Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Alicja Stępień, Sędziowie Sędzia NSA Sławomir Kozik (spr.), Sędzia WSA Marek Kraus, , po rozpoznaniu w Wydziale I w trybie uproszczonym w dniu 20 września 2016 r. sprawy ze skargi L. B. i M. B. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej z dnia 12 maja 2016 r., nr [...] w przedmiocie pozostawienia odwołania bez rozpatrzenia oddala skargę.

W dniu [...] r. Naczelnik Urzędu Celnego wydał decyzję określającą zobowiązanie w podatku akcyzowym w związku z wewnątrzwspólnotowym nabyciem samochodu osobowego marki Nissan Navara.

W dniu 19 kwietnia 2016 r. L. B. i M.B., reprezentowani przez pełnomocnika będącego adwokatem – od powyższej decyzji złożyli odwołanie.

Dyrektor Izby Celnej pismem z dnia 21 kwietnia 2016 r. wezwał pełnomocnika stron, do uzupełnienia braków formalnych odwołania, w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania wezwania, poprzez: złożenie pełnomocnictwa szczególnego (oryginału lub poświadczonego urzędowo odpisu pełnomocnictwa) udzielonego przez strony - adwokatowi K.K. do reprezentowania podatników przed Dyrektorem Izby Celnej, a także do przesłania potwierdzenia dokonania opłaty skarbowej. W ww. wezwaniu wskazano na treść przepisu art. 138c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj.: Dz.U. z 2015 r. poz. 613, ze zm., dalej jako "O.p.") w myśl którego, pełnomocnictwo wskazuje dane identyfikujące mocodawcę, w tym jego identyfikator podatkowy, dane identyfikujące pełnomocnika, w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta - numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiada identyfikatora podatkowego, adres tego pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego - także jego adres elektroniczny (na platformie ePUAP).

W odpowiedzi na ww. wezwanie pełnomocnik przesłał pismo z dnia 4 maja 2016 r., do którego załączył potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie pełnomocnictw szczególnych udzielonych przez M. i L.B. wraz z potwierdzeniami uiszczenia opłaty skarbowej. W przedmiotowych pełnomocnictwach nie został wskazany adres elektroniczny (na platformie ePUAP).

Postanowieniem z dnia [...] r. Dyrektor Izby Celnej pozostawił ww. odwołanie bez rozpoznania.

W ocenie organu skoro pełnomocnik nie wskazał adresu elektronicznego (na platformie ePUAP), tym samym nie zostało zrealizowane wezwanie z dnia 21 kwietnia 2016 r.

Dyrektor Izby Celnej wyjaśnił, że zgodnie ze wskazaniem zawartym w art 169 § 1 O.p., jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. W myśl art. 228 § 1 pkt 1 O.p. organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia niedopuszczalność odwołania. Utrwalona linia orzecznicza wskazuje, że niedopuszczalność odwołania może wynikać zarówno z przyczyn podmiotowych jak i przedmiotowych, zatem należało postanowić jak w sentencji postanowienia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, ewentualnie stwierdzenie wydania zaskarżonego postanowienia z naruszeniem prawa, zasądzenie kosztów postępowania, według norm przepisanych oraz rozpoznanie sprawy także pod nieobecność skarżących.

Pełnomocnik skarżących zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie:

- prawa materialnego, tj. art. 169 § 1 O.p., poprzez błędne przyjęcie, iż pełnomocnik skarżących nie uzupełnił braków formalnych wskazanych w wezwaniu, podczas gdy załączył potwierdzenia dokonania opłaty skarbowej od udzielonego mu pełnomocnictwa jak również pełnomocnictwa szczególne na wskazanym formularzu. Niewskazanie adresu na platformie ePUAP wynikało natomiast z jego braku na chwilę składania pełnomocnictwa w związku z trudnościami technicznymi w jego założeniu;

- prawa materialnego, tj. art. 169 § 1 O.p., poprzez błędne przyjęcie, iż jakikolwiek brak formalny niweczy zdolność organu do rozpoznania sprawy, podczas gdy skutek w postaci pozostawienia podania bez rozpoznania nie dotyczy wniosku spełniającego wymogi, które pozwalają na jego merytoryczną ocenę.

Zdaniem strony skoro niewskazanie adresu na platformie ePUAP wynikało z jego braku na chwilę składania pełnomocnictwa w związku z trudnościami technicznymi w jego założeniu, to podatnik nie może ponosić negatywnych konsekwencji, w sytuacji gdy niepodanie wszystkich wymaganych w pełnomocnictwie danych, wynikało z trudności od strony i pełnomocnika niezależnych i niezawinionych.

Zdaniem pełnomocnika skarżących w świetle brzmienia art. 144 § 5 O.p., pełnomocnik nie ma obowiązku posiadania adresu na platformie ePUAP, bowiem zgodnie z alternatywą rozłączną ww. przepisu, pisma w postępowaniu podatkowym mogą być doręczane w siedzibie organu podatkowego.

Pełnomocnik podkreślił, że naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 169 § 1 O.p., polegało na błędnym przyjęciu, iż jakikolwiek brak formalny niweczy zdolność organu do rozpoznania sprawy, podczas gdy skutek w postaci pozostawienia podania bez rozpoznania nie dotyczy wniosku spełniającego wymogi, które pozwalają na jego merytoryczną ocenę. Stanowisko to znajduje oparcie w orzecznictwie tj. m.in. wyrokach WSA w Warszawie z dnia 15 maja 2009 r., w sprawie o sygn. akt: III SA/Wa 73/09 oraz z dnia 25 maja 2007 r., w sprawie o sygn. akt: III SA/Wa 3331/06.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej podtrzymał dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje.

Skarga podlega oddaleniu.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest kwestia zasadności wydanie przez organ postanowienia w przedmiocie pozostawienia odwołania bez rozpoznania, z uwagi na niewskazanie przez pełnomocnika strony, będącego adwokatem - elektronicznego adresu dla doręczeń.

Na wstępie należy wskazać, że postępowanie odwoławcze przed organem drugiej instancji ze względu na swoją odrębność, zostało uregulowane w rozdziale 15 zatytułowanym "Odwołania" obejmującym art. 220-235 Ordynacji podatkowej. Art. 235 O.p., odsyła w sprawach nieuregulowanych w art. 220-234 O.p. do stosowania odpowiednio przepisów o postępowaniu przed organami pierwszej instancji.

Podstawową zasadą w postępowaniu podatkowym jest zapewnienie stronie należytych gwarancji procesowych. Wymóg należytej reprezentacji należy postrzegać jako pełniący rolę gwarancyjną, poprzez możliwość udziału strony w postępowaniu podatkowym. Dlatego też obowiązkiem organu jest badanie z urzędu prawidłowości umocowania pełnomocnika do działania w imieniu strony, co oznacza, że pełnomocnik musi legitymować się prawidłowo sporządzonym pełnomocnictwem. Trzeba bowiem zauważyć, że brak należytej reprezentacji może być podstawą wznowienia postępowania, gdy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu (art. 240 § 1 pkt 4 O.p.).

Z uwagi na powyższe, organ podatkowy wstępnie badając wniesione podanie – w pierwszej kolejności weryfikuje podanie pod kątem spełnienia wymogów formalnych wniosku, określonych w art. 168 § 2 i § 3 O.p. Jako brak formalny na gruncie wskazanego wyżej przepisu traktuje się również brak lub wadliwość załączonego pełnomocnictwa.

Zauważyć należy, że szczegółowy tryb wskazujący na konieczność i sposób usunięcia braków znajduje odzwierciedlenie w art. 169 § 1 O.p., który ma zastosowanie również do odwołania, co wynika z treści art. 168 § 1 O.p.

Zgodnie z art. 169 § 1 O.p. jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Powyższy przepis ten charakter gwarancyjny, ponieważ dopiero nieusunięcie braków formalnych podania - w związku z wystosowaniem przez organ wezwania - może spowodować negatywne skutki w postaci pozostawienia pisma bez rozpoznania.

Podkreślenia wymaga, że wzywając wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku, w trybie art. 169 § 1 O.p., organ zobowiązany jest do szczegółowego wskazania, w jakim zakresie wniosek powinien być uzupełniony.

W ocenie sądu, wezwanie z 21 kwietnia 2016 r. było precyzyjne i nie stwarzało wątpliwości, co do jego zakresu oraz skutków niewypełnienia nałożonych na adresata obowiązków. Wezwanie wskazywało bowiem: termin (7 dni od daty doręczenia), rygor (pozostawienie podania bez rozpoznania) oraz obowiązek, (złożenie pełnomocnictwa w określonej formie - pełnomocnictwa szczególnego). W piśmie tym przytoczono treść art. 138c § 1 O.p., zgodnie z którym: pełnomocnictwo wskazuje dane identyfikujące mocodawcę, w tym jego identyfikator podatkowy, dane identyfikujące pełnomocnika, w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta - numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiada identyfikatora podatkowego, adres tego pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego - także jego adres elektroniczny.

Zdaniem sądu, treść wyżej cytowanego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że w przypadku pełnomocnika profesjonalnego – w tej sprawie będącego adwokatem – elementem koniecznym pełnomocnictwa jest zawarcie w jego treści adresu elektronicznego pełnomocnika (na platformie ePUAP). Literalne brzmienie tego przepisu wskazuje również na to, że wskazanie adresu elektronicznego stanowi obowiązek pełnomocnika a nie uprawnienie. Należy podkreślić, że skoro do odwołania nie zostało złożone pełnomocnictwo sporządzone zgodnie z zasadami wynikającymi z Ordynacji podatkowej - odwołanie nie mogło otrzymać prawidłowego biegu. Mimo szczegółowego wskazania w wezwaniu w jakim zakresie odwołanie należy uzupełnić, pełnomocnik nie wypełnił należycie tego obowiązku, albowiem nadesłane przez stronę pełnomocnictwo nie spełniało wymogów określonych w art. 138 c § 1 O.p., co w rezultacie skutkowało pozostawieniem odwołania bez rozpoznania.

Zauważyć należy, że kwestie związane ze sposobem doręczania pism zostały uregulowane w Ordynacji podatkowej w Dziale IV "Postępowanie podatkowe", Rozdział 5 "Doręczenia". Zgodnie z art. 144 § 5 O.p. doręczanie pism pełnomocnikowi będącemu adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym oraz organom administracji publicznej następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w siedzibie organu podatkowego.

Uwzględniając treść powyższych przepisów należy zauważyć, że brzmienie wyżej przytoczonych przepisów nie pozwala przyjąć, stanowiska pełnomocnika skarżących za uzasadnione. W świetle zaprezentowanych przepisów pełnomocnik, w tym wypadku będący adwokatem, zobligowany był do utworzenia adresu elektronicznego na platformie ePUAP. Zatem wprowadzone zmiany w Ordynacji podatkowej w zakresie doręczeń obligują profesjonalnych pełnomocników do pozyskania właściwego adresu elektronicznego, a wskazywane przez pełnomocnika problemy techniczne w jego założeniu pozostawały bez znaczenia dla rozstrzygnięcia dla niniejszej sprawy.

Niezależnie od powyższego podnieść należy, że akcentowana w skardze możliwość doręczenia pisma w siedzibie organu, jako jedyna w przypadku braku adresu elektronicznego droga doręczeń dla pełnomocnika, w istocie pozbawiałaby w wielu przypadkach organ możliwości sprawnego prowadzenia postępowań. Przewidziane w art. 144 § 5 O.p. sposoby doręczeń z jednej strony (adres elektroniczny) daje możliwość organowi prowadzenia postępowań zgodnie z zasadą szybkości z drugiej zaś daje pełnomocnikowi możliwość odbioru pisma w siedzibie organu, np. w trakcie przeglądania akt.

Mając na względzie zawarte w wezwaniu pouczenie oraz fakt, że pełnomocnik nie wskazał adresu na platformie ePUAP, mimo obowiązku wynikającego z art. 138c O.p. organ odwoławczy prawidłowo pozostawił odwołanie bez rozpatrzenia.

Z uwagi na powyższe, chybiony jest zarzut pełnomocnika odnośnie naruszenia art. 169 § 1 O.p. Jak wykazano powyżej pełnomocnik nie uzupełnił odwołania w zakresie wynikającym z wezwania.

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę, będąc związany dyspozycją art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj.: Dz.U. z 2016 r., poz. 718) nie stwierdził naruszeń prawa materialnego bądź procesowego, które powodowałoby konieczność wyeliminowania zaskarżonego postanowienia z obrotu prawnego.

Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 151 ww. ustawy, oddalił skargę.