Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. N. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2016 r., sygn. akt IV SAB/Wa 348/16 odmawiające P. N. przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi P. N. na bezczynność Komendanta Rejonowego Policji [...] w przedmiocie nadania biegu zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa postanawia: oddalić zażalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 9 grudnia 2016 r., sygn. akt IV SAB/Wa 348/16, na podstawie art. 247 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016r., poz. 718 ze zm., dalej: p.p.s.a.), odmówił P. N. przyznania prawa pomocy w sprawie z jego skargi na bezczynność Komendanta Rejonowego Policji [...] w przedmiocie nadania biegu zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa. W uzasadnieniu wskazano, że P. N. wraz ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Sąd I instancji uznał, że w niniejszej sprawie zachodzi przesłanka oczywistej niedopuszczalności wniesienia skargi. Wskazał, że złożona przez P. N. skarga z dnia 20 lipca 2016 r. dotycząca niezałatwienia podania w terminie, została rozpatrzona przez organ pismem z dnia [...] sierpnia 2016 r. w trybie przepisów działu VIII ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 ze zm., dalej: k.p.a.). Sąd I instancji zwrócił uwagę na to, że działania organów administracji publicznej będące przedmiotem tego rodzaju skarg nie podlegają kontroli sądów administracyjnych, gdyż nie mieszczą się w katalogu czynności i aktów, który zawiera art. 3 § 2 p.p.s.a.

Zażalenie na to postanowienie złożył skarżący, wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie mu prawa pomocy w żądanym zakresie. W uzasadnieniu wskazał, że przedmiotem jego skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie nie był sposób rozpatrzenia skargi do Komendanta Rejonowego Policji [...] wniesionej w trybie przepisów działu VIII k.p.a., lecz "pierwotna czynność administracyjna w Policji", tj. "nieprocesowe potraktowanie zawiadomienia o przestępstwie".

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zakres kognicji sądu administracyjnego określa art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, ze zm., dalej p.p.s.a.) Przepis ten stanowi, że sąd administracyjny sprawuje kontrolę nad działalnością administracji publicznej w sprawach skarg na: 1) decyzje administracyjne; 2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę, co do istoty; 3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, z wyłączeniem postanowień wierzyciela o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu oraz postanowień, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonego zarzutu; 4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm., dalej: k.p.a.) oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: o.p.) oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw; 4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach; 5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej; 6) akty jednostek samorządu terytorialnego i ich związków inne niż określone w pkt. 5 podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej; 7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego; 8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a; 9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w k.p.a. oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI o.p. oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw. Nadto sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach (§ 3).

Stosownie do treści art. 247 p.p.s.a., prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności skargi. O oczywistej bezzasadności skargi można mówić, gdy bez potrzeby głębszej analizy prawnej nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nie może ona zostać uwzględniona. Wskazany przepis nie różnicuje przyczyn bezzasadności skargi, należy zatem stwierdzić, że prawo pomocy nie przysługuje zarówno w razie oczywistej bezzasadności skargi z przyczyn procesowych, jak i z przyczyn uregulowanych w przepisach materialnoprawnych (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lutego 2012 r., sygn. akt II GZ 41/12 oraz z dnia 18 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OZ 273/08, a także: J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, s. 572; M. Jagielska, J. Jagielski, P. Gołaszewski [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2011, s. 803; M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, str. 1034 i nast.). Oznacza to, że w przypadku, gdyby nawet sytuacja materialna strony uzasadniała przyznanie prawa pomocy, to stwierdzenie przez sąd, iż w danej sprawie mamy do czynienia z "oczywistą bezzasadnością" skargi powoduje odmowę przyznania prawa pomocy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 2005 r., sygn. akt II OZ 140/05).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego taka sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie, gdyż na działanie organu w przedmiocie zakreślonym przez skarżącego nie przysługuje w myśl art. 3 § 2 p.p.s.a. skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji złożona przez P. N. skarga z dnia 20 lipca 2016 r. dotycząca bezczynności Komendanta Rejonowego Policji [...] w przedmiocie nadania biegu zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa została rozpoznana przez ten organ pismem z dnia [...] sierpnia 2016 r. w trybie przepisów działu VIII k.p.a., w którym to organ uznał uwagi w niej zawarte za niezasadne (k. 5 akt sądowych). Następstwem powyższego było złożenie przez P. N. skargi do sądu administracyjnego. Wskazać trzeba, że postępowanie w trybie przepisów działu VIII k.p.a. nie kończy się władczym aktem podlegającym kontroli sądu administracyjnego. Skarga złożona w tym trybie dotyczy niezadowolenia strony z załatwienia sprawy i nieprawidłowego działania organu (w rozpoznawanej sprawie - niewłaściwego wykonywania zadań przez Komendanta Rejonowego Policji [...]). Skarga taka jest odformalizowanym środkiem obrony i ochrony interesów jednostki, których naruszenie nie daje podstaw do żądania wszczęcia postępowania administracyjnego. Załatwiana jest w postępowaniu uproszczonym, kończącym się czynnością materialno-techniczną - zawiadomieniem skarżącego o sposobie załatwienia sprawy. Na taki akt nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Niezależnie od powyższego, odnosząc się do zarzutu żalącego, że przedmiotem jego skargi do sądu administracyjnego były w istocie czynności podejmowane przez Komendanta Rejonowego Policji [...] na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (dalej: .k.p.k.), zaznaczyć trzeba, iż takie czynności nie zostały ujęte w katalogu spraw podlegających kognicji sądów administracyjnych ustanowionym w art. 3 § 2 p.p.s.a. Zgodnie z art. 1 k.p.k. postępowanie karne w sprawach należących do właściwości sądów toczy się według przepisów kodeksu postępowania karnego (a nie p.p.s.a.). Okoliczność ta dodatkowo przesądza o niedopuszczalności niniejszej skargi.

Tym samym Sąd I instancji ze względu na oczywistą bezzasadność skargi prawidłowo odmówił na podstawie art. 247 p.p.s.a. przyznania skarżącemu prawa pomocy.

Z powyższych względów, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., oddalił zażalenie.