Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Bosakirska Sędziowie Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka Sędzia WSA Danuta Szydłowska (spr.) Protokolant Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2009 r. sprawy ze skargi M. Sp. z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2009 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] marca 2009 r. Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej, po rozpoznaniu wniosku M. Sp. z o.o. o ponowne rozpoznanie sprawy utrzymał w mocy decyzję własną z dnia [...]9 czerwca 2008 r. odmawiającą udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy FLEX FUGA.

Organ wyjaśnił, iż podstawą wydania decyzji o odmowie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy słowny FLEX FUGA o numerze [...], przeznaczonego do oznaczania towarów i/lub usług w klasach:

01: zaprawy klejowe na bazie tworzyw sztucznych i żywic, zaprawy silikonowe,

06: listwy ozdobne, profile, kształtowniki metalowe,

19: listwy ozdobne, profile, kształtowniki niemetalowe, zaprawy murarskie, suche tynki, zaprawy do fugowania, spoinowania,

był art.129 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2003 Nr 119 poz. 1117 ze zm.) w myśl którego nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, które nie mają dostatecznych znamion odróżniających oraz art.129 ust.2 pkt. 2 ww. ustawy, stanowiący, iż z zastrzeżeniem art.130 nie mają dostatecznych znamion odróżniających oznaczenia, które składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności.

Organ wskazał, iż FUGA to spoina między sąsiednimi elementami muru (np. cegłami, płytami, pustakami) wypełniona zaprawą budowlaną murarską (według Wielkiej Encyklopedii PWN), nadto, według Wolnej Encyklopedii Wikipedia :http://pi.wikipedia.org/ fuga to

-spoina w murze pomiędzy cegłami w wątku murarskim,

-spoina między płytkami ceramicznymi ułożonymi na ścianie lub podłodze,

-szczelina dylatacyjna, czyli szczelina celowo utworzona w budynku lub jego elemencie,

-wyżłobienie w desce służące do połączenia wzdłużnego np. w boazerii.

Natomiast FLEX - w języku angielskim (według Słownika Naukowo-Technicznego Angielsko-Polskiego) oznacza "ciąć, giąć", rozwinięciem słowa FLEX jest słowo FLEXIBLE (według Słownika Naukowo-Technicznego Angielsko-Polskiego) oznaczające "giętki, elastyczny". Przy czym znaczenie wyrazu angielskiego FLEX jest w pełni zrozumiałe również w języku polskim jako coś giętkiego i/lub elastycznego, zapewniającego możliwość drobnych przemieszczeń między elementami.

A zatem dla towarów wskazanych w klasach 01, 06 i 19 oznaczenia FLEX FUGA jest zwrotem wskazującym na zawartość fugi w towarze. W ocenie Urzędu obydwa wyrazy są określeniami informacyjnymi, a ich połączenie tworzy również oznaczenie informacyjne jako, że jest to połączenie typowe i nie istnieje żadna zauważalna różnica pomiędzy tym zestawieniem, a prostą sumą jego składników. Połączenie dwóch określeń informacyjnych w jedno- FLEX FUGA- odczytane będzie przez polskiego odbiorcę jako giętka, elastyczna fuga i bezpośrednio wskazuje na właściwość oznaczanych tym znakiem towarów jako zapewniających możliwość wykonania elastycznych łączeń używanych w pracach budowlanych elementów.

Oznaczenie FLEX FUGA istnieje zarówno w języku potocznym jak też jest powszechnie używane w praktyce handlowej i usługowej. Zawłaszczenie przez jeden podmiot gospodarczy prawa do używania tego oznaczenia jako znaku towarowego mogłoby prowadzić do istotnych utrudnień w przepływie towarów i usług oraz byłoby niezgodne z konstytucyjnie zagwarantowanym prawem wszystkich podmiotów gospodarczych do wolności prowadzenia działalności gospodarczej, w tym swobodnego dostępu do określeń ogólno-informacyjnych.

Organ podniósł, iż aby słowa posiadające charakter ogólno-opisowy bądź będące wręcz nazwą rodzajową towaru/usługi mogły zostać zarejestrowane jako znak towarowy, muszą być przedstawione jako znak posiadający jakieś cechy, walory odróżniające, natomiast oznaczenie słowne FLEX FUGA pozbawione jest jakichkolwiek dodatkowych elementów np. słownych lub graficznych, które pozwalałyby potencjalnym nabywcom identyfikować towar ze względu na źródło pochodzenia towarów.

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie M. Sp. z o.o. zwana dalej skarżącą, wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżąca podniosła zarzut naruszenia prawa procesowego tj. art. 7, 8, 77 i art. 107 § 1 i 3 kpa w związku z art. 256 ustawy p.w.p - poprzez brak wszechstronnego i dokładnego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych sprawy i wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o dowolnie poczynione i błędne ustalenia faktyczne oraz prawne, a także brak należytego uzasadnienia faktycznego decyzji oraz zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 129 ust.2 pkt 2 oraz art. 129 ust. 2 pkt 3 w powiązaniu z art. 129 ust. 1 pkt 2 ustawy pwp - polegające na błędnym uznaniu, iż znak towarowy FLEX FUGA [...] jest oznaczeniem ogólnoinformacyjnym, które weszło do języka potocznego i jest używane w zwykłych i utrwalonych praktykach handlowych, przez co oznaczenie to nie posiada dostatecznych znamion odróżniających.

W uzasadnieniu skargi skarżąca wywodziła m.in., iż organ nie zawarł żadnych ustaleń i nie odniósł się do kwestii dotyczącej relewantnego rynku, a co za tym idzie relewantnego kręgu odbiorców towarów oznaczonych znakiem towarowym FLEX FUGA. Organ nie przedstawił także żadnych dowodów na poparcie tezy, iż odbiorcami towarów oznaczonych znakiem FLEX FUGA są osoby znające języki obce, dla których angielskie słowo FLEX będzie w pełni zrozumiałe i odebrane jako oznaczenie opisowe. Zaznaczył, iż znak FLEX FUGA przeznaczony jest do oznaczania specjalistycznych towarów, które nie stanowią towarów codziennego użytku. Mogą one być zakupione jedynie w wyspecjalizowanych sklepach, marketach lub hurtowniach oferujących materiały budowlane. Zakupu dokonują najczęściej osoby pracujące w branży budowlanej, remontowej czy też wykończeniowej, bądź też osoby w inny sposób zawodowo z tymi branżami związane. Są to zwykle osoby bez wyższego wykształcenia, nieznające języków obcych, bądź też posługujące się nimi w stopniu bardzo podstawowym. Dla tego kręgu odbiorców wyraz FLEX jawi się jako wyraz czysto fantazyjny, a nie jako nośnik informacji o towarze. Skarżący podkreślił, że wyraz FLEX nie posiada swojego "odpowiednika" w języku polskim, wyrazu identycznie lub podobnie brzmiącego budzącego u odbiorców jednoznaczne skojarzenia. Zdaniem skarżącego, organ nie udowodnił, iż właściwi odbiorcy w Polsce są w stanie odczytać znaczenie słowa FLEX oznaczającego także "przewód elektryczny". FLEX, w połączeniu z wyrazem FUGA tworzy niespotykane i fantazyjne zestawienie wyrazów pochodzących z dwóch różnych języków.

Na poparcie swojej argumentacji skarżąca przywołała orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. W dalszej części uzasadnienia skargi skarżąca podniosła, iż Urząd nie udowodnił, iż oznaczenie FLEX FUGA istnieje zarówno w języku potocznym jak też jest powszechnie używane w praktyce handlowej i usługowej. Dodała, iż zarówno Urząd Patentowy jak i Urząd do spraw Harmonizacji Rynku Wewnętrznego udzielał zarówno praw ochronnych jak i też dokonywał rejestracji na znaki towarowe FLEX dla towarów w różnych klasach.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy wniósł o jej oddalenie argumentując jak dotychczas. Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania administracyjnego zaznaczył, że zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o wszystkie zgromadzone w sprawie materiały, wskazano w niej podstawę prawną, która zawiera pełne uzasadnienie w oparciu o wszystkie materiały znajdujące się w aktach sprawy, a także odnosi się do wszystkich zarzutów skarżącej. Natomiast co do zarzutu nie odniesienia się przez organ do kręgu odbiorców Urząd wskazał, iż rynek budowlany, może i kiedyś posiadał zamknięty kręg odbiorców, jednak ten zakres obecnie uległ zatarciu. Na rynku występuje wiele sklepów C.., L., O., z których, oprócz pracowników budowlanych, korzystają od dawna i inni odbiorcy (urządzający mieszkania, wykańczający domy itp.) a w dobie globalizacji świata coraz więcej osób zna język angielski. Odpowiadając na argument dotyczący zarejestrowanych w Urzędzie Patentowym RP znaków towarowych KOMFORTFUGA czy FUGAKOLOR organ zauważył, iż każdy znak jest rozpatrywany całościowo i indywidualnie w jego konkretnych uwarunkowaniach z zachowaniem obowiązujących przepisów prawa i istniejącego stanu faktycznego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozstrzygnięcie dokonane przez Urząd Patentowy jest prawidłowe i nie narusza obowiązującego w tym zakresie prawa, a argumenty zawarte w skardze zasadności tego rozstrzygnięcia nie podważają.

Wydając decyzję administracyjną w sprawie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy, Urząd Patentowy jest związany rygorami procedury administracyjnej, określającej jego obowiązki w zakresie prowadzenia postępowania i orzekania. Związanie rygorami procedury administracyjnej oznacza, że Urząd Patentowy jest zobowiązany do przestrzegania zasady dochodzenia do prawdy materialnej (art. 7 k.p.a.), a więc do podejmowania wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. Jego powinnością jest należyte i wyczerpujące informowanie stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków, będących przedmiotem postępowania administracyjnego (art. 9 k.p.a.). Jest zobowiązany zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Działając w oparciu o zasadę oficjalności musi wreszcie w sposób wyczerpujący zebrać, rozpatrzeć i ocenić cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a.) oraz uzasadnić swoje rozstrzygnięcie według wymagań określonych w art. 107 § 3 k.p.a.

Analiza zebranego materiału dowodowego pozwoliła Sądowi przyjąć, że Urząd nie uchybił powyższym zasadom.

Należy przypomnieć podstawową funkcję znaku towarowego, która wynika już z samej jego definicji. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa (art.120 ust.1 ustawy).

Konsekwencją powyższego rozwiązania jest dyspozycja art.129 ust. 1 pkt.2 i art. 129 ust.2 pkt 2, który stanowi, że nie może być udzielone prawo ochronne na znak, który nie ma dostatecznych znamion odróżniających oraz składa się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności.

Zdolność odróżniająca w rozumieniu wskazanego przepisu oznacza więc zdolność przekazania przez oznaczenie słowne informacji o pochodzeniu towaru z określonego przedsiębiorstwa.

Przy ocenie zdolności rejestracyjnej należy brać również pod uwagę interesy wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Przyznanie zdolności rejestracyjnej nie może służyć monopolizacji przez jednego przedsiębiorcę oznaczeń należących do domeny publicznej.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest znak towarowy słowny, co w pewien sposób ogranicza możliwość badania jego zdolności odróżniającej w porównaniu ze znakami tak zwanymi kombinowanymi (np. słowno - graficznymi). Każdy znak powinien być przedstawiony w sposób graficzny, co w orzecznictwie rozumiane jest jako postrzegalność wzrokowa znaku, czyli musi być on możliwy do zauważenia, nawet jeśli jest to tylko znak słowny, który przedstawia się jako zapis liter (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007 r., sygn. akt III CSK 300/06). Natomiast ogólne wrażenie konsumenta co do takiego rodzaju znaku odbierane jest nie tyle zmysłem wzroku, ale przede wszystkim słuchu. W orzecznictwie przyjmuje się również, że kwestię posiadania przez znak dostatecznych znamion odróżniających należy rozpatrywać in concreto a nie in abstracto. Oznacza to, że zgłoszone oznaczenie musi odnosić się do konkretnych towarów wskazanych we wniosku rejestracyjnym (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 czerwca 2005 r., sygn. akt II GSK 65/05).

Zgłoszony do rejestracji dla wyrobów w klasach 01, 06 i 19 (zaprawy klejowe na bazie tworzyw sztucznych i żywic, zaprawy silikonowe, listwy ozdobne, profile, kształtowniki metalowe, listwy ozdobne, kształtowniki niemetalowe, zaprawy murarskie, suche tynki zaprawy do fugowania, spoinowania) sporny znak słowny składa się z dwóch wyrazów, z których żaden nie może być uznany za fantazyjny. Słowo "flex", oznacza w języku angielskim m.in. "giąć, zginać", a jego tłumaczenie bez trudu można znaleźć w największym obecnie źródle informacji jakim jest Internet.

Natomiast słowo "fuga", oznaczające " szczelinę między łączącymi elementami muru (...) wypełnioną częściowo lub całkowicie zaprawą budowlaną lub spoiną" wskazuje na skład towarów. Słowo to, w połączeniu ze słowem "flex" tworzy zatem oznaczenie informacyjne definiujące rodzaj zaprawy posiadającej właściwości sprzyjające formowaniu czy kształtowaniu.

Należy zatem zgodzić się ze stanowiskiem Urzędu, że każdy z wyrazów, zarówno razem jak i osobno, ma charakter informacyjny, a ich zestawienie nie stanowi fantazyjnej kompozycji słownej, lecz posiada jedynie opisowe znaczenie, informujące klientów w bezpośredni sposób o właściwościach i przeznaczeniu oferowanych towarów, i tylko tak może być postrzegane przez przeciętnego konsumenta nabywającego ten towar.

W ocenie Sądu taki znak nie spełnia prawidłowo funkcji odróżniającej, ponieważ nie ma żadnych cech (znamion), które utkwiłyby w pamięci odbiorcy i pozwoliły zindywidualizować dany towar na rynku wśród towarów tego samego rodzaju, ale pochodzących z różnych przedsiębiorstw.

Wbrew zarzutom skarżącej ocena zdolności ochronnej znaku nastąpiła poprzez analizę obydwu wyrazów jako całości oznaczenia i wskazanie wzajemnej relacji między poszczególnymi słowami uzasadniającymi odmowę przyznania mu prawa ochronnego. Tak zgłoszony znak nie ma dostatecznych znamion odróżniających i składa się wyłącznie z elementów, które w obrocie mogą służyć do wskazania rodzaju i jakości towaru.

Uzyskanie przez skarżącą prawa wyłącznego na znak towarowy słowny "FLEX FUGA" dawałoby jej uprawnienie do zakazywania innym uczestnikom obrotu gospodarczego posługiwania się tym oznaczeniem informacyjnym. Z uwagi na to, że jest to znak słowny każdy uczestnik obrotu gospodarczego używający w nazwie oznaczeń "flex" oraz "fuga" dopuściłby się naruszenia słownego znaku skarżącej. Inni producenci zostaliby więc pozbawieni możliwości oznaczania swoich produktów, a więc doszłoby do zawłaszczenia przez jeden podmiot oznaczenia ogólnoinformacyjnego.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwalał na dokonanie ustaleń faktycznych i oceny przesłanek z art. 129 ust. 1 pkt 2 i art. 129 ust.2 pkt. 2 ustawy Prawo własności przemysłowej. Urząd wystarczająco dokonał oceny poszczególnych słów "flex" i "fuga" oraz zestawienia tych wyrazów w kontekście cyt. ustawy.

W związku z powyższym Sąd uznał, że zarzut naruszenia wyżej wymienionych przepisów jest nietrafny.

Powoływanie się przez skarżącą na inne decyzje wydawane przez Urząd Patentowy RP nie mogło mieć wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia przez organ art. 129 ust. 2 pkt 3 p.w.p. stwierdzić należy, iż Urząd Patentowy rozpatrujący zgłoszenie nie zakwestionował go na podstawie w/w przepisu. Podstawę rozstrzygnięcia stanowił bowiem art. 129 ust. 1 pkt 2 oraz art. 129 ust. 2 pkt 2 p.w.p.

Za bezpodstawny zatem należy uznać zarzut skargi co do mającego wpływ na wynik sprawy naruszenia przepisu prawa materialnego, który nie był zastosowany.

Należy też zwrócić uwagę, że w stosunku do znaków towarowych słownych kryteria udzielania prawa ochronnego są surowsze niż w stosunku do znaków kombinowanych z uwagi na mniejsze pole manewru dla innych przedsiębiorców chcących korzystać z danego słowa. W znakach towarowych kombinowanych, oprócz elementu słownego, który z reguły ma charakter dominujący, występują również inne elementy (np. graficzne), które umożliwiają odróżnienie towarów jednego przedsiębiorcy od towarów przedsiębiorców konkurencyjnych, jak również umożliwiają identyfikację danego producenta tak oznaczonego towaru. Natomiast, jak już wyżej wskazano, przyznanie jednemu przedsiębiorcy prawa ochronnego na znak towarowy słowny, który nie zawiera określenia czysto fantazyjnego lecz nazwę rodzajową może w nieuzasadniony sposób ograniczyć prawo innych przedsiębiorców do określania swoich wyrobów takim znakiem.

Wobec niezasadności zarzutów skargi oraz niestwierdzenia przez Sąd z urzędu tego rodzaju uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, które sąd ma obowiązek badać z urzędu - skargę należało oddalić.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.