Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tomasz Świstak Sędziowie Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr.) Sędzia WSA Danuta Rzyminiak - Owczarczak Protokolant St. sekretarz sąd. Monika Pancewicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 listopada 2015 r. sprawy ze skargi M. D. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] września 2013r. Nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Wojewody Wielkopolskiego na rzecz skarżącej kwotę 757zł (siedemset pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją nr [...] z dnia [...] lipca 2013 r., znak [...], Prezydent Miasta P. na podstawie art. 28, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 4 i art. 36 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) i art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm., dalej: "k.p.a."). zatwierdził projekt budowlany i udzielił D. P. [...] Sp. z o.o. w P. pozwolenia na budowę budynku usługowo-biurowo-handlowego przy ul. K. [...] / P. w P. (działka nr [...], [...], arkusz [...], obręb P.) i dwóch zjazdów z ul. K. (działka nr [...], arkusz [...], obręb P.).

W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że w dniu [...] grudnia 2011 r. inwestor złożył wniosek o wydanie pozwolenia na budowę dla przedmiotowej inwestycji. Stronami postępowania w niniejszej sprawie są właściciele działek nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] – arkusz [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] – arkusz [...], [...] – arkusz [...], obręb P. Wobec dwóch sprzecznych ze sobą analiz nasłonecznienia oraz sprzecznych ze sobą opinii dotyczących tych analiz, organ I instancji wystąpił do rzeczoznawcy budowlanego w specjalności architektonicznej o opracowanie ekspertyzy technicznej w zakresie wspomnianego parametru. Z przedłożonej przez biegłego opinii wynika, że cień rzucany przez budynek nowoprojektowany w kierunku ul. P. [...], [...] i [...] pozostawia okna 1. piętra wszystkich kamienic nasłonecznione w czasie dłuższym niż wymagany w warunkach technicznych. Ograniczenie czasu nasłonecznienia pomieszczeń mieszkalnych kamienic nr [...] i [...] poniżej wymaganego minimum związane jest z cieniem własnym tych obiektów budowlanych. Faktyczny czas nasłonecznienia dla badanych mieszkań wynosi: 1 godz. 27 min. dla mieszkań przy ul P. [...]; 1 godz. 25 min. dla mieszkań ul. P. [...]; 1 godz. 44 min. dla mieszkań przy ul. P. [...]. Inwestor po zapoznaniu się z powyższą ekspertyzą dokonał zmian w projekcie budowlanym w zakresie +4 kondygnacji i dachu poprzez wycofanie elewacji ostatniej kondygnacji w głąb działki o 1,50 m. Modyfikacje te powodują, że pomieszczenia w budynku przy ul. P. [...] są nasłonecznione od godz. 14:29 do 16:05, czyli przez 96 min., co odpowiada minimalnym wymaganiom technicznym. Organ I instancji wskazał zarazem, że projekt budowy oraz analiza nasłonecznienia zostały opracowane przez osoby posiadające określone uprawnienia budowlane. Nie budzi również wątpliwości sposób liczenia początku nasłonecznienia tych pomieszczeń, wskazany w opinii z kwietnia 2013 r. i w projekcie budowlanym. Organ I instancji zauważył następnie, że przedmiotowa inwestycja znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej. Projektowane przedsięwzięcie powinno być zatem zakwalifikowane jako śródmiejska zabudowa uzupełniająca, przy czym pomocne przy definiowaniu tego pojęcia jest odwołanie się do definicji z § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75 poz. 690 z późn. zm.). Na tej podstawie można z kolei stwierdzić, że rejon ul. K. / P. spełnia opisane tam wymagania. Tym samym projektowane rozwiązania są zgodnie z normami nasłonecznienia określonymi w § 60 powołanego rozporządzenia. Organ I instancji podkreślił także, że jego rola ogranicza się jedynie do zbadania poprawności projektu architektoniczno-budowlanego z przepisami. Odpowiedzialność za merytoryczną wartość tego opracowania ponosi natomiast projektant oraz sprawdzający. Z tej perspektywy należy zatem jedynie wskazać, że projekt budowlany zawiera analizę oddziaływania głębokiego wykopu. Wyliczenia tam zawarte zostały sporządzone przez osoby dysponujące odpowiednimi uprawnieniami. Ponadto z projektu budowlanego wynika, że planowany wykop nie będzie oddziaływał na budynki sąsiednie, a nawet gdyby do takiego oddziaływania doszło, właściciele pomieszczeń w tych budynkach mogą poszukiwać ochrony w przepisach prawa cywilnego. Organ I instancji uznał również za nietrafny zarzut dotyczący zbyt małej odległości między projektowanym budynkiem, a budynkiem przy ul. S. [...], co miało w ocenie M. D. naruszać § 271 ust. 1 cytowanego rozporządzenia. Projekt budowlany określa bowiem jednoznacznie powierzchnię sprzedaży handlowej (1998 m2), zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy oraz przewiduje wyeliminowanie nadmiernych zagrożeń hałasem poprzez obniżenie poziomu mocy akustycznej źródeł, zainstalowanie tłumików oraz zastosowanie indywidualnej obudowy źródeł hałasu. Organ I instancji wskazał również, że z wyjaśnień złożonych w dniu [...] czerwca 2012 r. przez inwestora oraz z analizy dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie wynika, że realizacja omawianego przedsięwzięcia nie będzie miała bezpośredniego wpływu na warunki hydrodynamiczne sąsiednich budynków. Tym samym § 206 wymienionego rozporządzenia nie znajduje zastosowania w rozpatrywanej sprawie. Projekt budowlany przewiduje przy tym zagospodarowanie wód deszczowych zgodnie z warunkami określonymi przez A. S.A. w piśmie z dnia [...] marca 2011 r., nr [...]. Wobec ograniczenia w ilości wprowadzanych ścieków deszczowych do kanału ogólnospławnego w ul. P., zaprojektowany został zbiornik retencyjny na wewnętrznej instalacji kanalizacji deszczowej, zlokalizowany na poziomach +2 i +3 budynku. Zastosowanie rozwiązania dotyczące wód gruntowych i wód opadowych eliminują zatem możliwość zalewania nieruchomości sąsiednich. Projekt budowlany jest przy tym zgodny z decyzją o warunkach zabudowy, a sama inwestycja nie zalicza się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Inwestor dołączył zarazem do akt decyzję Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] października 2011 r., nr [...], zezwalającą na odstępstwo od wymagań technicznych z § 57 powołanego rozporządzenia. Organ I instancji przedstawił ponadto wyliczenie uzgodnień, zezwoleń, warunków i decyzji administracyjnych wydanych w kontekście rozpatrywanej inwestycji. W szczególności decyzją z dnia [...] października 2011 r., nr [...], Zarząd Dróg Miejskich w P. zezwolił na lokalizację dwóch zjazdów z ul. K. (działka nr [...]) na teren inwestora (działka nr [...]). Tym samym należy stwierdzić, że projekt budowlany jest kompletny i spełnia wszystkie wymagania przewidziane prawem. Wobec tego należało wydać decyzję pozytywną dla inwestora.

Pismem z dnia [...] lipca 2013 r., uzupełnionym pismem z dnia [...] września 2013 r., [...] września 2013 r., W. K., M. M. i M. D. odwołali się od powyższej decyzji z dnia [...] lipca 2013 r.

W uzasadnieniu odwołujący wskazali, że nie zgadzają się z kwestionowaną decyzją ze względu na planowany głęboki wykop, który będzie ponadnormatywnie oddziaływał na ich mieszkania, zwłaszcza, że ich budynki powstały ok. 1880 r. Ekspertyzy dotyczące głębokiego wykopu są już nieaktualne, gdyż okres ich ważności wynosi tylko 5 lat od dnia sporządzenia takiego opracowania. Jednocześnie prezentowany w dokumentacji budowlanej sposób wymiarowania strefy oddziaływania głębokiego wykopu jest wadliwy. Strefa ta powinna być bowiem liczona od zewnętrznej strony ściany szczelinowej, a nie od osi ściany szczelinowej. W konsekwencji nieruchomości położone przy ul. P. [...], [...], [...] i [...] znajdują się w powyższej strefie. Nietrafne są również graficzne wartości przemieszczenia konstrukcji budynku, które już obecnie powodują destrukcję nieruchomości należących do odwołujących się. Ponadto w odwołaniu wskazano na niezgodność projektu budowlanego z § 60 powołanego rozporządzenia w zakresie nasłonecznienia lokali mieszkalnych położonych przy ul. P. [...], [...], [...] i [...] w wymiarze 3 godzin. Jednocześnie załączono także własną analizę nasłonecznienia wymienionych obiektów. Odwołujący podnieśli również zarzut niezgodności projektu budowlanego z decyzją o warunkach zabudowy z dnia [...] września 2004 r., zwracając w tej mierze uwagę także na toczące się przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w P. postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności tej decyzji. Organ I instancji bezzasadnie rozszerzył nadto teren inwestycji na działkę nr [...], nieobjętą decyzją z dnia [...] września 2004 r. Ponadto projekt budowlany przewiduje inną powierzchnię zabudowa niż ta, jaka została wskazana we wspomnianej decyzji o warunkach zabudowy. Co więcej, powierzchnia sprzedaży stanowi 80% powierzchni lokalu, a nie 30%. Inwestor rozwiązał przy tym wadliwie kwestię drenażu po zachodniej stronie planowanej inwestycji. Zastosowanie folii drenującej jest bowiem błędem i nie przyczyni się do właściwego zagospodarowania powstających tam wód gruntowych. Należało raczej opracować kompletny projekt drenażu, uwzględniający technologię wykonania i monitoring stosunków wodnych po stronie ul. K. i ul. P. w okresie budowy i co najmniej 5 lat po jej zakończeniu. Przekroczone zostaną również dopuszczalne wartości emisji hałasu instalacyjnego do środowiska. Projekt budowlany narusza również § 271 cytowanego rozporządzenia ze względu na wprowadzenie nieprawidłowej odległości budynku projektowanego od budynku istniejącego przy ul. S. [...]. Wreszcie odwołujący się zarzucili także biegłemu powołanemu przez organ I instancji brak niezależności, gdyż współpracuje on a Architektem Miasta P. w Okręgowej komisji Kwalifikacyjnej Wielkopolskiej Okręgowej Izby Architektów w P.

Decyzją z dnia [...] września 2013 r., nr [...], Wojewoda Wielkopolski na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia [...] lipca 2013 r.

W uzasadnieniu organ odwoławczy przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania oraz przytoczył przepisy, które w jego ocenie powinny znaleźć zastosowanie w rozpatrywanej sprawie. Wojewoda Wielkopolski wyjaśnił zarazem, że w myśl art. 35 ust. 1 pr. bud. przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę organ administracji publicznej bada zgodność projektu budowlanego z ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy, projektu zagospodarowania działki z przepisami, kompletność projektu budowlanego, wykonanie i sprawdzenie tego projektu przez osoby posiadające wymagane uprawnienia budowlane i legitymujące się aktualnym zaświadczeniem o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego. Projekt budowlany powinien ponadto zawierać informację o bezpieczeństwie i ochronie zdrowie. Z materiału dowodowego wynika, że inwestor legitymuje się ostateczną decyzją Prezydenta Miasta P. nr [...] z dnia [...] września 2004 r., znak [...], ustalającą warunki zabudowy dla omawianego przedsięwzięcia. Co więcej, planowana inwestycja jest zgodna z powyższą decyzją z dnia [...] września 2004 r. Wojewoda Wielkopolski nie podzielił przy tym zarzutu dotyczącego lokalizacji parkingu. Wbrew wywodom zawartym w odwołaniu, należy zauważyć, że kwestia parkingu została rozstrzygnięta w pkt 1.2 decyzji z dnia [...] września 2004 r., który nie wprowadza obowiązku lokalizacji miejsc postojowych na kondygnacjach podziemnych. Postanowienie tejże decyzji, wskazywane w odwołaniu, odnosi się jedynie do możliwości, a nie konieczności lokalizacji parkingu podziemnego. W toku postepowania odwoławczego zwrócono także uwagę na poszerzenie zakresu inwestycji o działkę nr [...], nieobjętą decyzją z dnia [...] września 2004 r. Trzeba jednak zauważyć, że wniosek inwestora o wydanie pozwolenia na budowę dotyczy budowy budynku usługowo-biurowo-handlowego na działkach nr [...] i [...] oraz zjazdów na działce nr [...]. Przedłożony projekt budowlany obejmuje przy tym dwa zjazdy z ul. K., zlokalizowane na działce nr [...]. W pkt IV decyzji z dnia [...] września 2004 r. powołano się z kolei na postanowienie Zarządu Dróg Miejskich z dnia [...] lutego 2004 r., nr [...], uzupełnione pismem Zarządu Dróg Miejskich z dnia [...] sierpnia 2004 r., nr [...]. Te ostatnie akty administracyjne dotyczą z kolei obsługi komunikacyjnej planowanej inwestycji oraz miejsc postojowych. Ponadto w aktach sprawy znajduje się również decyzja zarządcy drogi z dnia [...] października 2011 r., nr [...], zezwalająca na realizację zjazdów na działce nr [...]. Tym samym decyzja o warunkach zabudowy ustalała warunki lokalizacji obiektu, a nie zjazdów do danych budynków, a więc nie doszło do niezgodności z tym rozstrzygnięciem. Kolejny zarzut dotyczył niezgodności projektu budowlanego z decyzją z o warunkach zabudowy w zakresie wielkości powierzchni zabudowy. Trzeba jednak zauważyć, że parametry ten powinien bowiem wynosić 2000 m2 w świetle decyzji z dnia [...] września 2004 r. Projekt budowlany przewiduje z kolei 1988 m2 powierzchni sprzedaży. Tym samym nie doszło do przekroczenia maksymalnej wartości wskazanej w decyzji z dnia [...] września 2004 r. Odnosząc sią natomiast do zarzutu błędnego określenia, że powierzchnia sprzedaży 30%, a nie 80% powierzchni handlowej obiektu budowlanego, Wojewoda Wielkopolski wyjaśnił, że bada on użytkowania planowanego budynku jedynie pod względem zgodności z postanowieniem miejscowego plany zagospodarowania przestrzennego. Odstępstwa w tej kwestii w trakcie użytkowania obiektu budowlanego mogą stanowić przedmiot postępowania przed organem nadzoru budowlanego. Na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut dotyczący toczącego się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o warunkach zabudowy. Zgodnie bowiem z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. nr 80, poz. 717 z późn. zm., dalej: "u.p.z.p.") w zw. z art. 55 u.p.z.p., decyzja o warunkach zabudowy jest wiążąca dla organu wydającego pozwolenie na budowę. Do dnia wydania niniejszego rozstrzygnięcia decyzja o warunkach zabudowy nie została natomiast wyeliminowana z obrotu prawnego. Kluczową kwestią w ocenie organu II instancji było jednak nasłonecznienie sąsiednich budynków mieszkalnych. Istotną rolę w tej mierze odgrywa § 13 i § 60 powołanego wcześniej rozporządzenia, ustanawiające minimalny 1,5-godzinny okres nasłonecznienia w zabudowie uzupełniającej za wyjątkiem mieszkań jednopokojowych, w przypadku których nie ustanawia się takiego wymogu. Nie ulega przy tym wątpliwości w ocenie Wojewody Wielkopolskiego, że planowana inwestycja będzie stanowiła uzupełniającą zabudowę śródmiejską w myśl § 3 pkt 1 wymienionego rozporządzenia. Zgodnie bowiem z decyzją z dnia [...] września 2004 r., rozważane przedsięwzięcie znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej zespołu urbanistyczno-architektonicznego śródmieścia. Podobnie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta P., zatwierdzone uchwałą nr [...] Rady Miasta P. z dnia [...] stycznia 2008 r., wskazuje, że inwestycja jest usytuowana na terenie funkcjonalnego śródmieścia. Ustawodawca nie definiuje wprawdzie wyrażenie "uzupełniająca zabudowa śródmiejska". Niemniej, mając na uwadze wypowiedzi odnotowane w orzecznictwie, należy przyjąć, że zwrot ten odnosi się do zabudowy zlokalizowanej w centrum miasta, wśród okalających ją budynków, z zachowaniem ciągłości pierzei. Uzupełniająca zabudowa śródmiejska zmierza do uzupełnienia istniejącej już zabudowy mającej cechy śródmiejskiej przez dobudowanie nowych obiektów budowlanych wśród innych już istniejących. Nie ma przy tym znaczenia, czy nowy budynek utworzy jedną pierzeję z już istniejącymi czy też jedynie doprowadzi do zagęszczenia luźnej zabudowy w głębi działki. Dlatego w niniejszej sprawie zasadne jest odwołanie się do § 60 powołanego rozporządzenia. Wymagany czas nasłonecznienia w budynkach sąsiadujących z terenem inwestycji wynosi zatem 1,5 godziny dziennie. W dniu [...] kwietnia 2013 r. do organu I instancji została złożona ekspertyza dotycząca poruszanej kwestii. Z powyższej opinii wynika, że nie zachodzi potrzeba ograniczenia wysokości lub innych parametrów planowanego budynku, gdyż rzucany przez niego cień w kierunku kamienic przy ul. P. [...], [...] i [...] nie ogranicza nasłonecznienia ponad dopuszczalne normy. Ograniczenie czasu nasłonecznienia pomieszczeń mieszkalnych kamienic nr [...] i [...] poniżej 1,5 godziny odpowiednio o 3 i 5 min. związane jest z ich cieniem własnym. Wbrew argumentacji zawartej w odwołaniu, w powyższej ekspertyzie zawarto odległości pomiędzy budynkami, a pozostałe wymienione braki nie przesadzając o wadliwości tego opracowania. Mając na uwadze przedmiotową opinię, inwestor dokonał zarazem zmiany projektu budowlanego poprzez cofnięcie części ostatniej kondygnacji o 457 cm w stosunku do kondygnacji poniżej. Ponowna analiza nasłonecznienia dokonana przez projektanta wykazała, że zlikwidowano także wspomniane 3- i 5-minutowe niedobory nasłonecznienia w sąsiednich kamienicach. Tym samym spełniono również wymogi określone w § 13, § 57 i § 60 cytowanego rozporządzenia. Do odwołania załączono wprawdzie opracowanie wskazujące na naruszenie tych przepisów. Niemniej taki dokument nie ma charakteru opinii biegłego w rozumieniu art. 84 k.p.a., lecz jedynie wyraża stanowisko strony. Organ II instancji nie podzielił również zarzutów dotyczących wyłączenia na podstawie art. 24 § 1 pkt 7 k.p.a. w zw. z art. 84 § 2 k.p.a. biegłego sporządzającego opinię z dnia [...] kwietnia 2013 r. Nietrafny okazała się ponadto zarzut dotyczący emitowania nadmiernego hałasu przez omawiane przedsięwzięcie. Inwestor zastosował bowiem rozwiązania techniczne dotyczące ograniczenia hałasu, polegające na zainstalowaniu tłumików, zastosowaniu indywidualnej obudowy źródeł. Nie powinny zatem występować wibracje i promieniowanie. Organ II instancji nie podzielił również zarzutu dotyczącego niezgodności planowanej inwestycji z § 271 ust. 1 powołanego rozporządzenia w związku ze zbyt małą odległością pomiędzy budynkiem mającym powstać i budynkiem przy ul. S. [...]. Niesłusznie bowiem przyjmuje się w odwołaniu, że powierzchnia, o jakiej mowa w wymienionym przepisie, powinna być określona tylko dla fragmentu ściany znajdującego się naprzeciw budynku przy ul. S. [...]. Odnosząc się do kwestii nadmiernego oddziaływania głębokiego wykopu związanego z przedmiotowa inwestycją oraz błędnego zaprojektowania rozwiązania drenażu, organ odwoławczy wskazał, że zakres dokonywanej przez niego oceny projektu budowlanego nie obejmuje analizy kwestii warunków i sposobu posadowienia budynku czy prawidłowości ustalenia wpływu obiektu budowlanego na wody podziemne. Brak jest w tym zakresem kompetencji do badania zgodności projektu architektoniczno-budowlanego z przepisami techniczno-budowlanymi lub innymi przepisami, poza przepisami określającymi wymogi ochrony środowiska. Ustawodawca przewiduje zarazem, że podmiotem odpowiedzialnym za poprawność merytoryczną rozwiązań technicznych jest projektant oraz osoba sprawdzająca. Z projektu budowlanego wynika z kolei, że wszystkie sąsiednie działki znajdują się poza strefą oddziaływania głębokiego wykopu, tj. poza strefą największych odkształceń podłoża wywołanych projektowanym, głębokim wykopem w obudowie ścian szczelinowych. Dla zapewnienia bezpieczeństwa realizacji robót ziemnych oraz konstrukcyjnych konieczne jest przestrzeganie zasad sztuki budowlanej oraz prowadzenie ciągłego monitoringu geodezyjnego przemieszczeń ścian obudowy wykopu oraz osiadania istniejących budynków. Projektanci zalecają także prowadzenie ciągłego nadzoru geotechnicznego nad robotami ziemnymi i fundamentowymi. Ponadto inwestor oświadczył, że zaordynowano przesłonę drenującą na powierzchni ściany szczelinowej wzdłuż ul. K. całkowicie wykluczając w ten sposób możliwość podpiętrzenia konstrukcją ścian szczelinowych wody spływającej w ul. K. Planowane przedsięwzięcie nie zalicza się przy tym do inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Projekt budowlany został również zaopiniowany przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych oraz pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii. Tym samym należy uznać, że projektowana inwestycja odpowiada prawu, wobec czego organy administracji publicznej zobowiązane były do wydania pozytywnej decyzji dla inwestora.

Pismem z dnia [...] października 2013 r. W. K. i M. M. zaskarżyli decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] września 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, zarzucając organowi II instancji naruszenie: (1) art. 6-10 k.p.a. poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający wymienione tam zasady postępowania administracyjnego, (20 art. 107 k.p.a. w zw. z art. 6 k.p.a. poprzez wydanie decyzji niezawierającej wszystkich obligatoryjnych elementów rozstrzygnięcia, (3) art. 77 k.p.a. poprzez niewyczerpujące zebranie w sprawie materiału dowodowego, (4) art. 101 k.p.a. poprzez odmowę zawieszenia postępowania, (5) art. 1 ust. 2 pkt 1-3, 5, 7-8 u.p.z.p. poprzez uznanie, że planowana inwestycja nie narusza ładu przestrzennego, ochrony środowiska, a w szczególności interesu osób trzecich, w tym właścicieli nieruchomości sąsiednich, (6) § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. nr 164 poz. 1588) poprzez niewłaściwe wyznaczenie obszaru analizowanego, (7) art. 53 ust. 3 pkt 1 u.p.z.p. w zw. z § 60 powołanego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie poprzez nieustalenie gabarytów budynku i niezapewnienie spełnienia norm nasłonecznienia, (8) § 60 ust. 1 wymienionego rozporządzenia poprzez nieuwzględnienie norm regulujących czas nasłonecznienia pomieszczeń mieszkalnych na terenie nieruchomości należącej do skarżących. Skarga ta została zarejestrowana pod sygnaturą II SA/Po 1262/13.

Pismem z dnia [...] października 2013 r., uzupełnionym pismami z dnia [...] listopada 2013 r., [...] maja 2015 r., [...] sierpnia 2015 r. i [...] listopada 2015 r., M. D. również zaskarżyła decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] września 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, zarzucając organowi II instancji naruszenie: (1) art. 6-10 k.p.a. poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający wymienione tam zasady postępowania administracyjnego, (2 art. 77 k.p.a. poprzez niewyczerpujące rozpatrzenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, (3) § 271 ust. 5 powołanego rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2004 r. w zakresie ochrony przeciwpożarowej, (4) § 60 cytowanego rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2004 r. w zakresie norm nasłonecznienia, (5) art. 101 k.p.a. poprzez odmowę zawieszenia postępowania, (6) art. 1 ust. 2 pkt 1-3, 5, 7-8 u.p.z.p. poprzez uznanie, że planowana inwestycja nie narusza ładu przestrzennego, ochrony środowiska, a w szczególności interesu osób trzecich, w tym właścicieli nieruchomości sąsiednich, (7) § 3 ust. 1 wymienionego rozporządzenia z dnia 26 sierpnia 2003 r. poprzez uznanie, że możliwe jest zrealizowanie omawianej inwestycji, mimo że nie nawiązuje on do znajdujących się w sąsiedztwie niższych budynków z XIX i XX w., (8) 61 § 1 u.p.z.p. Ponadto skarżąca wskazała na niezgodność projektu budowlanego z decyzją o warunkach zabudowy w zakresie lokalizacji miejsc parkingowych. Powyższa skarga została zarejestrowana pod sygnaturą II SA/Po 1263/13.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że zaskarżona decyzja narusza przepisy o ochronie przeciwpożarowej poprzez przyjęcie niezgodnej z prawem odległości ścian zewnętrznych projektowanego budynku względem budynku przy ul. S. [...] od strony ul. K. Odległość ta powinna bowiem wynosić co najmniej 12 m. Tymczasem w niniejszej sprawie wynosi on tylko 8 m, w tym jezdnia zajmuje 5,50 m. Ponadto mający powstać budynek zabiera światło słoneczne ścianie budynku przy ul. S. Dla tego ostatniego obiektu budowlanego nie wykonano przy tym analizy nasłonecznienia, którą zlecono jedynie dla budynku przy ul. P. W konsekwencji planowana inwestycja obniża wartość nieruchomości należącej do skarżącej. Co więcej, w 2011 r. doszło do dwóch katastrof budowlanych przy ul. K. Organ II instancji nie ustosunkował się również do kwestii głębokich wykopów, których oddziaływanie na nieruchomość zajmowaną przez skarżącą stanowi istotne zagrodzenie. Projekt budowlany jest poza tym niezgodny z decyzją o warunkach zabudowy, gdyż przewiduje lokalizację garaży w części nadziemnej, a nie podziemnej mającego powstać obiektu budowlanego.

W odpowiedzi na skargę W. K. i M. M. z dnia [...] października 2013 r. Wojewoda Wielkopolski wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

W odpowiedzi na skargę M. D. z dnia [...] października 2013 r., uzupełnionej pismem z dnia [...] czerwca 2015 r., Wojewoda Wielkopolski wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2014 r. II SA/Po 1262/13, II SA/Po 1263/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu na podstawie art. 111 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) połączył do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o sygnaturach II SA/Po 1262/13 i II SA/Po 1263/13 oraz zdecydował o prowadzeniu ich dalej pod sygnaturą II SA/Po 1262/13.

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2014 r., II SA/Po 1262/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił skargę W. K. i M. M.

Pismami z dnia [...] marca 2014 r., [...] kwietnia 2015 r. i [...] listopada 2015 r.uczestnik postępowania D. P. [...] Sp. z o.o. w P. wniósł o oddalenie skargi, popierając stanowisko organów administracji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje

Skarga okazała zasadna, choć tylko niektóre z podniesionych w niej zarzutów zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Jak wynika przy tym z art. 134 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm., dalej: "p.p.s.a."), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, ani powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a p.p.s.a.

Na wstępie trzeba zauważyć, że wnioskiem z dnia [...] listopada 2011 r. (data pieczęci organu I instancji) D. P. [...] Sp. z o.o. w P. wystąpił do Prezydenta Miasta P. o wydanie pozwolenia na budowę budynku usługowo-biurowo-handlowego na ul. K. [...] – P. w P., działka nr [...] i [...], arkusz [...], obręb P., oraz zjazdów na działce nr [...], arkusz [...], obręb P. (k. 1-2 akt adm. organu I instancji).

Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie stanowiły przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 z późn. zm., dalej: "pr. bud."). Zgodnie z art. 28 ust. 1 pr. bud., roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31 pr. bud. Jak wynika przy tym z art. 33 ust. 2 pkt 1-3 pr. bud., do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć: (1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi i – co do zasady – zaświadczeniem, o jakim mowa w art. 12 ust. 7 pr. bud., aktualnym na dzień opracowania projektu; (2) oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane; (3) decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Ustawodawca wskazuje zarazem w art. 35 ust. 1 pr. bud., że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego właściwy organ sprawdza: (1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199 poz. 1227 z późn. zm.); (2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi; (3) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b pr. bud., zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7 pr. bud. oraz dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 6 pr. bud.; (4) wykonanie – w przypadku obowiązku sprawdzenia projektu, o którym mowa w art. 20 ust. 2 pr. bud., także sprawdzenie projektu – przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane i legitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu – lub jego sprawdzenia – zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 pr. bud.

Odnosząc te uwagi do specyfiki rozważanej sprawy należy zauważyć, że M. D. konsekwentnie wskazywała w toku postępowania administracyjnego oraz w skardze z dnia [...] października 2013 r. (k. 5-8 akt sądowych) na szereg uchybień, jakimi miało być obarczone kontrolowane w niniejszej sprawie rozstrzygnięcie. Większość z tych zarzutów okazała się jednak zdaniem Sądu nietrafna.

Skarżąca podnosiła, że projekt budowlany jest niezgodny z decyzją nr [...] Prezydenta Miasta P. z dnia [...] września 2004 r., znak [...], ustalającą warunki zabudowy dla omawianej inwestycji (k. 7-14 akt adm. organu I instancji). Sprzeczność ta polegała, zdaniem M. D., na usytuowaniu miejsc postojowych na kondygnacjach nadziemnych, gdy tymczasem decyzja z dnia [...] września 2004 r. przewidywała lokalizację parkingu na kondygnacjach podziemnych. Zarzut ten okazał się jednak nietrafny. W pkt I ppkt 2 tiret 6 decyzji z dnia [...] września 2004 r. stwierdza się bowiem, że pełne potrzeby parkingowe, z uwzględnieniem wszystkich planowanych funkcji, powinny być zagospodarowane na własnej nieruchomości inwestora. Ponadto w przytoczonym postanowieniu decyzji o warunkach zabudowy wprowadza się także zakaz lokalizowania miejsc postojowych w pasie przyległych dróg publicznych. Alternatywnie dopuszcza się zaspokojenie części potrzeb parkingowych w liczbie ok. 65 miejsc postojowych na sąsiednich działkach nr [...] i [...] za zgodą ich właścicieli. Tym samym decyzja z dnia [...] września 2004 r. nie przewidywała obowiązku usytuowania parkingu na kondygnacjach podziemnych planowanego obiektu budowlanego, pozostawiając w tej mierze inwestorowi odpowiedni zakres swobody. Konsekwentnie w powyższym zakresie projekt budowlany jest zgodny z decyzją z dnia [...] września 2004 r.

Skarżąca wskazywała ponadto na różnice w powierzchni sprzedaży pomiędzy projektem budowlanym i decyzją z dnia [...] sierpnia 2004 r. Trzeba jednak zauważyć, że wartość wymienionego parametru została ustalona w sentencji wymienionej decyzji na maksymalnie 2.000 m2. Z projektu budowlanego wynika natomiast, że powierzchnia sprzedaży w przedmiotowym budynku wyniesie 1998 m2, a zatem nie doszło w opisanym zakresie do naruszenie postanowień decyzji z dnia [...] września 2004 r.

Skarżąca M. D. sformułowała również zarzuty dotyczące zgodności projektu budowlanego z przepisami techniczno-budowlanymi, w szczególności z przepisami rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.). Skarżąca wskazywała m.in. na naruszenie przepisów o ochronie przeciwpożarowej, tj. § 271 ust. 5 powołanego rozporządzenia. Trzeba jednak najpierw zauważyć, że zgodnie z § 271 ust. 1 cytowanego rozporządzenia, odległość między zewnętrznymi ścianami budynków niebędącymi ścianami oddzielenia przeciwpożarowego, a mającymi na powierzchni większej niż 65% klasę odporności ogniowej (E), określoną w § 216 ust. 1 tego rozporządzenia w 5. kolumnie tabeli, nie powinna z zastrzeżeniem § 271 ust. 2 i 3 wymienionego rozporządzenia, być mniejsza niż 8 m. Jak wynika z kolei § 271 ust. 5 powołanego rozporządzenia, jeżeli ściana zewnętrzna budynku ma na powierzchni mniejszej niż 30% klasę odporności ogniowej (E), określoną w § 216 ust. 1 tego rozporządzenia w 5. kolumnie tabeli, wówczas odległość między tą ścianą lub jej częścią a ścianą zewnętrzną drugiego budynku należy zwiększyć w stosunku do określonej w § 216 ust. 1 i 2 wymienionego rozporządzenia o 100%. Przepis ten nie znajdował jednak zastosowania w rozpatrywanej sprawie, gdyż ściana zewnętrzna rozważanego obiektu budowlanego ma klasę odporności ogniowej (E) na 35% swojej powierzchni. Jednocześnie M. D. przyznała sama w skardze z dnia [...] października 2013 r., że odległość pomiędzy budynkiem, w którym mieszka, i projektowanym budynkiem wynosi 8 m. Trzeba przy tym zaznaczyć, że istotny na tle omawianej regulacji jest procentowy udział w powierzchni całej ściany zewnętrznej, a nie jej części, jak zdaje się twierdzić skarżąca. Tym samym należy uznać, że minimalny wymóg z § 271 ust. 1 powołanego rozporządzenia został zachowany.

Sąd zbadał z urzędu także kwestię zachowania wymogu z § 19 wymienionego rozporządzenia. Prawodawca ustanawia bowiem w tym przepisie minimalne odległości pomiędzy wydzielonymi miejscami postojowymi oraz określonymi budynkami (§ 19 ust. 1 tego rozporządzenia) i granicą działki budowlanej (§ 19 ust. 2 tego rozporządzenia). Następnie § 19 ust. 1 powołanego rozporządzenia nakazuje odpowiednie stosowanie § 19 ust. 1 i 2 rozporządzenia do sytuowania wjazdów do zamkniętego garażu w stosunku do okien budynku opieki zdrowotnej, oświaty i wychowania, a także placów zabaw dla dzieci i młodzieży. Kontrolowany projekt budowlany przewiduje lokalizację garażu zamkniętego dla 66 samochodów na 2 i 3 kondygnacji budynku oraz wjazd do obiektu z ulicy K. Z uwagi na lokalizację na ulicy K. obiektów szpitala dziecięcego należało rozważyć zachowanie odległości przewidzianych w § 19 ust. 3 cytowanego rozporządzenia. Zdaniem Sądu odległości te zostały zachowane. Przywoływany wyżej przepis dotyczy sytuowania wjazdu do garażu zamkniętego. Należy wobec tego zauważyć, że projektowany budynek jest obiektem wielofunkcyjnym, w ramach którego parking samochodowy odgrywa jedynie uzupełniającą funkcję. Miejsca postojowe znajdują się przy tym na 2. i 3. kondygnacji nadziemnej, na końcu ciągu komunikacyjnego. Ciąg komunikacyjny zaprojektowany w budynku służy m.in. obsłudze części handlowej oraz biurowej. W tej sytuacji Sąd stoi na stanowisku, iż wjazd do projektowanego obiektu od ulicy K. jest wjazdem do budynku jako wielofunkcyjnej całości, a nie wjazdem do garażu zamkniętego w rozumieniu przepisu § 19 ust. 3 powoływanego rozporządzenia. Z tych względów rozpatrywany projekt budowlany jest zgodny z § 19 powołanego rozporządzenia. Ubocznie należy także zauważyć, że szpital dziecięcy przy ul. K. w P. nie wnosił żadnych zastrzeżeń w toku postępowania administracyjnego do usytuowania przedmiotowego wjazdu do budynku.

M. D. ponadto wskazywała na ryzyko negatywnego oddziaływania rozważanej inwestycji w związku z zastosowaniem techniki głębokiego wykopu. Trzeba jednak zauważyć, że organy administracji architektoniczno-budowlanej, orzekające w przedmiotowej sprawie, nie są władne rozstrzygać o tej kwestii. Zakres badania dokumentacji budowlanej w toku postępowania o wydanie pozwolenia na budowę został zakreślony w przytoczonym wyżej art. 35 ust. 1 pr. bud. Organy administracji publicznej nie badają merytorycznej trafności rozwiązania technicznego przyjętego przez inwestora. Odpowiedzialność w tym zakresie ponosi natomiast projektant, do którego podstawowych obowiązków należy w świetle art. 20 ust. 1 pkt 1 pr. bud. opracowanie projektu budowalnego w sposób zgodny w szczególności z ustaleniami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania, przepisami budowlano-technicznymi i wiedzą techniczną. Jednocześnie, w myśl art. 20 ust. 2 pr. bud., projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę budowlanego. Rola organu administracji architektoniczno-budowlanej ogranicza się zatem w poruszanym zakresie do weryfikacji, czy projekt budowlany został opracowany i sprawdzony przez osoby legitymujące się stosowanymi uprawnieniami budowlanymi. Z tej perspektywy omawiany zarzut skarżącej okazał się zatem nietrafny.

Sąd przychylił się natomiast do stanowiska skarżącej w zakresie wadliwości przy obliczaniu wpływu inwestycji na nasłonecznienie sąsiednich nieruchomości. Zgodnie z § 60 ust. 1 powołanego rozporządzenia, pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w żłobku, przedszkolu i szkole z wyjątkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mieć zapewniony czas nasłonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 września) w godzinach 8:00-16:00 natomiast pokoje mieszkalne – w godzinach 7:00-17:00. Jak wynika przy tym z § 60 ust. 2 cytowanego rozporządzenia, w mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza się ograniczenie wymagania określonego w § 60 ust. 1 tego rozporządzenia co najmniej do jednego pokoju, przy czym w śródmiejskiej zabudowie uzupełniającej dopuszcza się ograniczenia wymaganego czasu nasłonecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie określa się wymaganego czasu nasłonecznienia.

Wątpliwości, jakie wyłoniły się w niniejszej sprawie na tle interpretacji tego przepisu, dotyczą wykładni zwrotu "śródmiejska zabudowa uzupełniająca", niezdefiniowanego przez prawodawcę. W § 3 pkt 1 powołanego rozporządzenia wskazuje się bowiem tylko, że wyrażenie "zabudowa śródmiejska" oznacza zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego śródmieścia, który to obszar stanowi faktyczne lub przewidywane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego centrum miasta lub dzielnicy miasta. Uwzględniając materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy, nie ulega zdaniem Sądu wątpliwości, że wymóg ten został spełniony w kontekście rozważanego budynku. Obiekt ten znajduje się bowiem w bliskim sąsiedztwie Starego Rynku w P., a studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta P. z dnia [...] stycznia 2008 r. zalicza obszar omawianej inwestycji do funkcjonalnego śródmieścia (k626-627 akt adm. organu I instancji). Ponadto z decyzji Miejskiego Konserwatora Zabytków w P. z dnia [...] stycznia 2012 r., nr [...], wynika, że budynek ten znajduje się na terenie zespołu urbanistyczno-architektonicznego śródmieścia P. (k. 30 akt adm. organu I instancji). Konkluzja ta nie była również kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Kontrowersje powstałe w poruszanej sprawie związane były natomiast z pytaniem, czy rozważana inwestycja ma charakter uzupełniający dla śródmiejskiej zabudowy. W tej mierze należy udzielic odpowiedzi twierdzącej. Uzupełniający charakter zabudowy nie musi bowiem przejawiać się wyłącznie w "domykaniu" pierzei poprzez wstawianie plomb pomiędzy istniejącymi już budynkami. Możliwe jest także uzupełnianie zabudowy śródmiejskiej poprzez wybudowanie nowego obiektu budowlanego, który wypełnia lukę przestrzenną, wpisując się zarazem harmonijnie w ład architektoniczno-urbanistyczny. Z tej perspektywy należy stwierdzić, że budynek inwestora ma charakter uzupełniającej zabudowy śródmiejskiej, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że zastosowanie w tym przypadku powinien znaleźć § 60 ust. 2 powołanego rozporządzenia.

W rozpatrywanej sprawie powstały jednak także wątpliwości co do spełnienia wymogu z powyższego przepisu cytowanego rozporządzenia. W toku kontrolowanego postępowania administracyjnego zostało bowiem sporządzonych kilka opracowań dotyczącej poruszanej kwestii, tj. (1) analiza nasłonecznienia z września 2011 r., załączona do projektu budowlanego, (k. 127-134, t. 1 projektu budowlanego) i uzupełniona następnie wyjaśnieniami inwestora (k. 355-369 akt adm. organu I instancji), (2) analiza nasłonecznienia lokali mieszkalnych pierwszego piętra w budynku nr [...], [...], [...] przy ul. P. w P. z kwietnia 2012 r. (k.1-12 akt adm. organu II instancji), (3) ekspertyza techniczna nasłonecznienia pomieszczeń mieszkalnych w budynkach sąsiadujących z planowaną inwestycją przy ulicy K. [...] / P. w P. z kwietnia 2013 r. (odrębny tom akt adm. organu I instancji) oraz (4) analiza nasłonecznienia z dnia [...] lipca 2013 r. (k. 47-71 akt adm. organu II instancji). Ekspertyza techniczna z kwietnia 2013 r. ma charakter opinii biegłego w rozumieniu art. 84 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., dalej: "k.p.a."). Pozostałe opracowania stanowią natomiast dokumenty prywatne wyrażający stanowisko inwestora (analiza nasłonecznienia z września 2011 r.) oraz stanowisko części stron postępowania administracyjnego (analiza nasłonecznienia z kwietnia 2012 r. i opinia z dnia [...] lipca 2013 r.).

Trzeba przy tym od razu zauważyć, że wszystkie wymienione dokumenty odnoszą się przede wszystkim do kwestii nasłonecznienia budynków położonych przy ul. P. Żadne z tych opracowań – za wyjątkiem analizy inwestora z września 2011 r. – nie bada natomiast omawianego parametru w odniesieniu do budynków znajdujących się przy ul. S., a więc po drugiej stronie planowanego obiektu budowlanego. Fakt ten jest istotny, gdyż M. D. mieszka właśnie na ulicy S., wobec czego zagadnienie odpowiedniego nasłonecznienia należącego do niej mieszkania nie zostało w ogóle zbadane przy wydawaniu kontrolowanych rozstrzygnięć. Co więcej, w toku postępowania administracyjnego skarżąca zwracała uwagę na pominięcie wskazanej okoliczności – protokół z wysłuchania strony z dnia [...] maja 2013 r. (k. 514 akt adm. organu I instancji). Żądania M. D. nie spotkały się jednak z należytą reakcją organów administracji publicznej, wobec czego aktualnie materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy jest niekompletny. Na jego podstawie nie można bowiem prawidłowo określić wpływu projektowanego budynku na nasłonecznienie nieruchomości należącej do skarżącej M. D., co stanowi istotne uchybienie.

Ponadto opracowania dotyczące nasłonecznienia zgromadzone w niniejszej sprawie okazały się wadliwe także z innego powodu. Trzeba bowiem zauważyć, że w § 60 ust. 1 powołanego rozporządzenia prawodawca posługuje się zwrotem "dni równonocy", ponadto w ramach definicji nawiasowej wskazuje się w tym przepisie, że wspomniane dni równonocy przypadają na dzień 21 marca i 21 września każdego roku. Prawidłowo sporządzona analiza nasłonecznienia powinna być zatem dokonywana na każdy z tych dni odrębnie. Konkluzja ta pozostaje w bezpośrednim związku z faktyczną zmianą czasu w Polsce. O ile bowiem pod względem astronomicznym długość dnia i nocy będzie taka sama zarówno w dniu 21 marca, jak i w dniu 21 września, o tyle ramy czasowe wyznaczone we wskazanym przepisie rozporządzenia (7:00-17:00) ulegną przesunięciu w przypadku każdej z wymienionych dat. Dopiero spełnienie norm nasłonecznienia w obu dniach równonocy pozwala przyjąć, że zachowany został wymóg, o jakim mowa w § 60 ust. 1 i 2 cytowanego rozporządzenia. Tymczasem żadna z opinii zawartych w aktach niniejszej sprawy nie spełniła tego wymogu. Ekspertyza z kwietnia 2013 r. ogranicza się bowiem jedynie do badania nasłonecznienia w dniu 21 września (czas letni UTC+2). Natomiast analizy nasłonecznienia z kwietnia 2012 i z dnia [...] lipca 2013 r. zostały sporządzone wyłącznie na dzień [...] marca 2013 r., a zatem jeszcze w czasie zimowym (UTC+1). Z kolei analiza nasłonecznienia inwestora z września 2011 r. nie zawiera żadnych informacji o dacie, dla której prowadzone były zawarte tam wyliczenia. Natomiast w wyjaśnieniach do tego opracowania przyjęto czas letni. Tym samym organy administracji publicznej nie rozważyły wnikliwie materiału dowodowego zebranego w aktach sprawy, a uchybienie to miało istotny wpływ na wynik postępowania.

W świetle dotychczasowych uwag nie powinno zarazem ulegać wątpliwości, że analiza nasłonecznienia inwestora z września 2011 r. nie jest opracowaniem wolnym od wad, co zresztą zostało wykazane chociażby w ekspertyzie technicznej z kwietnia 2013 r. wykonanej przez biegłego wyznaczonego przez organy administracji. Ta ostatnia opinia wskazała bowiem na możliwość niespełnienia wymogów z § 60 ust. 2 powołanego rozporządzenia w odniesieniu do budynków nr [...] i [...] na ulicy P., podczas gdy opracowanie z września 2011 r. zakładało zachowanie wszelkich wymagań technicznych w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe wywody należy stwierdzić, że organ II instancji naruszył art. 7 k.p.a., zgodnie z którym w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Uchybienie to doprowadziło zarazem do naruszenia art. 77 § 1 k.p.a., w świetle którego organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, oraz art. 80 k.p.a., w myśl którego organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Wady te miały istotny charakter, wobec czego zasadne było wyeliminowanie rozstrzygnięcia organu II instancji z obrotu prawnego.

Sąd nie podzielił natomiast ewentualnych zastrzeżeń zgłaszanych przez uczestników postępowania co do metodologii obliczania początku nasłonecznienia pomieszczenia. Metoda zastosowana w tym zakresie w ekspertyzie z kwietnia 2013 r. jest trafna. Konsekwentnie za chwilę początkową nasłonecznienia mieszkania należy uznać moment, w którym cień własny oraz cień budynku zacieniającego umożliwiają przejście promienia słonecznego przez płaszczyznę szklaną otworu okieennego. Wbrew natomiast uwagom zawartym w analizach nasłonecznienia z kwietnia 2012 r. i z dnia [...] lipca 2013 r., nie jest natomiast konieczne badanie chwili przekroczenia promienia słonecznego przez przegrodę budowlaną (np. ościeżnicę). Taki wymóg nie został przewidziany wprost w § 60 powołanego rozporządzenia. Trzeba mieć zarazem na uwadze, że wymogi określone w cytowanym rozporządzeniu ustanawiają pewien wzorzec (standard) rozwiązań technicznych w zakresie budownictwa. Tym samym wymogi te powinny mieć charakter obiektywny lub przynajmniej zobiektywizowany. Metodologia zaproponowana w analizie nasłonecznienia z dnia [...] lipca 2013 r. prowadziłaby natomiast do nadmiernej subiektywizacji, gdyż na etapie projektowania nowego budynku konieczne byłoby każdorazowe badanie układu architektonicznego wszystkich pomieszczeń w budynkach istniejących w sąsiedztwie inwestycji. Jednocześnie obowiązujące obecnie przepisy nie nakładają w zasadzie na właścicieli lokali powszechnego obowiązku przedstawiania inwentaryzacji mieszkania na żądanie inwestora (projektanta) zamierzającego prowadzić budowę na działce sąsiedniej.

Podsumowując, organ II instancji nie wyjaśnił w stopniu niezbędnym dla wydania prawidłowego rozstrzygnięcia wszystkich okoliczności sprawy, tj. nie ustalił wpływu projektowanego budynku na nasłonecznienie mieszkania skarżącej na ul. S. oraz nie dostrzegł nieprawidłowości w konstrukcji opracowań dotyczących nasłonecznienia, dotyczących budynków przy ulicy P. Uchybienia te miały istotne znaczenie, uzasadniające wyeliminowanie rozstrzygnięcia Wojewody Wielkopolskiego z obrotu prawnego. W pozostałym zakresie zarzuty podniesione w skardze okazały się niezasadne.

W tej sytuacji Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody Wielkopolskie z dnia [...] września 2013 r., nr [...], z uwagi na naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. § 60 ust. 2 powołanego rozporządzenia, co miało wpływ na wynik postępowania, oraz z uwagi na naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., co mogło mieć istotny wpływ na wynik postępowania.

Rozpatrując ponownie sprawę, organ II instancji powinien pozyskać opinię dotyczącą nasłonecznienia nieruchomości sąsiadujących z projektowanym budynkiem, w tym także od strony ul. Szymańskiego, mając zarazem na uwadze, że wyliczenia biegłego powinny dotyczyć obu dni równonocy. Dopiero dysponując prawidłowo sporządzoną analizą nasłonecznienia należy dokonać oceny projektowanej inwestycji w kontekście przepisu § 60 rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a. w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490 z późn. zm.).