drukuj    zapisz    Powrót do listy

6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej, Administracyjne postępowanie Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Bk 110/20 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2020-03-10, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Bk 110/20 - Wyrok WSA w Białymstoku

Data orzeczenia
2020-03-10 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2020-02-06
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Sędziowie
Elżbieta Trykoszko
Grażyna Gryglaszewska /przewodniczący/
Marcin Kojło /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Pomoc społeczna
Sygn. powiązane
II SAB/Bk 110/20 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2020-11-03
III OSK 4124/21 - Wyrok NSA z 2023-05-10
III OZ 165/21 - Postanowienie NSA z 2021-03-23
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 1507 art. 2 ust. 1, art. 54 ust. 1 i 2, art. 65 ust. 1 i 2
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - teskt jedn.
Dz.U. 2018 poz 2096 art. 7, art. 9, art. 11, art. 77 par. 1, art. 80
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie asesor sądowy WSA Marcin Kojło (spr.),, sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Protokolant starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 marca 2020 r. sprawy ze skargi R. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...] w przedmiocie odmowy skierowania do domu pomocy społecznej uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia [...] października 2019 r., nr [...]

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego

w S. z dnia [...] grudnia 2019 r. nr [...], utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia [...] października 2019 r. nr [...], wydaną w sprawie odmowy skierowania Pana R. G. do Domu Pomocy Społecznej "J." w M., gmina W.

Z akt sprawy wynika, że R. G. w dniu [...] września 2019 r. zwrócił się z prośbą o umieszczenie w DPS "J." w M.. W wyniku przeprowadzonego w dniu [...] września 2019 r. wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego ustalono, że wnioskodawca ma 66 lat, jest wdowcem, osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym. Dochód z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku stanowi renta rodzinna (1.012,73 zł) oraz zasiłek pielęgnacyjny (184,42 zł). Dominującym problemem rodziny jest niepełnosprawność, która utrudnia prawidłowe funkcjonowanie w środowisku i wynikające z niej przewlekłe schorzenia somatyczne. W okresie od [...] czerwca 2019 r. do [...] lipca 2019 r. R. G. przebywał

w szpitalu w S. na oddziale neurologicznym. W związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, od dnia [...] sierpnia 2019 r. został przyjęty na własna prośbę do DPS "J." w M. na podstawie umowy cywilnoprawnej, w którym odpłatność w pełnej wysokości za świadczone usługi wnosi R. G. oraz w równych częściach jego dzieci. Rodzina wnioskodawcy nie jest skonfliktowana, utrzymuje z ojcem regularny kontakt. Dom Pomocy Społecznej "J." zapewnia mieszkańcowi całodobową opiekę.

Organ I instancji, uwzględniając treść art. 54 ustawy o pomocy społecznej wskazał, że dom pomocy społecznej, w którym wnioskodawca aktualnie przebywa jest w pełni dostosowany do sprawowania właściwej opieki. Dlatego też w ocenie Prezydenta należało odmówić skierowania do DPS "J." w M., gdyż R. G. aktualnie tam przebywa.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. G. uznając ją za krzywdzącą, gdyż posiadając dochód w łącznej wysokości 1.197,15 zł, nie jest w stanie pokryć kosztów pobytu w DPS "J.". Odwołujący wskazał, że do tej pory jego pobyt finansowało troje dzieci, jednakże ich sytuacja finansowa uległa pogorszeniu i nie są w stanie dalej pomagać ojcu finansowo, ponadto sami korzystają z pomocy Ośrodka.

Utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję, SKO w S. wskazało, że R. G. jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym (orzeczenie z dnia [...] lipca 2019 r. wydane na stałe) i wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innych osób. Wywiad środowiskowy pozwolił na stwierdzenie zarówno stanu zdrowia skarżącego, jak też zakresu wymaganej przez niego opieki. Niewątpliwie stan zdrowia i niepełnosprawność uniemożliwiają skarżącemu samodzielną egzystencję, wymaga on zapewnienia całodobowej opieki i pielęgnacji, co znajduje potwierdzenie także w zaświadczeniu psychologa z dnia [...] września 2019 r. i lekarza psychiatry z dnia [...] września 2019 r. (kopie dołączone do odwołania).

Organ odwoławczy zauważył, że skarżący żąda umieszczenia w DPS, który nie jest prowadzony na zlecenie organów jednostek samorządu terytorialnego. Ustawodawca, kierując się dobrem osób kwalifikujących się do umieszczenia

w domu pomocy społecznej, umożliwił domaganie się od gminy umieszczenia

w domu pomocy społecznej, który prowadzony jest przez podmioty niepubliczne, co wprost wynika z przepisu art. 65 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, że do domów pomocy społecznej prowadzonych przez podmioty niepubliczne, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4, jeżeli nie są one prowadzone na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego, nie stosuje się art. 59-64 (art. 65 ust. 1),

w przypadku braku miejsc w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub powiatowym gmina może kierować osoby tego wymagające do domu pomocy społecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim przypadku stosuje się odpowiednio art. 61-64, z tym

że wysokość opłaty za pobyt w takim domu określa umowa zawarta przez gminę

z podmiotem prowadzącym dom (art. 65 ust. 2). Kolegium wskazało, że ustawodawca użył w omawianym przypadku sformułowania "może skierować". Natomiast przepis art. 54 ust. 2 ustawy stanowi, że osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Istotna różnica pomiędzy przytoczonymi regulacjami polega na tym, że przepis art. 54 ust. 2 wprowadza zasadę obligatoryjnego kierowania do domu pomocy społecznej

w przypadku zaistnienia przesłanek dotyczących stanu zdrowia i wieku danej osoby, która chce skorzystać z opieki w takiej placówce, natomiast przepis art. 65 ust. 2 ustawy, wprowadza wyjątek od tej zasady, przewidujący jedynie możliwość skierowania do domu pomocy społecznej, prowadzonego przez podmioty niepubliczne, co wiąże się z wydaniem decyzji o charakterze uznaniowym.

Kontynuując organ stwierdził, że skoro istnieje przepis stanowiący

o możliwości takiego skierowania, to oczywistym jest, że odpowiada mu możliwość domagania się tego przez osobę spełniającą warunki z przepisu art. 54 ust. 1 w zw.

z art. 65 ust. 2 ustawy (przepis art. 65 nie wyłączył art. 54 ustawy), umieszczenia

w takiej placówce. Warunkiem rozważenia możliwości skierowania do domu pomocy społecznej prowadzonego przez podmiot niepubliczny (nie na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego) jest brak miejsc w domu pomocy społecznej

o zasięgu gminnym lub powiatowym.

Organ odwoławczy wyraził pogląd, że wniosku o skierowanie do DPS "J.", a więc do domu nie działającego na zlecenie jednostki samorządu terytorialnego, nie można rozpatrywać w oderwaniu od normy prawnej zawartej w art. 54 ust. 1 ustawy. Umieszczenie w domu pomocy społecznej jest przede wszystkim ostatecznością. Skierowanie do domu pomocy społecznej wymaga nie tylko zbadania oceny stanu zdrowia danej osoby, ale także możliwości korzystania przez nią z pomocy środowiskowej, w szczególności zaś zbadania możliwości zorganizowania usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania lub w ośrodku wsparcia. Możliwość zapewnienia usług opiekuńczych badana jest zarówno z perspektywy świadczenia

w takiej postaci przyznawanego przez organ pomocy społecznej, jak i z perspektywy członków rodziny oraz wspólnie niezamieszkującego małżonka, wstępnych

i zstępnych (art. 50 ust. 1 i 2 ustawy).

Kolegium zwróciło uwagę, że R. G. od dnia [...] sierpnia 2019 r. przebywa w DPS "J." w M. (na podstawie umowy cywilno-prawnej). Zakres świadczonych tam usług w pełni odpowiada indywidualnym potrzebom pensjonariusza z uwzględnieniem stopnia fizycznej i psychicznej sprawności. Wnioskodawca ma zapewnioną tam opiekę całodobową, w pełnym wymaganym zakresie. Na chwilę obecną ma zabezpieczone niezbędne potrzeby życiowe, a tym samym ma możliwość prawidłowego funkcjonowania w codziennej egzystencji. Skarżący został umieszczony w DPS "J." na własną prośbę. Mieszkaniec wnosi odpłatność - w wysokości 70 % swojego dochodu, różnicę między średnim kosztem utrzymania w DPS, a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca pokrywają zstępni - dzieci. Niewątpliwie na zstępnych ciąży obowiązek alimentacyjny względem ojca, którego realizacja nie musi przejawiać się poprzez pomoc finansową, ale również poprzez sprawowanie osobistej opieki, czy też zapewnienie opieki w innych formach, adekwatnych do możliwości finansowych zstępnych. Ponadto analizując sytuację majątkową pensjonariusza, organ zauważył, że posiada on majątek w postaci nieruchomości, której spieniężenie pozwoliłoby pokryć koszty pobytu w DPS "J." przez dłuższy okres czasu i co w konsekwencji odciążyłoby finansowo jego dzieci. Dlatego też w ocenie Kolegium, skarżący nie wyczerpał wszelkich posiadanych przez niego zasobów i możliwości, które pozwoliłyby we własnym zakresie zabezpieczyć finansowo pobyt w DPS "J.", czy też umożliwić zorganizowanie pomocy -

w wymaganym zakresie - w warunkach domowych, co czyni niezasadnym przyznanie świadczenia z pomocy społecznej w postaci umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się R. G.. W skardze złożonej do sądu wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji i przekazanie sprawy Prezydentowi Miasta S. do ponownego rozpatrzenia.

Zdaniem skarżącego organ pominą okoliczność, że jego dochody nie pozwalają pokryć kosztów pobytu w DPS, zaś sytuacja finansowa dzieci uległa pogorszeniu na tyle, że nie są w stanie pomagać mu dalej finansowo i sami korzystają z pomocy MOPR w S..

W ocenie skarżącego naruszono art. 61 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 65 ust. 2 ustawy. Do wnoszenia opat za pobyt w DPS obowiązana jest gmina, jeżeli opłat nie jest w stanie uiścić w pełnej wysokości mieszkaniec domu, jego małżonek, zstępni

i wstępni. W niniejszej sprawie małżonek i wstępni skarżącego nie żyją.

W odpowiedzi na skargę Kolegium podtrzymało dotychczasowe stanowisko

w sprawie i wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki i zasady umieszczenia w domu pomocy społecznej uregulowane zostały w art. 54 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.). Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo

do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Stosownie do art. 54 ust. 2, osobę,

o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej,

z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej,

po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie

w domu pomocy społecznej. Przepis art. 54 ust. 2a stanowi zaś, że w przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.

Z regulacji zawartej w art. 57 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej wynika, że domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody nie tylko jednostki samorządu terytorialnego, ale również podmioty niepubliczne: Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje

i stowarzyszenia; inne osoby prawne; osoby fizyczne.

W przypadku domów pomocy społecznej prowadzonych przez podmioty niepubliczne, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4, jeżeli nie są one prowadzone na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego, ustawodawca postanowił, że nie stosuje się art. 59-64b (art. 65 ust. 1 ustawy). W takiej sytuacji wyłączone jest stosowanie przepisów przewidujących decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej, decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej, zasady ponoszenia i zwolnienia z opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Jednakże, w przypadku braku miejsc w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub powiatowym gmina może kierować osoby tego wymagające do domu pomocy społecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim przypadku ustawodawca dopuścił odpowiednie zastosowanie odpowiednio art. 59 ust. 1 i art. 61-64b, z tym że wysokość opłaty za pobyt w takim domu określa umowa zawarta przez gminę z podmiotem prowadzącym dom (vide art. 65 ust. 2 ustawy).

Jak słusznie zauważa judykatura, który to pogląd Kolegium zawarło częściowo

w uzasadnieniu skarżonej decyzji, istotna różnica pomiędzy art. 54 ust. 1 i 2 oraz

art. 65 ust. 2 ustawy polega na tym, że przepis art. 54 ust. 2 wprowadza zasadę obligatoryjnego kierowania do domu pomocy społecznej w przypadku zaistnienia przesłanek dotyczących stanu zdrowia i wieku danej osoby, która chce skorzystać

z opieki w takiej placówce, natomiast przepis art. 65 ust. 2 ustawy, wprowadza wyjątek od tej zasady, przewidujący jedynie możliwość skierowania do domu pomocy społecznej, prowadzonego przez podmioty niepubliczne, co wiąże się z wydaniem decyzji o charakterze uznaniowym. Konieczność wydania rozstrzygnięcia aktem administracyjnym stanowi konsekwencję wprowadzenia przez ustawodawcę możliwości domagania się skierowania do omawianej placówki. Skoro istnieje przepis stanowiący o możliwości takiego skierowania, to oczywistym jest, że odpowiada mu możliwość domagania się tego przez osobę spełniającą warunki z przepisu art. 54 ust. 1 w zw. z art. 65 ust. 2 ustawy (przepis art. 65 nie wyłączył art. 54 ustawy

o pomocy społecznej), umieszczenia w takiej placówce. Rozstrzygnięcie podania

w tym zakresie musi więc nastąpić w formie decyzji administracyjnej, która

w przypadku uwzględnienia podania, będzie stanowiła podstawę do zawarcia umowy z omawianą placówką, a w przypadku odmowy uwzględnienia podania, będzie umożliwiała stronie złożenie odwołania od rozstrzygnięcia, o które miała prawo się ubiegać na mocy art. 65 ust. 2 w/w ustawy (zob. np. wyrok WSA w Bydgoszczy

z dnia 22 grudnia 2010 r. sygn. II SA/Bd 1384/10; wyrok WSA w Łodzi z dnia 5 grudnia 2012 r. sygn. II SA/Łd 956/12, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

W sytuacji zatem, gdy wniosek dotyczy skierowania do DPS prowadzonego przez podmiot niepubliczny, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty, organ ma obowiązek ustalić przede wszystkim dostępność miejsc w DPS o zasięgu gminnym lub powiatowym. Jak słusznie zauważyło Kolegium, rozpatrzenie takiego wniosku nie może również odbyć się

w oderwaniu od treści art. 54 ust. 1 ustawy, co oznacza obowiązek ustalenia, czy osoba wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, czy może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, czy osobie takiej można zapewnić niezbędną pomoc w formie usług opiekuńczych.

Kolegium wreszcie trafnie przywołało pogląd, że umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i powinno być poprzedzone oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej. Skierowanie do domu pomocy społecznej wymaga zatem oceny stanu zdrowia danej osoby oraz możliwości korzystania przez nią z pomocy środowiskowej, w szczególności zaś zbadania możliwości zorganizowania usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania lub w ośrodku wsparcia (por. I. Sierpowska, Komentarz do art. 54 ustawy o pomocy społecznej, wyd. IV. Wolters Kluwer Polska, 2017, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex i przywołany tam wyrok NSA

z dnia 21 października 2010 r. sygn. I OSK 880/10, LEX nr 745358).

Zdaniem Sądu ocena, czy osobie potrzebującej można zapewnić niezbędną pomoc w formie usług opiekuńczych dotyczy również sytuacji, gdy osoba taka przebywa w DPS na zasadach komercyjnych. Zdarzyć może się bowiem sytuacja, gdy osoba potrzebująca, z uwagi na zmianę sytuacji majątkowej własnej, czy też możliwości majątkowych osób jej najbliższych, które pomagają w udźwignięciu kosztów pobytu w DPS, nie będzie już w stanie pokrywać we własnym zakresie tych kosztów. Okoliczność, że osoba przebywa w DPS i ma zapewnioną tam opiekę całodobową w pełnym wymaganym zakresie, nie może sama z siebie stanowić

o odmowie uwzględnienia wniosku o skierowanie do takiego DPS na mocy decyzji wydanej na podstawie art. 59 ust. 1 w zw. z art. 65 ust. 2 ustawy. Wydanie decyzji w tym przedmiocie musi zostać poprzedzone ustaleniami w zakresie możliwości finansowych, stanu majątkowego osoby wymagającej całodobowej opieki oraz osób mu najbliższych, które – tak jak w niniejszym przypadku – partycypują w kosztach pobytu swojego ojca w DPS "J.".

Na uwadze bowiem mieć przede wszystkim jakie cele przyświecają pomocy społecznej. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1 (zob. art. 3 ust. 2 ustawy). Podkreślić jednocześnie trzeba, że pomoc społeczna wspiera osoby

i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb

i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1).

Zasada pomocniczości (art. 2 ust. 1 ustawy) jest sprowadzana do zakazu wyręczania jednostki z zadań, które może ona zrealizować samodzielnie, zaś pomoc społeczna powinna zostać udzielona dopiero wtedy, gdy jednostka w sytuacji kryzysowej przestaje być samowystarczalna. Analizowany przepis przewiduje zastosowanie pomocy społecznej przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek: wystąpienia trudnej sytuacji życiowej i niemożliwości jej samodzielnego przezwyciężenia (por. bliżej I. Sierpowska, Komentarz do art. 2 ustawy o pomocy społecznej, wyd. IV. Wolters Kluwer Polska, 2017, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Lex).

Nadrzędnym celem pomocy społecznej jest zatem dobro osoby, która pomocy tej wymaga, ponieważ znajduje się w sytuacji życiowej, której nie jest w stanie pokonać, wykorzystując m.in. własne zasoby (nie pozwala na to sytuacja majątkowa), a pomoc ta ma wspierać ją w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb

i umożliwieniu godnego życia. Pomoc państwa wchodzi w rachubę, gdy osoba wymagająca opieki nie jest w stanie godnie funkcjonować przy wykorzystaniu własnych możliwości, ale też przy wsparciu rodziny. Z art. 16 ust. 2 wynika przecież, że podmioty realizujące zadania pomocy społecznej nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych. Organy powinny zatem dokładnie zbadać sytuację wnioskodawcy, łącznie z rozpoznaniem, czy osoby mu najbliższe są w stanie udźwignąć ciężar wsparcia potrzebującego, a to wszystko w kontekście celów i możliwości pomocy społecznej.

W ocenie Sądu te kluczowe aspekty organy potraktowały pobieżnie i zbyt pochopnie odmówiły skierowania skarżącego do DPS "J.".

Powtórzyć trzeba, że fakt przebywania przez skarżącego w DPS na zasadach komercyjnych nie przesądza jeszcze o możliwości samodzielnego przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej. Sytuacja pensjonariusza może bowiem ulec zmianie i to zarówno w kontekście własnych możliwości, ale również możliwości wsparcia przez osoby mu najbliższe. W toku postępowania skarżący sygnalizował, że sytuacja finansowa jego dzieci uległa pogorszeniu, a jego własne dochody nie pokryją kosztów pobytu w DPS "J.". W aktach sprawy znajdują się również pisma

i dokumenty wskazujące na sytuację finansową jednego z dzieci skarżącego,

z których wynika, że córka skarżącego sama korzysta ze środków pomocy społecznej. Właściwa realizacja celów pomocy społecznej wymagała w takim przypadku od organów kompleksowych ustaleń w zakresie sytuacji majątkowej skarżącego i jego trójki dzieci. Przy czym okoliczność, że skarżący posiada mieszkanie nie jest wystarczająca do jednoznacznego potwierdzenia, czy we własnym zakresie ma możliwość zaspokojenia niezbędnych potrzeb w ramach instytucjonalnych (pobyt w DPS), czy też jak wskazuje organ – w warunkach domowych. W kontekście twierdzeń strony oraz znajdujących się w aktach dokumentów należy ustalić jaki jest stan własnościowy tego mieszkania, czy dzieciom bądź innym osobom również przysługuje udział w jego własności itd. Pogłębione ustalenia w tym zakresie pozwolą na dokładne zidentyfikowanie sytuacji majątkowej skarżącego i jego dzieci, a łącznie z rozpoznaną sytuacją dochodową (również dzieci skarżącego) sprawią, że możliwym będzie obiektywne stwierdzenie, czy skarżący we własnym zakresie jest w stanie zaspokoić niezbędnych potrzeby życiowe. Dopiero tak przeprowadzone postępowanie można będzie uznać za nieprzekraczające granic uznania administracyjnego, które jak wskazał organ jest charakterystyczne dla decyzji wydawanych na podstawie art. 65 ust. 2 ustawy.

Brak kompleksowych ustaleń dotyczących sytuacji majątkowej i dochodowej skarżącego i jego najbliższych nie było jedynym uchybieniem organów prowadzących postępowanie w tej sprawie. Zauważenia ponadto wymaga,

że skierowanie do niepublicznego domu pomocy społecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty, może nastąpić tylko w przypadku, gdy brakuje miejsc w placówkach publicznych. Należy zatem w pierwszej kolejności zweryfikować, czy są dostępne miejsca w publicznych domach pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub powiatowym. W aktach sprawy brak jest dowodów i rozważań tyczących się tego zagadnienia. Poza tym, zgodnie

z art. 9 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.), organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych

i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony

i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. W świetle zasady informowania organ miał obowiązek pouczyć i uświadomić skarżącego o możliwościach i dostępności miejsc w placówkach prowadzonych przez prezydenta i wpływu takich okoliczności na sposób rozpatrzenia wniosku

o umieszczenie w konkretnym, wskazanym przez skarżącego DPS. Jeżeli istnieją podstawy do przyznania świadczenia w postaci umieszczenia w DPS to skarżący powinien mieć zapewnioną taką informację, która umożliwi mu rozważenie umieszczenia w DPS prowadzonym na zlecenie prezydenta, o ile placówka taka dysponuje wolnymi miejscami.

Wobec powyższego Sąd stwierdza, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja Prezydenta Miasta S. zostały wydane z naruszeniem przepisów art. 7, art. 9, art. 77 § 1 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zgromadzony materiał dowodowy nie był wystarczający do podjęcia rozstrzygnięcia o odmowie skierowania skarżącego do DPS "J.". Ocena dowodów oparta na niezupełnym materiale dowodowym jawi się jako dowolna. Poza tym, zgodnie z art. 11 Kodeksu, organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy. Organy nie wyjaśniły zaś w sposób dostatecznie przekonujący motywów rozstrzygnięcia i nie odniosły się do wszystkich istotnych faktów mających wpływ na kierunek rozpatrzenia wniosku, ograniczając się – co zwłaszcza dotyczy uzasadnienia decyzji organu I instancji – do stwierdzenia, że skarżący ma aktualnie zapewnioną całodobową opiekę, bowiem DPS, w którym przebywa jest w pełni dostosowany do sprawowania właściwej opieki.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" oraz art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).

Ponownie rozpatrując sprawę organ uwzględni zapatrywanie wyrażone

w wyroku i przeprowadzi postępowanie, które przede wszystkim w rzetelny

i wszechstronny sposób zidentyfikuje sytuację majątkową i dochodową skarżącego

i jego dzieci w kontekście zasad i celów pomocy społecznej oraz mających zastosowanie w sprawie przepisów ustawy tyczących się kierowania do DPS.



Powered by SoftProdukt