drukuj    zapisz    Powrót do listy

6145 Sprawy dyrektorów szkół, Oświata, Dyrektor Szkoły, Oddalono skargę kasacyjną, III OSK 4391/21 - Wyrok NSA z 2024-05-07, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III OSK 4391/21 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2024-05-07 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2021-03-11
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Mariusz Kotulski
Mirosław Wincenciak /sprawozdawca/
Olga Żurawska - Matusiak /przewodniczący/
Symbol z opisem
6145 Sprawy dyrektorów szkół
Hasła tematyczne
Oświata
Sygn. powiązane
II SA/Ol 556/20 - Wyrok WSA w Olsztynie z 2020-12-10
Skarżony organ
Dyrektor Szkoły
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 1148 art. 66 ust. 1 pkt 2
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe - t.j.
Sentencja

Dnia 7 maja 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak sędzia NSA Mirosław Wincenciak (spr.) sędzia del. WSA Mariusz Kotulski Protokolant: starszy asystent sędziego Magdalena Zając po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 10 grudnia 2020 r. sygn. akt II SA/Ol 556/20 w sprawie ze skargi G.B. na zarządzenie Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących [...] z dnia 28 maja 2020 r. nr 48/2020 w przedmiocie odwołania ze stanowiska wicedyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących [...] 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących [...] na rzecz G.B. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 10 grudnia 2020 r. sygn. akt II SA/Ol 556/20, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi G.B. na zarządzenie Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] z dnia 28 maja 2020 r. nr 48/2020 w przedmiocie odwołania G.B. ze stanowiska wicedyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...], uchylił zaskarżone zarządzenie (pkt 1); zasądził od Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] na rzecz skarżącej kwotę 697 zł, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego (pkt 2); zwrócił skarżącej kwotę 100 zł, tytułem nadpłaconego wpisu sądowego od skargi (pkt 3).

U podstaw rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji legły następujące ustalenia oraz ocena prawna.

Dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] (dalej w skrócie: "Dyrektor") zarządzeniem z dnia 28 maja 2020 r. nr 48/2020, na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j.: Dz. U. z 2019 r., poz. 1148 ze zm., dalej w skrócie "ustawa"), odwołał G.B. z dniem 28 maja 2020 r. ze stanowiska wicedyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...]. W uzasadnieniu zarządzenia podał, że zarządzeniem Dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] z dnia 31 sierpnia 2016 r. Nr 32/2016 G.B. powierzone zostało stanowisko wicedyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] na okres od dnia 1 września 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2021 r. Jako powód odwołania wyżej wymienionej ze stanowiska wicedyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] podano rażące niedopełnienie obowiązków, które spowodowało dezorganizację funkcjonowania Zespołu. Wskazano, że w marcu 2020 r. wicedyrektor pełniła zastępstwo za Dyrektora Zespołu, w tym odpowiadała za sporządzenie arkusza organizacji Szkoły na rok szkolny 2020/2021. Przy opracowaniu projektu tego arkusza dopuściła się rażącego naruszenia obowiązujących przepisów w zakresie zasad organizacji szkół, dotyczących opracowania arkusza organizacji Zespołu, które polegało m.in. na:

1) naruszeniu § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2019 r., poz. 502), polegającym na wpisaniu do arkusza organizacji 5 nowych oddziałów w SP nr [...] podczas, gdy na dzień zamknięcia naboru było 61 nowych uczniów; po złożeniu oświadczeń woli przez rodziców uczniów spoza obwodu stan zwiększył się do 72 uczniów, z których w nowym roku szkolnym będzie można utworzyć jedynie 3 oddziały ogólnodostępne; wicedyrektor nie skontaktowała się z Wydziałem Edukacji w celu ustalenia ostatecznej ilości oddziałów i dokonania odpowiednich zapisów w arkuszu organizacji;

2) naruszeniu Załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2019 r., poz. 639), polegającym na niezgodności projektu arkusza organizacji ze szkolnymi planami nauczania, w tym m.in. nieujęciu godzin do dyspozycji dyrektora przewidzianych dla klas IV-VIII i błędnym wskazaniu ilości godzin zajęć świetlicowych;

3) naruszeniu art. 70 ust. 2 pkt 1 i 4 ustawy, poprzez nieprzekazanie nauczycielom projektu przydziału prac stałych i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego przed podjęciem uchwały opiniującej projekt arkusza;

4) naruszeniu art. 9 ust. 1 pkt l Karty Nauczyciela oraz § 23 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2017 r., poz. 1575 ze zm.), polegającym na planowaniu do zatrudnienia osób bez wymaganych kwalifikacji;

5) wskazaniu "nauczyciela w niepełnozatrudnionych" podczas, gdy nauczyciel nie złożył żadnych dokumentów o zmniejszenie etatu.

Jako inne przykłady niewłaściwego działania czy zaniechania wicedyrektor G.B. wskazano:

1) naruszenie art. 68 ust. 1 pkt 2 i pkt 7 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy, poprzez nierealizowanie w okresie zastępstwa pełnionego za Dyrektora Zespołu w okresie 1-31 marca 2020 r. zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego – w szczególności brak nadzoru nad nauczycielami oraz realizacją podstawy programowej, co skutkowało niereaIizowaniem zadań statutowych Szkoły;

2) nieścisłości, sprzeczności i braki we wprowadzonym zarządzeniem nr 15/2020 załączniku nr 1 dotyczącym "Sposobu i trybu realizacji zadań na czas ograniczenia funkcjonowania Szkoły Podstawowej Nr [...], w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19", w tym m.in.:

a) zmodyfikowany plan lekcji obejmuje jedynie okres od dnia 30 marca 2020 r. do dnia 3 kwietnia 2020 r. i nie zawiera zapisów dotyczących konsultacji dla uczniów i rodziców wynikających z § 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r., poz. 493 ze zm.);

b) brak zobowiązania nauczycieli do sporządzania na bieżąco raportu ze swoich działań w czasie ograniczonego funkcjonowania Szkoły, w nawiązaniu do w/w załącznika nr 1 pkt 6;

3) zmiany w wielu dokumentach wewnętrznych Szkoły, mające na celu dostosowanie do obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r., wprowadzono dopiero po interwencji Dyrektora Zespołu;

4) naruszenie art. 68 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy, poprzez pełnienie dyżuru na terenie Szkoły przez wicedyrektor co 3 dni w czasie ograniczonego funkcjonowania Zespołu, co spowodowało brak przepływu informacji pomiędzy wicedyrektorami, pracownikami Zespołu, ogólny chaos i opóźnienie w przygotowaniu dokumentów, a w konsekwencji wpłynęło również negatywnie na realizację zadań statutowych Szkoły;

5) naruszenie § 6 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, poprzez brak działań na rzecz zapewnienia sprzętu komputerowego uczniom do nauki zdalnej (komputery wypożyczano uczniom dopiero od dnia 27 kwietnia);

6) naruszenie art. 68 ust. 5 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy, poprzez brak nadzoru nad pracownikami administracji i obsługi w okresie ograniczonego funkcjonowania Zespołu, co dotyczyło również przydziału czynności pracownikom obsługi podczas zadaniowego czasu pracy;

7) naruszenie art. 68 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy, poprzez brak zarządzania pracą głównego sekretariatu oraz niesprawdzanie korespondencji zewnętrznej w czasie pełnienia zastępstwa za Dyrektora Zespołu w okresie 1-31 marca 2020 r.;

8) naruszenie art. 111 Kodeksu pracy w zw. z art. 23 Kodeksu cywilnego, polegające na naruszaniu czci i godności pracowników Zespołu.

Zdaniem organu, powyższe działania G.B. spowodowały w konsekwencji utratę zaufania do niej, chaos organizacyjny i informacyjny, zaś u pracowników – brak poczucia stabilizacji.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie na powyższe zarządzenie G.B. zarzuciła wadliwe zastosowanie procedury wyrażenia opinii przez Radę Pedagogiczną, poprzez niewskazanie przesłanek odwołania. Skarżąca podkreśliła, że jest nauczycielem dyplomowanym Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...], pracę wykonuje od 36 lat, a od 18 lat jest wicedyrektorem. W jej ocenie zarządzenie opiera się na nieprawdziwych faktach oraz ewentualnych uchybieniach, które mogły być naprawione i nie stanowią ciężkiego, ani też szczególnego naruszenia obowiązków skarżącej. Odnosząc się do działań podejmowanych w okresie 1-31 marca 2020 r. skarżąca wskazała, że w związku z zaistniałą sytuacją oraz zmieniającymi się komunikatami i informacjami MEN proces edukacji był realizowany, a następnie udoskonalany. Z nauczycielami utrzymywany był stały kontakt poprzez dziennik elektroniczny, pocztę e-mail, telefonicznie. Skarżąca była również w kontakcie z przewodniczącym Rady Rodziców. Nieprawdziwe i niejasne są także zarzuty odnośnie do braku przepływu informacji pomiędzy wicedyrektorami. Od dnia 1 kwietnia 2020 r. obowiązki dyrektora przejęła wicedyrektor J.P. Skarżąca, zgodnie z grafikiem, miała być w pracy: 3, 8, 16, 20 i 23 kwietnia 2020 r. Była też w dodatkowe dni, jeśli były zadania do wykonania, pracowała w domu, kontaktowała się z wicedyrektorami, nauczycielami i pracownikami, poprzez e-mail, smsy, telefonicznie. Ponadto Dyrektor – wydając przedmiotowe zarządzenie – naruszył procedurę obowiązującą przy jego wydaniu. Brak jest bowiem opinii organu prowadzącego, zaś opinia Rady Pedagogicznej nie spełnia swoich wymogów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. W uzasadnieniu powołanego na wstępie wyroku stwierdził, że według art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 8, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Powołany przepis nie precyzuje pojęcia "przypadek szczególnie uzasadniony". W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że skoro przepis ten wprowadza nadzwyczajny tryb odwołania osoby, której powierzono stanowisko kierownicze w szkole, to powinien być on interpretowany ściśle. "Przypadki szczególnie uzasadnione" są wąsko ujmowane w orzecznictwie sądowoadministracyjnym jako sytuacje, w których doszło do rażących uchybień niepozwalających na dalsze zajmowanie stanowiska, a zatem prowadzących do konieczności natychmiastowego odsunięcia osoby pełniącej funkcję kierowniczą w szkole lub placówce oświatowej od pracy na tym stanowisku w trakcie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Przypadki takie dotyczą sytuacji drastycznych, rażąco sprzecznych z celami powołania na stanowisko, a więc innych od tych, dla których przewidziany jest "normalny" tryb odwołania ze stanowiska z końcem roku szkolnego.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, żadna ze wskazanych w zaskarżonym zarządzeniu przyczyn nie stanowiła szczególnie uzasadnionego przypadku, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy. Oczywistym jest również, że przypadek szczególnie uzasadniony, skutkujący odwołaniem bez wypowiedzenia, powinien być należycie udokumentowany. Fakt podania w arkuszu organizacyjnym zawyżonej liczby oddziałów, niż faktyczna ich liczba, która mogła powstać z określonej liczby uczniów, nie stanowi uzasadnionego przypadku do odwołania ze stanowiska wicedyrektora. Jak wynika z uzasadnienia odpowiedzi na skargę, powyższa nieprawidłowość została uzupełniona i poprawiona. Nie jest również przypadkiem szczególnie uzasadnionym niepodanie nauczycielom informacji o przydziale prac stałych i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego. Organ nie wykazał, aby powyższe działania były efektem świadomego działania skarżącej czy lekceważącego stosunku do obowiązków służbowych. Tego rodzaju błędy, czy omyłki, jakkolwiek ewidentne, nie mogą jednak stanowić podstawy do uznania, że mamy do czynienia ze szczególnym przypadkiem uniemożliwiającym pozostawanie na stanowisku wicedyrektora Szkoły. Sąd nie podzielił również zarzutów dotyczących wadliwego nadzoru nad placówką w okresie 1-31 marca 2020 r. W tym miesiącu został bowiem ogłoszony stan epidemiczny, a następnie stan epidemii. Był to okres, który wcześniej nie miał miejsca, w którym pojawiły się wcześniej niewypracowane, nowe, niesprawdzane wcześniej procedury. Szkoły zostały zamknięte, a nauka odbywała się w trybie zdalnym. Skarżąca w sposób szczegółowy opisała kwestię dotyczącą zorganizowania komputerów dla uczniów. Była w ciągłym kontakcie z nauczycielami (za pośrednictwem e-dziennika, poczty e-mail, telefonicznie), przewodniczącym Rady Rodziców oraz innymi wicedyrektorami. Po ustaleniu przeciążenia uczniów, podjęto decyzję o niezadawaniu prac domowych. W sprawie nie wyjaśniono, na czym miałaby polegać destabilizacja w funkcjonowaniu placówki. Należy podkreślić, że jeżeli destabilizacja taka rzeczywiście miała miejsce, to – co do zasady – w pierwszej kolejności odpowiedzialność za to ponosi dyrektor, a nie jego zastępca. W miesiącu marcu 2020 r. Dyrektor Szkoły była na urlopie wypoczynkowym. Od dnia 13 marca 2020 r., kiedy pojawiły się szczególne okoliczności, Dyrektor mogła ewentualnie rozważyć – w miarę możliwości – rezygnację z urlopu wypoczynkowego i objąć nadzorem wszystkie działania w placówce, jeśli uznała, że wicedyrektor niewłaściwie wykonuje swoją funkcję.

Odnosząc się natomiast do zarzuconych w skardze kwestii proceduralnych, WSA w Olsztynie wskazał, że Dyrektor zwróciła się o wyrażenie opinii w przedmiotowej sprawie także do organu prowadzącego. Odpowiedź uzyskała w dniu 12 maja 2020 r. W dniu 11 maja 2020 r. zwróciła się do także do [...] Kuratora Oświaty o wyrażenie opinii na temat odwołania G.B. ze stanowiska wicedyrektora. Pozytywną opinię uzyskała w dniu 27 maja 2020 r. W związku z powyższym niezasadny jest zarzut wydania zaskarżonego zarządzenia bez wymaganych prawem opinii.

W konkluzji Sąd pierwszej instancji stwierdził, że przedstawione w zaskarżonym zarządzeniu nieprawidłowości w działaniach wicedyrektor nie stanowiły "szczególnie uzasadnionych przypadków" w rozumieniu art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...]. Zaskarżając wyrok w części, tj. co do pkt 1 i 2, na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej w skrócie "p.p.s.a") zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania, polegające na niewłaściwym zastosowaniu art. 146 § 1 w zw. z art. 3 § 1 p.p.s.a., na skutek niewłaściwej kontroli działalności administracji publicznej, w sytuacji, w której na podstawie przedstawionych akt sprawy istniały podstawy do oddalenia skargi – Sąd pierwszej instancji nie przeanalizował całości przedstawionego materiału dowodowego, opierając się, co wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, głównie na twierdzeniach wicedyrektor, niepopartych żadnymi dowodami, choć organ wykazał spełnienie przesłanek z art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy; uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ dokonanie przez Sąd rzetelnej oceny stanu faktycznego, wraz z przedłożonymi dokumentami i wyjaśnieniami organu, skutkowałoby oddaleniem skargi;

2) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na:

a) niezasadnym przyjęciu, że wskazane w zaskarżonym zarządzeniu przyczyny odwołania ze stanowiska wicedyrektora nie stanowiły na tyle istotnych i rażących naruszeń, które można byłoby zakwalifikować jako "szczególnie uzasadnione przypadki" oraz na nieuprawnionym zawężeniu stosowania tego przepisu do sytuacji wskazanych w wybranych orzeczeniach sądów, z pominięciem innych ważnych przyczyn, będących podstawą do odwołania w przedmiotowej sprawie;

b) niezasadnym przyjęciu, że dopuszczenie się licznych błędnych działań oraz bezczynność wicedyrektor w opisanych sytuacjach nie stanowią "szczególnie uzasadnionego przypadku", o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy, stanowiącego podstawę do odwołania wicedyrektor bez wypowiedzenia;

3) naruszenie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 p.p.s.a., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na obciążeniu organu kosztami postępowania w sytuacji, gdy prawidłowa ocena sprawy winna prowadzić do oddalenia skargi, co wiązałoby się z brakiem podstaw do obciążania organu kosztami.

Wskazując na powyższe zarzuty, skarżący kasacyjnie organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania. Ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej przedstawił argumentację mającą wykazać zasadność podniesionych w niej zarzutów.

G.B. w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniosła o jej oddalenie w całości. Ponadto wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W świetle art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:

1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, ponieważ w świetle art 183 § 1 p.p.s.a. rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Jeżeli zatem nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 p.p.s.a., a w rozpoznawanej sprawie przesłanek tych brak, to Sąd związany jest granicami skargi kasacyjnej. Oznacza to, że Sąd nie jest uprawniony do samodzielnego dokonywania konkretyzacji zarzutów skargi kasacyjnej, a upoważniony jest do oceny zaskarżonego orzeczenia wyłącznie w granicach przedstawionych we wniesionej skardze kasacyjnej.

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Istota przedstawionych w niej zarzutów sprowadza się do wykładni przepisu art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy, który stanowi, że organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. W orzecznictwie sądów administracyjnych jednolicie przyjmuje się, że użyte w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy pojęcie "szczególnie uzasadnionego przypadku" powinno być rozumiane wąsko. Uzasadnić to należy między innymi tym, że nauczyciel powoływany jest na stanowisko kierownicze na określoną prawem kadencję, a więc powinien mieć możliwość zarządzania placówką na okres wskazany w powołaniu, chyba że zachodzą uzasadnione powody odwołania z tej funkcji, a tym samym skrócenia kadencji. Ponadto ustawa określa również inne (precyzyjnie sformułowane i niebędące klauzulą generalną) przesłanki odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego (art. 66 ust. 1 pkt 1), a zatem przesłankę "szczególnie uzasadnionego przypadku", wyrażoną w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy, należy traktować jako ultima ratio w zakresie odwołania z funkcji kierowniczej. W orzecznictwie wskazuje się, że "szczególnie uzasadniony przypadek" oznaczać może albo nagłe zdarzenie powodujące konieczność niezwłocznego przerwania czynności dyrektora (wicedyrektora) albo naruszenie prawa przez dyrektora (wicedyrektora), czy też inne jego zachowania (nawet niezawinione), które muszą być na tyle istotne, że mogą prowadzić do destabilizacji działalności placówki oświatowej, a tym samym godzić w interes publiczny. "Szczególnie uzasadniony przypadek" to zatem taki przypadek, który powoduje, że nie należy zwlekać z odwołaniem dyrektora (wicedyrektora), a wręcz odwołanie z tej funkcji jest konieczne i uzasadnione. Według orzecznictwa "szczególnie uzasadniony przypadek" obejmuje sytuacje, w których nie jest możliwe spełnianie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, ponieważ naruszenie przez niego prawa jest na tyle istotne, że nie pozwala to na dalsze wykonywanie obowiązków, a stwierdzone uchybienia mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły, zaś osoba sprawująca funkcję kierowniczą utraciła zdolność wykonywania powierzonej jej funkcji z przyczyn etycznych lub rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na niej obowiązków (por. wyrok NSA z dnia 2 czerwca 2022 r., sygn. akt III OSK 5073/21). Jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji, w rozpoznawanej sprawie tego rodzaju zdarzeń czy zachowań po stronie wicedyrektor Szkoły – G.B. nie wykazano. Stwierdzenie różnych uchybień w prowadzeniu placówki oświatowej nie uzasadniało odwołania wyżej wymienionej w trybie art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy. Podkreślenia wymaga, że to nie liczba zdarzeń konstruuje przypadek "szczególnie uzasadniony", ale charakter tych zdarzeń – waga naruszeń. Tym samym większa liczba uchybień nie daje uprawnień do zastosowania nadzwyczajnego trybu odwołania dyrektora (wicedyrektora), tj. w trakcie roku szkolnego i bez wypowiedzenia. Rację ma WSA w Olsztynie, twierdząc, że fakt podania w arkuszu organizacyjnym zawyżonej liczby oddziałów, niż faktyczna ich liczba, która mogła powstać z określonej liczby uczniów, nie stanowi szczególnie uzasadnionego przypadku do odwołania ze stanowiska wicedyrektora. Jak przyznaje sam organ, powyższa nieprawidłowość została uzupełniona i poprawiona. Nie jest również przypadkiem szczególnie uzasadnionym niepodanie nauczycielom informacji o przydziale prac stałych i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego. Organ nie wykazał, aby powyższe działania były efektem świadomego działania skarżącej, czy lekceważącego stosunku do obowiązków służbowych. Tego rodzaju błędy czy uchybienia nie mogą stanowić podstawy do uznania, że mamy do czynienia ze szczególnym przypadkiem uniemożliwiającym pozostawanie na stanowisku wicedyrektora szkoły. Zgodzić należy się również z Sądem pierwszej instancji, że zarzuty dotyczące wadliwego nadzoru nad placówką w okresie 1-31 marca 2020 r. są niezasadne. Był to okres szczególny, bowiem ogłoszony został stan epidemiczny, a następnie stan epidemii, które wcześniej nie miały miejsca. Aparat państwowy nie miał żadnego doświadczenia w tego rodzaju sytuacjach kryzysowych. Szkoły zostały zamknięte, a nauka odbywała się w trybie zdalnym. Wicedyrektor w sposób szczegółowy opisała kwestię dotyczącą zorganizowania komputerów dla uczniów. Była w ciągłym kontakcie z nauczycielami (za pośrednictwem e-dziennika, poczty e-mail, telefonicznie), przewodniczącym Rady Rodziców oraz innymi wicedyrektorami. Jak trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji, jeżeli destabilizacja w Szkole miała rzeczywiście miejsce, to w pierwszej kolejności, odpowiedzialność za to ponosi Dyrektor, a nie jego zastępca. W miesiącu marcu 2020 r. Dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [...] w [...] była na urlopie wypoczynkowym. Od dnia 13 marca 2020 r., kiedy pojawiły się szczególne okoliczności, Dyrektor mogła zrezygnować z urlopu wypoczynkowego i objąć nadzorem wszystkie działania w placówce, w przypadku uznania, że wicedyrektor niewłaściwie wykonuje swoją funkcję.

W świetle przedstawionych argumentów, zarzuty nr 1 i 2 skargi kasacyjnej okazały się niezasadne.

W konsekwencji uznać należy, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo zasądził na rzecz skarżącej zwrot kosztów postępowania, a zatem na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut nr 3 skargi kasacyjnej.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania kasacyjnego rozstrzygnięto w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 204 pkt 2 i art. 209 p.p.s.a. oraz art. 205 § 2 p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.), z uwzględnieniem stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonego w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 19 listopada 2012 r. sygn. akt II FPS 4/12.



Powered by SoftProdukt