Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Głowacka - Klimas (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jacek Fronczyk Sędzia WSA Grzegorz Nowecki Protokolant sekr. sąd. Eliza Mroczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 r. sprawy ze skargi M. C. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza od Głównego Inspektora Transportu Drogowego na rzecz skarżącego M. C. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Główny Inspektor Transportu Drogowego (dalej jako GITD) decyzją z dnia

[...] stycznia 2015 r., nr [...], na podstawie art. 138 § 1

pkt 1 Kpa., art. 41 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 260; dalej jako "udp."), art. 64 ust. 1 i ust. 2, art. 140aa ust. 1, ust. 3 i ust. 4, art. 140ab ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.; dalej "Prd."), utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] lipca 2014 r. o nałożeniu na M. C, prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą F. (dalej jako skarżący), kary pieniężnej w wysokości 5.000 złotych za przejazd pojazdu nienormatywnego bez zezwolenia kategorii IV.

Wydaniu decyzji GITD towarzyszył następujący stan faktyczny i prawny.

W dniu [...] czerwca 2014 r. w miejscowości T. na drodze krajowej

nr [...], po której dopuszcza się ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi 10t, zatrzymano do kontroli pojazd członowy składający się z dwuosiowego ciągnika marki MAN o nr rej. [...] wraz z trzyosiową naczepą marki [...]

o nr rej. [...]. Pojazdem kierował K. S., który wykonywał przewóz drogowy ładunku w postaci kamienia elewacyjnego i chemii budowlanej umieszczonych na paletach, na trasie Ł. – N., w imieniu i na rzecz skarżącego.

Pojazd wraz z ładunkiem poddano ważeniu na zatwierdzonym przez uprawnionego geodetę stanowisku do pomiaru mas i nacisków osi, położonym przy drodze krajowej nr [...], przenośnymi wagami do pomiarów statycznych typu SAW 10C o numerach fabrycznych [...] oraz [...], posiadającymi aktualne świadectwa legalizacji ponownej. Kierowca nie wnioskował o przeprowadzenie ponownego ważenia pojazdu. W wyniku przeprowadzonego ważenia stwierdzono (po odjęciu możliwych błędów pomiarowych) rzeczywisty nacisk pojedynczej osi napędowej ciągnika samochodowego wynoszący 10,6 t, zatem przekraczający wartość dopuszczalną przewidzianą dla drogi, na której stwierdzono przejazd

i dokonano zatrzymania do kontroli, wynoszącą 10 t, o wartość 0,6 t.

Powyższe ustalenia odnotowano w protokole kontroli z [...] czerwca

2014 r., nr [...]. Kierowca odmówił podpisania protokołu.

Z protokołu przesłuchania kierowcy wynika między innymi, że w T. dokonał on rozładunku części naczepy. Jak zeznał, pojazd po załadunku nie był ważony i dodał, że nie posiadał dyspozycji z firmy, aby ważyć zespół pojazdów.

Zawiadomieniem z [...] czerwca 2014 r. powiadomiono skarżącego

o wszczęciu postępowania administracyjnego i wezwano do przedłożenia wszelkich dokumentów oraz do złożenia wyjaśnień dotyczących stwierdzonych w trakcie kontroli naruszeń.

W piśmie z [...] czerwca 2014 r. skarżący wyjaśnił między innymi,

że kierowca nie powiadomił go o ewentualnym przekroczeniu dopuszczalnej masy

na osi i nie był świadomy, że taki fakt ma miejsce, dlatego też, jak podał skarżący, kierowca nie odmówił podjęcia ładunku. Skarżący stwierdził, że jako przewoźnik nie wiedział i nie mógł przewidzieć, że podjęty ładunek może spowodować przekroczenie dopuszczalnych norm, w związku z powyższym nie może ponosić odpowiedzialności za powstałe naruszenia i związane z tym kary. Dodał, że brak powtórnego ważenia był jednym z powodów, dla których kierowca odmówił podpisania protokołu. Wskazał, że w trakcie ważenia pod kołami znajdowały się kliny, ponieważ nachylenie terenu było tak duże, że samochód nie był w stanie ustać w miejscu bez przemieszczania się. Jak podkreślił skarżący, kierowca poprosił inspektorów o powtórne zważenie pojazdu, przy czym otrzymał od nich wulgarną odpowiedź, następnie inspektorzy odmówili powtórnego zważenia i pomimo tego wpisali w protokół kłamliwą informację.

[...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego (dalej jako Inspektor Wojewódzki) decyzją z dnia [...] lipca 2014 r., nr [...] nałożył na skarżącego karę pieniężną w wysokości 5.000 złotych z tytułu naruszenia zakazu przewozu ładunku innego niż ładunek niepodzielny pojazdem nienormatywnym o parametrach odpowiadających zezwoleniu kategorii III-VII (w tym przypadku kategorii IV), o którym mowa w art. 64 ust. 2 Prd.

Inspektor Wojewódzki wskazał między innymi, że kontrola ww. pojazdu wykazała przekroczenie nacisku pojedynczej osi napędowej pojazdu o 0,6 t. Jednocześnie wyjaśnił, że za przejazd pojazdem nienormatywnym przewożącym ładunek podzielny nakłada się karę jak za przejazd bez zezwolenia (art. 140ab ust. 2 Prd.). Dodał, że zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 4 Prd. pojazd uczestniczący w ruchu

ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego nie powodowało niszczenia drogi. Ponadto, jak wskazał Inspektor Wojewódzki, zgodnie

z art. 61 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 Prd. ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący podniósł w szczególności, odnosząc się do wyjaśnień zawartych w piśmie z [...] czerwca 2014 r., że nieprawdą jest jakoby "kierowca po wykonaniu ważenia został poinformowany o złożeniu wniosku o powtórne ważenie". Skarżący jako kłamstwo uznał, że trakcie kontroli kierowca nie wniósł żadnych uwag. Podkreślił, że głównym powodem braku podpisania protokołu przez kierowcę był sposób przeprowadzenia kontroli zawierający, w opinii skarżącego, mnóstwo nieprawidłowości oraz niereagowanie

na uwagi wnoszone przez kierowcę.

Z notatki urzędowej z [...] września 2014 r. wynika, że podczas dokonywania ważenia ww. zespołu pojazdów kierowca był pouczony o prawie do złożenia wniosku o powtórne ważenie pojazdu i wniosku takiego nie złożył. Nadto, kierowca podczas kontroli nie wnosił żadnych uwag oraz zastrzeżeń do przeprowadzonej kontroli, zarówno podczas odczytywania protokołu kontroli, jak również "w trakcie przesłuchania kierowcy do protokołu przesłuchania świadka".

GITD wskazaną na wstępie decyzją z dnia [...] stycznia 2015 r. utrzymał

w mocy decyzję organu I instancji.

GITD cytując powołane przepisy wskazał, że miejsce ważenia legitymuje się protokołem z pomiaru pochylenia terenu na stanowisku kontroli pojazdów z dnia

[...] maja 2014 r., który zatwierdza stanowisko do ważenia pojazdów. Ważenie odbyło się za pomocą wag do pomiarów statycznych typu SAW 10C o numerach fabrycznych [...] i [...], które legitymowały się w chwili kontroli ważnymi świadectwami legalizacji ponownej wydanymi przez Naczelnika Obwodowego Urzędu Miar w K. z terminami ważności do 30 września 2014 r. GITD podał, że powyższe dokumenty zostały okazane kontrolowanemu przed dokonaniem ważenia, kierowca został również poinformowany o sposobie przeprowadzenia pomiarów oraz o przysługujących mu uprawnieniach.

GITD, mając na uwadze odnotowane w dniu kontroli naruszenia, stwierdził, że kontrolowany kierowca powinien był legitymować się zezwoleniem kategorii IV.

GITD nie dopatrzył się przesłanek do umorzenia postępowania administracyjnego na podstawie art. 140aa ust. 4 Prd. GITD podał, że skarżący nie dostarczył takich dowodów, z których wynikałoby wyłączenie jego odpowiedzialności za brak zezwolenia, w oparciu o regulację zawartą w powyższym przepisie.

GITD cytując przepis art. 140aa ust. 4 Prd., wskazał, że w niniejszej sprawie przewożono ładunek w postaci kamienia elewacyjnego i chemii budowlanej umieszczonych na paletach (ładunek podzielny), które nie podlegają pod wyłączenie określone w art. 140aa ust. 4 pkt 2 Prd., zgodnie z którym nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1, wobec podmiotu wykonującego przejazd, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli rzeczywista masa całkowita pojazdu nienormatywnego nie przekracza dopuszczalnej wielkości lub wielkości określonej w zezwoleniu, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1, a przekroczenie dotyczy wyłącznie nacisku osi pojazdu w przypadku przewozu ładunków sypkich oraz drewna.

Jak wskazał GITD, przepis art. 61 Prd. wyraźnie określa obowiązki w zakresie przewozu ładunku i jest on skierowany do nieograniczonego kręgu adresatów, stąd także podmioty wykonujące przejazdy mają obowiązek przestrzegania nakazów płynących z normy prawnej określonej tym przepisem. GITD stwierdził, że ww. przepis nie określa sposobów działania jakie powinny podejmować osoby odpowiedzialne za załadunek, lecz określa do jakiego załadunku nie można dopuścić.

Powyższe regulacje, w ocenie GITD, wyznaczają zbiór zakazów i nakazów, którymi powinien kierować się podmiot wykonujący przejazd, aby nie doszło

do nienormatywności pojazdu. Niedostosowanie się do nich przesądza o braku należytej staranności, jak również o wpływie na powstałe naruszenie, bowiem świadczy o nieprzestrzeganiu zbioru zasad, którymi powinien kierować się podmiot wykonujący przejazd, aby do naruszenia nie doszło. Sposób doboru określonych środków (stworzenie własnych procedur załadunku, szczegółowa organizacja pracy, kształtowanie stosunków zobowiązaniowych z pozostałymi uczestnikami obrotu prawnego, ustalanie trasy przejazdu) jest kwestią indywidualną, a ustawodawca nie narzuca w tym względnie gotowych rozwiązań. Z tych względów, jak wskazał GITD, to w gestii podmiotu wykonującego przejazd jest takie zorganizowanie przejazdu

i czynności towarzyszących przejazdowi, aby mając na względzie treść wynikających z przepisów prawa obowiązków, nie narazić samego siebie na sankcje administracyjne, które są konsekwencją ich naruszenia.

GITD podkreślił, że podmiot wykonując przejazd winien mieć wiedzę na temat przewożonego ładunku w zakresie jego właściwości i ilości, trasy oraz parametrów pojazdu, którym przejazd jest wykonywany. Następnie powinien wystąpić o stosowne zezwolenie, a jeżeli przepis prawa stoi na przeszkodzie w jego uzyskaniu, powinien rozważyć zmianę sposobu przejazdu, aby nie narażać się na negatywne konsekwencje finansowe.

Zdaniem GITD, skarżący w toku postępowania ani na etapie odwoławczym nie przedstawił dowodów wskazujących, że dochował należytej staranności w realizacji czynności związanych z przejazdem oraz nie miał wpływu na powstanie naruszenia. Wyjaśnienia złożone przez skarżącego nie stanowią, w ocenie GITD, podstawy wyłączenia jego odpowiedzialności z tytułu stwierdzonego naruszenia, nie wystarczy tylko zakwestionować swojej odpowiedzialności. GITD podkreślił, że to podmiot wykonujący przejazd decyduje o wyborze trasy, czy zachowaniu się na drodze podczas wykonywania przewozu i musi on uwzględniać w swych rachubach bezpieczeństwo zarówno kierowcy, wykonującego transport, jak i innych uczestników ruchu. Dopracowanie się sprawnego systemu załadunku pojazdów, w którym powinien uczestniczyć zarówno załadowca, jak i podmiot wykonujący przejazd, tak by nie przekraczane były normy wymagane przepisami o drogach publicznych, leży w interesie podmiotu wykonującego przejazd. Normy w zakresie dopuszczalnych parametrów pojazdu mają bowiem, jak podał GITD, charakter bezwzględnie obowiązujący, a fakt ich naruszenia skutkuje koniecznością nałożenia kary pieniężnej.

GITD wyjaśnił, że z przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym nie wynika obowiązek posiadania wag, jednak inny sposób kontroli załadunku nie zawsze jest skuteczny, co nie zwalnia strony z obowiązku organizacji przejazdu w zgodzie

z obowiązującymi normami. Wskazał jednocześnie, że z treści obecnie obowiązującego art. 140aa ust. 3 Prd. wynika, że za przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1 lub niezgodnie z warunkami określonymi dla tego zezwolenia, nakłada się karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej, na podmiot wykonujący przejazd, a także na podmiot wykonujący inne czynności związane z przewozem drogowym, a w szczególności na organizatora transportu, nadawcę, odbiorcę, załadowcę lub spedytora, jeżeli okoliczności lub dowody wskazują, że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia określonego w ust. 1.

Nadto GITD wskazał, że żaden przepis prawa nie wskazuje obligatoryjnego obowiązku powtórnego ważenia kontrolowanych pojazdów. Jednakże, na co zwrócił uwagę GITD, podczas przeprowadzonej kontroli drogowej kontrolujący wskazał kierowcy na możliwość powtórzenia takiej czynności - z czego ten nie skorzystał. Kierowca zgodnie z przysługującym mu prawem skorzystał z możliwości odmowy podpisania protokołu kontroli. Fakt ten, jak podał GITD, nie stanowi jednocześnie

o nieprawidłowościach w przeprowadzeniu ważenia, gdyby takie nieprawidłowości istniały kierowca miał możliwość zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu kontroli

w miejscu przeznaczonym na uwagi. W tym stanie rzeczy GITD przyjął

za wiarygodny i prawidłowy wynik pomiaru dokonanego w dniu [...] czerwca 2014 r., stwierdzając w konkluzji, że dokonano prawidłowej oceny materiału dowodowego

i karę pieniężną w wysokości 5.000 złotych nałożono zgodnie z przepisami prawa.

W skardze na powyższą decyzję GITD złożoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący wniósł o jej uchylenie.

Skarżący zarzucił naruszenie następujących przepisów postępowania,

a mianowicie art. 10, art. 77 § 1 i art. 80 Kpa., poprzez uniemożliwienie

mu wypowiedzenia się na temat zebranych dowodów oraz brak wzięcia pod uwagę jego argumentów. Podniósł również zarzut naruszenia art. 92b ustawy o transporcie drogowym, poprzez jego niezastosowanie, stwierdzając, że nie powinien odpowiadać za wykroczenia popełnione przez kierowcę.

W uzasadnieniu skargi, odnosząc się do złożonego odwołania, podał, że jako przedsiębiorca transportowy zapewnia właściwą organizację i dyscyplinę pracy. Wskazał też na składane w postępowaniu administracyjnym zastrzeżenia

co do zasadności nałożenia kary oraz przebiegu kontroli i ważenia.

W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Transportu Drogowego wniósł

o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanych przepisów Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji.

Badając pod tym kątem niniejszą sprawę Sąd stwierdził naruszenie przepisów procedury tj. art. 7, 77, 107 § 3 k.p.a., które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Jak wskazano w art. 2 pkt 35 lit. a i b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.) pojazd nienormatywny jest to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski na osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach o drogach publicznych lub którego wymiary rzeczywiste masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych przewidzianych w przepisach niniejszej ustawy. Ładunek niepodzielny jest to ładunek, który bez niewspółmiernie wysokich kosztów lub ryzyka powstania szkody nie może być podzielony na dwa lub więcej mniejszych ładunków. W ocenie Sądu organy słusznie przyjęły, że kontrolowany przewóz był przewozem ładunku podzielonego.

W świetle art. 64 ust. 1 pkt 1 Prd. ruch pojazdu nienormatywnego jest dozwolony pod warunkiem uzyskania zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii, wydawanego, w drodze decyzji administracyjnej, przez właściwy organ. Ustęp drugi tego przepisu stanowi, że zabrania się przewozu pojazdem nienormatywnym ładunków innych niż ładunek niepodzielny, z wyłączeniem pojazdów nienormatywnych uprawnionych do poruszania się na podstawie zezwoleń kategorii I lub kategorii II.

Stosownie do art. 140ab ust. 2 Prd. w przypadku naruszeń zakazu, o którym mowa w art. 64 ust. 2, za przejazd pojazdem nienormatywnym nakłada się karę jak za przejazd bez zezwolenia. Przepis art. 64 ust. 2 Prd. ustanawia zakaz przewozu pojazdem nienormatywnym ładunków innych niż ładunek niepodzielny. Zatem z treści art. 140ab ust. 2 Prd. wynika, że przy kwalifikowaniu naruszeń związanych z ustaleniem braku właściwej kategorii zezwolenia na przejazd pojazdem nienormatywnym, którym przewożony jest ładunek podzielny, okoliczność w postaci prawnej niemożności uzyskania zezwolenia kategorii lll-VII nie ma żadnego znaczenia. Ustawodawca, bowiem przyjął, że w takiej sytuacji nakłada się karę jak za przejazd bez zezwolenia.

Jak wynika z akt sprawy skarżący poruszał się po drodze krajowej [...], po której dopuszczalny jest ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi 10 t. W niniejszej sprawie ustalono również, w wyniku przeprowadzonego ważenia, że rzeczywisty nacisk pojedynczej osi napędowej ciągnika samochodowego wynosił 10,6 t, zatem przekraczał wartość dopuszczalną przewidzianą dla danej drogi.

Kierowca nie okazał w trakcie kontroli zezwolenia kategorii IV na przejazd pojazdu nienormatywnego.

W ustalonym stanie faktycznym karę pieniężną w ocenie organu należało nałożyć jak za brak zezwolenia kategorii IV, które stosownie do lp. 4 załącznika nr 1 do prd jest wydawane na przejazd pojazdu po drodze krajowej:

a) o rzeczywistej masie całkowitej nie większej od dopuszczalnej,

b) o szerokości nieprzekraczającej 3,4 m,

c) o długości nieprzekraczającej:

- 15 m dla pojedynczego pojazdu,

- 23 m dla zespołu pojazdów,

- 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach,

d) o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m,

e) o naciskach osi nieprzekraczających wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t.

W niniejszej sprawie kara pieniężna wynosi: 5000 złotych.

Organ wskazał, że stosownie do treści art. 140ab ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym: karę pieniężną, o której mowa w art. 140aa ust. 1, ustalił w wysokości 5000 zł - za brak zezwolenia kategorii III-VI.

Istota problemu w niniejszej sprawie w ocenie Sądu sprowadza się do ustalenia, czy w sposób prawidłowy została przeprowadzona procedura ważenia, czy też nie doszło pomimo żądań kierowcy do powtórnego zważenia pojazdu. Jak wynika z akt administracyjnych, kierowca odmówił podpisania protokołu kontroli pojazdu z dnia [...] czerwca 2014 r., na powyższym dokumencie brak jest wyraźnego wskazania co było przyczyną odmowy podpisania protokołu. Protokół zawiera między innymi informację o tym, że kierowca został pouczony o procedurze ważenia, nie wnioskował o przeprowadzenie ponownego ważenia.

Zarówno w piśmie zatytułowanym wyjaśnienia do zawiadomienia z dnia [...] czerwca 2014 r., jak i w odwołaniu od decyzji organu I instancji skarżący podnosił, że kierowca domagał się powtórnego ważenia i między innymi dlatego, że do niego nie doszło odmówił podpisania protokołu kontroli. Skarżący podnosił ponadto, że w trakcie kontroli nie okazano kierowcy instrukcji obsługi wag.

W aktach sprawy znajduje się również notatka urzędowa z dnia [...] września 2014 r. sporządzona przez Inspektorów Transportu Drogowego Pana A. K. i Pana J. P., którzy to inspektorzy dokonali przedmiotowej kontroli. Z notatki tej wynika, że:

"Podczas dokonywania ważenia w/w zespołu pojazdów kierowca był pouczony o prawie do złożenia wniosku o powtórne ważenie pojazdu - kierowca takiego wniosku nie złożył. Kierowca Pan K. S. podczas kontroli nie wnosił żadnych uwag czy też zastrzeżeń do przeprowadzonej kontroli zarówno podczas odczytywania protokołu kontroli - brak uwag kierowcy do protokołu, jak również w trakcie przesłuchania kierowcy do protokołu przesłuchania świadka".

W tym miejscu należy wskazać, że postępowanie kontrolne ma charakter uproszczony. Samą procedurę kontroli drogowej i podstawę do przeprowadzenia kontroli określają przepisy art. 68 - 74 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U.2007.125.874 j.t. ze zm.) - w wersji obowiązującej w dniu kontroli i aktu wykonawczego - rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie kontroli przewozu drogowego z dnia [...] września 2009 r. (Dz. U. 2009 nr 145 poz. 1184). Sporządzenie protokołu z kontroli znajduje umocowanie w art. 74 ustawy o transporcie drogowym. W myśl powołanego przepisu z przeprowadzonych czynności kontrolnych inspektor sporządza protokół, a jego kopię doręcza się kontrolowanemu (ust. 1). Protokół podpisują inspektor i kontrolowany. Do protokołu kontroli, kontrolowany może wnieść zastrzeżenia (ust. 2). Odmowę podpisania protokołu przez kontrolowanego odnotowuje się w protokole wraz z podaniem przyczyny tej odmowy (ust. 3).

Jako dokument urzędowy w rozumieniu art. 76 k.p.a., protokół sporządzony jest w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe, w ich zakresie działania, stanowi dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Protokół korzysta z wiarygodności zawartych w nim ustaleń z tego jeszcze względu, że sporządzany jest z udziałem przedstawiciela podmiotu kontrolowanego, który ma prawo wnieść do niego zastrzeżenia. Protokół obrazuje stan faktyczny, który później może być trudny do odtworzenia. Orzecznictwo sądowe przywiązuje istotne znaczenie do funkcji dowodowej protokołu z kontroli drogowej (m.in. wyrok WSA w Warszawie z 8 września 2005 r., VI SA/Wa 1224/04 LEX nr 205475, wyrok WSA w Warszawie z 13 maja 2004 r sygn. akt II SA 4151/02, LEX nr 148941). W ocenie Sądu inaczej przedstawia się jednak ocena protokołu kontroli w wypadku, gdy nie jest on sporządzony zgodnie z wymaganymi przepisami, a między stroną i organem istnieją rozbieżności co do samego przebiegu kontroli.

W niniejszej sprawie takie rozbieżności wystąpiły. Pierwszą istotną kwestią jest, że uzyskane wyniki ważenia pojazdu przekraczały dopuszczalne normy, nie jest natomiast jasne, czy kierowca w ramach uprawnień mu przysługujących wnioskował o powtórne ważenia jak twierdzi skarżący, czy też jak twierdzi organ takiego wniosku nie było. Z tego względu - w ocenie Sądu - brak wyjaśnienia powyższej kwestii nie uprawnia organu do wyciągania wniosków negatywnych dla strony, na którą w konsekwencji nałożona została kara w wysokości 5000 zł. Nie można bowiem budować argumentacji, a wręcz podkreślać uzasadnienia dla nałożenia kary na przedsiębiorcę, poprzez konkluzję, że jego kierowca nie wnosił o weryfikację ważenia. Nie wiadomo bowiem, czy o takiej możliwości kierowca nie został pouczony, czy też odmówiono mu ważenia, gdyż protokół nie został przez kierowcę podpisany a inspektorzy nie wskazali przyczyny tej odmowy.

Drugą istotną kwestią jest materiał dowodowy podlegający ocenie organów administracji w trakcie wykonywanych czynności kontrolnych. Wbrew wywodom organu materiałem tym są nie tylko wyniki ważenia i protokół kontroli zawierający sformułowanie, że kierowca odmówił podpisania przedmiotowego protokołu kontroli bez wskazania przyczyny tej odmowy. Materiał taki stanowi również notatka urzędowa z dnia [...] września 2014 r. Treść powyższej notatki jest bardzo ogólnikowa nie wyjaśnia zasadniczych wątpliwości, dlaczego kierowca nie podpisał protokołu, co jest istotne, gdyż skarżący wskazuje, że nie podpisał protokołu, bo odmówiono powtórnego ważenia, o które wnioskował.

Ocena przez organy obu instancji materiału dowodowego, jakim są powyższe dokumenty budzi uzasadnione wątpliwości co do jej rzetelności i wiarygodności. Z jednej strony bowiem organ odwoławczy, wskazuje, że obecny przy kontroli kierowca nie podpisał protokół nie wnosząc żądnych uwag, a z drugiej strony, w toku całego postępowania skarżący wskazuje na błędy zaistniałe w toku kontroli brak powtórnego ważenia, co potwierdza chociażby błędnie sporządzony protokół. I co niezrozumiałe, ostatecznie organ całkowicie pomija, notatkę służbową i zarzuty skarżącego co do odmowy powtórnego ważenia stwierdzając, że kierowca nie wniósł uwag do protokołu kontroli. Nie można bowiem pominąć, że organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona, co wynika wprost z art. 80 K.p.a. Oznacza to, że prawo zapewnia stronie czynny udział w postępowaniu, po to, aby ta dowodząc swych praw dowodziła również okoliczności stanowiących ich podstawę. Strona nie zrezygnowała z tego uprawnienia, nie przerzuciła całego ciężaru dowodowego na organ, skoro nie godziła się na ustalenia poczynione w protokole kontroli przypisujące jej odpowiedzialność administracyjną.

W konsekwencji oznacza to błędną ocenę przez organy materiału dowodowego, co oznacza mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie art. 80, art. 107 § 3 k.p.a., a co za tym idzie mające wpływ na wynik sprawy .

Ponownie rozpoznając sprawę w celu wyjaśnienia wątpliwości co do kwestii związanych z powtórnym ważeniem i przyczynami odmowy podpisania protokołu organ skonfrontuje w tym przedmiocie zeznania kontrolujących inspektorów i kierowcy, a następnie podejmie stosowne działania w sprawie.

Ponownie rozpoznając sprawę organ I instancji weźmie pod uwagę powyższą ocenę, bowiem na mocy art. 153 P.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania Sąd postanowił na podstawie art. 200 p.p.s.a.