Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Barbara Wasilewska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia K. G. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 czerwca 2009 r. sygn. akt III SA/Gl 7/08 w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi K. G. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 15 października 2007 r. nr (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług postanawia: oddalić zażalenie.

Przedmiotem zażalenia jest postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 czerwca 2009 r., sygn. akt III SA/GL 7/08, mocą którego oddalono wniosek K. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

W motywach orzeczenia Sąd podkreślił, że rozpatrywany wniosek jest drugim, który strona złożyła w tej sprawie. Poprzedni – o analogicznym zakresie – został oddalony, a Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał w mocy postanowienie Sądu pierwszej instancji w tym przedmiocie.

Sąd podał, że z wniosku strony wynika, iż ta od ponad trzech lat nie osiąga dochodów, a jej dom obciążony jest hipoteką. Posiada 10 % udziałów w spółce z o.o., która jednak nie prowadzi działalności. Skarżąca mieszka z dwoma córkami, przy czym młodsza choruje na cukrzycę typu I oraz nadczynność tarczycy, natomiast u starszej stwierdzono powikłania zmierzające do choroby tarczycy. Córki utrzymywane są przez męża skarżącej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w oparciu o art. 165 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - zwana dalej P.p.s.a. – uznał wniosek za niezasadny. Stwierdził, że w sprawie nie nastąpiła istotna zmiana okoliczności sprawy, pozwalająca na weryfikację poprzedniego postanowienia, które dotyczyło prawa pomocy. Wynika to z faktu, że w przeważającej części skarżąca powtórzyła fakty i argumentację zawartą w poprzednim wniosku, które nie wystarczyły do przyznania jej prawa pomocy w poprzednim postępowaniu wpadkowym. Sąd podkreślił, że zasadniczą przyczyną odmowy uwzględnienia wniosku był stan majątkowy męża skarżącej i jego obowiązek alimentacyjny. Strona nie podała żadnych nowych okoliczności w tym zakresie. Ponadto nie wykazała, jaki wpływ na jej możliwości płatnicze ma stan zdrowia dzieci.

W zażaleniu na przedmiotowe postanowienie skarżąca reprezentowana przez radcę prawnego wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. W uzasadnieniu podano, że Sąd nie wziął pod uwagę okoliczności, że od poprzedniego rozstrzygnięcia minął rok, a sytuacja strony nie uległa polepszeniu, a w zasadzie pogorszyła się – skarżąca od ponad trzech lat nie uzyskuje dochodów. W ocenie skarżącej Sąd naruszył art. 255 P.p.s.a., bowiem nie wypełnił obowiązku wezwania jej do wyjaśnienia wpływu choroby córek na jej sytuację materialną. Podała, że taka choroba jak cukrzyca powoduje konieczność dodatkowych wydatków na leczenie, np. na insulinę. W ocenie strony zmiana okoliczności sprawy polega na tym, że przez cały ubiegły rok nie osiągała dochodów.

Zdaniem strony naruszono także art. 141 § 4 P.p.s.a. w zw. z art. 166 P.p.s.a., bowiem w uzasadnieniu postanowienia ogólnikowo stwierdzono, że strona podała w przeważającej części wniosku te same informacje, zamiast opisać jej sytuację materialną.

Ponadto skarżąca zarzuciła, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach orzekł ponad jej wniosek, gdyż odmówił jej przyznania prawa pomocy w całości, co nie było objęte jej wnioskiem.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie jest postanowienie o odmowie zmiany uprzednio wydanego postanowienia o oddaleniu wniosku skarżącej o przyznanie prawa pomocy w części obejmującej zwolnienie od kosztów sądowych. Nie jest trafne twierdzenie strony, że Sąd pierwszej instancji orzekł ponad jej wniosek. Zarówno z treści sentencji ("po rozpoznaniu w dniu... sprawy... w kwestii wniosku skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych..." jak i z uzasadnienia (Sąd wielokrotnie wskazuje, że chodzi o wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych) wynika niezbicie, że rozpoznał wniosek w oczekiwanym przez stronę zakresie.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach dotyczącą braku podstaw do zastosowania w sprawie art. 165 P.p.s.a. Fakt pozostawania skarżącej bez pracy przez kolejny rok nie jest, jak twierdzi, zmianą okoliczności sprawy, lecz podtrzymaniem dotychczasowego status quo. Również okoliczność choroby córek była już wzięta pod uwagę przez Sąd pierwszej instancji w poprzednim postępowaniu w zakresie przyznania prawa pomocy, a skarżąca sama przyznała, że koszt utrzymania dzieci ponosi jej mąż, a więc także koszt ich leczenia. Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela stanowiska strony o naruszeniu przez Sąd pierwszej instancji art. 255 P.p.s.a. Wynika to z dwóch faktów: po pierwsze niniejsze postępowanie toczy się na zasadzie wyrażonej w art. 165 P.p.s.a., a więc jeśli Sąd nie stwierdził zmiany istotnych okoliczności sprawy, nie miał obowiązku wyjaśniania okoliczności mniej istotnych. Po drugie zaś, art. 255 P.p.s.a. zobowiązuje Sąd do wezwania strony do złożenia dodatkowego oświadczenia jedynie wtedy, gdy informacje zawarte we wniosku nie są wystarczające do oceny jej stanu majątkowego i możliwości płatniczych. W niniejszej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca. Jeśli strona uznała, że okoliczność ta jest dla sprawy istotna, winna była zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. wykazać tą okoliczność jako uzasadniającą przyznanie prawa pomocy.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza ponadto, że strona formułując zarzut naruszenia art. 141 § 4 w zw. z art. 166 P.p.s.a. nie wykazała, jaki wpływ na wynik sprawy mogłoby mieć nie opisanie przez Sąd w postanowieniu tych samych informacji przedstawionych przez nią we wcześniejszym i obecnym wniosku. To powoduje, że zarzut ten należy uznać za chybiony.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w zw. z art. 197 § 2 P.p.s.a postanowił jak w sentencji.