Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia Miłośników Architektury Warszawskiej na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 23 stycznia 2009r., sygn. akt II SA/Kr 569/08 o oddaleniu wniosku Stowarzyszenia Miłośników Architektury Warszawskiej o dopuszczenie do udziału w sprawie ze skargi Wojewody Małopolskiego na uchwałę Rady Miasta Krakowa z dnia [...] listopada 2007r. Nr [...] w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru "Ruczaj-Zaborze" postanawia oddalić zażalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 23 stycznia 2009r. sygn. akt II SA/Kr 569/08 oddalił wniosek Stowarzyszenia Miłośników Architektury Warszawskiej, dalej Stowarzyszenie, o dopuszczenie do udziału w sprawie ze skargi Wojewody Małopolskiego na uchwałę Rady Miasta Krakowa z dnia 21 listopada 2007r. nr XXVII/359/07 w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru "Ruczaj-Zaborze".

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że zgodnie z art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a., organizacja społeczna może zgłosić udział w postępowaniu sądowym w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Z regulaminu przedłożonego przez wnioskodawcę nie wynika, aby sprawy planowania i zagospodarowania przestrzennego a szczególnie zagadnienia miejscowych planów ogólnych zagospodarowania przestrzennego były przedmiotem jego statutowej działalności. Regulamin przewiduje "ochronę obiektów historycznych" oraz "zachowanie walorów estetycznych architektury i urbanistyki". Powyższe cele Stowarzyszenie może realizować przez "składanie petycji, skarg i wniosków w sprawach związanych z zachowaniem ładu urbanistycznego i przyrodniczego (...) oraz zamierzeń mających na to wpływ".

Sąd I instancji wywiódł, iż domeną planu zagospodarowania przestrzennego nie jest ochrona obiektów historycznych, ani też zachowanie walorów estetycznych obiektów architektury i urbanistyki. Plan zagospodarowania może pośrednio wpływać na wskazane elementy, natomiast sam ich nie kształtuje. Także sposoby realizacji celów Stowarzyszenia polegające na składaniu "petycji, skarg i wniosków" nie obejmują udziału w postępowaniu sądowym.

Zażalenie na postanowienie wskazane na wstępie złożyło Stowarzyszenie Miłośników Architektury Warszawskiej, zarzucając naruszenie art. 33 § 2 p.p.s.a. wobec odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu sądowym, w oparciu o błędną interpretację celów statutowych. Stowarzyszenie wniosło o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W zażaleniu wskazano, że zgodnie z § 3 regulaminu, celem Stowarzyszenia są działania na rzecz ochrony obiektów historycznych oraz zachowania walorów estetycznych architektury i urbanistyki Warszawy i Krakowa. Przepis art. 15 ust. 2 pkt 2 - 4 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, dalej u.p.z.p., w planie miejscowym określa zasady ochrony ładu przestrzennego, zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. W ocenie Stowarzyszenia jego cele działania na rzecz walorów urbanistycznych Krakowa są zbieżne z zagadnieniami dotyczącymi miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego szczególnie planu "Ruczaj-Zaborze".

Stowarzyszenie podniosło, że nie mogłoby realizować swoich celów statutowych , gdyby nie miało informacji na temat postępowań, które mają wpływ na ład urbanistyczny historycznych miast Polski – Warszawy i Krakowa. Uczestnictwo w postępowaniach administracyjnych i sądowoadministracyjnych dotyczących przekształceń urbanistycznych tych miast jest jedyną metodą zdobywania wiedzy na temat planowanych i potencjalnych przedsięwzięć, co stanowi warunek konieczny funkcjonowania Stowarzyszenia. Działalność Stowarzyszenia opiera się na prewencyjnych działaniach mających za cel utrzymanie ładu przestrzennego. Pozbawienie możliwości uczestniczenia w postępowaniach powoduje, że działalność Stowarzyszenia staje się prowizoryczna ze względu na brak realnego wpływu na zachowanie ładu przestrzennego.

Przedmiotowe postępowanie dotyczy rejonu miasta Krakowa o wyjątkowych walorach przyrodniczych, teren objęty planem miejscowym zlokalizowany jest w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Rzecznego Wilgi. Wobec wskazanych okoliczności Stowarzyszenie uznaje, że jego udział w niniejszym postępowaniu jest uzasadniony.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 25 § 4 p.p.s.a zdolność sądową mają organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób. Organizacja społeczna, o której mowa w przytoczonym przepisie prawa może zgłosić udział w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności.

Statutowa działalność Stowarzyszenia Miłośników Architektury Warszawskiej dotyczy ochrony obiektów historycznych oraz zachowania walorów estetycznych architektury i urbanistyki na terenie miasta stołecznego Warszawy i Krakowa. Przedmiot działalności Stowarzyszenia nie jest bezpośrednio związany z procesem sporządzania i uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego przez organ stanowiący gminy. Obowiązek przestrzegania zasad określonych w art. 15 ust. 2 pkt 2 – 4 u.p.z.p. oznacza, że obowiązek taki istnieje w takim zakresie, w jakim przewidują go przepisy szczególne zawarte w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jak i w licznych przepisach prawa materialnego. Zatem ochrona obiektów historycznych może wpływać pośrednio w określonych sytuacjach na treść planu miejscowego. Nie jest natomiast podstawą stanowienia takiego planu. Jeżeli między celami statutowymi organizacji społecznej, a materialnoprawnym przedmiotem sprawy nie istnieje prawny związek w tym znaczeniu, że cele statutowe tej organizacji mogą mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia sprawy, to zachodzi brak interesu statutowego organizacji do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Należy więc podzielić stanowisko Sądu I instancji, że zakres statutowej działalności Stowarzyszenia nie dotyczy ukształtowania planów zagospodarowania przestrzennego i nie może być przesłanką dopuszczenia do udziału w niniejszym postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Na uwzględnienie nie zasługuje także stanowisko wnoszącego zażalenie, który upatruje uczestnictwo w postępowaniu przed sądem administracyjnym jako jedyną metodę zdobywania wiedzy na temat planowanych przedsięwzięć. Uczestnictwo organizacji społecznej w procesie dotyczy jedynie statutowej działalności Stowarzyszenia w sprawach ochrony interesów osób trzecich. Przepisy ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie przewidują instytucji dopuszczenia do udziału w postępowaniu w celu uzyskiwania przez stowarzyszenia informacji koniecznych do prowadzenia przez nie działalności.

Zażalenie podnosi także, że odmowa dopuszczenia do udziału w postępowaniu spowoduje brak realnego wpływu organizacji na utrzymanie ładu przestrzennego Krakowa. Również ten zarzut został chybiony , a to z tego względu, iż statutowa działalność Stowarzyszenia, zgodnie z regulaminem, nie dotyczy utrzymania ładu przestrzennego.

Uznając zarzuty zażalenia za nieusprawiedliwione Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i § 2 p.p.s.a orzekł jak w sentencji postanowienia.