Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

1. Nie ma kolizji miedzy art. 169 ust. 2 p.w.p., a art. 12 ust. 1 Pierwszej dyrektywy co do zakresu przesłanek materilanoprawnych powodujących wygasnięcie prawa ochronnego na znak towarowy lub z powodu których prawo to może być uznane za wygasłe.

2. Dla wykazania interesu prawnego , o jakim mowa w art 169 ust 2 p.w.p., w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu jego nieużywania (art. 169 ust 1 pkt 11 p.w.p.) wystarczy wskazanie przez wnioskodawcę na własne prawo ochronne na znak towarowy dla takiej samej grupy towarów, co znak towarowy o stwierdzenie wygaśnięcia którego wnioskodawca występuje oraz wskazanie na takie wspólne elementy w oznaczeniu wystepujące w obu znakach towarowych, które czynią przekonanie wnioskodawcy o ich kolizyjności obiektywnie usprawiedliwionym, tj. świadczą o tym, że przekonanie to nie jest oczywiście bezzasadne.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Kacprzak (spr.) Sędziowie NSA Małgorzata Korycińska Andrzej Kuba Protokolant Konrad Piasecki po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2008 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej S. d. P. N. S.A. z siedzibą w V. w S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 20 marca 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1998/06 w sprawie ze skargi S. d P N. S.A. z siedzibą w V. w S. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy 1. uchyla zaskarżony wyrok o oddaleniu skargi na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...] i przekazuje sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W., 2. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz S. d. P. N. S.A. z siedzibą w V. w S. kwotę 1.050 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 20 marca 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 1998/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargi S. d. P. N. S.A. z siedzibą w V., Sz. na decyzje Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...] i nr [...] w przedmiocie oddalenia wniosków o stwierdzenie wygaśnięcia praw ochronnych na znaki towarowe "[...]" nr [...] i "[...]" [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekał w następującym stanie sprawy:

W dniu [...] czerwca 1996 r. I. S.A. C. & C. M. z siedzibą w N. F. w G., zgłosiła w Urzędzie Patentowym RP znaki towarowe słowne "[...]" nr [...] i "[...]" nr [...] dla towarów w klasach 29 i 30.

Urząd Patentowy RP decyzjami z dnia [...] marca 1999 r. i z dnia [...] marca 1999 r. dokonał rejestracji powyżej wskazanych znaków towarowych na rzecz zgłaszającego.

W dniu [...] marca 2005 r. do Urzędu Patentowego RP wpłynęły wnioski S. d. P. N. S.A. z siedzibą w V., Sz. o stwierdzenie wygaśnięcia w całości praw ochronnych na znaki towarowe "[...]" nr [...] i "[...]" nr [...], udzielone na rzecz I. S.A. C. & C. M. z siedzibą w N. F. w G., z powodu ich nieużywania.

Jako podstawę prawną swego żądania wnioskodawca wskazał art. 255 ust 1 pkt 3 w zw. z art. 169 ust 1 pkt 1 ustawy Prawo własności przemysłowej – dalej jako p.w.p. W uzasadnieniu wniosków wnioskodawca podniósł, iż sporne znaki towarowe są podobne do dwóch zarejestrowanych na jego rzecz oznaczeń "[...]" [...] i "[...]" [...], przeznaczonych do oznaczania towarów tego samego rodzaju co przeciwstawione mu znaki, w klasach 29 i 30.

Uprawniony z rejestracji, ustosunkowując się w pismach z dnia [...] września 2005 r. do wniosków o stwierdzenie wygaśnięcia praw ochronnych, zarzucił brak interesu prawnego po stronie wnioskodawcy, a nadto podkreślił, że znaki towarowe "[...]" i "[...]" zostały zgłoszone z późniejszym pierwszeństwem niż znaki towarowe "[...]" [...] i "[...]" [...], a więc nie mogą zakłócać możliwości korzystania ze znaków przeciwstawionych. Uprawniony podkreślił również, że znaki te koegzystują bezkonfliktowo w Polsce od ponad sześciu lat, zatem brak jest konkretnej, obiektywnej, bezpośredniej i realnej potrzeby ochrony praw przysługujących wnioskodawcy, a decyzje stwierdzające wygaśnięcie praw ochronnych na znaki "[...]" i "[...]" nie miałyby jakiegokolwiek wpływu na sferę praw i obowiązków wnioskodawcy.

Wnioskodawca w pismach z dnia [...] marca 2006 r. wskazał, iż z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy może skutecznie wystąpić podmiot, który wykaże, że rejestracja znaku towarowego ingeruje w sferę przysługujących mu praw lub uniemożliwia mu tych praw wykonywanie. W ocenie wnioskodawcy posiada on zatem interes prawny w przedmiotowej sprawie, gdyż sporne prawa ochronne ingerują w sferę przysługujących mu uprawnień do znaków towarowych "[...]", między innymi poprzez "rozwadnianie" ich zdolności odróżniającej.

Urząd Patentowy decyzjami z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...] i nr [...] oddalił wnioski o stwierdzenie wygaśnięcia praw ochronnych na znaki towarowe "[...]" nr [...] i "[...]" nr [...].

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż wnioskodawca wystąpił z żądaniem stwierdzenia wygaśnięcia praw ochronnych w dniu [...] marca 2005 r., a więc pod rządami ustawy Prawo własności przemysłowej i przepisy tej ustawy mają zastosowanie w rozpoznawanej sprawie.

Urząd Patentowy RP uznał, iż wnioskodawca nie wykazał posiadania interesu prawnego w domaganiu się stwierdzenia wygaśnięcia kwestionowanych praw ochronnych oraz nie wskazał żadnej normy prawa materialnego, która uzasadniałaby jego działanie w niniejszej sprawie. Organ uznał, że podnoszone przez wnioskodawcę okoliczności, że istnienie spornych znaków powoduje "rozwadnianie" zdolności odróżniającej znaków "[...]" i godzi w ich renomę nie mogło przesądzić, zdaniem organu, o istnieniu interesu prawnego wnioskodawcy w sprawie o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego.

Urząd Patentowy nie podzielił stanowiska wnioskodawcy, że interes prawny w przypadku unieważnienia i wygaśnięcia jest tożsamy, wskazując, iż różne są funkcje i cele stosowania obu instytucji. Organ wskazał, że wnioskodawca występując o stwierdzenie wygaśnięcia spornego prawa ochronnego, niejako przyjmuje, że prawo to zostało udzielone prawidłowo, co pozostaje w sprzeczności ze skutkiem jakie powinny wywołać powoływane w sprawie przesłanki unieważnienia prawa. Zdaniem organu uwzględnienie wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego, w oparciu o przedstawione przesłanki unieważnienia, prowadziłoby w efekcie do obejścia art. 165 p.w.p.

Zdaniem Urzędu Patentowego wnioskodawca nie wykazał, by rejestracja spornych znaków miała konkretny i negatywny wpływ na jego sytuację prawną, podkreślił nadto, że znaki te koegzystowały bezkonfliktowo przez okres sześciu lat, zaś wnioskodawca niczym nie uzasadnił, w jaki sposób utrzymanie ochrony spornych znaków mogłoby zakłócić korzystanie przez niego z zarejestrowanych na jego rzecz znaków, skoro sporne znaki towarowe zostały zgłoszone z późniejszym pierwszeństwem niż przeciwstawione im oznaczenia, a jednocześnie nie uzasadniono, by w oparciu o kwestionowane znaki podejmowane były próby ograniczenia prawa wnioskodawcy od należących do niego znaków.

Nieuzasadniony był, w ocenie organu, pogląd wnioskodawcy, iż wystarczającym argumentem dla uznania interesu prawnego strony w postępowaniu o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego jest fakt działania na tym samym rynku i pozostawania stron w stosunku konkurencji, bowiem okoliczności te wskazują wyłącznie na interes faktyczny o zabarwieniu handlowym, niespełniający wymogów, o których mowa w art. 169 ust 2 p.w.p. oraz art. 28 k.p.a.

Urząd Patentowy wskazał dodatkowo, iż przeciwstawione oznaczenia nie są do siebie podobne w żadnej z analizowanych płaszczyzn – fonetycznej, wizualnej ani znaczeniowej. Różnica między tymi oznaczeniami jest zdaniem organu wyraźna i wyraża się nie tylko w różnej ilości liter i sylab, ale także wyraźnie w odmiennym brzmieniu tych znaków towarowych rozpatrywanych jako całość.

Organ zaznaczył także, iż prawo ochronne na przeciwstawiony w niniejszej sprawie znak towarowy "[...]" [...] wygasło przed datą wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia praw ochronnych na znaki towarowe "[...]" nr [...] i "[...]" nr [...], z powodu nieprzedłużenia jego ochrony.

Oddalając skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, iż zaskarżone decyzje Urzędu Patentowego RP nie naruszały prawa w stopniu mającym wpływ na prawidłowość dokonanego przez ten organ rozstrzygnięcia.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, podniesiony przez stronę skarżącą zarzut sprzeczności przesłanki interesu prawnego przewidzianego w art. 169 ust 2 p.w.p. z przepisami Pierwszej Dyrektywy Rady z dnia 21 grudnia 1988 r., mającej na celu zbliżenie ustawodawstwa państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, nie znajdowała uzasadnienia. W tym zakresie Wojewódzki Sąd zgodził się z Urzędem Patentowym, który wskazał, że Dyrektywa wiąże państwo, do którego jest skierowana, w zakresie celów jakie mają być osiągnięte, pozostawiając władzom państwowym swobodę wyboru metody i form ich realizacji. Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał ponadto, że powołana Dyrektywa Rady pozostawiła także państwom członkowskim swobodę ustalania przepisów proceduralnych dotyczących rejestracji, wygaśnięcia i nieważności znaków towarowych nabytych przez rejestrację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podniósł, iż przesłanka interesu prawnego jest natomiast w polskim prawie administracyjnym konstrukcją prawną, na której oparto pojęcie strony w postępowaniu administracyjnym, czyli przesłanką legitymującą do wystąpienia o ochronę swych praw. Interes prawny jako kategoria normatywna z zakresu prawa materialnego uprawnia więc do wszczęcia postępowania administracyjnego. Ustawodawca polski, definiując pojęcie strony postępowania administracyjnego, wskazuje bowiem wyraźnie na powiązanie danego podmiotu z konkretnym interesem prawnym.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wprowadzenie w ustawodawstwie krajowym odnoszącym się do znaków towarowych przesłanki interesu prawnego, nieprzewidzianej w Dyrektywie Rady, nie pozostaje więc w sprzeczności z tą Dyrektywą.

Urząd Patentowy był, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, uprawniony i jednocześnie zobowiązany do badania przesłanki interesu prawnego w niniejszym postępowaniu i prawidłowo, w ocenie Wojewódzkiego Sądu, ustalił w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy, iż strona skarżąca nie wykazała posiadania interesu prawnego w domaganiu się stwierdzenia wygaśnięcia praw ochronnych na znaki towarowe "[...]" nr [...] i "[...]" nr [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny powołując się na orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 września 2001 r., I SA 2326/00, wskazał, iż źródłem interesu prawnego jest konkretny przepis prawa materialnego, który przewiduje, iż w określonej sprawie indywidualnej organ administracji publicznej ma zdolność do władczego określenia w odniesieniu do konkretnego podmiotu uprawnień lub obowiązków w drodze decyzji administracyjnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że chodzi więc nie o interes faktyczny, ile o interes, który wynika z określonego przepisu prawa odnoszącego się wprost do sytuacji danego podmiotu, a nadto interes ten musi być interesem indywidualnym strony, a więc dotyczyć jej bezpośrednio. O tym, czy określonemu podmiotowi będzie służyło prawo strony decydować będzie, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, norma prawna, z której dla danego podmiotu będą wynikały określone prawa lub obowiązki, przy czym chodzi o normę konkretną, którą można wskazać jako źródło interesu prawnego podmiotu jako strony postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że strona skarżąca nie wskazała żadnej normy prawa materialnego, z której mogłaby wywodzić swój interes prawny do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia spornych praw ochronnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, iż źródłem interesu prawnego w sprawach z zakresu własności przemysłowej mogą być ogólne normy prawne kreujące prawo do prowadzenia działalności gospodarczej (Konstytucja RP, Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej), jednakże normy prawne gwarantujące swobodę prowadzenia działalności gospodarczej mogą być źródłem interesu prawnego w domaganiu się stwierdzenia wygaśnięcia cudzego prawa ochronnego wtedy, gdy cudzy znak towarowy przeszkadza wnioskodawcy w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że strona skarżąca w toku postępowania przed Urzędem Patentowym nie wykazała, że sporne znaki towarowe "[...]" i "[...]" ograniczają ją w jakikolwiek sposób w prowadzeniu działalności gospodarczej lub wpływają negatywnie na jej sytuację prawną. W ocenie Wojewódzkiego Sądu skarżąca spółka nie wykazała również, w jaki sposób utrzymanie ochrony spornych znaków mogło stanowić przeszkodę w używaniu zarejestrowanych na jej rzecz znaków towarowych "[...]" oraz jaki wpływ na jej sytuację prawną miałyby ewentualne decyzje stwierdzające wygaśnięcie tych praw ochronnych.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, Urząd Patentowy RP w oparciu o zebrany materiał dowodowy prawidłowo ustalił, że skarżąca Spółka nie posiadała interesu prawnego w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia praw ochronnych na znaki towarowe "[...]" i "[...]".

Wojewódzki Sąd Administracyjny za niezasadny uznał zarzut nieprawidłowości rozstrzygnięcia organu stwierdzającego brak interesu prawnego wnioskodawcy i niewydania przez ten organ decyzji o umorzeniu postępowania, bowiem interes prawny jest kategorią normatywną z zakresu prawa materialnego, to jego brak uzasadniał, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wydanie decyzji oddalającej wniosek.

Wojewódzki Sąd Administracyjny za niezasadny uznał również zarzut skargi dotyczący naruszenia przez Urząd Patentowy przy rozpoznawaniu sprawy przepisów postępowania, gdyż Wojewódzki Sąd nie dopatrzył się okoliczności, które potwierdzałyby ten zarzut.

Skargą kasacyjną S. d. P. N. S.A. z siedzibą w V., Sz. zaskarżyła powyższy wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W. oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Skarżąca Spółka zarzuciła wyrokowi:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 169 ust. 2 p.w.p. w sytuacji niezgodności polskich przepisów z prawem wspólnotowym, a w efekcie niezastosowanie art. 12 ust. 1 w zw. z treścią akapitu 5, 7 i 8 preambuły do Pierwszej Dyrektywy Rady mającej na celu zbliżanie ustawodawstwa państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych,

2) naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 169 ust. 2 p.w.p. w zw. z art. 28 k.p.a.

3) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie:

art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej p.p.s.a. – poprzez jego błędne zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie, co polegało na tym, że Sąd błędnie ustalił, iż organ słusznie potraktował przesłankę interesu prawnego jako przesłankę o charakterze materialnoprawnym, która nie jest sprzeczna z art. 12 ust. 1 w zw. z treścią akapitu 5, 7 i 8 preambuły Dyrektywy,

4) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 p.p.s.a. poprzez błędne jego zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie, co polegało na tym, że Sąd błędnie przyjął, iż organ słusznie ustalił, że skarżąca nie wykazała interesu prawnego w rozumieniu art. 169 ust. 2 p.w.p.,

5) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 p.p.s.a. poprzez jego błędne zastosowanie oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie, co polegało na tym, iż Sąd błędnie stwierdził, że zastosowana przez organ forma rozstrzygnięcia w postaci oddalenia wniosków wywołuje tożsame skutki prawne co odrzucenie wniosków i umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowe.

W skardze kasacyjnej oraz w załączniku do protokołu rozprawy został zawarty wniosek o skierowanie do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości pytania prejudycjalnego w kwestii, czy art. 12 ust. 1 Pierwszej Dyrektywy Rady, mającej na celu zbliżenie ustawodawst państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, zezwala państwom członkowskim na wprowadzenie do przepisów krajowych dodatkowej materialnoprawnej przesłanki w postaci interesu prawnego, ograniczającej krąg podmiotów mogących domagać się stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego do nieużywanego znaku towarowego tylko do tych, które są w stanie wykazać swój interes prawny i pozbawiającej takiej możliwości podmioty gospodarcze, posiadające interes faktyczny, w tym ekonomiczny.

Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 14 stycznia 2008 r. odrzucił skargę kasacyjną od zaskarżonego wyroku w części oddalającej skargę na decyzję Urzędu Patentowego z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...] dotyczącą znaku towarowego "[...]", z powodu nieuiszczenia należnego wpisu stałego od skargi kasacyjnej dotyczącej tej części wyroku. Z tego powodu merytorycznemu rozpoznaniu podlega skarga kasacyjna od zaskarżonego wyroku w części oddalającej skargę na decyzję Urzędu Patentowego z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...] w sprawie znaku towarowego "[...]".

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że wniosek o skierowanie pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma ścisły związek z zarzutami skargi kasacyjnej wymienionymi w pkt 1 co do naruszenia przepisów prawa materialnego i w pkt 3 co do naruszenia przepisów postępowania, zostanie on rozpoznany łącznie z tymi zarzutami.

Wniosek powyższy i zarzuty powyższe nie są zasadne, zarówno co do naruszenia art. 151 i 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. przez to, że Sąd błędnie ustalił, iż organ słusznie potraktował przesłankę interesu prawnego jako przesłankę o charakterze materialnoprawnym, która nie jest sprzeczna z art. 12 ust. 1 Pierwszej Dyrektywy w zw. z akapitem 5, 7 i 8 jej preambuły, jak też co do naruszenia prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 169 ust. 2 p.w.p. w sytuacji niezgodności polskich przepisów z prawem wspólnotowym, a w efekcie niezastosowanie art. 12 ust. 1 Pierwszej Dyrektywy w zw. z akapitem 5, 7 i 8 jej preambuły.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela przyjęte w zaskarżonym wyroku w powyższym zakresie stanowisko, że wprowadzenie w art. 169 ust. 2 p.w.p. przesłanki interesu prawnego kwalifikującej do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy nie pozostaje w sprzeczności z powyższą Dyrektywą.

Przepis art. 169 ust. 2 p.w.p. dotyczy uprawnienia do wystąpienia z wnioskiem o wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy z przyczyn, o których mowa w ust. 1 tego artykułu, będących przesłankami materialnoprawnymi wygaśnięcia tego prawa. Nie można zatem rozumieć wymogu wykazania interesu prawnego, jako dodatkowej przesłanki materialnoprawnej stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy. Przesłanka interesu prawnego, jako uprawnienie do żądania wszczęcia postępowania o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego, nie poszerza przesłanek materialnych wygaśnięcia prawa określonych w art. 169 ust. 1 p.w.p., lecz powiązana jest wyłącznie z wszczęciem postępowania, w toku którego dopiero przesłanki wygaśnięcia prawa ochronnego będą badane i ustalane.

Wprowadzenie w art. 169 ust. 2 p.w.p. przesłanki interesu prawnego wnioskodawcy, jako przesłanki uprawniającej do wystąpienia z żądaniem stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy, mieści się w samodzielności proceduralnej państw członkowskich, które, jak to wynika z pkt 5 i pkt 8 preambuły Pierwszej Dyrektywy, mają swobodę ustalania przepisów proceduralnych dotyczących rejestracji, uznania za wygasłe i unieważnienia ochrony znaków towarowych, swobodnie decydują o ustanowieniu stosownych zasad postępowania. Przesłanka interesu prawnego przyjęta w art. 169 ust. 2 p.w.p., jako uprawniająca do żądania stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu przesłanek materialnych określonych w ust. 1 art. 169, należy właśnie do takich zasad postępowania w tych sprawach. Nie ulega przecież wątpliwości, że interes prawny, o jakim mowa w art. 169 ust. 2 p.w.p., to interes prawny w rozumieniu art. 28 k.p.a., który definiuje pojęcie strony postępowania administracyjnego. Jest to zatem kategoria procesowa, a takiego jej charakteru nie zmienia fakt, że źródłem interesu prawnego są przepisy prawa materialnego. Źródło to jest bowiem zawężone tylko do kwestii uprawnienia do żądania wszczęcia postępowania administracyjnego (art. 61 § 1 k.p.a.) lub do udziału w toczącym się postępowaniu (art. 61 § 4 k.p.a.) w określonej sprawie. Tak więc, interes prawny wnioskodawcy o jakim mowa w art. 169 ust. 2 p.w.p., nie jest przesłanką materialnoprawną wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy. Przesłankami tymi są, jak to określa art. 169 ust. 2, przypadki, o których mowa w art. 169 ust. 1 p.w.p., a które są zgodne z postanowieniami Pierwszej Dyrektywy.

Z powyższych względów nie ma kolizji między art. 169 ust. 2 p.w.p. a art. 12 ust. 1 Pierwszej Dyrektywy co do zakresu przesłanek materialnoprawnych powodujących wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy lub z powodu których prawo to może być uznane za wygasłe.

Natomiast istnieje zagadnienie wykładni art. 169 ust. 2 p.w.p. w zakresie interesu prawnego wnioskodawcy, uwzględniającej postanowienia Pierwszej Dyrektywy, o czym będzie mowa niżej.

Naczelny Sąd Administracyjny uznaje za zasadne zarzuty skargi kasacyjnej zawarte w pkt 2 i w pkt 4, tj. zarówno co do naruszenia art. 151 oraz 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a., polegające na tym, że Wojewódzki Sąd Administracyjny błędnie przyjął, iż organ słusznie ustalił, że skarżąca nie wykazała interesu prawnego w rozumieniu art. 169 ust. 2 p.w.p., jak i co do naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 169 ust. 2 p.w.p. w zw. z art. 28 k.p.a. Z uwagi na ścisły związek między tymi zarzutami, zostaną one omówione łącznie.

Jak to już wyżej zostało zaznaczone, w polskim prawie administracyjnym przesłanka interesu prawnego kreuje pojęcie strony postępowania administracyjnego − art. 28 k.p.a. Ma ono dwie płaszczyzny − procesową, bo uzasadnia wszczęcie postępowania administracyjnego w określonej sprawie oraz materialnoprawną, bo wynika z przepisów prawa materialnego, które dotyczą określonych praw i obowiązków danego podmiotu. Mimo, że źródłem interesu prawnego jest prawo materialne, to interes prawny jako przesłanka uprawniająca do żądania wszczęcia postępowania (art. 61 § 1 k.p.a.) lub do brania udziału w postępowaniu (art. 61 § 4 k.p.a.) jest przede wszystkim kategorią z zakresu postępowania administracyjnego − jedną z zasad tego postępowania co do jego prawidłowego wszczęcia oraz prawidłowego prowadzenia.

Istnienie interesu prawnego podmiotu żądającego wszczęcia postępowania musi być ustalane na tle okoliczności faktycznych podnoszonych we wniosku oraz adekwatnych do tych okoliczności przepisów prawa materialnego. Powinno się mieć przy tym na uwadze charakter i rodzaj stosunków administracyjnoprawnych, których wniosek (sprawa) dotyczy. Istotne jest, czy wnioskodawca powołał się na przysługujące mu, skonkretyzowane we wniosku uprawnienia materialnoprawne, ze względu na które żąda on wszczęcia postępowania administracyjnego w określonej sprawie oraz czy pozostają one w związku z tą sprawą.

W sprawach z zakresu prawa własności przemysłowej, dotyczących znaków towarowych normę prawną dla ustalenia istnienia interesu prawnego należy oczywiście wyprowadzać z prawnomaterialnej regulacji problematyki znaków towarowych, jednakże z uwzględnieniem roli, jaką prawa ochronne na znaki towarowe spełniają dla funkcjonowania rynku, tj. ich funkcji w obrocie, która polega w szczególności na odróżnieniu towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa − art. 120 ust. 1 p.w.p. oraz z uwzględnieniem celu ustanowienia ochrony, którym jest nabycie prawa wyłącznego używania znaku towarowego − art. 153 ust. 1 p.w.p.

Z istoty i celu ustanowienia prawa ochronnego na znak towarowy wynika przede wszystkim to, że znak towarowy powinien w sposób rzeczywisty funkcjonować w obrocie gospodarczym. Wskazuje na to także Pierwsza Dyrektywa w sprawie harmonizacji znaków towarowych, która w pkt 8 preambuły zaznacza, że w celu ograniczenia ogólnej liczby zarejestrowanych i chronionych we Wspólnocie znaków towarowych i w następstwie tego kolizji powstających między nimi, istotnym jest stosowanie wymogu, że zarejestrowane znaki towarowe muszą być rzeczywiście używane lub jeżeli nie są używane powinny podlegać wygaśnięciu.

Tak więc celem instytucji wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy, o jakiej mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., jest eliminowanie praw ochronnych na te oznaczenia, które nie są używane w sposób rzeczywisty w obrocie gospodarczym przez dłuższy określony w ustawie czas.

Z powyższych przyczyn zawarty w art. 169 ust. 2 p.w.p. wymóg wykazania przez wnioskodawcę interesu prawnego w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu jego nieużywania, o którym mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., nie może być rozumiany w sposób, który w istocie zamykałby drogę do stwierdzenia wygaśnięcia znaku towarowego rzeczywiście nieużywanego przez czas określony w ustawie oraz czyniłby iluzorycznym uprawnienie określone w art. 169 ust. 2 do żądania stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na taki znak towarowy.

Dla wykazania interesu prawnego, o jakim mowa w art. 169 ust. 2 p.w.p., w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu jego nieużywania (art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p.) wystarczy zatem wskazanie przez wnioskodawcę na własne prawo ochronne na znak towarowy dla takiej samej grupy towarów co znak towarowy, o stwierdzenie wygaśnięcia którego wnioskodawca występuje oraz wskazanie na takie wspólne elementy w oznaczeniu występujące w obu znakach towarowych, które czynią przekonanie wnioskodawcy o ich kolizyjności obiektywnie usprawiedliwionym, tj. świadczą o tym, że przekonanie to nie jest oczywiście bezzasadne.

Nie ma tu żadnej sprzeczności między instytucją stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy z powodu jego nieużywania a instytucją unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, gdyż nie chodzi o uwzględnienie wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa w oparciu o przesłanki unieważnienia prawa, lecz o interes prawny w żądaniu stwierdzenia wygaśnięcia prawa. Jest przecież oczywiste, że przesłanki wygaśnięcia prawa ochronnego są odrębne, samodzielne i zupełnie inne niż przesłanki unieważnienia prawa ochronnego. Natomiast interes prawny w wystąpieniu o stwierdzenie wygaśnięcia może pokrywać się z interesem prawnym w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego. Na etapie wykazywania interesu prawnego wnioskodawcy w żądaniu wszczęcia postępowania o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy nie chodzi o przesłanki identyczności czy podobieństwa znaków w rozumieniu przepisów o unieważnienie prawa ochronnego lecz o działanie w ochronie swojego prawa ochronnego, prawa do wyłączności, o której mowa w art. 153 ust. 1 p.w.p.

Nie występuje tu obejście art. 165 p.w.p., ani też nie następuje, jak to niesłusznie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny, mylenie norm prawnych stanowiących materialnoprawną podstawę interesu prawnego do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego z normami określającymi ustawowe przesłanki rejestracji znaku towarowego, których niespełnienie uzasadnia unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy.

Z uwagi na zasadność omawianych powyżej zarzutów zawartych w pkt 2 i 4 skargi kasacyjnej należało uznać, że ma ona usprawiedliwione podstawy, prowadzące do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu do ponownego rozpoznania.

Jeżeli chodzi o zarzut zawarty w pkt 5 skargi kasacyjnej, to uchybienie Wojewódzkiego Sądu polegające na abstrakcyjnym uznaniu tożsamości skutków prawnych decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego i decyzji o oddaleniu wniosku, nie miało wpływu na wynik sprawy, skoro jednocześnie Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za zasadne wydanie decyzji oddalającej wniosek.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł o uchyleniu zaskarżonego wyroku o oddaleniu skargi na podstawie art. 185 p.p.s.a. oraz o kosztach postępowania kasacyjnego na podstawie art. 203 pkt 1 p.p.s.a. jak w sentencji wyroku.