Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 9 kwietnia 2018 r. sygn. akt II SA/Op 81/18 odmawiające wstrzymania wykonania decyzji w sprawie ze skargi P.K. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] grudnia 2017 r., nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki obiektu budowlanego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji .

Postanowieniem z dnia 9 kwietnia 2018 r. sygn. akt II SA/Op 81/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu odmówił P. K. wstrzymania wykonania decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] sierpnia 2017 r. nr [...].

W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd wskazał, że P. K. wniósł skargę na decyzję [...]Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...]z dnia[...]grudnia 2017 r. utrzymującą w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] sierpnia 2017 r. nakazującą P. K. rozbiórkę obiektu gospodarczo-garażowego na betonowej płycie fundamentowej, usytuowanego przy ul. [...] [...] w [...]. W skardze zawarł wniosek o wstrzymanie wykonania ww. decyzji organu I instancji, którym podał, że wstrzymanie wykonania decyzji jest niezbędne, gdyż grozi mu wszczęcie postępowania egzekucyjnego, w którym może zostać nałożona wysoka grzywna w celu przymuszenia do rozbiórki spornego obiektu, co z kolei grozi wyrządzeniem skarżącemu znacznej szkody. Ponadto skuteczna egzekucja spornego obiektu - przeprowadzona przez organy nadzoru budowlanego - doprowadzi do nieodwracalnych skutków, albowiem nawet korzystne orzeczenie dla skarżącego nie będzie mogło przywrócić pierwotnego stanu. Skarżący dodał, że sporny obiekt nie narusza żadnych dóbr chronionych prawem, tj. nie zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu, jest w doskonałym stanie technicznym, nie grozi powstaniem jakiejkolwiek szkody. Sporny obiekt jest ustawiony ścianami bez okien od granicy z sąsiednią działką w prawidłowej odległości (3,14 m). Podniósł, że obiekt był objęty zgłoszeniem z dnia 7 sierpnia 2015 r. w Starostwie Powiatowym w [...], a więc jest objęty domniemaniem zgodności z prawem.

Uzasadniając odmowę wstrzymania wykonania decyzji Sąd stwierdził, że skarżący nie wykazał istnienia przesłanek warunkujących skuteczne domaganie się wstrzymania wykonania decyzji organu I instancji, której rozstrzygnięcie nakazujące rozbiórkę obiektu budowlanego jest tożsame z rozstrzygnięciem decyzji organu II instancji, która utrzymuje je w mocy. W ocenie Sądu, złożony w tym zakresie wniosek nie został przez skarżącego poparty argumentacją ani dowodami świadczącymi o tym, że na skutek wykonania decyzji organu pierwszej instancji jego sytuacja zmieni się w sposób opisany w art. 61 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sąd wskazał, że decyzją organu I instancji nakazano rozbiórkę pozostałego po budowie "blaszaka", przeznaczonego obecnie na pomieszczenie gospodarcze. Uzasadniając swój wniosek, skarżący lakonicznie stwierdził, że nakaz rozbiórki może spowodować trudne od odwrócenia skutki. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że posadowiony na gruncie obiekt typu "blaszak" nie posiada fundamentów. Z pewnością rozbiórka tego typu obiektu budowlanego nie generuje tak dużych kosztów, jak budynków mających fundamenty, a nieprzedstawienie przez wnioskodawcę kosztorysu wykonania rozbiórki i jego sytuacji majątkowej, nie pozwala na ocenę, czy istotnie rozbiórka wiązać się będzie z wyrządzeniem znacznej szkody. Odnosząc się natomiast do powołanych we wniosku trudnych do odwrócenia skutków rozbiórki Sąd zauważył, że za takie skutki uznaje się skutki praktycznie niemożliwe do zniwelowania, wymagające stosunkowo dużego nakładu sił i środków, a w sytuacji wspomnianego braku kosztorysu i możliwości jego odniesienia do sytuacji majątkowej wnioskodawcy, trudno ocenić, że skutki te byłyby definitywne. Z kolei podnoszona przez skarżącego okoliczność dolegliwości finansowych, jakie mogą powstać, gdyby nałożono na niego grzywnę w celu przymuszenia do wykonania rozbiórki obiektu, nie uzasadnia w ocenie Sądu przesłanki wstrzymania wykonania decyzji w postaci wyrządzenia znacznej szkody. Grzywna bowiem jest nakładana tylko w przypadku, kiedy zobowiązany do rozbiórki nie dokona jej dobrowolnie, nie jest zatem normalnym następstwem decyzji o rozbiórce.

Zażaleniem P. K. zaskarżył powyższe postanowienie wnosząc o jego zmianę poprzez wstrzymanie wykonania decyzji organu I instancji, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego od stron przeciwnych na rzecz skarżącego. Skarżący podniósł, że wstrzymanie wykonania ww. decyzji jest niezbędne, albowiem w przeciwnym wypadku grozi mu wszczęcie postępowania egzekucyjnego, w którym może zostać nałożona wysoka grzywna w celu przymuszenia do rozbiórki spornego obiektu przez co grozi skarżącemu niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody. Wskazał też na znaczne koszty usunięcia spornego obiektu, które sięgają kwoty prawie 10 tys. zł, na dowód czego załączył szczegółowy kosztorys. Podkreślił przy tym, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku i wychowuje ośmiomiesięczne niemowlę. Podniósł również, że skuteczne wyegzekwowanie nałożonego ww. decyzją obowiązku doprowadzi do nieodwracalnych skutków albowiem nawet korzystne orzeczenie dla skarżącego nie będzie mogło przywrócić pierwotnego stanu, albowiem rozbiórka spornego obiektu wiąże się również ze zmianami w obrębie całej nieruchomości, na której jest posadowiony.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do art. 61 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2017, poz. 1369 ze zm., dalej: p.p.s.a.) wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Jednakże po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy (art. 61 § 3 p.p.s.a.).

Instytucja wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji powołana została do tymczasowej ochrony przed negatywnymi i nieodwracalnymi skutkami, jakie mogłoby dla strony wywołać wykonanie takiej decyzji, zanim zostanie zbadana przez sąd administracyjny pod kątem jej legalności. Ma chronić by w okresie do rozpatrzenia skargi strona, z uwagi na skutki jakie może wywołać wykonanie zaskarżonej decyzji, nie poniosła znacznej szkody lub nie wystąpiły trudne do odwrócenia skutki.

W niniejszej sprawie przedmiotem wniosku o wstrzymanie wykonania objęto utrzymaną zaskarżoną decyzją [...]Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] grudnia 2017 r. decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] sierpnia 2017 r. nakazującą P. K. rozbiórkę obiektu gospodarczo-garażowego na betonowej płycie fundamentowej, usytuowanego przy ul. [...][...] w [...]. Wprawdzie rację ma Sąd pierwszej instancji, że skarżący w zawartym w skardze wniosku w sposób lakoniczny argumentował, że przedmiotowy nakaz rozbiórki może spowodować trudne do odwrócenia skutki, to jednak należy przyjąć, iż rozbiórka przedmiotowego, posadowionego na betonowej płycie fundamentowej obiektu gospodarczo-garażowego o wymiarach 6,08 x 3,11 m i wysokości maksymalnej ok. 2,2 m, może spowodować wyrządzenie znacznej szkody i powstanie trudnych do odwrócenia skutków. Wątpliwości nie budzi przede wszystkim fakt, że wykonanie orzeczonego nakazu rozbiórki będzie stanowiło uszczuplenie w majątku skarżącego, który jako osoba bezrobotna i bez prawa do zasiłku znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Ponadto należy podzielić ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że nakaz rozbiórki przed zakończeniem sprawy sądowoadministracyjnej ze swej istoty wiąże się z potencjalnym niebezpieczeństwem wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. W sprawach rozbiórki, trwałe skutki wykonania decyzji administracyjnych są w zasadzie nieuniknione. Co do zasady bowiem wykonanie rozbiórki obiektu budowlanego pociąga za sobą trudne do odwrócenia skutki, bowiem najczęściej prowadzi do zniszczenia co najmniej części użytych do jego budowy materiałów budowlanych. Wykonanie rozbiórki może pociągnąć za sobą także niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody w związku z koniecznością jego odbudowy, jeżeli okazałoby się, że w wyniku uwzględnienia skargi decyzja nakładająca obowiązek rozbiórki zostałaby uchylona. Wówczas udzielona ochrona sądowa może okazać się iluzoryczna (por. postanowienie NSA z dnia 19 września 2012 r. sygn. akt II OZ 785/12, publ. CBOSA).

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, w oparciu o art. 61 § 3 i art. 188 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., uchylił zaskarżone postanowienie i orzekł o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji. W zakresie ochrony tymczasowej skarżącego wystarczające jest bowiem wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji utrzymującej w mocy nieostateczną decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] sierpnia 2017 r. (por. postanowienie NSA z dnia 19 lipca 2013 r., sygn. akt II OSK 1468/13, publ. CBOSA).

Odnosząc się do zawartego w zażaleniu wniosku o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, stwierdzić należało, iż nie może on być uwzględniony przez Naczelny Sąd Administracyjny albowiem art. 209 p.p.s.a. nie przewiduje takiej możliwości w przypadku postępowania wpadkowego, toczącego się na skutek wniesienia zażalenia na postanowienie Sądu pierwszej instancji.