów albo na podstawie powiadomienia o nielegalnym międzynarodowym przemieszczaniu odpadów otrzymanego w trybie art. 24 ust. 1 rozporządzenia Nr 1013/2006, Główny Inspektor Ochrony Środowiska wszczyna z urzędu postępowanie administracyjne i wzywa odbiorcę odpadów - jeżeli za nielegalne międzynarodowe przemieszczanie odpadów odpowiedzialność ponosi odbiorca odpadów - w drodze postanowienia, do zastosowania procedur określonych w art. 24 rozporządzenia nr 1013/2006, określając termin realizacji działań wynikających z tych procedur, na nie dłuższy niż 30 dni. Według art. 24 ust. 3 rozporządzenia (WE) Nr 1013/2006, jeżeli odpowiedzialność za nielegalne przemieszczanie ponosi odbiorca, właściwy organ miejsca przeznaczenia zapewnia, że przedmiotowe odpady zostaną poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w sposób racjonalny ekologicznie przez odbiorcę lub, jeżeli jest to niewykonalne, przez właściwy organ albo osobę fizyczną lub prawną działającą w jego imieniu.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, przez odbiorcę odpadów sprowadzonych nielegalnie rozumie się każdą osobę fizyczną prawną lub jednostkę organizacyjną do której zostały przemieszczone nielegalnie odpady. Należy również stwierdzić, iż nie można przypisać odpowiedzialności za przemieszczenie odpadu podmiotowi pozbywającego się pojazdu, ponieważ zgodnie z ww. umową kupna- sprzedaży pojazdu powypadkowego z dnia [...] marca 2015 r., W. S. dokonał zakupu ww. pojazdu na terenie [...]. Zdaniem Głównego Inspektora Ochrony Środowiska powyższe jednoznacznie wskazuje, że W. S. jest Stroną odpowiedzialną za nielegalne międzynarodowe przemieszczenie odpadu w postaci uszkodzonego pojazdu marki [...], o numerze identyfikacyjnym nadwozia: [...], wobec czego organ prawidłowo oparł zaskarżone postanowienie na przepisach art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów.

Zgodnie z art. 18 ww. ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji przekazuje go wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów. Wobec treści ww. przepisu prawa, organ I instancji słusznie zobowiązał Stronę postępowania do zagospodarowania sprowadzonego nielegalnie odpadu w sposób określony wyżej przytoczonym przepisem, a który w świetle prawnych regulacji daje gwarancję poddania tego odpadu odzyskowi lub unieszkodliwianiu w sposób racjonalny ekologicznie. Wobec treści ww. przepisu prawa, organ I instancji słusznie zobowiązał Stronę postępowania do zagospodarowania sprowadzonego nielegalnie odpadu w sposób określony wyżej przytoczonym przepisem.

W związku z powyższym, organ II instancji nie znalazł podstaw do uchylenia zaskarżonego postanowienia w części dotyczącej zobowiązania Strony do oddania odpadu w postaci ww. pojazdu do uprawnionego odbiorcy. Wobec tego, że rozpatrzenie zażalenia na ww. postanowienie nastąpiło po upływie wskazanego w nim terminu, utrzymanie zażalonego postanowienia w mocy także w zakresie terminu, skutkowałoby jego niewykonalnością. Z tej przyczyny zażalone postanowienie zostało uchylone w części dotyczącej terminu jego wykonania.

Skargę na powyższe postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył W. S. wnosząc o uchylenie w całości postanowienia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz poprzedzającego go postanowienia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] listopada 2015 roku.

Wymienionemu powyżej postanowieniu Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zarzucił:

1. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 76 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity opublikowany w Dz. U. z 2013 roku poz. 267 z późniejszymi zmianami), poprzez przyjęcie, że pojazd samochodowy marki [...] o numerze identyfikacyjnym nadwozia [...] stanowi odpad i winien zostać zagospodarowany przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów, w sytuacji kiedy dokument urzędowy w postaci zgłoszenia celnego / decyzji podatkowej organu celnego [...], to jest Urzędu Celnego w [...], znak [...] z dnia 16 kwietnia 2015 roku, wskazuje na to, że przedmiotowy pojazd samochodowy otrzymał przeznaczenie celne w postaci objęcia procedurą celną dopuszczenia do swobodnego obrotu,

2. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 § 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że ostatni właściciel przedmiotowego pojazdu na terytorium [...] nie dokonał niezbędnych napraw pojazdu,

3. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 § 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że w chwili ostatniej sprzedaży na terytorium [...] przedmiotowy pojazd był wycofany z eksploatacji,

4. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 § 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie ostatni właściciel przedmiotowego pojazdu na terytorium [...] zrzekł się wszelkich gwarancji co do przydatności przedmiotowego pojazdu, a tym samym pozbył się go,

5. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 •§ 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez odstąpienie od ustalenia stanu fizycznego przedmiotowego pojazdu w chwili jego ostatniej sprzedaży na terytorium [...],

6. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 § 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że właściciel sprzedał przedmiotowy pojazd znacznie poniżej jego wartości w stanie uszkodzonym,

7. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 § 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez odstąpienie od oceny dowodu w postaci dokumentu CERTIFICATE OF TITLE wydanego przez władze [...] w dniu [...] września 2015 roku,

8. naruszenie przepisu postępowania, to jest art. 7 w związku z art. 77 § 1 w związku z art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez dowolne ustalenie, że strona skarżąca jest odpowiedzialna za nielegalne międzynarodowe przemieszczenie odpadów,

9. naruszenie prawa materialnego, to jest art. 48 w związku z art. 58 ustęp 1 i ustęp 2 w związku z art. 79 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 roku ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny poprzez nakazanie zagospodarowania towaru, który otrzymał przeznaczenie celne objęcie procedurą celną dopuszczenia do swobodnego obrotu na terytorium [...].

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że pojazd w realiach rozpatrywanej sprawy był przedmiotem kliku umów sprzedaży. Strona postępowania nie nabyła pojazdu w wyniku aukcji, w której wskazany został wymieniony powyżej rodzaj uszkodzenia. Strona postępowania nie nabyła również pojazdu od firmy ubezpieczeniowej [...]. Ustalenia faktyczne Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oparte są przy tym na dowolnym założeniu, że stan fizyczny pojazdu pomiędzy rozpoczęciem aukcji, a jego nabyciem przez stronę postępowania nie uległ zmianie.

Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska nie zawiera żadnej argumentacji, która wskazuje na tożsamość uszkodzenia pojazdu wskazanego w aukcji internetowej oraz uszkodzeń stwierdzonych przez rzeczoznawcę. Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie przeprowadził żadnego dowodu pozwalającego na ustalenie, czy ostatni właściciel pojazdu na terytorium [...] nie dokonał napraw pojazdu. W konsekwencji twierdzenie, że ostatni właściciel pojazdu na terytorium [...] nie dokonał napraw pojazdu ma charakter dowolny. Ponadto, Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie przeprowadził żadnego dowodu pozwalającego na ustalenie, że umieszczenie w treści SALVAGE CERTIFICATE OF TITLE numer [...] adnotacji w brzmieniu "nie akceptowalne do celów rejestracji" oznacza, że w chwili ostatniej sprzedaży na terytorium [...] Pojazd był wycofany z eksploatacji. Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie wykazał bowiem z jakich powodów właściwy organ [...] umieszcza adnotację o wskazanej powyżej treści, w szczególności, czy powody te związane są ze stanem fizycznym danego pojazdu, czy też nie. Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie wykazał również, czy umieszczenie adnotacji o wskazanej powyżej treści skutkuje przyjęciem - w rozumieniu przepisów obowiązujących w kraju eksportu — że dany pojazd został wycofany z eksploatacji oraz, czy wycofanie z eksploatacji dotyczy całego terytorium państwa eksportu. Dowolne jest również twierdzenie, że ostatni właściciel przedmiotowego pojazdu na terytorium [...] zrzekł się wszelkich gwarancji co do przydatności przedmiotowego pojazdu. Przedmiotem postępowania dowodowego nie było bowiem stwierdzenie, czy strony umowy rzeczywiście wyłączyły odpowiedzialność sprzedającego z tytułu gwarancji/rękojmi. Niezależnie od powyższego zauważyć należy, że wyłączenie gwarancji i/lub rękojmi stanowi sposób ograniczenia odpowiedzialności sprzedającego i może nie mieć związku ze stanem rzeczy. W konsekwencji wyłączenie gwarancji / rękojmi nie oznacza eo ipso, że sprzedający nie znajduje dla sprzedawanej rzeczy dalszego zastosowania.

Wadliwe jest również ustalenie, że w realiach rozpatrywanej sprawy dokument SALVAGE CERTIFICATE OF TITLE uniemożliwia zarejestrowanie pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zauważyć należy, że zgodnie z dyspozycją art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity opublikowany w Dz. U. z 2012 roku poz. 1137 z późniejszymi zmianami) rejestracji dokonuje się na podstawie dowodu własności pojazdu.

Przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym nie wprowadzają przy tym żadnych ograniczeń co do rodzaju dowodów, którym należy przyznać pierwszeństwo w ustaleniu właściciela pojazdu. Dowolne jest również ustalenie, że poprzedni właściciel sprzedał pojazd na rzecz strony skarżącej znacznie poniżej jego wartości w stanie uszkodzonym. Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie przedstawił jednak żadnych danych pozwalających na ustalenie wartości rynkowej pojazdu na terytorium [...], ani argumentów pozwalających na przyjęcie, że wartość rynkowa pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest tożsama z wartością rynkową pojazdu na terytorium [...].

W realiach rozpatrywanej sprawy treść dokumentu SALVAGE CERTIFICATE wystawionego przez władze [...] w żaden sposób nie wpływa zatem na możliwość rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Strona postępowania w sprawie rejestracji pojazdu może bowiem przedstawić dowolny dowód własności pojazdu. Wymóg przedstawienia dowodu rejestracyjnego dotyczy sytuacji, kiedy dany pojazd był zarejestrowany (art. 72 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym). W przypadku pojazdu sprowadzanego z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim zamiast dowodu rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, dopuszcza się przedstawienie innego dokumentu stwierdzającego rejestrację pojazdu, wydanego przez organ właściwy do rejestracji pojazdów w tym państwie (art. 72 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Tym samym w realiach rozpatrywanej sprawy wystarczające byłoby przedstawienie jakiegokolwiek dokumentu stwierdzającego, że dany pojazd był zarejestrowany. Dokument ten winien być przy tym wydany przez organ właściwy do rejestracji pojazdów. Zaskarżone postanowienie nie zawiera również uzasadnienia poglądu, że kwestia możliwości rejestracji Pojazdu winna być oceniana w oparciu o dokumentu SALVAGE CERTIFICATE wydany przez władze [...], a nie w oparciu o później wystawiony przez władze [...] dokument CERTIFICATE OF TITLE. Na marginesie tylko podkreślić należy, że w zaskarżonym postanowieniu nie przedstawiono w istocie w ogóle oceny znaczenia dokumentu CERTIFICATE OF TITLE wystawionego przez władze [...].

Dowolne jest również ustalenie, że strona skarżąca jest odpowiedzialna za nielegalne międzynarodowe przemieszczenie odpadów.

Na podstawie art. 48 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 roku ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (dalej "WKC") towary- niewspólnotowe przedstawione organom celnym otrzymują dopuszczalne dla nich przeznaczenie celne. Zgodnie z dyspozycją art. 58 ust. 1 WKC Jeżeli przepisy nie stanowią inaczej, towary, niezależnie od ich rodzaju, ilości, pochodzenia, miejsca wysyłki lub miejsca przeznaczenia, mogą w każdym czasie na określonych warunkach otrzymać przeznaczenie celne. 2. Przepis ust. 1 nie stanowi przeszkody dla stosowania zakazów lub ograniczeń wynikających ze względów moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia, życia osób i zwierząt lub ochrony roślin, ochrony dóbr narodowych mających wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną albo ochrony własności przemysłowej i handlowej. Na podstawie art. 79 WKC dopuszczenie do swobodnego obrotu nadaje towarowi niewspólnotowemu status celny towaru wspólnotowego. Wymaga ono zastosowania środków polityki handlowej, spełnienia pozostałych formalności wymaganych przy przywozie towarów, jak również zastosowania opłat prawnie należnych. Zgodnie z dyspozycją art. 76 § 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że dokument urzędowy w postaci zgłoszenia celnego / decyzji podatkowej organu celnego [...], to jest Urzędu Celnego w [...], znak [...] z dnia [...] kwietnia 2015 roku, wskazuje na to, że pojazd otrzymał przeznaczenie celne w postaci objęcia procedurą celną dopuszczenia do swobodnego obrotu. Oznacza to, że pojazd ma status celny towaru wspólnotowego, który korzysta ze swobody przepływu na terytorium [...]. Nadanie przeznaczenia celnego poprzedzone zostało stwierdzeniem, że wymogi przewidziane w przepisach odrębnych zostały spełnione.

Podkreślenia przy tym wymaga, że Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie wykazał, że stan fizyczny Pojazdu uległ zmianie w okresie od dnia nadania przeznaczenia celnego do dnia wprowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W konsekwencji dokonanie ustalenia, że Pojazd stanowi odpad i winien zostać zagospodarowany przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów nastąpiło wbrew treści dokumentu urzędowego.

Do odmiennego poglądu nie może prowadzić wskazany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska przepis art. 28 rozporządzenia (WE) NR 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 roku w sprawie przemieszczania odpadów. Hipoteza cytowanego powyżej przepisu dotyczy bowiem stanu faktycznego, który nie ma związku z realiami rozpatrywanej sprawy, to jest braku porozumienia miedzy organem kraju, z którego przemieszczanie rozpoczęło się lub miało się rozpocząć i organem kraju właściwego dla miejsca, do którego przemieszczanie jest planowane lub w którym się ono odbywa, w zakresie zaklasyfikowania przedmiotu przemieszczenia jako odpadów lub nie.

Końcowo zauważyć należy, że definicja odpadu zawarta w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2008/98/WE nie odbiega co do istoty od definicji przyjętych w poprzednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego. Tym samym aktualność zachowuje utrwalone orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości.

Zgodnie orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich kwalifikacja jako odpad wynika przede wszystkim z zachowania posiadacza i ze znaczenia słowa "usuwać" (tak np. wyrok z dnia 10 maja 2007 roku w sprawie [...], wyrok z dnia 18 grudnia 1997 roku w sprawie [...]). Przepisy krajowe nie mogą przy tym w żadnym wypadku bliżej definiować kluczowej dla pojęcia odpadów okoliczności "usuwania" w sposób, który prowadzi do różnicowania krajowego pojęcia odpadów od pojęcia wspólnotowego, a tym samym poddaje w wątpliwość skuteczność dyrektywy (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 15 czerwca 2000 roku w sprawach połączonych [...] i [...]).

Wyrażenie "pozbycie się" rozumiane jest jako przekazanie przedmiotu innemu podmiotowi, który będzie ten przedmiot wykorzystywał w zasadniczo odmienny od pierwotnego sposób. Przy czym, zwraca się szczególną uwagę, iż w razie wątpliwości, czy dany przedmiot jest odpadem wskutek zmiany sposobu jego użytkowania, należy mieć na względzie ogólne cele postępowania z odpadami - ochronę życia i zdrowia ludzi oraz środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju i wobec tego indywidualizować badanie przesłanki "pozbycia się" ze względu na negatywne oddziaływanie tego sposobu użytkowania na człowieka lub środowisko.

Tak więc przedmiot staje się odpadem, gdy posiadacz nie znajdując dla niego zastosowania pozbywa się go. Może to uczynić legalnie, przez przekazanie do odzysku lub unieszkodliwienia, bądź w sposób nielegalny, porzucając go w dowolnym miejscu. Tym samym, samochód jako odpad, to taki pojazd, którego posiadacz pozbył się i który nie może już być użytkowany w dotychczasowy sposób. A więc jest niezdatny do dalszego poruszania się po drogach ze względu na stopień zużycia oraz zakres i charakter uszkodzeń, a także niemożność przywrócenia jego stanu technicznego do stanu umożliwiającego dopuszczenie do ruchu drogowego (por. też wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 października 2012 roku, sygn. akt II OSK 1071/11 oraz z dnia 19 lipca 1999 r., sygn. akt I SA/Ka 2252/98).

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone postanowienie, jak też postanowienie z dnia [...] listopada 2015r. naruszają przepisy prawa materialnego i procesowego w sposób, który mógł mieć wpływ na wynik sprawy.

Podstawą materialnoprawną rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie był art. 25 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów w związku z art. 18 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Stosownie do art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów w przypadku stwierdzenia nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów albo na podstawie powiadomienia o nielegalnym przemieszczeniu otrzymanego w trybie art. 24 ust. 1 rozporządzenia nr 1013/2006, Główny Inspektor Ochrony Środowiska wszczyna z urzędu postępowanie administracyjne i wzywa odbiorcę odpadów - jeżeli za nielegalne międzynarodowe przemieszczanie odpadów odpowiedzialność ponosi odbiorca odpadów - w drodze postanowienia, do zastosowania procedur określonych w art. 24 rozporządzenia nr 1013/2006, określając termin realizacji działań wynikających z tych procedur, nie dłuższy niż 30 dni.

Przepis ten nie jest jednak samodzielnym źródłem normy prawnej stanowiącej o obowiązku zagospodarowania odpadów. Norma ta jest możliwa do odkodowania dopiero w zestawieniu tego przepisu z art. 26 tej ustawy. Z przepisu tego wynika że w przypadku niezastosowania się dobrowolnego przez odbiorcę odpadów do określonego w postanowieniu obowiązku, organ wydaje decyzję określającą sposób zagospodarowania odpadu. Wynikająca zatem z przepisów norma prawa określa obowiązek zagospodarowania przemieszczonego nielegalnie odpadu. Wynikają z niej zatem dwie przesłanki umożliwiające nałożenie obowiązku, a mianowicie istnienie odpadu i jego nielegalne międzynarodowe przemieszczenie. Niewątpliwie kluczową przesłanką uzasadniającą zastosowanie tej normy jest jednak ustalenie czy przedmiot sprowadzony z zagranicy posiada status odpadu. W postępowaniu o ustalenie sposobu zagospodarowania odpadu organ ma więc obowiązek ustalić w pierwszej kolejności istnienie tej przesłanki, a więc czy przedmiot posiada status odpadu w dacie wydania rozstrzygnięcia. Ustalenie przez organ statusu przedmiotu jako odpadu jedynie w dacie jego przemieszczenia na terytorium RP nie jest wystarczające do zastosowania normy i nałożenia obowiązku zagospodarowania odpadu przez jego przekazanie do stacji demontażu odpadów, gdy okaże się że przedmiot status ten utracił. Jeżeli w dacie orzekania przez organ przedmiot utracił status odpadu, bo został poddany odzyskowi nie jest możliwe zastosowanie normy będącej podstawą nałożenia obowiązku jego zagospodarowania, która dotyczy przecież wyłącznie odpadu.

Obowiązek zagospodarowania odpadu (w tym przypadku polegający na oddaniu pojazdu wycofanego z eksploatacji do stacji demontażu) nie jest formą sankcji administracyjnej za ewentualne nielegalne sprowadzenie odpadu, lecz ma służyć bezpiecznemu dla środowiska unieszkodliwieniu odpadu bądź poddaniu go odzyskowi. Nawet gdy sprowadzony pojazd był odpadem to po poddaniu go określonym czynnościom wymiany uszkodzonych elementów lub ich naprawy może stać się pełnowartościowym pojazdem który zostanie dopuszczony do ruchu drogowego.

Co do zasady z uwagi na treść art. 18 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji tego rodzaju działania powinny odbywać się w stacjach demontażu działających na podstawie stosownych zezwoleń. Jednak przeprowadzenie tego procesu poza stacją demontażu choć jest działaniem nielegalnym i objętym sankcja administracyjną nie dyskwalifikuje prawidłowości samego procesu odzysku i jego skutki w postaci przywrócenia pełnowartościowego pojazdu niezagrażającemu środowisku.

Właściwymi sankcjami przewidzianymi za nielegalne sprowadzenie odpadu, a także za przetworzenie odpadu poza stacją demontażu są administracyjne kary pieniężne określone w przepisach ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (art. 32) i ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (art. 53a) oraz kara grzywny (art. 48 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji).

Niewątpliwe działania podejmowane przez właściwe organy na podstawie art. 25, 26 i 27 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, a więc na wstępnym etapie postępowania związanego z ujawnieniem przypadku nielegalnego przemieszczenia odpadów mają na celu zabezpieczenie środowiska przed negatywnym oddziaływaniem odpadu. Ujawnienie faktu ewentualnego przemieszczenia odpadu ma doprowadzić do niezwłocznego jego zagospodarowania w sposób bezpieczny dla środowiska, co oznacza że przedmiot którego dotyczą musi być odpadem.

Nie można pominąć, że wskazane przepisy realizują zasady postępowania z odpadami sprowadzonymi wynikające z art. 24 rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. UE L 190 z 12.07.2006, str. 1).

Z przepisu art. 24 ust. 3 wskazanego rozporządzenia wynika, że jeżeli odpowiedzialność za nielegalne przemieszczanie ponosi odbiorca, właściwy organ miejsca przeznaczenia zapewnia, że przedmiotowe odpady zostaną poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w sposób racjonalny ekologicznie:

a) przez odbiorcę; lub, jeżeli jest to niewykonalne,

b) przez właściwy organ albo osobę fizyczną lub prawną działającą w jego imieniu.

Niewątpliwie nakaz ten dotyczy odpadu, który ma zostać poddany odzyskowi lub unieszkodliwieniu w sposób racjonalny ekologicznie. Co więcej wskazany obowiązek według dalszej treści tego przepisu ma być realizowany w terminie 30 dni od dnia, w którym zainteresowany właściwy organ miejsca przeznaczenia dowiedział się lub został powiadomiony na piśmie przez właściwe organy miejsca wysyłki lub tranzytu o nielegalnym przemieszczaniu i przyczynach jego zaistnienia lub w innym terminie uzgodnionym przez zainteresowane właściwe organy. Podstawą powyższego zgłoszenia mogą być informacje przekazane właściwym organom wysyłki lub tranzytu między innymi przez inne właściwe organy.

Oznacza to w ocenie sądu, że nie może być wątpliwości, iż w momencie podejmowania działania przez organ, działania realnego polegającego na poddaniu przedmiotu działań odzyskowi lub unieszkodliwieniu, przedmiot ten musi mieć status odpadu. Określenie tak szybkiego terminu do podjęcia realnych działań przez organ w zakresie unieszkodliwienia odpadu (w terminie 30 dni od pozyskania informacji przez organ odpad ma być odzyskany lub unieszkodliwiony) i wskazanie, że działania te mają być racjonalne ekologicznie, nie pozwala na przeniesienie tych działań na etap, w którym przedmiot utracił status odpadu.

Zgodnie z tym przepisem rozporządzenia, ale też przepisem art. 27 ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów organy właściwe mają obowiązek podjęcia niezwłocznie działań zmierzających do zabezpieczenia środowiska przed negatywnym wpływem odpadu (ust. 1). Co więcej, mają również obowiązek podjęcia działań tymczasowych, zanim określony zostanie docelowy sposób zagospodarowania odpadu. Wprost obowiązek taki w odniesieniu do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska wynika z ust. 4 tego przepisu. Przepis ten stanowi, że po wszczęciu postępowania administracyjnego, o którym mowa w ust. 3, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, po konsultacji z organem, który dokonał ujawnienia transportu nielegalnie przemieszczanych odpadów, w drodze postanowienia, zobowiązuje odbiorcę odpadów sprowadzonych nielegalnie do określonego sposobu postępowania z tymi odpadami, do czasu zakończenia procedur określonych w art. 24 rozporządzenia nr 1013/2006 lub do czasu wydania decyzji, o której mowa w art. 26.

Powyższe przepisy wskazują zdaniem sądu po pierwsze, że działania związane z zapewnieniem unieszkodliwienia odpadu mają być podejmowane niezwłocznie, a zadaniem organu jest niedopuszczenie do innego ich unieszkodliwienia niż racjonalne ekologicznie. Oznacza to również obowiązek podjęcia działań tymczasowych, które od razu zabezpieczą środowisko przed oddziaływaniem odpadu, ale też wykluczą niezgodny z przepisami prawa jego odzysk. (a więc np. zobowiązania do właściwego przechowywania odpadu i zakazu demontażu części lub jego naprawy). Wskazane przepisy nie uprawniają jednak z pewnością do podejmowania tego rodzaju działań wobec przedmiotu, który przestał być odpadem, bo albo przed podjęciem procedur, albo w trakcie ich trwania został poddany odzyskowi i przywrócony do stanu niezagrażającego środowisku.

Należy zauważyć, że postępowanie administracyjne może toczyć się jedynie w sytuacji, gdy ma swój "przedmiot". Jednym z elementów decydujących o jego istnieniu jest "... stan faktyczny odpowiadający generalnie hipotezie określonej w normie zawierającej normę kompetencyjną. Celem postępowania administracyjnego jest realizacja normy materialnego prawa administracyjnego wobec określonego podmiotu poprzez ukształtowanie jego sytuacji prawnej. Norma ta może zostać zastosowana jedynie wtedy, gdy obiektywnie zaistniał stan faktyczny przewidziany przez ustawodawcę upoważniający (zobowiązujący) organ do podjęcia decyzji administracyjnej. W związku z tym jednym z podstawowych warunków prawidłowego zastosowania normy prawnej jest ustalenie przez organ prowadzący postępowanie stanu faktycznego opisanego w tej normie. W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że z bezprzedmiotowością postępowania mamy do czynienia wówczas, gdy w sposób oczywisty organ stwierdzi brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy (wyr. NSA z dnia 18 czerwca 1995 r., SA/Łd 2424/94, ONSA 1996, nr 2, poz. 80)" (Łaszczyca G., Martysz C., Matan A. Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom II., komentarz do art. 105, LEX, 2010)

W sytuacji, gdyby w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ nie stwierdził w sprawie tego elementu (w tym przypadku istnienia odpadu) nie powinien dokonywać merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Wykluczenie jednego z elementów koniecznych przedmiotu postępowania, uniemożliwia jego prowadzenie i stanowi przeszkodę do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. W takiej sytuacji organ I instancji powinien wydać decyzję o umorzeniu wszczętego postępowania jako bezprzedmiotowego.

W przedmiotowej sprawie kwestia nie została wyjaśniona, bowiem dokonując w ocenie sądu nieprawidłowej wykładni przepisu art. 25 w/w ustawy organ uznał, że kwestia ewentualnej naprawy pojazdu nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy i zastosowania wskazanego przepisu. Organ ocenił bowiem, że naprawienie pojazdu nie oznacza, że nie stanowił on odpadu w dacie nabycia i sprowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej, a to co może się z nim wydarzyć w przyszłości nie powoduje że przestaje być oceniany jako odpad.

Przy czym organ pomylił kwestię tego, że o ile może nie być istotne w dacie podejmowania określonych przez przepisy prawa działań zapobiegających negatywnemu oddziaływaniu na środowisko czy posiadający wówczas status odpadu pojazd, mógłby być w przyszłości naprawiony, o tyle niewątpliwie istotne jest czy ten status w dacie podejmowania tych działań rzeczywiście posiada.

Z tych powodów organ nie ustalił w sposób wyczerpujący i niebudzący wątpliwości stanu faktycznego w sprawie, nie zgromadził wystarczającego materiału dowodowego i nie poddał analizie wskazywanych przez skarżącego okoliczności związanych z naprawieniem pojazdu i przywróceniem go do stanu umożliwiającego dopuszczenie do ruchu drogowego, naruszając zasady określone w art. 7, 77 § 1 i 80 kpa. Tym samym przedwczesna jest merytoryczna ocena o spełnieniu przesłanek do zastosowania określonego w art. 25 ustawy obowiązku zagospodarowania odpadu.

W ocenie sądu, organ także w sposób niewystarczający poddał analizie oceniane dokumenty w postaci umowy kupna pojazdu i salvage certificate of title, co miało znaczenie dla niedostatecznej zdaniem sądu oceny zamiaru pozbycia się wycofanego z ruchu pojazdu. Otóż organ nie wziął pod uwagę pełnej treści tych dokumentów i nie rozważył czy pozostałe zawarte w nich informacje również potwierdzają zamiar wyzbycia się nienadającego się do swojej właściwej funkcji pojazdu. W dokumencie salvage certificate of title widnieje przed wpisem nieakceptowane dla celów rejestracji informacja, że kupujący ma zgłosić w ciągu 10 dni tytuł własności. Z kolei w umowie zbycia pojazdu poza ocenianym przez organ fragmentem dotyczącym zwolnienia z odpowiedzialności z tytułu gwarancji, jest także ustęp dotyczący zwolnienia dealera z obowiązku bezkosztowych napraw lub zwrotu ceny zakupu w przypadku, jeżeli pojazd nie spełnia standardów dotyczących wydawania świadectw homologacji. Kolejną informacją, której organ nie wziął pod uwagę jest ta, że w umowie zbycia pojazdu zapłacona cena obejmuje uszkodzony pojazd, części nowe i używane, dostawę do [...] i opłatę za dokumenty.

Ze względu na wskazane uchybienia i przedwczesne rozstrzygnięcie merytoryczne sąd nie dokonywał oceny pozostałych zarzutów skargi.

Konieczny do ustalenia stan faktyczny, zgromadzenie wystarczającego dla rozstrzygnięcia sprawy materiału dowodowego i jego wszechstronne rozważenie uzasadniały uchylenie również postanowienia wydanego w pierwszej instancji, w celu zapewnienia zasady dwuinstancyjności stronie postępowania.

W ponownie prowadzonym postępowaniu organ uwzględni szczegółową ocenę prawną wyrażoną powyżej.

Mając powyższe na uwadze sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit a i c oraz art. 135 w zw. z art. 120 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a.