Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie : Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant starszy inspektor sądowy Barbara Dąbrowska-Skóra po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K.D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 listopada 2012 r. sygn. akt II SA/Wa 1068/12 w sprawie ze skargi K.D. na decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania stypendium oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z 9 listopada 2012 r. sygn. akt II SA/Wa 1068/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę K. D. na decyzję Odwoławczej Komisji Stypendialnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z [...] kwietnia 2012 r. nr [...], którą utrzymana została w mocy decyzja tej Komisji z [...] grudnia 2011 r. nr [...] odmawiająca przyznania K. D. stypendium rektora dla najlepszych studentów w roku akademickim 2011/2012.

Komisja w uzasadnieniu wskazała, że stypendium rektora dla najlepszych studentów może otrzymać nie więcej niż 10% najlepszych studentów z każdego kierunku, którzy zaliczyli co najmniej pierwszy rok studiów lub studiują na pierwszym roku studiów drugiego stopnia, zaliczyli wszystkie przedmioty objęte planem studiów dla poprzedniego roku w terminach określonych na dany rok akademicki w zarządzeniu rektora o organizacji roku akademickiego, są zarejestrowani na kolejny rok, uzyskali w poprzednim roku wysoką średnią ocen lub mieli osiągnięcia naukowe, artystyczne, wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym.

Natomiast K. D. nie zaliczyła 4 przedmiotów objętych planem studiów dla I roku z drugiego semestru, do 30 czerwca 2010 r., a choć uzyskała warunkowe zaliczenie tego semestru, to zobowiązana została do zaliczenia tych przedmiotów do 30 września 2011 r., zatem w roku akademickim 2010/2011 była zobowiązana do zaliczenia przedmiotów z trzeciego i czwartego semestru oraz zaliczenia drugiego, ale tych ostatnich nie zaliczyła, przy czym uzyskała zgodę na warunkowe zaliczenie semestru czwartego i zobowiązana do zaliczenia drugiego semestru do 30 września 2012 r. – wyjaśniła Komisja. Wskazała też Komisja, że jakkolwiek K. D. uzyskała wysokie wyniki sportowe to jednak w terminie nie zaliczyła wszystkich przedmiotów, zatem nie mogła być zaliczona do grupy 10% najlepszych studentów i tym samym otrzymać stypendium.

W skardze K. D. kładła nacisk na to, że w postępowaniu z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy członkowie komisji biorący udział w I instancji podlegają wyłączeniu.

Oddalając skargę Wojewódzki Sąd, odpowiadając przy tym na zarzuty skargi, stwierdził:

Stosownie do art. 175 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym stypendia socjalne, specjalne dla osób niepełnosprawnych, zapomogi przyznaje komisja stypendialna, zaś stypendium rektora dla najlepszych studentów – odwoławcza komisja stypendialna; które powołuje odpowiednio – kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej lub rektor, zaś decyzje wydawane przez te komisje podpisuje przewodniczący lub z jego upoważnienia wiceprzewodniczący, a do decyzji tych stosuje się odpowiednio przepisy k.p.a., z mocy art. 207 ust. 1 ww. ustawy. Artykuł 207 ust. 2 stanowi, że decyzje rektora są ostateczne, zatem stosuje się art. 127 § 3 k.p.a., co oznacza, że w sprawie przyznania stypendium rektora dla najlepszych studentów ma zastosowanie ten przepis. Odpowiednie stosowanie k.p.a. oznacza też, że art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. ma zastosowanie, jednak kwestia wyłączenia pracownika w postępowaniu z art. 127 § 3 k.p.a. wywoływała rozbieżność w orzecznictwie, co doprowadziło do uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2009 r. II OPS 2/09, w myśl której przepisy o wyłączeniu pracownika powinny mieć zastosowanie do członka samorządowego kolegium odwoławczego, jakkolwiek w świetle uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 maja 2010 r. I OPS 13/09 art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. nie ma zastosowania do osoby piastującej funkcję ministra. Zasada tej uchwały odnosi się do działania rektora w sprawach stypendiów dla najlepszych studentów, a tym samym Odwoławczej Komisji Stypendialnej, której Rektor przekazał swoje uprawnienia, w tym wypadku bowiem Komisja działa jako organ, a nie w jego imieniu. Nie było zatem podstaw do zastosowania art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., zaś decyzje Odwoławczej Komisji nie naruszają prawa, gdyż z akt wynika, że K. D. nie spełniła kryteriów przyznania stypendium, wobec nie zaliczenia przedmiotów objętych planem studiów w żadnym z wyznaczonych terminów.

K. D. wniosła skargę kasacyjną, sporządzoną przez adwokata, od tego wyroku, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, ewentualnie – po uchyleniu – rozpoznanie skargi na zasadzie art. 188 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi "p.p.s.a." i zarzucając:

na podstawie art. 174 p.p.s.a. zaskarżonemu wyrokowi:

I. obrazę przepisów prawa materialnego:

1) art. 175 ust. 4 w związku z art. 177 ust. 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r., poz. 572 ze zm.; dalej: p.s.w.) poprzez błędną ich wykładnię skutkującą przyjęciem, że odwoławcza komisja stypendialna działa jako rektor a nie jako odrębny i samodzielny organ uczelni właściwy w sprawach stypendialnych;

2) art. 177 ust. 1, 3 i 4 p.s.w. oraz art. 127 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.; dalej: k.p.a.), w związku z art. 207 ust. 1 i 4 p.s.w. oraz § 28 ust. 1 Regulaminu przyznawania świadczeń pomocy materialnej studentom Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (załącznik nr 1 do zarządzenia nr 77 rektora SGGW z dnia 28 września 2011 r., dalej: r.p.m.) poprzez błędną ich wykładnię polegającą na potraktowaniu odwoławczej komisji stypendialnej jako organu monokratycznego a nie kolegialnego, jakim on jest w swej istocie;

3) art. 27 § 1 k.p.a. w związku z art. 24 § 1 pkt 5 i art. 127 § 3 k.p.a. w związku z art. 207 ust. 1 i 4 p.s.w. poprzez niewłaściwe zastosowanie tych przepisów polegające na niezastosowaniu ich przez WSA w kontrolowanej sprawie, mimo, iż z akt postępowania wynika, że przy ponownym rozpatrywaniu sprawy z wniosku Skarżącej, odwoławcza komisja stypendialna orzekała w składzie członków, którzy podlegali wyłączeniu od udziału w rozpatrzeniu tego wniosku na podstawie art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a.;

4) § 19 ust. 1 pkt 2 r.p.m. w związku z art. § 7 ust. 2 r.p.m. poprzez błędną wykładnię powołanych przepisów polegającą na uznaniu, że warunkowe zaliczenie roku przy uzyskaniu zaliczeń wszystkich przedmiotów objętych programem studiów dla poprzedniego roku studiów, pomimo znaczących osiągnięć sportowych, uniemożliwia przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów.

II. naruszenie przepisów proceduralnych w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy:

5) art. 145 § 1 pkt 1 lit. b/ p.p.s.a. i art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 3 k.p.a. w związku z art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. poprzez błędne zastosowanie powołanych przepisów, polegające na oddaleniu skargi, gdy zachodzące w sprawie naruszenie art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. obligowało WSA do uchylenia zaskarżonej decyzji w całości na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b/ p.p.s.a. w związku z art. 145 § 1 pkt 3 k.p.a.

Odwoławcza Komisja Stypendialna wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie mogła być uwzględniona, bowiem Wojewódzki Sąd Administracyjny nie naruszył przepisów, wskazanych w jej podstawach.

Zarzuty K. D. w całym postępowaniu, tak administracyjnym, sądowoadministracyjnym, i ze skargi kasacyjnej sprowadzają się w istocie do dwóch kwestii – wyłączenia od orzekania z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy członków Odwoławczej Komisji Stypendialnej, na podstawie art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. oraz uznanie, że warunkowe zaliczenie roku przy uzyskaniu zaliczeń wszystkich przedmiotów objętych programem studiów dla poprzedniego roku i znaczące osiągnięcia sportowe, uniemożliwia przyznanie stypendium rektora dla najlepszych studentów.

W kwestii pierwszej spór sprowadza się do tego, czy członkowie Odwoławczej Komisji powinni podlegać wyłączeniu, jak uznała skarżąca, czy też art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. nie ma w sprawie zastosowania, jak uznał Wojewódzki Sąd.

Stypendium dla najlepszych studentów jest kompetencją rektora wyższej uczelni, a w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie jej Rektor uprawnienie to przekazał, na wniosek Uczelnianego Samorządu Studentów SGGW, Odwoławczej Komisji Stypendialnej, na co zezwala art. 175 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), dalej "ustawa".

Stosownie do art. 207 ust. 1 ustawy do decyzji wydanych na podstawie jej przepisów, wskazanych w tym przepisie i w art. 4, stosuje się odpowiednio przepisy k.p.a., przy czym ust. 1 wskazuje, przepisy stanowiące podstawę wydania decyzji i sprawy, w których są wydawane, zaś ust. 4 wymienia przepisy, na podstawie których decyzje wydają komisje stypendialne i odwoławcze komisje stypendialne. Z art. 207 ust. 4 ustawy wynika, że do decyzji podejmowanych przez komisje stypendialne i odwoławcze na podstawie art. 175 ust. 3 i art. 176 ust. 3 stosuje się odpowiednie przepisy k.p.a. Artykuł 175 ust. 3 stanowi, że od decyzji kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej w sprawie stypendium socjalnego, stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych oraz zapomogi przysługuje odwołanie do rektora, zaś w przypadku decyzji rektora w sprawie stypendium dla najlepszych studentów przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. do decyzji wydanych przez komisje, na podstawie art. 175 ust. 3, będzie odwołanie bądź wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, w zależności od przedmiotu decyzji – stypendium lub stypendium dla najlepszych studentów.

Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. powoduje, że niektóre przepisy będą miały zastosowanie wprost, niektóre zaś w ogóle nie będą mogły mieć zastosowania. Wprost zastosowanie będą miały przepisy o odwołaniu i wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, co też z art. 175 ust. 3 wynika. Jeśli idzie o wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy to służy ten środek wówczas, gdy decyzja w pierwszej instancji wydana jest przez organ, którego decyzje są ostateczne, bowiem nie ma nad nim organu odwoławczego. Z ustawy wynika, że takim organem jest rektor. Jego decyzje są ostateczne, także te wydawane w pierwszej instancji, w tym dotyczące stypendiów dla najlepszych studentów.

Artykuł 24 § 1 pkt 5 k.p.a. nie ma zastosowania do organu takiego, jakim, w związku z odpowiednim stosowaniem k.p.a., jest rektor uczelni prowadzący postępowanie zakończone decyzją w rozumieniu art. 104 k.p.a. Przekazanie uprawnienia do wydawania decyzji za siebie, powoduje, że podmiot, któremu kompetencja została przekazana ma taką samą pozycję procesową.

Należy mieć na uwadze, że kodeks postępowania administracyjnego z zasady normuje postępowanie przed organami administracji, zaś rektor w rozumieniu k.p.a. takim organem nie jest. Odwoławcza Komisja Stypendialna, choć prowadzi postępowanie zakończone decyzją administracyjną, wobec przekazania kompetencji rektora, również takim organem się nie staje. Wobec tego choć jest ciałem kolegialnym, to nie może być traktowane tak samo jak samorządowe kolegia odwoławcze, właśnie z uwagi na tylko odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a.

Odwoławcze Komisje dla ważności swoich rozstrzygnięć musi też działać w odpowiednim składzie liczbowym, aby mieć quorum do podejmowania decyzji.

Te wszystkie elementy – działanie jako rektor, działanie tylko jako quasi organ, a nie organ administracji, działanie w odpowiednim składzie liczbowym, powoduje, że odpowiednie stosowanie k.p.a. będzie eliminowało możliwość zastosowania art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. w postępowaniu z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. Skoro przepis ten nie ma zastosowania w przypadku rektora, to również nie może mieć zastosowania do komisji, której uprawnienie rektora zostało przez niego przekazane.

Z kolei jeśli idzie o spełnienie przesłanek otrzymania stypendium dla najlepszych studentów to określa je § 19 ust. 1 Regulaminu przyznawania świadczeń pomocy materialnej studentom Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Warunki wskazane w tym przepisie muszą być spełnione łącznie. Odwoławcza Komisja Stypendialna uznała, że K. D. nie spełniła jednego z warunków, nie zaliczyła wszystkich przedmiotów w terminach określonych na dany rok akademicki w zarządzeniu Rektora o organizacji roku akademickiego, a ocenę tę podzielił Wojewódzki Sąd. Ze stanowiskiem Komisji i Sądu należy się zgodzić.

Z akt sprawy wynika, że K. D. nie zaliczyła przedmiotów z drugiego semestru studiów, uzyskała zgodę na warunkowe zaliczenie roku, jednak ze zobowiązaniem zdania egzaminów w wyznaczonym indywidualnie terminie. Oznaczało to, że konieczne było przez nią zaliczenie roku drugiego, tj. semestrów trzeciego i czwartego, ale też semestru drugiego w tymże zakreślonym terminie. Z akt wynika, że warunek ten nie został przez nią spełniony, bowiem nie wszystkie przedmioty z semestru drugiego zostały przez nią zaliczone.

Paragraf 19 ust. 1 pkt 2 Regulaminu stawia warunek zaliczenia wszystkich przedmiotów objętych programem studiów dla poprzedniego roku studiów w terminach określonych na dany rok akademicki w zarządzeniu Rektora o organizacji roku akademickiego. Zaliczenie w terminie określonym zarządzeniem Rektora w przypadku skarżącej należy rozumieć jako zaliczenie w terminie wyznaczonym jej indywidualnie z równoległym zaliczeniem roku, wobec nie zaliczenia przedmiotów w terminie określonym w zarządzeniu rektora o organizacji roku akademickiego. Skoro skarżąca nie zaliczyła przedmiotów z semestru drugiego ani w terminie zakreślonym przez rektora, ani dla niej indywidualnie trudno mówić o spełnieniu warunku, wskazanego w ww. przepisie. Mimo warunkowego zaliczenia roku wszystkie przedmioty objęte programem studiów nie zostały przez nią zdane, stąd właśnie zaliczenie roku, ale tylko warunkowe.

Należy podkreślić, że skarżąca ubiegała się o stypendium dla najlepszych studentów, a takie jest przyznawane, jak wynika z § 19, przede wszystkim za dobre wyniki w nauce, także za inne osiągnięcia w tym sportowe, jednak pod warunkiem zaliczenia wszystkich przedmiotów z danego roku akademickiego.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270).