Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grażyna Pawlos - Janusz (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Joanna Cylc - Malec, Sędzia NSA Witold Falczyński, Protokolant Starszy asystent sędziego Łucja Krasińska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 30 listopada 2016 r. sprawy ze skargi B. L. – G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej: Kolegium) decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r., znak: [...], po rozpoznaniu odwołania B. L. (dalej także: skarżąca) od decyzji wydanej z upoważnienia Marszałka Województwa L. przez Kierownika Oddziału ds. świadczeń rodzinnych w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w L. (dalej: organ pierwszej instancji) z dnia 18 marca 2016 r., znak: [...], o odmowie ustalenia skarżącej bezterminowo prawa do świadczenia rodzinnego na terenie Polski od 1 grudnia 2015 r. – w postaci świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaną opieką nad pasierbem G. G. (dalej także: pasierb) – utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium wyjaśniło, że w dniu 29 grudnia 2015 r. skarżąca złożyła wniosek o ustalenie jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaną opieką nad pasierbem (ur. 31 sierpień 1983 r.). W sprawie tej, jak wskazało Kolegium, w związku z zatrudnieniem w Irlandii męża skarżącej, będącego ojcem wspomnianego dziecka, zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w przypadku przemieszczania się osób w granicach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, co stwierdził organ pierwszej instancji postanowieniem wydanym w dniu 19 stycznia 2009 r., znak: [...] Powyższy wniosek został rozpatrzony przez organ pierwszej instancji opisaną decyzją z dnia 18 marca 2016 r. Odmawiając przyznania opisanego świadczenia organ pierwszej instancji wskazał, że skarżąca nie jest matką biologiczną G. G., zaś w rozumieniu art. 128 w zw. z art. 129 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 2015 r. poz. 2082 ze zm.) obowiązek dostarczania środków utrzymania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, zstępnych przez wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Organ podkreślił, że matka dziecka J. G., była żona M. G. żyje, i dlatego skarżąca – w myśl wyżej powołanych przepisów – nie jest osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny. To oznacza, że nie spełnia ona przesłanek zawartych w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad pasierbem.

W odwołaniu skarżąca podniosła, że pasierb urodził się z zespołem Downa, posiada głęboki niedorozwój umysłowy i nie funkcjonuje samodzielnie, co jest powodem jego ubezwłasnowolnienia całkowitego. Skarżąca wskazała, że jest prawnym opiekunem pasierba, dla którego jest ona macochą, zastępującą mu biologiczną matkę, gdyż samodzielnie sprawuje nad nim całodobową opiekę faktyczną (zamieszkują razem). Wyjaśniła, że pomaga mu w czynnościach higieny osobistej, przygotowuje posiłki, podaje leki, prowadzi na badania i wizyty do lekarzy, opiekuję się w chorobach somatycznych np. dnie moczanowej.

Wskazała, że w odniesieniu do pasierba sprawuje funkcję zarówno opiekuna faktycznego, jak i prawnego, co wynika z ciążącej na niej powinności wywiązywania się wobec rodziny z obowiązków, które reguluje art 27 k.r.o. Z tego obowiązku nie są zwolnieni ani macocha, ani ojczym względem dzieci pochodzących z poprzedniego małżeństwa nowego życiowego partner. Zdaniem skarżącej, jej mąż, będący ojcem pasierba, wypełnia swój obowiązek alimentacyjny wobec syna dostarczając mu środków utrzymania, lecz nie może zapewnić mu osobistej opieki, ponieważ zmuszony sytuacją ekonomiczną rodziny i na rynku pracy, wyjechał do Irlandii w celach zarobkowych, gdzie obecnie jest zatrudniony na stałe. Skarżąca wskazała, że w wyroku sądu powszechnego orzekającego o rozwodzie małżeństwa zawartego przez biologicznych rodziców niepełnosprawnego pasierba, jego miejsce zamieszkania wyznaczono przy ojcu, który został też zobowiązany do utrzymywania chorego syna we własnym zakresie (ten stan trwa do chwili obecnej). Na matkę biologiczną pasierba sąd nie nałożył obowiązku alimentacyjnego wobec niepełnosprawnego syna, a ona sama "odrzuciła go".

W ocenie skarżącej, obowiązek alimentacyjny w treści przepisu art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie może być wywodzony wyłącznie z obowiązku alimentacyjnego, o którym mowa w art. 128 w zw. z art. 129 k.r.o, lecz obowiązek ten wynika również z treści art. 23 i art. 27 k.r.o., w świetle których małżonkowie są zobowiązani do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli i zaspokajania jej potrzeb oraz wzajemnej pomocy udzielanej w sytuacjach wyjątkowych takich jak choroba czy niepełnosprawność. Nadto wskazała, iż obowiązek alimentacyjny uregulowany przepisami znajduje się również w art. 144 k.r.o., który stanowi podstawę do żądania świadczeń alimentacyjnych od powinowatych, a jest to uregulowanie, które poszerza przewidziany w art. 128 k.r.o. krąg osób uprawnionych i zobowiązanych do alimentacji. W jej ocenie, obowiązek alimentacyjny ojczyma (macochy) winien być traktowany na równi z obowiązkiem rodziców dziecka, nie może jednak wyprzedzać obowiązku alimentacyjnego rodziców dziecka. Stwierdziła, iż jedyny warunek, który musi być spełniony - w myśl art. 144 § 1 k.r.o., aby powstał obowiązek alimentacyjny ojczyma lub macochy- zachodzi w sytuacji, gdy roszczenie alimentacyjne pasierba odpowiada ogólnemu poczuciu słuszności znajdującemu uzasadnienie w istniejących regułach moralności i dobrych obyczajach społeczeństwa, czyli zasadom współżycia społecznego.

Utrzymując w mocy tę decyzję Kolegium podzieliło w całości stanowisko organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy stwierdził, iż pierwszą przesłanką odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia jest to, że skarżąca nie legitymuje się obowiązkiem alimentacyjnym wobec pasierba. W ocenie Kolegium, nie zmienia tego stanowiska treść art. 144 k.r.o. ani wskazany w odwołaniu wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym wyprowadzono istnienie obowiązku alimentacyjnego z tego przepisu. Po drugie, odmowę uwzględnienia wniosku skarżącej uzasadnia treść art. 17 ust. 1a pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Nie budzi bowiem wątpliwości to, że rodzice pasierba żyją, choć biologiczna matka nie utrzymuje z synem żadnych kontaktów. Brak jest przy tym przesłanek, aby uznać, że na biologicznej matce nie ciąży względem syna obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w art. 128 k.r.o. Tego stanu rzeczy nie zmienia – zdaniem Kolegium – treść wyroku rozwodowego w części orzekającej o miejscu zamieszkania dzieci i kosztów ich utrzymania przy zachowaniu władzy rodzicielskiej przez obojga rodziców.

Skarżąca w skardze do Sądu na powyższą decyzję Kolegium powtórzyła argumentację przywołaną w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji. Przywołała również szeroko orzecznictwo sądów administracyjnych, w których wskazano na konieczność dokonywania funkcjonalnej i prokonstytucyjnej wykładni przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, po to, by – tak, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie – w wyniku stosowania wyłącznie wykładni językowej, nie doprowadzić do naruszenia wartości konstytucyjnych wynikających z zasady uwzględniania dobra rodziny, wyrażonej art. 71 w zw. z art. 18 w zw. z art. 178 ust. 1 w związku z art. 8 Konstytucji.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna, albowiem zaskarżona decyzja prawa nie narusza.

Zaskarżoną decyzją Kolegium utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji odmawiającą przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaną opieką nad pasierbem. Uzasadniając odmowę uwzględnienia wniosku skarżącej organ odwoławczy wskazał, że na skarżącej nie ciąży obowiązek alimentacyjny wobec pasierba, zaś obowiązek ten niewątpliwie spoczywa na żyjących rodzicach tej osoby, w tym na jej biologicznej matce.

Skarżąca zarzuca, że organy orzekające w sprawie dokonały błędnej wykładni art. 17 ust. 1a pkt 1 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, gdyż nie uwzględniając dominującej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, a także słusznych poglądów doktryny, nie dokonały wykładni prokonstytucyjnej tych przepisów. Ponadto, zdaniem skarżącej, organy nie zastosowały wykładni systemowej i funkcjonalnej, interpretując przepisy stanowiące podstawę prawną decyzji wyłącznie literalnie, co w świetle stanowiska orzecznictwa, uznać należy za nieprawidłowe.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu jest zatem stwierdzenie, czy mając na uwadze treść powołanych przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych skarżącej przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaną opieką nad pasierbem.

Z przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy wynika, że świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki łub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Przepis art. 17 ust. 1a tej ustawy stanowi zaś, że osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,

2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,

3) nie ma osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 albo legitymują się one orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Mając na względzie argumentację podniesioną w skardze, podkreślić należy, że istotnie w orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczącym stosowania art. 17 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o świadczeniach, które określają przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, ukształtowała się linia orzecznicza (określona przez skarżącą jako "dominująca"), wskazująca na konieczność odejścia – przy interpretacji tych przepisów – od wykładni językowej, z uwagi na konieczność zagwarantowania wartości chronionych konstytucyjnie, a w szczególności wartości wywodzonych z zasady uwzględniania dobra rodziny. Sądy przyjmując prokonstytucyjną wykładnię tych przepisów, uwzględniającą zasadę równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji, opowiadały się za przyznaniem uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego, osobom opiekującym się niepełnosprawnymi spokrewnionymi w dalszym stopniu. W sprawach tych chodziło o przyznanie świadczenia osobom opiekującym się: siostrzenicą, bratanicą, bratankiem, siostrą babki, stryjem i powinowatą (synową), mimo że na opiekunach nie ciążył obowiązek alimentacyjny w rozumieniu przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W sprawach tych akcentowano faktyczne sprawowanie od wielu lat opieki nad niepełnosprawnymi dalszymi krewnymi, którzy nie odpowiadają wprawdzie kryteriom wskazanym w art. 3 pkt 16 ustawy, lecz stanowili w znaczeniu faktycznym i tradycyjnym rodzinę i to dość blisko spokrewnioną lub związaną więzami faktycznymi. Ponadto w odniesieniu do zstępnych rodzeństwa Sądy powoływały się na przepisy art. 934 i 935 § 1 Kodeksu cywilnego, zaliczające te osoby do kręgu ustawowych spadkobierców (zob. w szczególności wyroki: WSA w Łodzi z dnia 22 września 2010 r., II SA/Łd 582/10, z dnia 25 listopada 2011 r., II SA/Łd 943/11 oraz z dnia 28 lutego 2012 r., II SA/Łd 33/12; WSA w Lublinie z dnia 12 października 2010 r., II SA/Lu 593/10; WSA w Białymstoku z dnia 20 stycznia 2011 r., II SA/Bk 776/10; WSA w Poznaniu z dnia 27 stycznia 2011 r., II SA/Po 821/10 oraz WSA w Warszawie z dnia 15 lutego 2012 r., VIII SA/Wa 982/11, niepublikowane, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych – dalej: CBOSA).

Stanowisko to uzyskało akceptację również w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd ten, wychodząc z konstytucyjnych zasad równości i sprawiedliwości społecznej, dostrzegł celowość przyjęcia w pewnych stanach faktycznych, że uprawnioną do otrzymania omawianego świadczenia jest jeszcze inna, niż wymieniona expressis verbis w ustawie, – kategoria członków szeroko rozumianej rodziny. Ponadto, powołując się na przepis art. 8 oraz art. 2, art. 18 i art. 71 ust. 1 Konstytucji, NSA podkreślił, iż ustawa zasadnicza posługując się pojęciem rodziny w znaczeniu szerszym nie ogranicza kręgu osób spokrewnionych, które ze względu na stopień pokrewieństwa mogą być zaliczone do rodziny. Uprawnionym jest, więc takie rozumienie rodziny, które nie odpowiada definicji z art. 3 pkt 16 ustawy, lecz mieści się w pojęciu rodziny rozumianej szerzej, której ochronę podniesiono do rangi jednej z zasad konstytucyjnych. Aprobując zastosowanie w tej sprawie przez Sąd pierwszej instancji wykładni celowościowej, NSA przyznał, że chociaż świadczenie pielęgnacyjne przyznawane jest opiekunowi, to realną korzyść osiąga z tego również osoba niepełnosprawna, która w ten sposób uzyskuje opiekę osoby bliskiej w warunkach domowych. Z tych powodów, zdaniem NSA, przyjęta w sprawie wykładnia prokonstytucyjna realizuje nałożony przepisem art. 69 Konstytucji obowiązek udzielenia przez organy władzy publicznej pomocy osobom niepełnosprawnym (zob. wyroki NSA: z dnia 10 lutego 2011 r., I OSK 1873/10, z dnia 18 lipca 2012 r., I OSK 198/12 oraz z dnia 25 stycznia 2013 r., I OSK 1407/12, CBOSA).

Należy jednak zauważyć, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtowała się również linia orzecznicza opierająca się na założeniu, że na gruncie obecnie obowiązującego stanu prawnego nie jest dopuszczalna wykładnia inna niż gramatyczna. W orzeczeniach tych uwzględniając zmiany dokonane w wyniku nowelizacji przepisu art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, która w sposób precyzyjny wyznacza krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego przyjęto, że sąd administracyjny w drodze wykładni prokonstytucyjnej nie ma kompetencji do zastępowania ustawodawcy w tworzeniu w drodze wykładni nowej normy prawnej, ani do orzekania o zgodności z Konstytucją omawianego rozwiązania ustawowego, polegającego na nieobjęciu aktem normatywnym innych osób. Przyjmując możliwość odmowy zastosowania w sprawie niezgodnego z Konstytucją aktu podustawowego sądy stwierdziły, że przyjętą w orzecznictwie regułą w przypadku wątpliwości, co do zgodności z Konstytucją przepisu ustawy jest skierowanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego na podstawie art. 193 Konstytucji (zob. przykładowo: wyroki WSA w Poznaniu z dnia 27 stycznia 2011 r., II SA/Po 821/10 i z dnia 2 lutego 2012 r., II SA/Po 1292/11; WSA we Wrocławiu z dnia 15 lutego 2012 r., IV SA/Wr 775/11; wyroki NSA z dnia 9 lutego 2011 r., I OSK 1710/10, z dnia 10 maja 2012 r., I OSK 2149/11, z dnia 9 sierpnia 2012 r., I OSK 329/12 oraz z dnia 29 listopada 2012 r., I OSK 92/12, CBOSA).

Z uwagi na powyższą rozbieżność w orzecznictwie sądów administracyjnych Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2013 r., I OSK 1774/12, przedstawił składowi siedmiu sędziów tego Sądu następujące zagadnienie prawne: czy osobie, którą nie obciąża obowiązek alimentacyjny względem pełnoletniego członka rodziny, legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym i która nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad tym niepełnosprawnym członkiem rodziny, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne na podstawie przepisów art. 17 ust. 1 i ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Rozstrzygając tę kwestię NSA w dniu 9 grudnia 2013 r., w sprawie o sygn. akt I OPS 5/13, podjął następującą uchwałę: osobie, którą nie obciąża obowiązek alimentacyjny względem pełnoletniego członka rodziny, legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym i która nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad tym niepełnosprawnym członkiem rodziny, w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2013 r., nie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne na podstawie art. 17 ust. 1 i ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

W uzasadnieniu tej uchwały NSA stwierdził, że "wykładnia gramatyczna może, a nawet powinna być uzupełniona innymi jej rodzajami, lecz ma ona podstawowe znaczenie dla ustalenia rzeczywistego znaczenia konkretnego przepisu. Dokonując interpretacji tekstu prawnego trzeba, bowiem, jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów z dnia 22 czerwca 1998 r. sygn. akt FPS 9/97 (ONSA 1998, nr 4, poz. 110), kierować się przede wszystkim znaczeniem słów danego języka etnicznego oraz założeniem, że ustawodawca był racjonalny, gdy używał takich a nie innych wyrazów i nie można a priori przyjmować, że określonych słów użyto w tekście prawnym bez wyraźnej ku temu potrzebie. Żadna wykładnia nie może prowadzić do skutków oczywiście sprzecznych z wyraźnym brzmieniem przepisu (contra legem), czy też prowadzić do odmowy zastosowania przepisu w brzmieniu ustalonym przez ustawodawcę poprzez wykreowanie nowej, niewynikającej z gramatycznego brzmienia przepisu, normy prawnej. Prowadziłoby to do sytuacji, w której podmioty dokonujące interpretacji przepisów prawa w procesie jego stosowania wkraczałyby w obszar wyłącznie zarezerwowany do kompetencji władzy ustawodawczej. Przeprowadzając wykładnię, której rezultatem jest w istocie nowa norma prawna, powołując się na prokonstytucyjne działanie, sąd de facto narusza podstawowe, wyrażone w art. 2 i 10 ust. 1 Konstytucji RP zasady, to jest zasadę demokratycznego państwa prawnego oraz zasadę trójpodziału władz, gdyż zamiast zweryfikować poprawność zastosowania przez organy administracji obowiązującego prawa, poprzez twórczą interpretację dokonuje jego stanowienia".

W ocenie NSA, "niedopuszczalne jest [zatem] sądowe uzupełnianie ustawowego katalogu uprawnień socjalnych, gdyż przepis art. 32 ust. 1 i art. 67 Konstytucji RP nie mogą być samoistnym źródłem roszczeń. Przepisy te zawierają, bowiem treść normatywną nienadającą się do zbudowania podstawy prawnej rozstrzygnięcia sporu o prawo podmiotowe, ani nie umożliwiają oparcia na nich orzeczenia zasądzającego roszczenie. Są one, raczej źródłem gwarancji, a nie praw, a tym samym spełniają rolę wzorca konstytucyjnego, określającego w sposób ogólny zakres i formy zabezpieczenia społecznego. Wzorzec ten znajduje materializację w uchwalonych ustawach, w których ustawodawca zwykły konkretyzuje deklarację konstytucyjną, konstruując poszczególne prawa podmiotowe. Uzupełniając lub pomijając niektóre z przesłanek ustawowych z powołaniem się na zasady konstytucyjne, sąd administracyjny faktycznie wchodzi w rolę Trybunału Konstytucyjnego. Uznając, że pominięcie osób nieobciążonych obowiązkiem alimentacyjnym i spełniających inne wymogi z art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest sprzeczne z zasadami konstytucyjnymi, sąd administracyjny mógł co najwyżej, zgodnie z art. 193 Konstytucji RP, przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne, co do zgodności tego przepisu z Konstytucją RP. Mając na uwadze powołane wyroki Trybunału Konstytucyjnego brak jest podstaw do wystąpienia z takim pytaniem prawnym. Nie można natomiast, z powołaniem się na wykładnię prokonstytucyjną, nadawać znaczenia przepisom ustawy sprzecznego z jej brzmieniem, uzasadniając to tym, że sędziowie w sprawowaniu swego urzędu podlegają zarówno Konstytucji, jaki i ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP). Stosowanie prawa przez sądy nie powinno bowiem wypełniać istniejących instytucji prawnych zupełnie nowymi treściami, wbrew jasno wyrażonej woli ustawodawcy".

To prowadzi zaś do wniosku, jak podkreślił NSA, iż nie można "powołując się na ogólne zasady konstytucyjne, wyprowadzać wniosków, że prokonstytucyjna wykładnia art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych pozwala przyjąć, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje również osobie niezobowiązanej do alimentacji, która sprawuje opiekę nad osobą niepełnosprawną".

Skład orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela stanowisko wyrażone w tej uchwale NSA, która – stosownie do art. 269 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.; dalej: P.p.s.a.) – ma charakter wiążący.

W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości Sądu, że skarżąca nie jest obciążona obowiązkiem alimentacyjnym wobec G. G., który jest jej pasierbem. Podkreślenia wymaga, że w świetle art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a – w miarę potrzeby – także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. O kolejności ponoszenia tego obowiązku stanowi art. 129 § 1 k.r.o., zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Jakkolwiek wspomniany obowiązek może zostać rozciągnięty na inne osoby, aniżeli wynika to z powołanych przepisów, jednakże nastąpić to może wyłącznie na podstawie orzeczenia sądu rodzinnego, wydanego w indywidualnej sprawie. Powołany w skardze art. 144 § 1 k.r.o. odnosi się do takiej właśnie sytuacji, albowiem wynika z niego, że dziecko może żądać świadczeń alimentacyjnych od męża swojej matki, niebędącego jego ojcem, jeżeli odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Takie samo uprawnienie przysługuje dziecku w stosunku do żony swego ojca, niebędącej jego matką.

W niniejszej sprawie jest poza sporem, że takie orzeczenie nie zostało wydane w stosunku do skarżącej oraz jej pasierba. Przywołany w skardze wyrok Sądu Wojewódzkiego w L. [...] z dnia 14 lutego 1996 r., sygn. akt [...], orzekający o rozwodzie małżeństwa zawartego przez biologicznych rodziców niepełnosprawnego G. G., a także o wyznaczeniu przy ojcu miejsca zamieszkania syna G. , który to ojciec został zobowiązany do utrzymywania chorego syna we własnym zakresie – nie rozstrzyga tej kwestii.

Trzeba mieć również na uwadze, że art. 128 k.r.o. wprost wskazuje na osoby zobowiązane do alimentacji i ocena przez organ administracji publicznej, na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, okoliczności bycia osobą obciążoną obowiązkiem alimentacyjnym wg reguł zapisanych tym przepisem jest dopuszczalna i o takim rozumieniu obowiązku alimentacyjnego jest mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Niewątpliwie przy tym powołany w skardze wyrok NSA Warszawie z dnia 9 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 1982/11, wydany został w sprawie o odmiennym stanie faktycznym i prawnym, na co zasadnie zwróciło uwagę Kolegium w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Oznacza to, że skoro – co w sprawie nie budzi wątpliwości – rodzice niepełnosprawnego G. G. żyją i nie zostali pozbawieni praw rodzicielskich ani nie legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, to stosownie do art. 17 ust. 1a pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych skarżąca nie spełnia przesłanek do przyznania tego świadczenia.

Niezasadne są również pozostałe zarzuty strony skarżącej. Sąd nie dopatrzył się bowiem w niniejszej sprawie naruszeń przepisów postępowania, w tym zasad ogólnych wyrażonych w art. 6 i 7 k.p.a., które to naruszenie mogłoby mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Z tych wszystkich względów, wobec braku podstaw do uwzględnienia skargi, Sąd, na podstawie art. 151 P.p.s.a. skargę oddalił.