Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Niewiadomski po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia G. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 13 listopada 2007 r. sygn. akt II SA/Bk 675/07 o oddaleniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi G. P. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie legalności przeprowadzonych robót budowlanych postanawia: - oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 5 października 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w osobie referendarza sądowego przyznał G. P. prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Sprzeciw od powyższego rozstrzygnięcia złożyli uczestnicy postępowania H. K., S. S., M. S. oraz R. F. S.. Zakwestionowali oni m.in. prawdziwość informacji podanych przez G. P. we wniosku o przyznanie prawa pomocy. Z uwagi na sprzeciwy i zawarte w nich informacje, zarządzeniem z dnia 24 października 2007 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia złożonego oświadczenia majątkowego i udzielenia informacji o aktualnym stanie rodzinnym i majątkowym.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 listopada 2007 r., sygn. akt II SA/Bk 675/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, po rozpoznaniu wniosku skarżącej w oparciu o dane wskazane w nadesłanym, w odpowiedzi na zarządzenie z dnia 24 października 2007 r., piśmie uzupełniającym, oddalił wniosek skarżącej G. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd I instancji wskazał na istotne rozbieżności w przedstawieniu sytuacji materialnej skarżącej wynikające z jej dwóch oświadczeń: z informacji znajdującej się w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy i w uzupełniającym oświadczeniu nadesłanym po wniesieniu sprzeciwów. Z ostatniego oświadczenia wynika bowiem, iż skarżąca osiąga łączny dochód w wysokości [...] zł (emerytura plus zasiłek pielęgnacyjny), a nie jak wskazała początkowo w formularzu [...] zł, przy czym skarżąca nie wyjaśniła skąd wzięły się powyższe rozbieżności. Zdaniem Sądu I instancji uzyskiwany przez skarżącą miesięczny dochód w kwocie [...] zł jest stały, stosunkowo wysoki i wystarcza na zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych i miesięcznych wydatków, jakie wskazała skarżąca (opłata za prąd - [...] zł, opłata za wodę - [...] zł, podatek od nieruchomości - [...] zł, opłatę za telefon - [...] zł., zakup opału - przeciętnie [...] zł, leki - [...] zł). Ponadto skarżąca posiada nieruchomość o pow.

Sygn. akt II OZ 67/08

[...] m- zabudowaną domem mieszkalnym oraz oficyną. We wspólnym gospodarstwie ze skarżącą zamieszkuje jej niepracująca córka H. A. wraz z trójką dzieci. W ocenie Sądu I instancji przedstawiona przez skarżącą sytuacja materialna nie stanowi dostatecznego uzasadnienia do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, bowiem nie zachodzi sytuacja, iż skarżąca nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów sądowych.

Na powyższe postanowienie G. P. złożyła zażalenie wnosząc o nieuwzględnianie sprzeciwów wniesionych przez uczestników postępowania i przydzielenie jej adwokata z urzędu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy podkreślić, że instytucja prawa pomocy jest wyjątkiem od generalnej zasady wyrażonej w art. 214 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej: ustawa P.p.s.a.), zgodnie z którą do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. W myśl art. 246 § 1 pkt 1 ustawy P.p.s.a. Sąd może na wniosek osoby fizycznej przyznać prawo pomocy w zakresie całkowitym, jeżeli osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy, spoczywa na wnioskodawcy. W tym stanie rzeczy należy przyjąć, iż rozstrzygnięcie sądu w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie udowodnione przez stronę. Instytucja przyznania prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Do osób tych można zaliczyć osoby rzeczywiście ubogie, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko podstawowe potrzeby życiowe.

W niniejszej sprawie nie można przyjąć, aby zachodziły okoliczności przemawiające za przyznaniem stronie skarżącej prawa pomocy. Z nadesłanego przez skarżącą oświadczenia majątkowego wynika bowiem iż jej stały miesięczny

Sygn. akt II OZ 67/08

dochód wynosi [...] zł (emerytura plus zasiłek pielęgnacyjny), ponadto jest właścicielką nieruchomości o pow. [...]m- zabudowanej domem mieszkalnym i oficyną.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należy podzielić pogląd wyrażony przez Sąd I instancji, iż G. P. nie wykazała w sposób przekonywujący (zwłaszcza, że we wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżąca podała kwotę uzyskiwanych dochodów wielokrotnie niższą, niż podaną w późniejszym oświadczeniu uzupełniającym), iż znajduje się w trudnej sytuacji materialnej kwalifikującej do przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. Skoro bowiem uzyskuje ona dochody w ustalonej przez Sąd I instancji wysokości oraz dysponuje majątkiem w postaci zabudowanej nieruchomości, to brak jest podstaw do uznania, iż skarżąca nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów sądowych oraz wydatków związanych z ustanowieniem profesjonalnego pełnomocnika.

W związku z zawartym w zażaleniu wnioskiem skarżącej o nieuwzględnianie sprzeciwów wniesionych przez uczestników postępowania, podkreślić należy, iż zgodnie z art. 260 ustawy P.p.s.a. wniesienie w ustawowym, siedmiodniowym terminie prawidłowo sporządzonego sprzeciwu wywołuje ten skutek, że orzeczenie referendarza sądowego traci moc, zaś sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego, co tez miało miejsce w dniu 13 listopada 2007 r.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 ustawy P.p.s.a. orzekł jak w sentencji