Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: sędzia NSA Maciej Dybowski sędzia del. WSA Rafał Wolnik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 23 listopada 2017 r. sygn. akt III SA/Gd 659/17 w sprawie ze skargi E. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] czerwca 2017 r. nr [...] w przedmiocie obowiązku solidarnej zapłaty kosztów powstałych w związku z usunięciem, przechowywaniem oraz oszacowaniem pojazdu oddala skargę kasacyjną

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 listopada 2017 r., sygn. akt III SA/Gd 659/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, po rozpoznaniu sprawy ze skargi E. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] czerwca 2017 r. nr [...] w przedmiocie obowiązku solidarnej zapłaty kosztów powstałych w związku z usunięciem, przechowywaniem oraz oszacowaniem pojazdu oddalił skargę.

W uzasadnieniu powyższego wyroku zawarto następujące ustalenia faktyczne:

Starosta K. decyzją z dnia [...] lutego 2017 r. nałożył na skarżącą i jej syna jako zobowiązanych solidarnie, obowiązek zapłaty kwoty w wysokości [...] zł tytułem obciążenia kosztami wynikającymi z usunięcia i przechowywania pojazdu w terminie 30 dni od daty, w której decyzja stanie się ostateczna.

Organ wskazał, że dnia [...] sierpnia 2015 r. Komenda Powiatowa Policji wydała dyspozycję usunięcia pojazdu marki V. P. z uwagi na pozostawienie pojazdu w miejscu, w którym jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób stanowi zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu. Pismem z dnia [...] września 2015 r. ww. komenda powiadomiła strony o usunięciu i przemieszczeniu pojazdu na parking strzeżony oraz o skutkach jego nieodebrania Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2016 r. sąd rejonowy orzekł o przepadku wymienionego pojazdu na rzecz Powiatu K. Organ I instancji ustalił, że skarżąca od dnia [...] grudnia 2014 r. udzieliła upoważnienia synowi do użytkowania przedmiotowego pojazdu. Uzasadniając wysokość kosztów usunięcia i przechowywania pojazdu organ wskazał, że zgodnie z uchwałą Rady Powiatu K. nr [...] z dnia [...] października 2014 r. na ustaloną należność składają się:

- opłata za usunięcie pojazdu w wysokości: [...] zł;

- opłata za parkowanie pojazdu w 2015 r. ([...] zł);

-opłata za parkowanie pojazdu w 2016 r. ([...] zł);

- opłata zaparkowanie pojazdu w 2017 r. ([...] zł);

- koszt oszacowania pojazdu: [...] zł

- opłata sądowa: [...] zł.

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G. decyzją z dnia [...] czerwca 2017 r. uchyliło decyzję organu pierwszej instancji w całości oraz nałożyło na skarżącą i jej syna obowiązek solidarnej zapłaty kwoty w wysokości [...] zł z tytułu kosztów wynikających z usunięcia, przechowywania i oszacowania pojazdu. Organ odwoławczy wskazał, że w dniu [...] grudnia 2015 r. skarżąca przeniosła własność pojazdu na syna, natomiast analiza akt sprawy doprowadziła organ do wniosku, że powiadomienie z dnia [...] września 2015 r. o usunięciu pojazdu zostało skarżącej skutecznie doręczone.

Organ odwoławczy podniósł również, że przepis art. 130a ust. 10h p.r.d. w sposób enumeratywny wskazuje koszty, którymi może zostać obciążona osoba będąca właścicielem (dysponentem) pojazdu w dniu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu i są to wyłącznie koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu. W ocenie organu dotychczasowy właściciel pojazdu winien jednak ponosić koszty przechowywania pojazdu tylko do daty uprawomocnienia się orzeczenia sądowego o jego przepadku. Koszty przechowywania powstałe po tym dniu powinien ponosić jego aktualny właściciel czyli w tym wypadku powiat. W tej sytuacji nieuzasadnione są koszty obciążające właściciela dotyczące przechowywania pojazdu od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o przepadku przedmiotowego pojazdu (czyli po dniu [...] czerwca 2016 r.), jak również opłata sądowa. Z tych powodów organ odwoławczy uchylił decyzję organu I instancji i orzekł o kosztach w wysokości [...] zł wskazując, że składają się na nią: stawka za usunięcie pojazdu w wysokości [...] zł, stawka za przechowywanie w 2015 roku: [...] zł x 139 dni czyli łącznie [...] zł, w 2016 roku: [...] zł x 168 dni czyli łącznie [...] zł oraz koszt oszacowania pojazdu tj. [...] zł.

W skardze na powyższą decyzję skarżąca zakwestionowała skuteczność doręczenia jej powiadomienia z dnia [...] września 2015 r. o usunięciu pojazdu na parking strzeżony zawierającego pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu w terminie i kosztach związanych z jego usunięciem, przechowaniem i oszacowaniem. Skarżąca wskazała, że ww. powiadomienie doręczono jej synowi, który nie jest ani domownikiem skarżącej, ani jej sąsiadem. Ponadto, w oddawczej skrzynce pocztowej, ani w drzwiach mieszkania nie pozostawiono zawiadomienia o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy. Niezawiadomienie skarżącej w tej sprawie spowodowało, że nie mogła skutecznie uchylić się od nałożonych na nią przez organ obowiązków, czy też je wykonać.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalając skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: Dz.U. z 2018 r., poz. 1302), zwanej dalej p.p.s.a., wskazał, że skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji przytoczył obowiązujące w przedmiotowej sprawie przepisy, po czym dokonał analizy przeprowadzonych przez organy obu instancji postępowań administracyjnych. Sąd zauważył przy tym, że z akt organu I instancji wynika, że powiadomienie z dnia [...] września 2015 r. zostało odebrana przez syna skarżącej, o czym świadczy data i podpis na pokwitowaniu odbioru.

Sąd stwierdził, że bezspornym w niniejszej sprawie jest fakt, że skarżąca była właścicielem pojazdu w dniu jego usunięcia z drogi oraz, że w tym czasie dysponentem (użytkownikiem) tego pojazdu był jej syn, co w świetle art. 130a ust. 10h w zw. z ust. 10i p.r.d. dało organom podstawę do nałożenia zarówno na skarżącą oraz jej syna (solidarnie) zobowiązania poniesienia kosztów wynikających z usunięcia, przechowywania i oszacowania pojazdu. W odniesieniu do zarzutu nieprawidłowego doręczenia skarżącej powiadomienia z dnia [...] września 2015 r. Sąd wskazał, że przepis art. 130a ust. 10 p.r.d. stanowi o prawidłowym powiadomieniu właściciela lub osoby uprawnionej do odebrania pojazdu. W przepisie tym użyto alternatywy (zwykłej) co oznacza, że prawidłowe powiadomienie, o którym mowa w omawianym przepisie, nastąpi w przypadku: powiadomienia właściciela pojazdu oraz (innej) osoby uprawnionej do odebrania pojazdu; powiadomienia właściciela bądź powiadomienia osoby uprawnionej do odebrania pojazdu. W dniu odbioru powiadomienia syn skarżącej był użytkownikiem przedmiotowego pojazdu, tym samym uznać należy, że był także osobą uprawnioną do odebrania tego pojazdu, co w świetle brzmienia art. 130a ust. 10 p.r.d. czyni skutecznym, prawidłowym i wystarczającym doręczenie tegoż powiadomienia do jego rąk. Nie sposób także przyjąć za wiarygodne twierdzenia skarżącej, że jej syn nie był domownikiem, skoro zarówno skarżąca, jak i jej syn wskazywali w tym czasie ten sam adres zamieszkania.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosła skarżąca zarzucając naruszenie przepisów postępowania ze względu na to, że miało ono istotny wpływ na wynik postępowania tj. art. 39 w zw. z art. 42 § 1 i 43, w zw. z art. 8 i art. 9 k.p.a. przez uznanie, iż powiadomienie z dnia [...] września 2015 r. o usunięciu pojazdu na parking strzeżony zostało skutecznie doręczone, gdy powiadomienie to zostało odebrane przez syna skarżącej w jego miejscu zamieszkania, który nie jest domownikiem ani sąsiadem.

Mając na uwadze powyższe, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor przedstawił argumenty na poparcie swoich zarzutów.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Granice te determinują kierunek postępowania Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wobec niestwierdzenia przesłanek nieważności postępowania, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał oceny podstaw i zarzutów kasacyjnych.

Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie, albowiem podniesione w niej zarzuty okazały się wadliwie skonstruowane.

Wskazać przyjdzie na wstępie, że dla poprawności zarzutu sformułowanego w ramach podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. konieczne jest co do zasady wskazanie przepisów procedury sądowoadministracyjnej naruszonych przez sąd pierwszej instancji w powiązaniu z właściwymi przepisami regulującymi postępowanie przed organami administracji publicznej. Podstawą skargi kasacyjnej może być m.in. "naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy". Nie chodzi tutaj jednak o wszelkie naruszenia przepisów proceduralnych, ale o naruszenie przez wojewódzki sąd administracyjny konkretnych przepisów procedury sądowoadministracyjnej, uregulowanej przepisami p.p.s.a., co oczywiście może wiązać się z zarzutami naruszenia k.p.a. w sposób pośredni. Ocena skuteczności zarzutów ich naruszenia uzależniona jest od wyszczególnienia przez wnoszącego skargę kasacyjną naruszonych - jego zdaniem - przepisów postępowania sądowego, a nie przepisów regulujących postępowanie przed organami administracji publicznej. Przedmiotem zaskarżenia jest bowiem orzeczenie sądu, a nie akt lub czynność z zakresu administracji publicznej. Działanie sądu administracyjnego podlega regulacji ustawy p.p.s.a. i ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (obecnie: Dz. U. z 2018 r., poz. 2107). Z tego punktu widzenia istotne jest zatem, aby skarżący zawarł w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia przepisów, które mogły być i były stosowane przez Sąd pierwszej instancji w procesie orzekania. Rolą sądu administracyjnego, rozstrzygającego w granicach sprawy (art. 134 § 1 p.p.s.a.) i na podstawie akt sprawy (art. 133 § 1 p.p.s.a.) jest bowiem przeprowadzenie procesu kontroli działania organu administracji z punktu widzenia jego zgodności z prawem. Proces ten obejmuje: kontrolę rekonstrukcji i zastosowania przez organy administracji publicznej norm proceduralnych określających prawne wymogi ustalania faktów, kontrolę sposobu prawnej kwalifikacji tych faktów, co odnosi się do materialnoprawnych podstaw rozstrzygnięcia administracyjnego, w tym kontroli ich wykładni i zastosowania przez pryzmat przepisów ustaw procesowych określających prawne wymogi odnośnie do uzasadnienia decyzji administracyjnej, kontrolę konkretnego sposobu ustalenia w konkretnej sprawie faktycznych i prawnych podstaw rozstrzygnięcia (por. L. Leszczyński, Orzekanie przez sądy administracyjne a kontrola wykładni prawa, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" z 2010 r., nr 5-6, s. 267 i nast.).

Dodać należy, że formułując zarzut oparty na przepisie art. 174 pkt 2 p.p.s.a., autor skargi kasacyjnej powinien nie tylko wskazać, jaki przepis postępowania został naruszony, lecz również uzasadnić, jaki wpływ na wynik sprawy miało to naruszenie. Przez "wpływ", o którym mowa na gruncie przywołanego przepisu, rozumieć należy istnienie związku przyczynowego pomiędzy uchybieniem procesowym stanowiącym przedmiot zarzutu skargi kasacyjnej a zaskarżonym orzeczeniem sądu pierwszej instancji, który to związek przyczynowy, jakkolwiek nie musi być realny, jednak musi uzasadniać istnienie hipotetycznej możliwości odmiennego wyniku sprawy (vide m.in. wyrok NSA z 15 grudnia 2010 r., sygn. akt II FSK 1333/09).

Mając powyższe na uwadze stwierdzić przyjdzie, że w skardze kasacyjnej nie wskazano przepisów postępowania sądowoadministracyjnego, których naruszenia miałaby się dopatrywać skarżąca kasacyjnie. Nie wskazano też, jaki ewentualny wpływ na wynik sprawy miałoby mieć ich naruszenie. Takie wady konstrukcyjne skargi kasacyjnej w zasadzie eliminują możliwość jej merytorycznego rozpoznania.

Wskazać jednak wypadnie, że zgodnie z uchwałą pełnego składu NSA z dnia 26 października 2009 r., sygn. akt I OPS 10/09, przytoczenie podstaw kasacyjnych, rozumiane jako wskazanie przepisów, które - zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną - zostały naruszone przez wojewódzki sąd administracyjny, nakłada na Naczelny Sąd Administracyjny, stosownie do art. 174 pkt 1 i 2 oraz art. 183 § 1 p.p.s.a., obowiązek odniesienia się do wszystkich zarzutów przytoczonych w podstawach kasacyjnych.

Mając zatem na uwadze intencję przywołanej uchwały NSA oraz treść sformułowanych w skardze kasacyjnej zarzutów, stwierdzić należy, że są one nieuzasadnione. Skarżąca kasacyjnie nie podważyła stanu faktycznego przyjętego przez Sąd pierwszej instancji. Oznacza to, że przedmiotowy pojazd w dniu jego usunięcia z drogi (tj. w dniu [...] sierpnia 2015 r.) stanowił własność skarżącej, zaś jego dysponentem (użytkownikiem) był jej syn. Zatem w świetle art. 130a ust. 10h w zw. z ust. 10i p.r.d. zasadnie zostały nałożone koszty wynikające z usunięcia, przechowywania i oszacowania pojazdu solidarnie na skarżącą i jej syna.

Prawidłowo też Sąd pierwszej instancji uznał, że zarzut co do prawidłowości doręczenia powiadomienia z dnia [...] września 2015 r. o usunięciu przedmiotowego pojazdu na parking (zawierającego pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu w wyznaczonym terminie), nie znajduje uzasadnienia. Na aprobatę zasługuje dokonana przez Sąd pierwszej instancji wykładnia art. 130a ust. 10 p.r.d. bowiem prawidłowe powiadomienie, o którym mowa w omawianym przepisie, następuje w przypadku: powiadomienia właściciela pojazdu oraz (innej) osoby uprawnionej do odebrania pojazdu; powiadomienia właściciela bądź powiadomienia osoby uprawnionej do odebrania pojazdu. Ponieważ syn skarżącej w dniu odbioru powiadomienia był użytkownikiem przedmiotowego pojazdu, tym samym uznać należało, że był także osobą uprawnioną do odebrania tego pojazdu, co w świetle brzmienia art. 130a ust. 10 p.r.d. czyniło prawidłowym doręczenie tegoż powiadomienia do jego rąk.

Zasadnie też Sąd pierwszej instancji zauważył, że okoliczność prawidłowego doręczenia powiadomienia znajduje także potwierdzenie w uzasadnieniu postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia [...] czerwca 2016 r. (sygn. akt I Ns 87/16), w którym Sąd wskazał, że uczestnicy (tj. skarżąca i jej syn) zostali prawidłowo pouczeni o skutkach nieodebrania pojazdu w terminie 3 miesięcy od jego zatrzymania. Postanowienie to nie zostało wzruszone i stało się prawomocne, a w świetle art. 365 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (obecnie: Dz. U. z 2018 r., poz. 1360) wiąże ono nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 184 p.p.s.a.

Sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 182 § 2 p.p.s.a., ponieważ strona skarżąca kasacyjnie zrzekła się rozprawy, natomiast druga strona postępowania nie zażądała jej przeprowadzenia.

Wskazać jeszcze wypadnie, że powołane wyżej orzeczenia sądów administracyjnych są dostępne w internetowej bazie orzeczeń NSA na stronie: http://orzeczenia.nsa.gov.pl